Þjóðviljinn - 20.06.1950, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 20. júní 1950,
ÞJÓÐVILJINN
ISmáauc jlýsin gar
|KEnnsla| Ragnar Ölafsson
Bréfaskóli
Sósíalistaflokksins
er tekinn til starfa. Fyrsti
bréfaflokkur f jallar um auð-
valdskreppuna, 8 bréf alls
ca. 50 síður samtals. Gjald
30.00 kr. Skólastjóri er
Haukur Helgason. Utaná-
skrift: Bréfaskóli Sósíalista-
Elokksins Þórsgötu 1, Reykja
vík.
Kaup-Sala
Kanpum
I húsgögn, heimilisvélar, karl-
| mannaföt, útvarpstæki, sjón-
I auka, myndavélar, veiði-
í stangir o. m. fl.
Vöruveltan
| Hverfisg. 59. — Sími 6922.
hæstaréttariögmaður og lög-
giltur endurskoðandi. Lög-
fræðistörf, endurskoðun,
fasteignasala. — Vonar-
stræti 12. — Sími 5999.
Saumavélaviðgerðir —
Skrifstofuvélaviðgerðir.
Syigja,
Laufásvegi 19. — Sími 2656.
j GÖÐAR TÚNÞÖKUR
j til sölu. Lögum lóðir.
Upplýsingar í síma 5862.
Daglega
NÝ EGG
soðin og hrá
Kaffisalan Hafnarstræti 16.
Karlmannaföt —
Húsgcgn
Kaupum og seljum ný og
notuð húsgögn, karlmanna-
föt og margt fleira. Sækjum
— Sendum,
Söluskálinn
Klappastíg 11. —Sími 2926
Emilía Indriðadóttir og Frið-
finnur Guðjónsson. Myndin er
frá árinu 1911, þegar Friðfinn-
ur byrjaði að leika Jón bónda
í Fjalla-Eyvindi.
Friðfinnur Guðjónsson
Framhald af 8. síðu.
150 hlutverk. En þó að hlut-
verkafjöldinn sé mikill, þá segir
hann ekki allt. Mörg þessara
hlutverka hefur Friðfinnur leik-
I annast sölu íasteigna, skipa, 1 svo> a® ógleymanleg verða
j bifreiða o. fl. Ennfremur j Þeim, sem séð hafa. Við minn-
i allskonar tryggingar o. fl. I °tnst Friðfinns sem Jons bonda
I í umboði Jóns Finnbogason- i' Fjalla-Eyvindi, Ófeigs í Hall-
j ar, fyrir Sjávátryggingarfé- i steini og Dóru, Bensa vinnu-
jlag Islands h.f. Viðtalstími j maníis í A heimleið, Krans
i alla virka daga kl. 10—5, á j birkidómara í Ævintýri á
f öðrum tímum eftir samkomu i Gönguför, Klink í Spanskflug-
Fasteignasölu
miðstöðin,
j Lækjargötu 10 B, simi 6530, •
í lagi.
Munið
kaffísöluna
í Hafnarstræti 16.
Stofuskápar
j unni, Gvendar snemmbæra í
___j Nýársnóttinni o.s.frv., án þess
jað gleyma Argan í Imyndun-
j arveikinni. Prófessor Jolivet
i hélt fyrirlestur í París um með
---jferð hlutverka í leikritum eftir
jMoliére, og komst svo að orði,
Armstólar — Rúmfata- j að á Islandi hefði hann séð
j skápar — Dívanar — Komm- j komizt næst réttum skilningi á
j 6ður — Bókaskápar — Borð j Argan, en það var í meðferð
jstofustólar — Borð, margs- jFriðfinns á honum. Hinn danski
konar. jsnillingur, Svend Poulsen, hef-
Húsgagnaskálinn, jur einnig lokið miklu lofsorði
j Njálsgötu 112. Sími 81570. \ á Friðfinn Guðjónsson.
j 1 Friðfinnur leikari er einn af
jstofnendum Leikfélags Reykja-
jvíkur, og hefur setið í-atjórn
‘þess lengur en nokkur annar,
eða samtals í 25 ár, lengst af
ritari. Formaður þess var hann
1929—1930. Hann er nú heið-
ursfélagi í L.R.
jKaupum hreinar
ULLARTUSKUR
Baldurgötu 30.
Vinna
jNÝJA SENDIBÍLASTÖÐIN
I Aðalstræti 16 Sími 1395
Í'
Lögfræðistörf:
j Aki Jakobsson og Krist ján
j Eiríksson, Laugaveg'27,
' 5 1. hæð; íSími''1468. •'óskam htmum tiI-'hanHn.gju á
1 stuttri blaðafrétt er litið
hægt að segja, en Friðfinnur
er svo kunnur Reykvíkingum
og öðrum Islendingum, bæði af
leiksviðinu og útvarpinu, að
ekki er þörf langs máls. Við
‘þessum afmælisdegi.
