Þjóðviljinn - 29.09.1949, Blaðsíða 5

FinunttHjagui’ ' 29. Sept. 1949.
ÞJÓÐVILJXNN

Erla Egilson:
Hvers vegna ég styð Sésíalistaflokkinn
Katrínu sigur
Frá því a5 ég var barn að
aldri, hefi ég elskað landið
mitt og verið annt um sjálf-
stæði þess. Eg man hvað mig
sveið er ég las um Sturlunga-
öldina og einokunartímabil
Dana, í Islandssögunni minni.
Nú er sjálfstæðisbaráttu vorri
við Dani lokið, en frá því að
Bandaríkjamenn sviku loforð
sitt um að hverfa héðan burt
með her sinn áð styrjöldinni
lokinni og í þess stað fóru
fram á að fá hér herstöðvar til
100 ára, höfum vér átt í sjálf-
stæðisbaráttu við þá og nokkra
ógeðslega íslendinga er berjast
fyrir bandarískum ítökum á Is-
landi, með því að láta þá fá
hér flugvelli (herstöðvar) og
varpa dýrmætu hlutleysi voru
fyrir borð þeirra vegna, — mig
hryllir við að hugsa til þess,
hve langt þeir vilja ganga í
þjónustu sinni.
Til þess að íslenzka þjóðin
sætti sig við svik þeirra, reyna
þeir að gera hana brjálaða af
•rússahræðslu.
Eitt sinn var ég í skemmti-
ferðalagi á hestum ásamt öðru
fólki, á undan mér ríður kona,
vel tömdum hesti, allt í einu
hendir hún sér af baki, ég flýti
mér til hennar og meðan ég
s'tumra yfir henni spyr ég hana
hvað hafi komið fyrir. „Jú,“
svarar hún „mér datt allt i
einu í hug að kannske kæmi
bíll.“ Það kom enginn bíll, en
konan meiddi sig mikið. Ennþá
hafa engir Rússar sýnt sig, en
í skjóli hræðslu við þá, hafa
nokkrir þingmenn vorir veitt
Bandaríkjamönnum bækistöðv-
ar á Keflavíkurflugvelli þar
sem þeir ráða ríkjum undan-
þegnir tollum og sköttum,
teymt okkur nauðug í Atlants-
hafsbandalag og meitt þjóðar-
stolt og sjálfstæði vort mikið.
En ef til styrjaldar dregur,
erum vér þá ekki öruggari gagn
vart Rússum með „volduga
vinaþjóð búna sterkustu víg-
véíum og drápstækjum“ í Iand-
inu? Vér skulum hugsa okkur
að Bandaríkin byðu einhvern-
blöðunum (er nefndu sig þá!
sínu rétta nafni) og leiðtogarj
hans voru kallaðir „Rússabols-
ar,“ nú eru „Rússabolsarnir"
dánir og sumir þeirra grafnir
eins og t. d. Jón heitinn Bald-
vinsson og Héðinn. Valdimars-
son, en nokkrir þeirra ganga
enn á meðal vor og reyna að
afmá það, sem þeir höfðu áður
vel gert, eins og Jónas Jóns-
son og Ólafur Friðriksson. Nú-
verandi leiðtogar Alþýðuflokks-
ins eru ekki kallaðir „Rússa-
bolsar.“ Þeir fá engar skammir
í íhaldsblöðunum, nema rétt til
málamynda fyrir kosningar,
hinsvegar fá þeir hrós heildsala
og kaupmanna, og eiga það skil
ið.
Nú er það sameiningarflokk-
ur alþýðu, Sósíalistaflokkurinn,
er berst fyrir bættum kjörum
og verndun kjara íslenzkrar al-
þýðu, og forustumenn hans eru
kallaðir „Moskvuagentar" í í-
haldsblöðunum. Eg hræddist
ekki „Rússabolsa“ íhaldsins
áður, og ég hræðist ekki nöfn-
in, sem þeir velja leiðtogum
sósíalista nú, ég veit að þeir,
sem fá miklar skammir hjá
blöðum afturhaldsins, eru á
réttri leið.
