Þjóðviljinn - 29.06.1950, Síða 3

Sftimntudagur ÍZ8...jiubi 1950.
(■' 0 '3_ { J r'f ■, ir'v. '• é'
ÞJÓÐVILJINN
PÉTUR PÉTURSSON:
Valdbeitmg ríkisstjórnarinnar og
vinnutími opinberra starfsmanna
Svar til Ólafs Björnssonar prófessors
Grein þessi átti að biitast
í „Morgunblaðinu", og hafði
prófessor Ólafur Björnsson
tekið að sér að koma henni
á framfæri. Bitstjóri blaðs-
ins, Sigurður Bjarnason al-
þingism. frá Vigur, kvaðst
sjálfur hafa skrifað „leið-
ara“ um mál opinberra
starfsmanna, auk frásagnar
blaðsins af fundinum og væri
það nóg, vitnaði I erfiða
tíma, pappírsskort og fleira.
í Ákvörðun hans : þessu máli
i
varð ekki haggað, enda hef-
ur hann valið sér kjörorðið
„eigi víkja“ þó ekki bexi
hann því með sama árangri
og sumir fyrri fulltráar
Norður-ísfirðinga.
Ritstj. jæssa blaðs hefur
góðfúslega leyft próf. Ólafi
að birta athugasemd við
grein mína, ef hann óskar
þess.
★
Formaður B.S.R.B., Ólafur
Bjömsson, prófessor, ritar í
„Morgunblaðið“ hinn 8. þ. m.
um fund opinberra starfs-
manna, er haldinn var 5. þ. m.
j 1 greinarlok gefur prófessor-
inn sjálfum sér eftirfarandi
vitnisburð fyrir ritsmiðina: „Ég
held ekki að hallað hafi verið
réttu máli í neinu í frásögn
minni af fundinum". Hvers
vegna er nauðsyulegt að taka
þetta fram? Má ekki vænta
þess, að formaður samtaka op-
inberra starfsmanna skýri satt
og rétt frá, er hann fræðir al-
menning um málefni skjólstæð-
inga sinna og stéttarbræðra ?
Ekki virðist það fjarstæðu-
kennt, að ætlast til þess. „Skýzt
þó skýrir séu“, segir máltækið
og á það við um próf. Ólaf.
Honum telcst ekki í grein sinni,
að skýra frá málefnum sam-
takanna, án þess*að hallp réttu
máli og skulu nú færð rök að
því.
Til Iðnófundarins var boðað
af stjóm BSRB og skyldi ræða
reglugerð er núverandi ríkis-
stjórn liafði tsétt, um lengingu
vinnutíma skrifstofufólks.
í launalögum þeim er sam-
þykkt voru á Alþingi 1945,
segir svo í 35. gr.: „Við samn-
iug reglugerða samkv. lögum
þessum, svo og við endurskoð-
un þeirra, skal jafnan gefa
^SRB kost á að fylgjast með
.óg fjalla fyrir hönd félaga
I f
sinna, um ágreiningsatriði þau
gem upp kunna að koma“.
. Ilér eru skýr og ótvíræð fyr-
.irmæli löggjafans til stjórnar-
yaldanna um að virða rétt sam-
taka opinberra starfsmanna, til
áhrifa á setningu reglugerðá
samkv. launalögum. Þessi rétt-
ur var viðurkenndur í fram-
kvæmd, er reglugerð um vinnu-
tíma var sett, í samráði við
BSRB hinn 11. marz 1946. Auk
þess sem hér er greint, má
benda á það að BSRB hefur
átt 2 fulltrúa í stjórnskipaðri
nefnd, sem fjallað hefur um
endurskoðun laúnalaganna. Hef
ur því framkvæmdavaldið við-
urkennt aðild BSRB einnig að
því er varðar launamál. Með
þessu var merkum áfanga náð í
starfi samtakanna. Um þetta
þarf ekki að fjölyrða. Mun
flestum vera ljóst hvers virði
það er, að samningsréttur sé
viðurkenndur.
Mörgum brá því í brún, er
réttur BSRB var virtur að
vettugi af núverandi ríkisstjóm
og ný reglugerð sett, án íhlut-
unar bandalagsins. Gegndi það
meiri furðu, þar sem vitað
c*ar, að formaður BSRB próf.
Ólafur Bjömsson, hafði unnið
að frumvarpi stjórnarflokkanna
um gengislækkun og setið við-
ræðufundi um það með ráða-
mönnum landsins, en var nú
ekki virtur svo mikils, að við
hann væri rætt sem formann
bandalagsins, þrátt fyrir ótví-
ræð lagafyrirmæli þar um. Hag
fræðingurinn Ólafur Björnsson
virtist ástmögur ríkisstjórnar-
innar, en formaðurinn Ólafur
Björnsson ekki viðmælandi.
