Þjóðviljinn - 06.08.1949, Síða 4

ÞJÓÐVTLJINN
Laugardagyr 6, ' ágúst 1640.
PIÓÐVILÍINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu ■— Sósíalistaílokkurinn
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson
Fréttaritstjóri: Jón Bjarnason
Blaðam.: Ari Kárason, Magnús Torfi Ólafsson, Jónas Arnason
i Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörður
stíg 19 — Sími 7500 (þrjár iínur)
'Askriftarverð: kr. 12.00 á mánuði — Lausasöluverð 50 aur. eint.
Prentsmiðja ÞjóðviIJans h.f.
SósíaHstaflokkurinn, Þórsgötu 1 — Siml 7510 (þrjár línur)

Bæjareign á ióSum
Umræður þær, sem í fyrradag urðu í bæjarstjóra um.
ákvörðuu i sambandi við skipulag Reykja\,Ikur, — eða
réttara sagt úr sambandi við beddarskipuiag bæjarins, —
eýna hve brý’Ti nauðsyn það er, sem Sósíalistafiokkurinn
hvað eftir armað hefur benjt á: að bærinn eigi aJiar lóðir
í bæjarlandinu sjálfur.
Eignir einstakra forríkra og áhrifamikilia auðmanna
á ióðum stendur heildarskipulagi Reykjavikur bókstaflega
fyrir. þrifum, — og hér er með sérstakri áherzlu sagt
áhrífamikilia auðmanna því það væri ekki verið að taka
tiilit til þessara eigna, ef það væni einhverjir smáir og
áhrifajausir, sem ættu lóðimar.
Það er ekki nóg með að. heildarskipulagning miðbæj-
•áfins bíði vegna þessarar séreignar sérstakra auðmaima,
he’dui' er verið að hugsa atíi skipulag Reykjavíkurbæjar
fram í framtíðina — og það þýðir næstu aldir —út frá.
einkahagsmunum þessara fáu auðmaana, sem komirt. hafa
yfir þessar lóðir af ýmsum tilvbjunum eða mismunandi
fögrum hvötum á fyrra hiuta 20. aldar,- Um ókomnar aldir
á alþýða hö'fuðstáðarins að búa við það að kasað verði
niður byggingum í miðbæinn, á' alltof þroixguxn götum,
•b'ai’a til þess að einstakir eigendur lóða þar geti grætt á.
- þeim. Og þó veit hvert mannsbam að raunveruiega er
">þegar komið altof ,af vararJegum húsum í kvosína
miiii hafnarinnar og Tiarharinnar, — að h\‘3rt stérhýsi,
sem þar bætist við, þrengir enn.þá meira að og gerir vanda-
mál umferðar og bílastæða ennbá óleysaniegri.
Hvaða manni dytti í hug að fara að mjókka Aðalstræii
frá því, sem fyrirhugað var, — hyaða maður mundj sjá
eftir jörð undir fagurt torg þar sem sjávargata Ingólfs
er talin hafa veiið, — ef það væri bærmn, sem ætti þetta.
allt og enginn einstaklingur tapaði á þvi. Ef bærinn ætti
lóðimar væri hægt að skipuleggja allar byggiitgar í bænum
ein\'örðungu frá einu sjónarniiði, að það jrrði. bæjarbúum
sem hentugast vegna vinnu þeirra og heilsu, að það yrði
eem fegurst og þægilegast, án þess að þurfa að vera að
hliðra sér við að ganga á rétt nokkurs einstakfíngs.
Lóðabraskið er eitt af undin’ótum hins háskalega þétt-
býlis stórborganna og alls þess, sem þvl fylgir: umferða-
jsjysanna, umferðavandræðanna, dýrleikans á helztu lóð-
um o.s.fi'y. Það er t.d. engin tilviljun að á ýmsum byggð-
íum ióðum er lóðaverðið þriojungur eða jafnvel helmingur
húsverðsins.
Þessi séreign lóðanna er ekki og hefur ekki orðið neitt
vancamál, þegar það hafa verið einhverjir aiþýðumer.n,
sem frá görnlum tíma hafa átt lóöir undir litlum húsum
sínum. Það hafa sjaldnast orðið erfiðleikar að ná samning-
um við þá, þegar almenningur hefur þurft á.því að halda.
En þegar viðkomandi lóðacigendur tilheyra valdaklíku
Uandsnis, þá kemur annað hljóð í strokkinn. Þá er almenn-
jngsheill Iátin víkja fyrir gróðamcguleikum auðmannanna.
4j To Þa<§ ástand getur þjóðin ekki þolað til lengdar.
Stemniagin . aftast í
slrætó.
Þið kannizt eflaust öll við
stemninguna sem stundum get
ur orðið aftast í strætó þar
sem sætin snúa hvert á móti
öðru. Það er þviiiguð stemning.
Fólkið sátur einog dæmdar
manneskjur, gerir misheppnað-
ar tilraunir til að vera kæru-
laust í framan og er í stand-
andi vandræðum með alla per-
sónu sína, einkum þó augun. -—
Þetta stafar af því að' flestir
erj feimnir, og þeir sem eru
feimnir veroa vandrteðalegir þar
sem 'ekki er hægt að líta upp
án þess að horfa beint i and-
iitið á ckunnugu fólki.
