Þjóðviljinn - 19.07.1949, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 19. júlí 1949
ÞJÓÐVXLJINN
N&rerandi stjomarf lokkar hafa valdlð
þjóSInnf tugmllljina tjón! með því að
kaupa ekkl 10 viibótartngarana strax
á árínu 1945
Spsialisfaffokkurinn lagSi þá fil að
kaupa 50 fogara og endurfok þá fil-
lögu 1947
Íhdldi3 hefnr þm af lifiia #3
sýni við Frcninsókini
Morgunblaðið Býsnast yfir
því sl. sunnudag, hve mikið
skynsamara íhaldið sé en
Framsókn að hafa verið með
kaupum 30 nýsköpunartogara
1945, en Framsókn hafi hins-
vegar nú loks, árið 1948, geng-
ið inn á að .kaupa 10 togara,
sem eiga að koma 1951. En
það er máske rétt að minna
Morgunblaðið á nokkrar óþægi
Jegar staðreyndir, þegar það er
að gcrta af þéssum hlútum.
Hanstið 1945 lagði Sðsíalista
fidkkurinn á Alþlngi til að
keýptir væru 50 togarar í stað
30. Þá var tií erlendur gjald-
'eyrir tii kampa á 50 togurum
og það hfefðl ekki þurft að
taka erlent lán til þess að
kaupa þá. Þá var það íhaldið,
sem lagðist á móti tillögu
Sóslalistafiokksins um kaup á
50 togurum i stað 30 og fékk
hana íelda, auðvitað með að-
stoð Framsóknar og Alþýður
fiokksins.
Það er rétt að þjóðin muni
eftirfarandi staðreyndir í sam-
bandi við þessa tillögu Sósíal-
istaflokksins og andstöðu í-
haidins við hana.
1. Núverandi stjórnarflokk-
um tókst 1945 að drepa tillögu
um að íslendingar eignuðust
50 nýsköpunartogarar, sem
allir hefðu komið til landsins
á árunuiu 1947-’49. Hinsvegar
hafa þessir stjórnarflokkar nú
samþýkkt að bæta 10 nýsköp-
unartogurum við, sem koma
árið 1951. Þar mcð hafa þess-
ir stjórnarflokkar viðurkennt að
þeir gerðu vitleysu árið 1945
að kaupa ekki 50 togara þá.
Þessi vitleysa þeirra stafar af
því að þeir fylgdu ekki tillögum
Sósíalstaflokksns í nýsköpunar
málunum.
2. Núverandi stjórnarflokkar
bera ábyrgð á þvi að íslend-
ingar verða nú að borga Bret-
usn hærra verð fyrir þessa 10
nýsköpunartogara en hina.
3. Núverandi stjórnarflokk-
ar bera ennfremur ábyrgð á
þvi að ísiand verður nú taka
lán til þess að kaupa þessa
10 togara, en átti peninga til
þess að borga þá 1945. Og enn-
fremur verður Islajttd vegma
iregðu ©g fjanáskapar þess-
. . jAjeo..
ara fiókká við nýsköpunártil-
iögur sósíalista, að greáða
brezku bankavaidi 5%. ve-rti
áf lánum, sem tfekin eru til að
greiða þessa togara. Þessir
vextir eru skattlagniiig brezks
auðvalds á íslenzka togáraút-
gerð, okurvextir Breta á ís-
lenzku þjóðina.
4. Það er, núverándi stjórn-
arflokkum að kenna að Island
ekki fékk þessa 10 togara
(eða jafnvel 20) strax 1948
eða í ár, en á nú von á þeim
1951. Þar íneð tapast Islandi
a. m. k. 2 ár í útgerð þessara
togara, en á þeim tveim ár-
um hefðu'' slíkir togarar að
líkindum getað aflað þjóðinni
gjaldeyris, er nemi 3-4 miljón-
uiii króna á hvern þeirra á ári
eða 60-8Ö miljóni króna (kostn
uðurinn ekki frádrégirm)' allir
tíu á tveim áru^m.; Það er tvö-
falt ándvirði þeiria í erlend-
úm gjaláeyri. Þannig er fram-
sýni þessara stjórnarflókka.
5. St jórnarflokkarnir voru
minntir á þessar tillogur .Sósíal
istaflokksins um kaup 20 tog-
ara til viðbótar strax óg stjóm
in tók við. Stjór.iarfiokkarnr
drápu aftur tillögur Sésíalista-I
fiokksiras um siíka viðbót í
maí 1947. Hefðu tillögur Sósíal
istaflokksins um víðbót við ný-
sköpunartogarana verið sana-
þykktar þá, hefði enn verið
hægt að fá hina 10 togara ár-
ið 1949. En þá mátti ekki ræða
tillögu sósíalista.