Sósíalistaflokkurinn er flokk-
ur allra stétta nema braskara,
en það er óþarfi að vorkenna
þeim, þeir hafa bæði íhaldið
og aðstoðaríhaldið til að berj
ast fyrir sínum hagsmunum.
Með sameiningarflokki Is-
lenzkrar alþýðu: Sósíalista-
flokknum.
Gegn sameiningarflokkum
Ameríku.
Með hagsmunum íslenzkrar
alþýðu, Sósíalistaflokknum.
Gegn hagsmunum braskar-
anna.
Erla Egilsón.
Ef við íslenzku konurnar met
um að verðleikum, konuna sem
nú er að leggja örugg og ó-
trauð út í kosningabaráttuna og
gerum okkur ljóst hvaða þýð-
ingu það hefur á þessum ör-
lagaríku tímum að koma Katr-
ínu Thóroddsen á þing, þá leggj
um við allar okkur fram, hver
og ein til þess að 5. sæti á lista
sósíalista, baráttusæti listans,
tryggi Katrínu sigur.
Við verður að sýna það við
kosningaborðið 23. október, að
við viljum stuðla að því, eins
og Katrín sjálf hefur komizt
að orði, að það verði einmitt
kona, sem höggvi slcarð í múr
bandaríkjaagentanna hér í
Reykjavík, þann múr sem átti
að kljúfa þjóðina í tvennt og
skapa hér innanlands hatur
eftir 30. marz síðastliðinn.
En þegar fóikið fer betur að
átta sig veit ég að sú breiða
fylking, sem strax var á móti
Atlantshafshernaðarsáttmálan
um, hefur vaxið mikið síðan
og nú verður ekki einungis að
brjóta skarð, við verðum að
af þjóðarreisn né metnaði fyrir
hönd hins unga lýðveldis okkar,
sem finnst sæmd í því að geta
þjónað erlendum, ef þeir eru
nógu voldugir að þeirra áliti, og
svo mikið vanmat hafa þessir
herrar á þroska íslenzkra kjós-
enda að þeir dirfast að bjóða
sig enn á ný fram til að fara
með mál þjóðarinnar á þingi.
Þjóðinni er jafnvel ekki hlíft
við því að flokkur sá, sem flökr
ar ekki við að kenna sig við
sjálfstæði, hefur Bjarna nokk-
urn Benediktsson efstan á
lista hjá sér.
Vrið konur skulum muna það
að við erum meiri hluti kjós-
enda. Við skulum muna það að
það eru konurnar íslenzku, sem
getið hafa sér frægastan orð-
stír fyrir að standa á öllum
öldum gegn erlendri yfirdrottn-
un og kúgun í hvaða mynd sem
hún birtist. Leggjum enn þá
einu sinni okkar skerf fram
til þess að ísland eignist djarfa
og hugrakka forustumenn á
þingi. Burt með hin illu öfl,
sem vilja traðka á rétti þjóðar
brjóta múr bandaríkjaþjónanna og lands- • • Kjósum allar hinn
niður að grunni. glæsilega fulltrúa íslenzkra
Við sem íslendingar getum
aldrei vegna forfeðra okkar og
mæðra og hinna komandi kyn-
slóða sætt okkur við að láta
þá menn fara með völdin í
þessu landi, sem ekkert eiga til
kvenna, Katrínu Thóroadsen,
lækni á Alþing Islendinga 23.
október næstkomandi.

H. B.
£
Ólánsmaður í utanríkismálum
FramhaM af 3. síðu.
Bandaríkjanna“ á herverndar-
samnlngnum frá 1941 virðist
ekki vera það Ijóst, að þeir eru
með þessu að bera svo 33LYGÐ-
UNASLÁUSA SVEKSEMÍ á
stjórn Bandaríkjanna að firn-
um sætir, um leið og þeir saka
sjálfa sig um einfeldni og bjálfa
skap í samningsgerðinni 1941.