□
Eina ráðið sem dugar.
Margir taka það ráð að stara
útum giuggana cg þykjast vera
miklir áhugamenn um útlit hús
anna sem framhjá er farið, en
þetta ráð er ekki ein'hlítt því
að undir niðri leynist órólegur
grunur um að fólkið j sætinu
beint á móti sjái gegnum biöff;
ið. — Þá er annað ráð betra,
sem sé lestur. Já, það er raun-
verulega ekkert örj’ggi í neinu
i.öðru en að hafa eitthvað að
■bsa. Sú cr að miinnsta kosti skoð
'un' eins kunningja iníns, ungs
manns cg mjög feimins. Hann
stígur pJdrei úpþí strætisvagn
án þess að taka með sér spenn-
andi rej'fara ef ske kynni hann
ientj áftast þar sem sætin snúa
hvert á mó|| öðru.
□
Biðstofnlíf..
Og þessi þvingandi stemning
rílnr líi:a þar sem rnargt fólk
s-itur saman og þarí að hítta
ílækninn sinn. Eg kom um dag-
iinn á biðstofu oiáS og svei mér1
jef erfiðleikarnir með sæmilqga
jkæruleysisleg andlit voru
jékki jafnvel ennþá meiri en
; aftast í st.rætó. Enda þarna
;hvergi næn-j eins góð tækifæri
jtil að þykjast hafa gieymt sér
jvið að horfa útum gluggana
jeinsog í strætó. — Fólkið sat
ihvert á mcti öðru og mændi á
jgólfið, sem var að vísu vel bón
jað en gaf þó ekki allra minnsta
jtilefni til nákvæmrar íhugunar
Ifremuren önnur linolíumgólf.
jEnginn m'ælti orð frá vörum,
j— utan hvað tvær konur upp-
hófu annað siagið umræður um
einhverja Snjólaugu sem þær
höfðu báðar þekkt í gamla
daga en var nú orðin amma
einhverstaðár iangt í burtu,
vesturá Isafirði heid ég lielzt.
Það var myndarleg stúlka hún
Snjólaug. — Þess á milli var
þögnin svo niikil að ef einhver
burfti að draga andann ofurlit
ið dýpra en venjulega þá vissu
allir liinir það.
□
Merkíiegt tímarit.
Aðeins örfá blöð og tímarit!
voru til afhota á staðnum, of
fá til að fuilnægja nema iitl-
um hlnta eftirspurnarinnar frá
öilurn þeim auguna sem heíðu
viljað leita sér athvarfs i þeim,
— og jók þetta skiljanlega mik
ið á vandræðin. — Sjálfur var
ég svo lieppimi að ná i Sam-
tíðina. Það er merkilegt tíma-
rit, Samtíðin. Dags daglega
verður maður eiginlega mjög
lítið var við hana. En komi
maður til -tannlæknis, komi
maður til augnlæknis, komi
maður til rakarans að láta
klippa sig, þá er Samtíðin þar.
— Samtíðin er alstaðar þar
sem maður þarf að bíða, oftast
í mörgum eintökum. Það hljóta
að vera heilir staflar af henni
hjá Viðskiptanefnd.
. *
□
Hvert stefnir?
* c ^ f
Apnars veit ég ekki hvað ætl
ar að verðá úr þessum skrifum
noinum, Raunhæfur tilgangur
þeirra er sýnilega enginn.
Og þó. Það mætti sosum
á seinustu stundu veita þeim
raunhæfan tilgang og skjóta
þeirri kollegíölu bendingu til
Sigurðar Skúlasonar að á
stoppistöðvunum svonefndu er
eflaust hinn ágætasti markaður
fyrir Samtíðina. Því að allir
sém búast til strætisvagnaferð-
ár eiga þíið á hættu áð lenda
aftast þar sem sætín snúa bvert
á móti öðru, — og þar hlýtur
Samtíðin að verða hinn 'Sami
bjargvættur einsog á biðstofum.
sen) 21.10 Tónleikar: Peter Yorké
óg hljómsveit leika lagasyrpur úr
kvikmyndúm (nýjar plötur). 2130
Upplestur: (Lárus Páusson leik-
ar)i '22.05 Ðansiög (plötur).
'i~ Nýlega hafa opin-
berað trúlofun
sina, ungfrú Alda
Einarsdóttir frá
Hjaltabakka, Aust
ur-Húnavatnssýslu
og Hilmar Stein-
þórsson, Sörlaskjóli 48, Reykjavík.
1 dag vérða
gefin saman í
hjónaband af
séra Garðari
Svavarssyni'
LSi -J'WUí*,, jngfrú Guð-
finna Gyða Guðmundsdóttir,
Vogatungu við Langholtsveg og
Magnús Þórarinn Magnússon,
skipasmiður, Elliða, Seltjarnar-
nesi. — Heimili ungu hjóhanna
verðvft. í Barmahlíð 44.
