Þjóðviljinn - 19.10.1949, Blaðsíða 5

Miðrilrudag-ur 19. október 1949
ÞJÓÐVnjINN
5
Hœða Guðgeirs Jóussonar á f jöldafunÆnum á sunnudaginn
Gerið ykkar ítrasta til að hin síðari ganga
þessarar ríkisstjórnar verði aldrei hafin
— •
'1
. i
i
Þegar núverandi ríkisstjórn
tók við völdum hét hún því að
hafa samráð við verkalýðs-
hreyíinguna um ráðstafanir til
þess að vinna. bug á verðbóig-
unpi.
Lítið varð samt úr þessu fyr
irheiti, en þess í stað fékk hún
fylgismenn sína á Alþingi til
að samþykkja gifurlegar tolla
Htekkanir, sem auðvitað verður
til þess að auka verðbólguna.
Þessum tollahækkunum svar
aði Dagsbrún og fleiri verka-
kýðsfélög með því að segja upp
samningum og krefjast kaup-
bækkana til þess að vega á
móti útgjaldahækkuninni.
Þá hófust hér ferleg iæti.
.Rikisstjórnin taldi að um lif
sitt væri að tefla og 5 stað þess
að reyna að leysa deiluna þá
ærðist hún og hratt af stað
vonlausri atkvæðagreiðslu i
Dagsbrún um svokallaða „sátta
tiliögu", þetta. gerði hún vegna
þess að augnaþjónar hennar
fullyrtu að verkamenn teldu
kauphækkun óþarfa. Þeir
mundu því samþykkja hvaða
tillögu sem væri til þess að
Ijéka verkfallinu.
Eftir ósigurinn í þessari a.t-
kvæðagreiðslu, fór rikisstjórnin
inn á aðrar brautir, hún fékk
stjórnhollar sálir til að útvega
mótmæli frá öðrum verkalýðs-
félögum, gegn kröfum Dags-
brúnar.
Nokkur verltalýðsfélög, eða
Sitjórnir þeirra, létu hafa sig
til þessara „þokkaverka" og,
að minnsta kosti eitt félagið
tók að sér vinnu í banni Dags-
brúnar.
Mér finnst rétt að minna á
þessa einstöku bardagaaðíerð,
sem viðhöfð var 1947. En, ég
vona þó að aJdrei fáist nokkur
forystumaður, nokkurs verka-1
lýðsfélags, til þess að leika slíktj
aftur, hvað vænt sem honum
kann að þykja um einstaka ráð
herra, eða einhvern stjórnmála
flokk. Ég vona að þeir minnist
orða Arnar Arnarsonar:
„Eigi fólksins rétt að rýmka,
rifta gömlum sið,
spyrnir sauðþrá íhaldsókind
öllum klaufum við.“
Það fór svo, að þrátt fvrir
allar klaufasp.yrnurnar, varð
ríkisstjórnin að gefast upp og
samningar tékust eftir mánaðar
verkfall.
Allan herkostnað ríkisstjórn-
arinnar varð bjóðin auðvitað að
greiða, bæði beina kostnaðinn
og glötuðu verðmætin.
Næsta skrefið, sem ég man
eftir er það, að í ágústmánuði
1947 fcom fregn frá Osló, sem
höfð var eftir forsætisráðherr-
'anum okkar, um að ríkisstjóni
in ætlaði að kalla saman ráð-
stefnu um dýrtíðarmálið, skip-
aða fulltrúum atvinnustéttanna.
Þetta reyndist rétt, ráðstefna
var sett á lággjrnar, ten.- .ein-.
hvernveginn
guíaði
ég minnist ekki að hafa heyrt
eða séð opinbera skýrslu u®
störf hennar eða niðurstöður.
Þá er að geta þess að ríkis-
stjórnin fékk fylgismenn sír.a
á AJþingi til þess að samþykkja
lög um að lækka kauplagsvísi-
töluna og binda hana í 390 stig
um. Því var óspart haldið fram
að verðlag myndi fljótt lækka
vegna þessarar ráðstöfunar,
hinsvegar væri verkalýðsfélög-
um heimilt að hækka grunn-
kaupið og virðist þá ekki vera
neinn ctti um að grunnkaups-
hækkanir gætu orðið til þess
að hækka vöruverð. Ég verð
að játa það hreinskilnislega
að ég hef aldrei skilið þessa
hringavitleysu — nema að rík-
isstjórnin hafi treyst þvi að
atvinnuástandið yrði slíkt að
verkalýðurinn treysti sér ekki
til að knýja fram kauphækk-
anir — og þá var útlátalaust
að banna þær ekhi.
Miðstjcrn Alþýðusambands-
ins mótmælti vísitöluskerðing-
unni , en þegar frumvarpið var
orðið að lögum, taldi hún rétt
áð ríkisstjórnin fengi frið, í j
nokkurn tíma, svo að hún gæti
uppfyllt fyrirheit sín um verð-
lækkun.