Ef þessi „skiijningur Banda-
ríkjanna“ á hinnsn hátíðlegu
loforðum Koosevelts forseta og
herverndarsamningsins sjálfs
hefur virkiiega komið fram,
nema sem fyrirsláttur í munn-
tíma Sovétríkjunum „góðan dagj legum viðtölum hjá sendiherra
inn“ með atómsprengju héðan,
væri þá hægt að telja það nema
sjálfsagða kurteisi að Sovétrík-
in svöruðu kveðjunni?
Það er Sósíalistaflokkurinn er
mest og bezt hefur barizt gegn
ásælni Bandaríkjamanna og er-
indreka þeirra innanlands.
Nú kunna einhverjir að segja:
„Þeir hefðu ekki staðið svona
fastir fyrir ef Rússar hefðu
átt í hlut“. Það eru aðeins get
gátur og mér fiiinst ekki rétt,
að dæma menn samkvæmt
þeim, en um bandaríska kúgun
og íslenzlm þjóna Bandaríkj-
anna liggja fyrir staðreyndir.
Þegar ég var unglingur hafði
ég það starf á hendi, að vinna
á skrifstofu og reikna út og
greiða verkafólki og sjómönn-
um laun þeirra, ég vissi hvað
þetta fólk bar úr býtum, ég
þekkti það vel og þótti vænt
um það. Þá var það Alþýðu-
flokkurinn, sem barðist fyrir
bættum kjörum þessa fólks,
þeirra hér, HVAÐA SAMNING-
UM OG LOFORÐUM BANDA-
RÍKJASTJÖRNAE Á ÞÁ SMÁ-
ÞJÓÐ EINS OG ISLENDING-
AR AÐ GETA TEEYST? Eg
fyrir mitt leyti verð að halíast
að því, þar til mér verður sann-
að annað, ao Ölafur Thors og
Bjarni Benediktason fari hér
með UPPLOGNAR SAKIR Á
RÍKISSTJÖRN BANDARSKJ-
ANNA, til þess að afsalia und-
irlægjuhátt sinm' við Randarikin
við gerð Kefíavíkursamnings-
ins 1948. Eg held því fram, að
Bacdáríkjastjóm liafi ALDIIEI
SKPJFLEGA og opinberiega
NEITAÐ að fara með her sinn
burt frá fslandi, „að ófriðnum
lokimm“ þ. e. 1945. SANNI þeir
Bjarni og Ólafur hið gagnstæða,
en heiti óhróðursmerm og rcg-
berar um vini sína i Bar.daríkj-
unum ella. En ef þeiin tekst
AD SANNA, að Bandaríkja-
hann var sliammaður í Lhalds- stjóra hafi viljað. SVÍKJA her-
varnarsamninginn 1941 á fslend
ingum með því að hengja sig i
„óljóst orðalag hans“ (eins og
Bjarni Ben. kemst að orði), þar
sem í honum sé sagt að Banda-
ríkin skuli fara með her sinn
burt frá íslandi „að ófriðnum
loknum“ í stað þess að þar
hefði átt að standa „er vopna-
viðskipt'um lýkur“ (upon the
cessation of hostilitis) HVER
Á ÞÁ SÖKINA á því „óljósa
orðalagi, sem, skv. yfirlýsingum
Bjarna Ben. og Ólafs Thors á
að hafa getað kostað íslendinga
það, að þeir hefðu setið uppi
með amerískan her í landi sínu
sem ófrjáls þjóð og hernumin,
þangað til öllum friðarsamning-
um við hinar sigruðu þjóðir
verður lokið? Bjarni segir, að
frestur þeirra geti staðið „um
áratugi.“ (En verið gæti að þeir
yrðu aldrei gerðir. Þess eru
dæmi í sögunni að friður hafi
aldrei verið saminn milli stríðs-
aðila!). Hver ætti sökina á slík-
artímum. Og þegar hér var
komið (1946) voru komnir
um bjálfaskap, svo dýrkeypt-
um mistökum við samningsgerð-
ina 1941? Sá maður hefði orðið
Islandi dýr. Mundu ekki allir
íslendingar verða sammála um,
að réttara væri, að láta hann
ekki koma nálægt samnings-
gerð við önnur ríki aftur? Ef
það hefði verið fyrir handvömm
hans og fáfræði, að amerískur
her hefði með fullum rétti hald-
ið ísiandi hernumdu til þessa
dags og ef til vill mörg ár enn,
skyldi þá einhverjum Sjálfstæð-
ismanni ekki einhvern tíma
hitna í hamsi til þessa óhappa-
manns, sem ekki hafði vit á að
setja réttu orðin, „er bardögum
lýkur“ í staðinn fyrir „ófriðn-
um lokcum.“ í því lá allt ólán-
ið, segir utanríkisráðherra vor
nú, og nokkurnveginn hið sama
sagði Ólafur Thórs á Alþingi
1946. Menn verða að muna, að
þetta er alvarlegt mál, þótt hér
sé aðeins um orðamun að ræða.
