Þjóðviljinn - 31.08.1949, Síða 1
ýf- Eins og Þjóðviljinn skýrði
irá fyrir nokkru iánaði Bjarni
Benediktsson Eggerti Kristjáns
syni lögregluspæjara úr sinni
þjónustu, Pétur Sigurðsson að
nafni, til að stunda áróður í
Strandasýslu og njósna um
menn, livort á þeim væri nokk-
urt tangarhald. Spæjari þessi
liélt sig lengstura í Hólmavík
og nágrenni og hafði þann
hátt á að hvar sem tveir eða
ileiri menn sáust á tali saman
var spæjarinn kominn að hlera.
Fyrir nokkru þóttist hann svo
foÉitin að ljúka störfum sínum
á Hóimavík um sinn, sneri sér
til bækistöðva íhaldsins á staðn
um og bað um bíl. Nú skyldu
foændur sóttir heim!
En meðan verið var að út-
vega bílinn kom bátur að landi
naeð síldarslatta. Sjómennirnir
sjá spæjarann vera að vakka á
landi og sá gamansamasti
þeirra segir við félaga sína:
Nú skulum við flýta okkur að
skipa síldinni upp og kjöldraga
svo spæjarann á eftir! Þessi
spaugsyrði bárust skjótt, um
staðinn og höfðu menn gaman
af. Eftir hálftíma fékk spæjar
inn sjálfur að heyra þau.
ý^-Nokkrum mínútuin síðar ger
ast þau tíðindi að spæjarinn
kemur móður og másandi til
foækistöðva íhaldsins og tilkynn
ir að hann þurfi engan bíl. Þeir
atburðir hafi gerzt að hann
verði að fara suður þegar í
stað, það þoli enga bið! Hon-
um er síðan útvegað far i
skyndi, og hann kveðnr og fer.
Síðustu orð hans til samherja
sinna voru þau, að skiia til
foændanna sem hann ætlaði að
heámsækja, að ef þeir þurfi á
„fyrirgreiðslu“ að halda skuli
þeir snúa sér til Eggerts Krist-
jánssonar, heildsala, Keykjavík.
Þar sé „fyrirgreiðslan“ til
reiða.
Kanton onýtar
Komiiiiiiiisíar undlrbúa innrás á Fonnósa
Kínversku kommúnistaherirnir sækja hratt
fram í Kvangtungfyiki og segja fréttaritarar í Hong-
kong að varnir Kuomintangmanna umhverfis Kan-
ton séu gjörónýtar.
Kouimúnistaherinn sem kom
inn er inní Kvangtung, er sagð-
ur mjög fjölmennur og sækir
fram á 300 km. vígstöðvum
sem ná norður af hafnarborg-
inni Svatá í austri vestur að
Kanton. Kommúnistaherinn er
nú sagður 130 km. frá Kanton
en skæruliðasveitir hafa tekið
borgir um 100 km. frá Kanton.
Innikróun vofir yfir tölu-
verðu Kuomintangliði, sem
hefur varið járnbrautarborgina
Hengjang í Húnanfylki. Vant-
ar nú lítið á að kommúnistar
hafi rofið járnbrautina milli
Kanton og Hengjang langt að
baki Kuomintanghersins.
Herstjórn Kuömintang til-
kynnti í gær, að lið hefði verið
flutt frá eynni Formósa til meg
inlandsins til þess að styrkja
varnir hafnarborgarinnar Amoj
sem liggur gegnt Formósa
sunnanverðri. Kuomintangs-
menn segja, að kommúnistar
hafi dregið saman mikinn flota
fljótabáta á strönd Fúkíen
fylkis andspænis Formósa og
búi sig undir innrás á eyna.
Þrálátur orðrómur hefur ver-
ið uppi um það, að Bandaríkja
menn hafi í hyggju að her-
nema Formósa.