Ef ég man rétt þá voru það
ekki ólukku „kommúnistarnir“
sem fyrstir urðu til að ónáða
ríkisstjórnina með verkfalli
194S, heldur bakarar, en stjórn-
þeirra var' svo grandvör að það
var ekki nema einn maður úr
henni, sem treysti sér til að
skrifa undir 1. maí-ávarp verka
lýðsfélaganna þá, af því að það
var ekki orðað eins og ríkis-
stjórnin viidi hafa það. Jafn-
vel slíka hoI'Jvini hefur ríkis-
stjórnin hrakið út í verkföll
gegn sjálfri henni.
; Um verðlækkanaefndirnar
| er öllum kunnugt og er nú svo
i komið að öll verkalýðsfélög
hún upp, -vígur ihalds- og auðvaldsstefn-
unni, en það er hún, sem mark-
ar stefnu rikisstjórnarinnar.
Það er fyrst og fremst vegna
þessarar andstöðu, sem öll
stjórnarblöðin þykjast nú vera
i stjórnarandstöðu sjálf. Þessi
stjórnarandstaða verkalýðsins
hefur sorfið svo fast að Alþýðu
blaðinu að fyrir nokkrum
dögum mátti lesa þar svart á
hvítu að íhaldinu megi aldrei
treysía, það vilji sundra alþýð
unni svo að það geti sjálft
drottnað.
En treystir nokkur Alþýðu-
grundvelli Keflavíkursamnings
ins, og framhaldið hefur í
mörgu farið þar eftir. Og þó að
stjórnarflokkarnir reyni nú,
af fremsta megni, að villa á
sór heimildir og þykist nú all-
ir vera í stjórnarandstöðu, að
meira. eða. minna leyti, þá má
þó öllum, sem nokkuð skygnast
í gegnum blekkingavefinn vera
það Ijóst, að þeir ætla sér að
skríða saman á ný eftir kosn-
ingarnar og endurreisa ríkis-
stjórnina cg þarf þá varla að
sökum að spyrja, að sú nýja
ganga mun verða verri þeirri
blaðinu nú til þess, að treysta 'fyrri og er þó sanmarlega ekki
ekki íhaldinu á ný eftir kosn-
ingar?
Ég er einn af mörgwm and-
stæðingum núvera.Kdi ríkis-
stjórnar, ég bar lítið traust tii
hennar í upphafi og þetta litla
traust er fyrir löngu íarið.
á bætar.di. Ég skora því á ykk-
ur öll að þið gerið ykkar ítrasta
til þess að hin síðari ganga
þessarar ríkistjórnar verði
aidrei hafin. Ég skora á ykkur
að fcjósa frambjóðendur Sósíal-
j istaflokksins og sannfæra sem
Ríkisstjórinni var meði flesta aðra um að þeir eigi að
harmkvælum hnoðað saman á gera. slíkt hið &
húm Islaal aS brp Eaniaríkj-
mm stórsáíir íyrir a§ flytja
iá eip skipui
í munu hafa knúið fram grunn-
j kaupshækkanir, jaf nvel þau
| íélög einnig, sem notuð voru
I til bakárása á Dagsbrún 1947.
Ríkisstjórnin hefur þó unnið
eina orustu í verkalýðsmálum,
w syr** " *• ** ** *
Það hefur verið takmark !s-
lendinga að geta flutt helzt
állar vörur lands vors í eig-
in skipum. Allt frá því land-
gekk norskum konungi á hönd
1262, sumpart vegna skorts á
eigin skipakosti, heíur þetta
verið sjálfstæðiskrafa þjóðar-
innar.
Nú hefur ríkisstjórnin samið
um það við Bandaríkin með
Marshallsamningnum að 50%
af þeim gjafavörum, sem hing-
að koma, sknli fluttar með
amerískum skipum. íslendingar
mega ekki nota sinn eigin skipa
stól til að flytja þetta magn.
Danska blaðið „Politiken"
flytur þá fregn 5. okt. að Dan-
mörk hafi fengið tilkynningu
henni tókst að leggja undirj urn það, að Ðanir %'erði að
sig Alþýðusamband íslands i
fyrrahaust og setti þá yfir það
nokkurskonar „þjóðstjórrí’ sem
mun hafa átt að spyrna gegn
„kröfufrekju" verkalýðsins, en
hún mun varlá reynást þeim
vanda vaxin
þetta henni
borga aílt að 3 milljónum
doliara í sekt til Bandaríkjanna
fyrir að hafa broíið þetta á-
kvæði, sem bannar þessam
Bfarshalllöndum að fiytja meir
en 50% gjafavaránna með eig-
— og segi ég ekki | jtl skipum.
til lasts. En þaðj gex önnur Marshallör.d, þ.á.
hef ég lesið í einhverju stjóm- j m. England og Frakkland, hafa
arblaðanna, að kauphækkanir j fengið svipaðar tilkynningar
hafi crðið þráít fyrir stjórnar-i urn sekt. Alls eiga þessi lönd
skiptin í Alþýðusambandinu. j að - greiða 10—12% milljóft
Hvers vegna hefur ríkis-1 dollara, fyTÍr að hafa ekki með-
stjóminni ekki orðið meira úr
„sigri“ sinum í Alþýðusamband
inu en raun ber vitni nm ? Það
er blátt áfram vegna þess að
tekið náðargjafir ameríska auð
valdsins á réttan hátt.