Ég get ekki lengur þjónað \
Frámhald af 5. siðu.
sé sérstaklega friðelskandi, held
ur blátt áfram til að vernda
brezka auðvaldshagsmuni.
Vaxandi bandarísk
•þvingun á Bretlandi.
Lýðræðisleg og framsækin af-
staða mikils hluta brezku þjóð-
arinnar, sem á sér sögulegar
rætur, leyfir heldur ekki brezku
stjórninni að stefna fyrir full-
um seglum útí nýja styrjöld.
Sérstaklega óhugnanlegt dæmi
frá síðustu dögum er Schuman
áætlunin, sem er ekkert annað
en áætlun um að samræma og
auka hernaðarmátt V-Evrópu.
Bretlandsstjórn og brezku stál-
kóngarnir óttast samkeppni við
slíka risasamsteypu, sem hefði
bandarískt fjármagn að bak-
hjarli.
En vegna sívaxandi banda-
riskra þvingana mun brezka
stjórnin að öllum líkindum láta
neyða sig til þátttöku, er tím-
ar líða, þvert ofaní alla brezka
hagsmuni, vegna þess að hún
hafnar af þrákelkni þeim öðr-
um kosti, sem hún á völ á,
samstarfi við hin friðelskandi
Sovétríki og alþýðuríkin.
Bandarískrar nauðungar og
bandariskra þvingana verður nú
vart í allri hemámsstefnu
Breta, allt niður í smæstu
atriði.
Þið kunnið að spyrja, hvað
allt þetta komi við þeirri á-
kvörðun minni að koma fram
fyrir ykkur á blaðamannafundi
í hinum lýðræðislega hluta Ber-
línar. Eg verð því að segja, að
það sem kom mér til að taka
þetta skref er hvorki rússneskt
gull né leyndardómsfullir sann-
leiksdrykkir frá Asíu.
Hver lygasaga prentuð,
aísonnunum stungið
undir stól.
Eins og ég sagði í upphafi
get ég ekki lengur látið hafa
mig til að taka þátt í þessum
stríðsæsingum, sem ógna ekki
bara Sovétríkjunum og alþýðu
ríkjunum, en sem einnig hafa
það markmið að gera föðurland
mitt, England mitt, að auð-
sveipri, bandarískri nýlendu.
Þegar ég gerðist fréttaritari
fyrir Reuter árið 1945 hélt ég
og vonaði, að ég gæti með hlut-
lægum fréttaflutningi frá Vín,
Varsjá og Berlín, þar sem ég
hef. síðan starfað sem frétta-
ritari, lagt minn litla skerf til
að England og heimurinn allur
gæti horft fram á friðsamlega
framtíð.
I fyrstu gekk allt skaplega,
þótt ég yrði þes3 fljótt var, að
ýmsar þýðingarmiklar frétta-
heimildir lokuðust mér, strax
og það vitnaðist að ekki væri
hægt að álíta mig skilyrðislaus
an málsvara brezkrar utanr'kis
sannar frásagnir frá Austur-
Þýzkal. komu ekkj í blöðunum.
Hver einasta lygasaga úr „Tele
graf,“ sem símnð var til Lon-
don var birt, en skeyti sem af-
sönnuðu þær, nær a’.drei.
Um þetta get ég enn bent á
sérstaklega óhugnanlegt dæmi.
Brezki yfirhershöíð'nginn í Ber
lín, Boume hershöfðingi, hélt
fund með blaðaœöanum rétt
fyrir hvítasunnumótið,- þar sem
hann í fyrsta iagi ræddi um
hinar brjáluðu gagnráðstafanir
Vesturveidsnr.a gegn kommún-
istísku valdaráni, sem haldið
var fram að væri yfirvofa.ndi,
og skýrði i öðru lagi frá því,
fremur dapur í bragði að at-
vinnulifinu í Austur-Þýzkalandi
hefði fárið verulcga fram.
Þetta var mjög athygiisverð
játning af vöram háttsetta,
brezks embættismanns, eg ég
skýi-ði þannig 'frá henni.
Brezku blöðin birtu næsta dag
vopnag'.amur Bourne hershöfé-
ingja undir stórum fyrirscgn-
um en ummæli hans um at-
vinnulífið í Austur-Þýzkalandi
voru ekki neínd á nafn.
Blaðamenn, zem segfa
saíi, em kallaðk feelm.