Nazistar ráða
lögreglo Vestur-
Þýzkalaods
Bandarískir lögregluforingj-
ar, sem ferðast hafa um Vest-
ur-Þýskaland undanfarið, létu
á blaðamannafudi í Frankfurt
í ljós þungar áhyggjur yfir að
þýzka lögreglan væri á ný að
taka upp ruddalegar og ómann
úðlegar starfsaðferðir, eftir að
fjöldi fyrrverandi nazista hefur
fengið upptöku i lögregluliðið
og víða getað troðið sér í æðstu
stöður. Bandaríkjamennirnir
bentu á sem dæmi, að í Wúr-
temberg-Baden eru 500 af 1700
lögregluþjónum fyrrverandi
nazistar. Þeir töldu sig hafa
orðið þess greinilega vara, að
gestapoandinn væri á ný að
ná yfirhöndinni innan þýzku
lögreglunnar.
Miðvikudagur 31. ágúst 1949.
191. tölubiað.
Gremia og; svartsýni
*J '-'7 «r'
Bandaríski sMpaverkfræðingurinn Gar Wood er að byggja skip,
sem hann heldur fram að muni valda byltingu í hafskipabygg-i
ingum. Eins og sést á myndinni eru tveir sMpsskrokkar byggðir
undir eiMlí þilfari og segir VVoods, að með þessu sé veltingur
sMpa og óþægilegar afleiðingar hans, svo sem sjóveiki, úr
eiikensía upphaí bxezfc- bandaríska viSzæðsrnai í
Waslilngisn
Gremja og svartsýni einkenna upphaf undirbúnings-
viðræðnanna að fundi bandarískra og brezkra ráðherra
um öngþveitið í efnahagsmálum, segir bandarxska fréttastof
14. árgangur.
★
sögiumi.
an Assoeiated Press.
Nij er tækifærið? y,
restrænt stórveldi bakvið samsæri
gegn stjórn Tékkéslóvakíii
!M'
Tilkyrmt var í Praha í gær, að dómur hefði verið kveð-
inn upp yfir möruxum, sem höfðu í samráði við vestrænt
stórveldi gert samsæri um að steypa ríkisstjóm Tékkó-
íhaldið í Keykjavík er vakn
að af værum biundi og teMð til
við örlítið brot af þeim fram-
kvæmdum sem lofað var fyrit
síðustu kosningar. Er ráðizt, t
athafnirnar af miklum bægsla-
gangi, ásamt tilheyrandi auglýs
ingum í útvarpi og blöðum. Er
fjörkippur þessi mjög lofsverð-
ur og er sjáifsagt að stuðia að
því að árangur af honum verði
sem allra mestur.
★ Á því sviði geta bæjarbúar
lagt fram sinn skerf. Á undan-
förnum árum hafa Reykviking-
ar gengið mjög toónleiðir til
búðar íhaldsmeirihlutans, neit-
að hefur verið um sjálfsögð-
tistu framkvæmdir og einföld-
ustu fyrirgreiðslur. Einnig
þetta er nú breytt, Qialdið vUl
allt fyrir alla gera — fram að
kosnjngum. Því er sjálfsagt
að bæjarbúar þrýsti siú á sem
mest þeir mega, ieggi öll nauð-
synjamál sín fvrir íhaldið og
Itrefjist tafarlansrar úriausnar.
'jt Með l>essu móti standa vonir
til að iokaskeið íhaídsmeirihlut
ans í Reykjavík verði með öðr-
um hætti en hinn ömurlegi ferr
SÍI hans til þessa og víst hafa
forspraMxar hans unnið til þess
að svitna dálítið fram að kosn-
ingum!
slóvakíu af stólL
I tiikynnixigu tékknesku yfir-
valdanna segir, að sumir saxn-
særismannanna hafi verið hand
Verkfall málmiðnaðannanna
í Finnlandi breiddist út í gær
þrátt fyrir andsföðu stjórnar
málmiðnaðarmannasambands-
ins. Viðurkennt var í gær í
Helsinki, að fjórði hver málm-
iðnaðarmaður í landinu hefði
lagt niður vinnu til lað knýja
frám kröfuna um hækkað kaup.