Hvað skyldi vera um ísland?
Skyldi það fá sekt — eðá
.vgrða... -aS^
— ðtvarpsumiæðiimar
Framhald af 1. síðu
Erla Egilson og Finnbogi Rút-
ur Valdimarsson snjallar ræð-
ur er munu tilheyrendum minn;
isstæðar og lögðu þau aðalá-
herzlu. á sjálfstæðismálið. Finn.:
bogi Rútur drap á mótmæli er"
fram komu bæði hér á landi cg
annarsstaðar gegn bandarísk-
um herstöðvum á íslandi og
kvað „einnig jafnaðarmanna-
flokka víða um heim hafa haft
það mál á stefnuskrá sinni £
siðustu 30 ár að vinna gegn á-
rasum og styrjaldaráformum
auðvaldsríkja gegn Sovétríkj-
unum. Eg var þannig til
skamms tima i flokki, sem hef-
ur eftirfarandi á stefnuskrá
sinni:
„Þar sem ósigur So-vétríkj-
anna mundi vera ósigur fyrir
verk^lýðinn um allau heim,.
berst flokkurinn á móti hvers-
konar einangrunartilraunum,
árásarherferðum og spellvirkj-
un auðvaldsins gegn hinu nýja
þjóðfélagi.“
Eg hef snúið baki við þess-
um flokki, vonlaus um að hann.
muni nokkurntíma framar
starfa sem. jafnaðarmannaflokk
ur samkv. stefnuskrá sinni.
Hinn fyndni Ólafur Thors líkir
nú flokknum við lélega harmo-
miku, sem hann leiki á að vilcf
sinni .... Alþýðuflokknum
stjórnar nú hugsjónalaus
hagsmunaklíka sem á ekkert
skylt við jafnaoarmanna- eða.
Alþýðuflokka í öðrum löndum.“
Finnbogi sýndi fram á að
fullyrðingar Bjarna Ben. um
að ísland sé eins og skamm-
byssa sem miðað sé gegn Banda.
ríkjunum og þá skammbyssu
geti Rússar hremmt á hverri
stundu, fær ekki staðizt, af
þeirri einföldu ástæðu að héc-
erum of ung til að njóta réttar,: an er ekki hægt að gera
sem felst í því að velja sér j sprengjuárásir á borgir í Banda.
menn til að ráða málum okkav; ríkjunum með langfleygustu
á Alþingi. j sprengjuflugvélum sem enn.
Það er gefið mál, að við fá-j hafa verjg búnar til. Hins veg
um ekki að kjósa i þetta sinn.j ar er auðve]t að gera
en við eigum að stuðla að því <lððan
af öllum okkar mætti, að við:
fáum að njóta kosningaréttar-
ins næst.
amerísk skip ílytja þessi 50%
og borga þeim doharafragt
fyrir?
HeimiKm kosmngarétt
Framhald af 3. síðu.
hvaða' vinnu sem er, til þess
erum við ekki of ung, en við
Nú eigum við öll að láta
raddir okkar hljóma í sameigin-
legum kór um gjörvallt Island:
Við Jaeimtum kosningarétt.
Þ. S.

Kaupum flöskur
Cg glös.
Sækjum heim.
■ Efnagerðin VALUR,
Hverfiggctu 61. Simi 6205.
arasir
á borgir í Evrópu, og til
þess eru hinar bandarísku
stöðvar hér ætlaðar, og hefur
ekki verið farið dult með í
bandarískum blöðum.
Finnbogi lauli ræðu sinni með
þessum oroum: „Sameinumst
um þá stefnu að forðast undir
öllum kringumstæðum að ís-
lenzkt land verði nokkurn tíma.
notað til árása á önnur lönd.
Verði það gert köllum vér yfir
oss ársir annarra og tortim-
ingu. Þeir menn og konur, sem
vilja mótmæla lierstöðva- og
hernaðarstefnu stjórnarflokk-
anna á síðasta kjörtímabili
geta ékki gert það með öðrum
hætti en iþeim, að kjósa íram-
bjóðendur stjórnaransíöSunnaiv
i Sósíalistaöokkinn, í kosajnguffl
] uxn 23. okt.“ ,