Þjóðviljinn - 22.12.1949, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 22. des. 1949.
ÞJÓÐVILJINN
Bréf til blaðamanns
'-fc Þegar Thomas Mann tók
þátt í Goethehátíðahöldun-
um í sumar bæði í Austur-
og Vestur-Þýzkalandi var
ráðizt ofsalega á liann fyrir
þetta brot á almennu „vest-
rænu“ velsæmi. Hér fer á
eftir svar hans til erlends
blaðamanns sem tekið hafði
þátt í árásunum:
Bréf yðar er eflaust sprottið
af beztu hvötiim, en áhyggjur
yðar mín vegna eru algerlega
þarflausar. Eg hef það ekki á
nokkum hátt á vitund minni
að hafa svikið nokkuð eða af-
neitað afstöðu minni á stríðs-
árunum og í útlegðinni með því
að taka þátt í Gothe-hátíða-
höldunum í Frankfurt og
ÍWeimar og flytja þar erindi.
Að ég fór til Weimar stafar af
því að ég harma það að Þýzka
landi hefur — eins og þér kom
izt að orði — verið skipt í
tvennt með djúpri gjá. Það er
sannfæring mín að í stað þess
að dýpka þessa gjá beri manni
að leggja sig allan fram til að
gera brú yfir hana, hvar og
Íhvenær sem það er mögulegt
*— jafnvel þótt aðeins sé um há
tíðahöld að ræða, eins og í:
þetta sinn.
Ef til vill er yður ekki ljóst
að þar er ekkert einsflokks'
kerfi í Thiiringen. I stjóminni
eru menn sem ekki eru komm-
únistar, og þeir eru langtiun
fleiri í borgarstjórninni í Weim
ar. Borgarstjórinn, herra Bucht
enkirchen, sem sendi mér boð-
ið, er t. d. kristilegur demó-
krati. Það var formaður há-
skólaráðsins, guðfræðingur,
Hermann að nafni, sem héit
setningarræðuna á afmælisdeg-
inum í hinu dýrlega endur-
byggða leikhúsi. Þér hefðuð ef-
laust orðið mjög undrandi á
því kirkjulega frelsi sem aftur
og aftur kom fram í ræðu hans.
í Eisenach kom biskupinn með
gullkross á brjósti og þakkaði
mér að ég hafði gefið Goethe-
verðlaun mín til endurbygging
ar Harderkúrkirkjunnar í
Weimar. Ef til vill hefðu komm
únistar talið að því fé hefði
verið betur varið á annan hátt.
Ferðalag okkar um Thuring-
en varð sannkölluð þjóðhátíð,
með fánum, blómsveigum, hljóm
list, hátíðakvæðum og sj-ngj-
andi skólabömum. Sjaldan —
ef til vill aldrei — hefur nokk
ur höfundur lifað slíka hyll-
ingu. Eg þurfti ekki að láta í
ljós nokkum stuðning við
kommúnismann til að öðlast þá
samúð sem þessar stórfenglegu
viðtökur báru vott um.
Það eitt, að ég tek mér þann
rétt að gera greinarmun á
kommúnismanum sem húman-
isma og hinum algera viðbjóði
fasismans, að ég neita að taka
þátt í hinum trylltu ofsóknum
gegn kommúnistum og stríðsæs
ingunum, það eitt, að ég gerist
talsmaður friðar í heimi sem
ekki er hægt að hugsa sér að
eigi framtíð án kommúnistískra
eðlisþátta — þetta eitt hefur
auðsjáanlega nægt til að færa,
mér nokkurt traust, sem ég hef
þó ekkert gert til að ávinnaj
mér. Mér er ómögulegt að líta
á þetta traust sem hættulegt
tákn þess að andlegt og sið-
ferðilegt heilbrigði mitt sé í