6. Síðan ganga stjómar-
flokkarnir í Marshallsamstarf-
ið, „tíl þess að tryggja Xslandi
markaði“, segja t-eir. í janúar
194S, áður en Marshallsainn-
ingurinn ér undirritaður, til-
kynnir sérfræðingur Bandaríkj-
anna í- Marshall-áætluninni ís-
lenzku ríkisstjóminni að eftir
1951 verði ekki mikil þörf fyr-
ir ísleuzkan fisk. Samtírais til-
kynna hinir ensku og þýzku
útgerðarauðmenn, sem ríkis-
stjómin hefur kjörið sem sam-
starfsmenn sína,- að þeir ætli
að stórauka sír.a útgerð og
minnka fiskinnflutning frá öðr-
um löndum, þ. á. m. íslanai,
1952 allt niður í þriðjung þess,
sem hann var 1949.
Þegar ríkisstjórnin hefur
heýrt allt þetta ákveður hón
loks á árinu 1948 að kaupa 10
togara til viðbótar, 25% dýrari
togara en fengust 1945, með
verri kjorum en við íslending-
ar þá gátum tryggt sjálfum
oss, — og þeir koma í fyrsta
lagi 1951, — og byrja að veiða,
um leið og Bretar táka að loká
mörkuðum og fella verðið enn
meira en nú!
Þessi frámgangsmáti væri,
skiljanlegur, ef þessi stjóm
hefði um leið verið áð opna ís-
landi nýja framtíðarfiskmark-
aði, m. a. í Austur-Evrópu, en
hún hefur þvert á móti verið
að loka þeim.
Finnst nú ekki þjóðinni að
það íhald, sem heldur svona
á inálunum, geti stært sig af
að vera miklu framsýnna en
Framsókn var 1945! ?
• Ihaldið ér að reyna að fljóta
á vinsældum nýsköþunarstefn-
únnar, eins og það gerði við
kosningarnar 1946, en sveik
svo þá stefnu að fullu strax
eftir þær og hefur haldið þeim,
svikum áfram síðan.
Þetta sama íhald stöðvaði
nýsköpunar(togarana bezta
veiðitímann í vetur og olli
þjóðinni um 30 miljón króna
gjaldeyristjóni með því. Fái
þefta íhald að ráða eftir næstu
kosningar stöðvar það togara-
ana aft’ur, sölsar undir sig með
aðstoð bankavaldsins flestalla
bæjartogara landsins, og selur
þó nokkuð af nýsköpunartog-
uninum út úr landinu, ef þvi
svo sýnist.
Mennimir, sem ráða fjár-
málastefnu auðvaldsins á ís-
lanai, eru þegar famir að tala
um livorutveggja í sínum hóp.
En fyrir kosningar á að reyna
að blekkja þjóðina enn einu
sinni með fagurgala um ný-i
sköpunina, til þess að að fáj
vald frá kjósendum handa þvíj
auðvaldi, sem drepið hefur ný-
sköpunarstefnuna í fram-
kvæmd og sett í staðinn þá
harðvítugustu og verstu hafta-
stefnu í framfara- og atvinnu-
málum þjóðarinnar, sem
nokkru sinni hefur þekkzt.
Það verður því þjóðinr.i dýrt
ef hún ekki varar sig á þessu.m
Mismmgaioirð
Péfur G. Auðunsson

I dag verður Pétur G Auð-
unssoa sjómaður jarðsettur.
Hinn sviplega dauða hans bar
að þann 13. þ. m. Pétur var
tvítugur að aldri.
Þetta verða aðeins fá kveðju-
orð. Ungum manni lætur ekki
betur að skrifa. um uagan dá-
inn félaga sinn, en dauða sjálfs
sín. Ungra manna er framtíðin.
Þeir eiga flest ógert. Þess vegna
er dauðinn fjarrænn, handan
hugsana ungs manns. Dauðinn
er aldrei tekinn með í reiking-
inn. Það er aðalsmerki æskunn-
ar. ■
Pétur G. Auðunsson var einn
hinna ungu sjómanna nýsköp-
unarflotans. Hann hafði valið
sér starf, sem endast átti mörg
ár. Það gaf lífi hans festu og
mið. Hann var sannur fulltrúi
vinnandi alþýðuæsku.
Hinn stutti starfsferill hans
er óbókað dæmi um þann kraft,
sem æskan er reiðubúin til að
láta í té, þegar hún fær að
vinr.a.