Það var fyrir þennan orðamun,
að Bandaríkin NEITUÐU að
fára með her sinn frá Islandi
1945 og 1946, segja þeir Ólafur
og Bjarni (hvort sem þeir ljúga
því eða ekki). Það var fyrir
þennan örlagaríka orðamun,
þetta „óljósa orðalag“, að við
urðiun að KAUPA þau til þess
að fara burt með herinn, með
því að láta þá hafa Keflavíkur-
hendur Bandaríkjunum. En
VÍST var, að það mundi verða
til að draga iandið enn frekar
INN I DEILUR STÓRVELD-
ANNA. Var því ólíkt skynsám-
legra og betur í samræmi við
hagsmuni Islands að leiða þenn-
an ágreining til lykta með frið-
samlegu samkomulagi, heldur
en að láta hann verða TIL
VARANLEGS FJANDSKAP-
AR.“
Hvorki meira né minna!
Vegna klaufalegs orðalags á
herverndarsamningnum 1941,
var réttur íslendinga enginn.
Þeir gátu ekki krafizt brott-
flutnings hinna amerísku herja,
og ekki hafið kærur á Banda-
ríkjamenn. Landið varð að bit-
beini stórveldanna, og varan-
legur fjandskapur milli Islands
og Bandaríkjanna um áratugi
fyrirsjáanlegur. Skiljanlega!
Sjálfstæðisflokkurinn er sem
kunnugt er allur á móti erlend-
um herstöðvum á íslandi á frið
flugvöll með samningum umi artímum. Og þegar hér var
hann 1946. Það voru og eru höf
uðrök utanríkisráðh. Ólafs og
Bjarna, þá og nú, fyrir Kefla-
víkursamningnum. Ólánsmaður-
inn sem orðaði hervemdarsamn-
inginn fyrir Islendinga ber
þunga ábyrgð. Við byggj'um við
hernám tii þessa dags og „um
árátugi“ enn, ef við hefðum
ekki getað keypt okkur undan
því með Keflavíkursamningn-
um, allt fyrir hans afglöp.
Bjarni Ben. lýsir þvi átakan-
lega hvílíka sjálfheldu Islend-
ingar voru komnir í fyrir handa
verk þessa afglapa. „Óvíst var
með öllu hvernig því mundi
lykta, e£ Islendingar hefðu af
þessum sökum haiið kserur á
komið (1946) voru komnir
friðartímar, þótt friður hefði að
vísu ekki verið saminn þá, og
verði ef til vill ekki saminn
„um áratugi.“
En hvev er afglapinn, sem
olll allri þessari ógæfu íslenzku
þ jóðarinnar ?
Um það verður að nægja að
leiða tvö vitni, vegna þess hve
áreiðanlegir og sannorðir menn
þar eiga í hlut, og með tilliti
til þess að þeir eru núverandi
og fyrrverandi xitanríkisráð-
herrar og auk þess flokksbræð-
ur, svo að ólíklegt er að annar
ljúgi á hinn. Vitnin eru Bjarni
Benediktsson núverandi utan-
ríkisráðherra og Ólafur Thora
F.ramhsld á 7. síðn.