Guðsþjónustur á morgun.
r •.. Dómkirkjan.
Messa kl. -ll f.'h.
ó sunnudag.. f —
Séra Sigurjón Þ.
Árnason.
HðFNIN:
Júpiter fór héðan á veiðar í
gær.
EIMSKIP:
Brúarfoss kom til Kaupmanna-
hafnar 4. 8. frá Gautaborg. Detti-
foss fór frá Hull í gærmorgun 6.
8. til Leith. og Rvíkur. Hjallfoss
er í Reykjavík. Goðafoss fór frá
Reykjavík 30. 7. til N. Y. Lagar-
foss fer frá Akureyri í kvöld 6.
8. til Akraness og Reykjavikur.
Selfoss fór frá Köge 4. 8. til Leith.
Tröllafoss fór frá N. Y. 30. 7. til
Rvikur. Vatnajökull er i Rvík.
RIKISSKIP:
Hekla er á léiðinni frá Reykja-
vik tii Glasgow. Esja er á leið frá
Austfjörðum til Reykjavíkur.
Herðubreið fer frá Reykjavík um
hádegið í dag austur um !and til
Siglufjaröar. Skjaldbreið er á
Breiðafirði. Þyrill er norðanlands.
EINAESSONéZOÉGA:
Poidin er í Reykjavík. Lingest-
room er væntanlegur til Reykja-
víkur á laugardagsmorgun.
19.30 Tónieikar:
Samsöngur (plöt-
ur). 20.20- Ávörp
fulltrúa á fundi
Norrsena félagsins.
20.40 Tónleikar:
1ta*íó úr ^Tónafórn" eftir Bach
(plötur). 20.55 Leikþáttur: „Unn-
anhaldið mikla" eftir Julius Saltz-
man (Lerkendur Þorsteinn Ö.
SPtephensen og Anpa Guðmunds-
dóttir. Leikstj.: Þerst. Ö. Stephen
Fiugféfag Islands:
Innanlandsflug: I
i; dag verður fiogið
| áætlunarflug t.H
Akureyrár (2 ferð
’ir), Isafjar((|p,
Keflavíkur (2 ferð
ir), Siglufjarðar og Vestmanna-
eyja. Á morgun er ráðgert að
fljúga til Akureyrar, Vestmanna-
eyja, Siglufjarðár og Klcfavíkur.
1 gær voru farnar 12 ferðir -til
Vestmannaeyja, 2 ferðir til Akur-
eyrar og l ferð til eftirtaiinna
staða: Kirkjubæjarklausturs, Fag
urhólsmýýrar, Hdrnafjarðar og
Keflavíku*. Millilandaflug: Gull-
faxi fór í morgun til Kaupmanjia-
hafnar fullskipaður farþegum.
Flugvélin er væntanleg aftur til
Reykjavíkur á morgun kl. 17.45.
LoftlelSir:
1 gær var flogið. til Vestmanna-
eyja (9 ferðir), ísafjarðar, Flat-
eyrar og Þingeyrar. I dag er
áætlun á Vestmannaeyjar, Akur-
eyri, Sigluf jfcC, Patfeksfjjjrð,
Klaustur og . Fágurhólsmýrii.|
morgun er, áætlun á. yesfí
eyjar, Akureyri og Isafjörð. Geji
fór kl. 8,00 i morgun til Kaup-
• mannahafnar og Aalborgaiy vænt-
anlegur til baka aðfaranótt œáni-
dags. Hekla kemur frá Kaup-
mannahöfn og Prestvík milli. 17.00
og 19.00 í kvöld. Fer aftur kl.
8,00 í fyrramálið til London, vænt
anleg til baka kl. 22.30. anfcað
kvöld. ^
Ih
Næturlæknir er í læknavarðstof
unni, sírni 5030
NV'turvöröur er í Ingólfeapóteki,
sími 1330.
Næturakstur annast Hreyfill —
Sími 6683.
MUNIÐ
að lesa smáauglýsingarnar, þær
eru á 7. síðu.
Söfnin: Landsbókasafnið er op-
ið kl. 10-12, 1-7 og 8-10 alla virka
daga, nema laugardaga, ,þá er
kl. 10-12 og 1-7. — Þjóðskjala-
safnið kl. 2-7 alla virka daga. —
Þjóðminjasafnið kl. 1-3 þriðjudaga
fimmtudaga og sunnudaga. —
Listasafn Einars Jónssonar kl.
1.30-3.30 á sunnudögum. Bæjar-
bókasafnið kl. 10-10 alla virka
daga nema laugardaga kl. 1-4.
— Náttúrugripasafnið opið
sunnudaga kl. 1.30-3 og þriðju-
daga og fimmtudaga kl. 2-3.
GENGID.
Sterlingspund 26.22
100 bandar. dollarar 650,50
100 kanad. dollarar 650,50
100 sænskar kr. 181,00
100 danskar kr. 135,57
100 norskar kr. 181,10
100 hollensk gyllini 248,51
• 100 belgiskir frankar 14,86
1000 franskir frankar 23,90
-100 svissneskir fr. 152,20