Hin nýja reglugerð var byggð
á samþykkt Alþingis við af-
greiðslu fjárlaga nú í vor, en
þar var launauppbót opinberra
starfsmanna bundin lengingu
vinnutímans hjá skrifstofufólki.
Nú haggar þessi samþykkt Al-
þingis ekki gildi launalaganna.
Til lagabreytinga þarf meira
en einfaldar samþykktir Al-
þingis og ætti þingmönnum að
vera það Ijósara en öðrum.
Rannsókn sem fram fór á s.
1. ári leiddi í ljós, að frá setn-
ingu launalaga 1945 höfðu
grunnlaun þeirra starfsstétta
sem njóta samningafrelsis,
hækkað um 22%, að óbreytt-
um vinnutíma, en kjör opin-
berra starfsmanna rýrnað að
sama skapi. Launauppbót sú,
sem Alþingi samþykkti á s. 1.
ári var því engan veginn ó-
verðskulduð þóknun, heldur
síðborin leiðrétting á rnisræmi.
Með samþykkt Alþingis nú við
afgreiðslg fjárlaga er þessu
snúið í Taunalækkun hjá einni
starfsgrein, skrifstofufólki, auk
þess sem, launalögin eru brotin.
Eins og kunnugt er hefur frum-
varp um réttindi og skyidur
opinberra starfsmanna. lengi
verið í smíðum og hefur Gunn-
ar Thoroddsen unnið að því um
nokkurra ára skeið. Ákvæði
launalaganna um samningsað-
ild BSRB um vinnutíma o. fl.
eru einu réttindin sem samtök
opinberra starfsmanna hafa á-
unnið sér. Með tiltæki sínu er
ríkisstjórnin að svipta opin-
bera starfsmenn þeim réttind-
um sem löggjafinn hefur veitt
þeim. Baráttan fyrir því að
ákvæði launalkganna séú virt
er því jafnframt barátta um líf
og tilverurétt BSRB. Hér er
því um einskonar prófmál sam
takanna að ræða og reynir nú
á, hvort samheldni starfshóp-
anna og stéttarþroski einstakl-
inganna er sá, sem hverjum
samtökum er hyggja á langlífi,
er nauðsynlegur.
Þannig var þá málum hátt-
að er stjóm BSRB boðaði al-
mennan fund opinberra starfs-
manna, til þess að ræða hvem-
ig snúast skyldi við valdbeit-
ingu ríkisstjómarinnar. Nú
mætti ætla, að stjórn banda-
lagsins hefði fyllzt vígamóði
og eggjað félagana til sam-
stilltra átaka, um að vernda
fengin réttinc\!. Nei. Annað
varð uppl á teningnum. For-
maðurinn, Ólafur Bjömsson,
próf.' flutti langa ræðu og gat
ekki bent á neinar leiðir aðrar
en að menn yrðu að sætta sig
við orðinn hlut. Ríkisstjórnin
ætlaðist að vísu ekki til þess,
að unnið yrði lengur, þó vinnu-
tíminn lengdist, heldur ætti að
efna til allsherjar Ifeffidrykkju
á hverjum vinnustað. Mælti
prófessorinn með þessari lausn.
Ýmsir urðu til þess að and-
mæla prófessornum og vildu
ekki láta af hendi mannréttindi
þó títtnefndur en torfenginn
„þjóðardrykkur" væri i boði.
Undirritaður var í hópi þeirra.
I grein sinni tekur hann okk-
ur til bæna og em allir kom-
múnistar, að hans dómi. Mér er
ekki lcunnugt um stjómmála-
skoðanir þeirra sem próf. ræð-
ir um í grein sinni og hirði
ekki um þær. Ég er nefnilega
á sama máli og próf. er hann
segir á öðrum stað í grein
sinni að mikil nauðsyn sé ,,að
barátta hagsmunasamtakanna
sé óháð flokkadráttum í stjórn-
málum“ og kveður það „veiga-
meira fyrir samtök opinberra
starfsmanna, en nokkur önnur
samtök að slík regla sé virt“.
Er þeim mun leiðinlegra hve
lítt próf. virðir þessa reglu,
sem honum er ljósari nauðsyn
hennar en öðrum.- Próféssorinn
segir að fundir séu haldnir til
þess að “gagnrýni komi frám
og ábendingar um það sem bet-
ur má fara- hjá stjórn banda-
lagsins". Það sem við höfumj
unnið til saka, sem mæltum
gegn afstöðu formannsins, er
það eitt að koma með „ábend-
ingar um það sem betur má
fara“.