Hver og einn af ykkur, heiðr
uðu starfsbræður mínir við
Vesturveidablöðin, sem ekki
hefur þegar með húð og hári
gengið á vald striðsæsinga-
mannanna, getur að líkindum
skýrt frá hundruðum slíkra
dæma. Starfsbræður mínir við
„Times“ og „Daily Telegraph“
voru svo ógætnir að benda á
það í frásögnum s’num af 1.
maí, að alþýðulögreglan á Pots
damer Platz sýndi frábæran
aga, er skríll frá V-Berlín
grýtíi hana, en lögregla Vestur
Berlínar brást hinsvegar alger-
lega skyldu sinni. Næsta dag
fengu þeir báðir tilkynningu
um það frá æðstu stöðum, að
frásagnir þeirra 'sköðuðu að-
stöðu Breta i Berlín.
Fréttaritari „Daily Tele-
graph“ skrifaði ennfremur um
hvítasunnuna, að hópganga
æskufólksins hefði verið mjög
tilkomumikil. Kannske er það
bara tilviljun, að honum var
skömmu siðar tilkynnt, að hann
ætti að koma heim til London
til að vinna þar á skrifstofunni.
Eg býst ekki við, að ég þurfi
að hafa fleiri orð um hvita-
sunnumctið. Sérhver blaðamað-
ur veit, hversu svívirðilega
þessi volduga friðarhátið var
afflutt í blöðum Vesturveld-
anna. Hver einasta vitleysa,
sem „Telegraph“ birti, hvert
einasta stríðsæsingaöskur, sem
Schumacher rak upp, var um-
svifalaust prentað um allan
hinn vestræna heim.
En. þegar ég svo snemma
sem í mars •skýi'ði frá því, að
æskulýðsmótið myndi aCeins
fara fram í hinum lýðræðislega
fékk ég reiðileg skeyti frá Lon-<
don, um að hinir fréttaritaraml
ir hefðu sent ágætar frásagniit
um valdaránsfyrirætlanir, og
'g var spurður, hversvegna ég
hefði ekki gert það líka.
PrsaffreísiS aScir.s fydr
sisíðsæsingciacEn.
Sem frioelskandi maður get
ég ekki haldið lengur áfram
að leggja stríðsæsingamönnun-
um vopn í hendur. Fyrir 13
árum fór ég til Spánar til að
berjast sem óbreyttur, brezkur*
lýðræðissinni í röðum alþjóða-
hersveitarhmar fyrir friði og
betri heimi. Þá yoru lýðræðis-
öflin veikari aðilinn. Nú verð-
um við að vinna baráttuna fyr-
ir friði.
Sérhver okkr.r vestrænna
blaðamanna getur ekki annað
en brosað dapurlega að hinu:
svokaiiaða prentfrelsj í herbúð-
um Vesturveldanna. Það er
ekkert annað en frelsi fyrir
striðsæsingamennina og okkur
er bcrgað fyrir að senda fréttir
í samræmi við það. En frelsi
til að berjast fyrir friði og
skýra satt og rétt frá atburð-
um, það höfum við ekki. Þess-
vegna hef ég í dag tekið þetta'
skref, hverjar afleiðingar sem
það kann að hafa fyrir mig
sjáifan.
En þess er ég fullviss, að sá
dagur mun koma, að allir blaða
menn geta verið hcióarlegt og
sómakært fólk í stað þess að
vera handlangarar stríðsæsinga.
mannanna einsog nú er“.
j
ECoitt fístt nppá Eeuter
Þegar Peet hafði ’lokið lestri
þessarar yfirlýsingar, lögðu.
blaðamennimir fvrir hann ýms
ar spumingar. Hann kvaðst
myndi sækja um dvalarleyfi i
Austur-Þýzkalandi, þar myndr
hann ekki þurfa að ganga at-
vinnulaus, þar sem skortur væii
á vinnuafli.
Aðalskrifstofa Reuters í Lon-
don gaf samdægurs út yfirlýs-
ingu, þar sem segir: „Ákvörð-
un mr. Peet kemur okkur alger
lega á óvart. Enginn af brezk-
um eða bandarískurn starfs-
bræðrum hans í Þýzkalandi, er
vinna fyrir blöð eða fréttastofn:
anir, virðist hafa haft hug-
mynd um að hann hafi haít
nokkra sérstaka stjómmála-
skoðun. Fréttaskeyti hans hafa
alltaf verið nákvæm og óhlut-
dræg og hafa ekkj getað gefið
tilefni til neinna aðfinnsla."
Yfirlýsing John Peet va;kti
geysiathygli víða um heim og
var skýrt frá henni í öllum
blöðum, sem vilja eiga frétta-
blaðsnafn skilið. Þó er sú
undantekning að „Morgunblað-
ið“ hér á íslandi hefur ekki séð
ástæðu til að skýra lesendum
sínum með einu orði frá á-
kvörðun þessa fréttaritara
Reuters, sem um leið var auð-
vitaC fréttaritari „Morgunblaðs
ins,“ er eitt allra ísienzkra
blaða fær að staðaldri fréttir

fyrir því, að raunverulegar og‘ valdaránstilraun v~ri að ræða,
Rcutersfréttastofunni.