hættu.
Þér talið mikið um það frelsi
og þau stjórnmálaréttindi sem
fólk hafi á vestari hernáms-
svæðunum. Mér virðist þér
gleyma því á hversu hrakaleg
an hátt þessi réttindi eru yfir-
leitt misnotuð. Nýju lýðræðisrík
in hafa að minnsta kosti þá
yfirburði að heimskan og ósvífn
in hafa að lokum verið þögguð
niður.
Á austursvæðinu lief ég
ekki orðið að þola sendibréf,
fullt af ósvífnum móðgunum, og
greinar með fíflalegum ærir
meiðingum, sem velt var yfir
mig í Vestur-Þýzkalandi. -—
Skyldi það stafa af hótunum
um fangabúðir eða þrautseigu
starfi til að ala fólk upp til
virðingar fyrir andlegum störf
um, eins og mínum.
í Austur-Þýzkalandi eru send
út frímerki með mynd Geriiards
Hauptmanns. í Vestur-Þýzka-1
landi er sannarlega ekki fundið
upp á slíku • bruðli. Það er auð
velt að segja: „Þeir nota sér
aðeins það andlega sem skreyt
ingu og dulargervi.“ I raun og
veru er miklu méiri alvara og
sannfæring á bak við það en
þér gerið yður í hugarlund.
Eg hef oft bæði lesið og
heyrt það á austursvæðinu, að
forustumennirnir töldu það
miklu máli skipta að gera verk
mín aðgengileg almenningí og
einkum unga fólkinu, að kynna
þeim það gagnrýna raunsæi
sem kemur fram í þeim. Og
það er ekkert orðagjálfur. Það
er sannleikur. Alla tíð síðan
1945 hafa verið haldnir fyrir-
lestrar um bækur mínar í
Weimar — fyrst og fremst um
Goethe-bókina — og fremstu
bókmenntafræðingar kommún-
ista hafa skrifað mikilvægar
greinar um rit mín.
Eg er ekki einn af „fylgifisk
um“ kommúnista. Þvert á móti
virðist mér ég hafa menntaða
kommúnista að samferðamönn-
um.
Það er auðvelt að finna dæmi
um smáharðstjórn meðal komm
únista austursvæðisins. En ég
lief horfzt i augu við menn sem
voru ímynd góðs vilj-a og ein-
iægra hugsjóna. Eg hef séð
fólk sem vinnur átján. tíma á
sólarhring, fórna öllum tíma
sínum til að framkvæma það
sem það telur sannleika, til að
skapa þjóðfélagsástand á sínu
sviði sem það telur muni koma
í veg fyrir stríð og villi-
mennsku. Það er erfitt að and-
mæla slíku með mannlegum
rökum. Það ber að varast að
láta hatur á slíku stjórnarfari
leiða sig til þess að setja fram
sem andstæðu þess hugsjónir
sem hafa aftur og aftur sýnt
sig að vera hræsniblebking ann
arra allt of raunverulegra hags
muna.
Yðar einlægur
Thomas Mann.
Munið að kaupa jéSevindiens
9 g
1.

Listmunabúð K II O N
GARÐASTRÆTI 2. — SIMI 1575

/r>v 5« p». ■» r'y'"7e* ^ 1 -v^r
MWBll EFflE I'UEf WM ifmmz
.Fa5lc-ja (serfs)
KVEHSKBMT I mikíu mmll, íslfjisk ssdíSí
6á<jr stissáesk-!C¥Eé|ðK' •
ásamt öllsm ágvalskc-kaisi, scsa úi kema
Pér fái@ kassakviffiEn fyrir ölium viöskiplum
Eiffhvað fyrir alia

LiSTMUN ABÚÐ
Garðastræti 2. — Sími 1575.
*• *■* * f r ‘ r*r — f*rf*r v,jr ^fi—y v if*i — y y t if*i ^ n*“i‘ ir*|-r~"n*~iv 'fTp—iru'inini j^9~in/vin jn»ii~in/iui j>r