Minning Péturs G. Auðuns-
sonar er okkur sérstaklega dýr-
mæt vegna þess, að við, sem
ætlum að skapa öruggari og
betri heim, byggjum á árengj-
um úr alþýðústétt eins og Pétri.
Þeir hafa hart skinn á höndum.
Þeim hefur aldrei dottið í hug
að lifa öðruvísi en vinna. Orð-
um er þeim ekki úthlutað seint
eða snemma í lífinu. En við vil'
um, að þeir eru fjársjóðir allra
fjársjóða.
Það er ekki vegna hins unga,
dána drengs, að við varðveitum
yel minningu hans, heldur
vegna okkar sjálfra. Minningin
um traustan dreng, sem dö tnig
ur, er veganesti fyrir okkur,
sem eftir lifum.
Við gleymum ekki Pétri Auð-
unssyni.
6.J.
•gm
Hafnarbíó:
Sumai' og ástir
Frönsk mynd með Simone
Simon og Jean-Pierre Aumonc
i aðaliilutverkunum. Hun gerist
á baðstað við fjallavátn í Sviss.
Ungur og gervilegur sundkenn-
ari (Jean Pierre) hrífur þar
ungu stúlkurnar eins cg geng-
ur, eina þó toest eins og gengur.
Svo kemur önnur I spilið. Það
er sjálf Simone Simon, sem býr
á eyju úti í vatninu, barn nátt-
úrunnar. Hún bíður þó lægri
hlut í samkeppninni, en fær
samuð áhorfenda í staðinn.
Það er góð tilbreyting fyrir
Reykvíkinga að sjá franska
mynd, þó að gömul sé, enda var
aðsókn mikil að frumsýning-
unni. Sem frönsk mynd er Sum
ar og ástir ekki framarlega.
Eins og títt er í frönskum mynd
um er skuggaspilið og þokan
óspart notað sem hjúpur yfir
atburði og fólk, svo að „andar.n
gruni ennþá fleira en augað
sér.“ Þessi aðferð getur þó ver-
ið tvíeggjuð. Manni verður
stundum að. spyrja, hvort ekki
sé verið að hjúpa innihaldsleysi
frekar en mnihald.
Frakkar geta gertbetur.
PB.
Tjarnarbíó:
Fyrsta mynain, sem Tjarnar-
bíó sýnir eftir sumarfríslokun-
ina, er Möwgli, gerð eftir sögu
Kiplings. Það má kalla skemmti
lega á stað farið. Bara að næstu
myndir yrðu svqna - góöar.
Mowgli-myndin hefur verið
sýnd hér áður, en verðskuldar
að vera sýnd aftur og áftur.
Minningin um Mowgli, sem
maður lumaði á, frá því máður
las.um hann í gamla „Unga Is-
landi“, var orðin æði dáuf. Það
var mál til komið að rifja upp.
í Mowgli er sagan af barninu,
' sem ráfar til úlfanna og fær
þar sitt uppeldi. Kemur síðan
fram stálpaður í mannabýggð,
þar sem hann er að forvitnast
og er handsamaður af mönnum.
Síðari hluti myndarinnar lýsir
i kynnum úlfadrengsins af mönn-
j um og samanburði hans á dýr-
i um skógarins og mönnunum.
! Við samanburðinn verður höf-
uðfjandi Mowglis, tígrisdýrið,
morðingi skógarins, ósköp lítið
rándýr hjá mannskepnunni.
Dýr eins og uglur, apar og úlfar
hrista höfuð sitt með galopnum
undrunaraugum, þegar þau
horfa á það eyðingarskrímsli,
sem fram kemur, þegar mennim.
i'r eigast við í ham taumlausr-
ar fégræðgi. Tígrisdýrið er
seðjandi, ir.aðurinn oseðjandi.
Mowgli kýs skóginn og dýrin
þar, nmfram mannleegt félag.
Hvert mannsbarn skilur speki
þessarar myndar. Hún er lilca
náttúrufræðilexía fyrir alla..
Mowgli eiga allir að sjá, eink-
um börn og kapítalistar. Og þá
á ég náttúrlega við þá kapítal-
ista, sem tekizt hefur að halda
sér hrifnæmum fyrir fleiru en
klingjandanum í þeim
óttu.
kringl-
bleggingum í annað sinn. To.k-j
ist auovaldi Islands og aðstoð-J
arflokkum þess að ráða, leiða;
þeir atvinnuleysið, launalækk-
aairnar og markaðstöpin aft-
ur yíir íslendinga."
— Á meðan á lokun Tjarnar-
tííós stóð, hefur það verið mál-
að í hólf og gólf og standsett
eftir þörfum.
Gustator,