Ritari finnska sósíaldemokrata-
flokksins sagði í gær, að verk-
fallsátökin i Finnlandi væru nú
orðin barátta upp á líf og
dauða og engin málamiðlun um
kröfur verkamanna væri mögu
ieg. ,
teknir á leynifundi en áðrir, er
beir gerðu tilraun til að
sprengja í loft upp fangelsi í
norðanverðum Bæheimi. Sam-
særismennimir höfðu gert á-
ætlanir um að taka á sitt vald
mikilvægustu staði í Praha, taka
ráðherrana af lífi og lýsa þing-
ið rofið. Þeir stóðu í sambandi
við fólk, sem sezt hefur að er-
lendis, og starfsmenn í sendi-
ráði vestræns stórveldis í Praha
voru í vitorði með þeim og
lögðu á ráðin um uppreisnina.
Af samsærismönnunum hafa
sex verið dæmdir til dauða, tíu
í ævilangt fangelsi og aðrir
hafa hlotið skemmri fangelsis-
dóma. Nöfn hinna dæmdu hafa
ekki verið birt en fréttaritarar
í Praha þykjast vita, að for-
ingi samsærismanna hafi verið
fyxrverandi yfirmaður leyni-
lögreglunnar í Tékkóslóvakíu.
Fréttaritarar Associated
Press1 í Washington segja, að
talsmenn Bandaríkjastjórnar
segi að þörf sé ýtrustu nær-
gætni ef fundurinn eigi ekki
að skaða sambúð Bretlands og
Bandaríkjanna í staðinn fyrir
að bæta hana. Bretar eru eink-
um uggandi út af því, að John
Snyder, f jármálaráðherra
Bandaríkjanna, á að stjóraa
viðræðunum sem hef jast 7. sept.
Undirbúningsviðræður lægra
settra embættismánna eru þeg-
ar hafnar og segja opinberir
talsmenn, að þar verði aðeins
skipzt á skoðunum en engar á-
kvarðanir teknar.
Efnahagsmálaviðræðurr.ar,
sem fjalla eiga um fjárhags-
vandræði Breta, verða viðfangs
efni • fjármálaráðherranna
Cripps og Snyder en í sambandi
við þær er taiið að utanríkis-
ráðherrarnir Bevin og Acheson
taki til endUrskoðunar alla sam
búð Bretlands og Bandaríkj-
anna og afstöðu landanna til
þeirra viðfangsefna, sem efst
eru á baugi í alþjóðamálum.
Sérstaklega mirnu utanrikis-
ráðherrarnir ræða Austur-Asíul
niálin, og þá fyrst og fremst
afstöðuna til valdatöku komm-
iinista í Kína, og næstu skrefin
í Þýzskalandsmálunum,
Uppreisn í Bólivín
Uppreisn braust út í Suður-
Ameríkuríkinu Bólivía s. 1.
laugardag. 1 gær var Cacha-
bamba, önnur stærsta borg
landsins, enn á valdi uppreisn-
' armanna en flugvélar stjórn-
arinnar héldu uppi árásum á
stöðvar þeirra. Var verið að
undirbúa lokaatlög gegn upp-
reisnarmönnum. Bólivíustjórn
hefur kallað alla karlmenn á
aldrinum 19-50 ára í herinn.
GSæsilegur fund-
ur Æ.F.R. í
gærkveldi
Nærri 300 manns mættu á
félagsfundi Æ. F. R. í gær-
kvöld. Brynjólfur Bjarnason
fiutti minnisstæða ræðu um
stjórnmálaviðhorfið. Síðan
voru rædd félagsmál, og kora
það frarn, að Æ. F. R. hefur
mjög víðtækan og skipulagan
kosningaundirbúning. Miktll
áhugi ríkti á ftmdinum f*rrir
glæsilegu starfi ungra sösíal-
ista. Stór hópur nýrra félaga
bættist við á fundinum. I fund-
ariok var sýnd kvikmynd frá
30. marz,