Prófessorinn ættti að tala
varlega um „borgaraleg dreng-
skapars|ónarmið“ meðan hann
gríppr til jafn óvandaðra með-
ala og raun ber vitni. I hans
augum eru „kommúnistar" fyr-
irlitlegir. Ef marka má skrif
„Morgunbl!aðsins“ hefur það
sömu afstöðu. Hér skal enginn
dómur á það lagður, hver verð-
skuldar mesta fyrirlitningu, en
ætla mætti, að menn öfluðu
sér góðra heimilda, áður en
slíkum nafngiftum er beitt.
Einkum ætti prófessorinn með
sín „borgaralegu drengskapar-
sjónarmið" plús hugsanlegail
vísindaheiður, að vera gætinm
í þeim efnum og taka frum-
heimildir fram yfir aðrar. Ham-
ingjan hjálpi okkur, ef hag-
fræðilegir útreikningar próf.
eru líka byggðir á „munnmæl-
um og sögusögnum", en eiga
enga stoð í veruleikanum.
Tillaga Amgríms Kristjáns-
sonar, •sem próf. nefnir, þessi
efnis að „hinir einstöku starfs-
hópar ákveði viðbrögð sín við
reglugerðinni“ var mjög ófull-
nægjandi. 1 samtökum sem
þessum verða allar starfsgrein-
ar að standa saman og hrinda
árásum sem gerðar em á eina„
Prófessor Ólafi, sem er stuðn-
ingsmaður Atlantshafsbanda-
lagsins, ættá að vera þetta
Ijóst. Hann hefur sínar skyld-
ur við dr. Salazar hinn por-
túgalska, ef á hann yrði ráð-
izt. Hversvegna skyldi prófes-
sorinn þá ekki koma skjól-
stæðingum sínum og samherj-
um til hjálpar og hrinda árás-
inni sem nú er gerð á rétt-
indi þeirra og hans ?
Pétur Pétursson.
50. þing Stórsiúknnnai:
korar á rikisstjérnina að minnka
mnflutnmg áfengra drykkja
Fimmtugasta þing Stórstúku
50. þing Stórstúku fslands
var haldið hér í Reykjavík í
byrjun þessarar viku. Eftirfar-
andi ályktanir hafa Þjóðviljan-
um borizt frá þinginu:
FIMM ERINDREKAR.
1. Stórstúkuþingið lýsir á-
nægju sinni yfir framkvæmd
regluboðunar á síðastliðnu ári.
Jafnframt telur þingið nauð-
synlegt, að ráðinn verði sér-
stakur regluboði að minnsta
kosti hluta úr árinu eftir því
sem fjárhagsástæður frekast
leyfa.
2. Stórstúkuþingið felur fram
kvæmdanefndinni að vmna
áfram að því við ríkisstjóm
og Alþingi að aukið verði svo
framlag til bindindismála að
Stórstúkan geti liaft 5 erind-
reka, sem starfi að bindindis-
boðun og bindindisfræðslu árið
um kring, svipað og nú tíðkast
annars staðar á Norðurlöndum.
INNFI.UTNÍNGI R ÁFÉNGRA
BRYKKJA VERÐI
minnkaður.
1. Stórstúkuþingið 1950 telur
algert bann á innflutningi og
sölu áfengra drykkja það tak-
mark, sem stefna beri að, en
meðan slíkt bann kemst ekki
á, vinr.i frnmkvæmdanefnd Stór
stúkunnar ötullega og mark-
visst að því við. ríkisstjórn og
Alþingi, að árlega lækki sú upp
hæðr sem rikissjóður notar til
áfengiskaupa, þannig að öll
áfengisinnkaup hverfi með öllui
eftir tiltekinn árafjölda.
STARFSEMI ÁFENGIS-
VARNANEFNDA AUKIN.
2. Stórstúkuþingið 1950 lítur
svo á, að starf Áfengisvamar-
nefndar sé mikilsvert og mjög
gagnlegt málstað bindindis-
hreyfingarinnar, ef það væri.
vel rækt og góðri samvinnu
komið á milli allra aðila.
Þingið telur einnig, að með
þvi að nefndimar haldi glöggt
yfirlit um störf sín, og kynni
sér vel ástand í áfengismálum,
á hverjum stað, þá mætti safna.
allnákvæmu hagfræðilegu yfir-
liti um áfengismálin.
Stórstúkuþingið samþykkir
því, að nú þegar sé unnið að
því að velja til starfs áfengis-
varnarnefndir í öllum bæjum,
kauptúnum og hreppsfélögum
þar serii jfær eru ekki fyrir og
að framkvæmdanefnd Stórstúk-
unnar geri ráðstafanir til að
koma hvarvetna á varanlegu
samstarfi við nefndimar.
SÉRRÉTTINDI f ÁFENGIS-
OG TÓBAKSKAUPUM
AFNUMIN.
3. Stórstúkuþingið lítur evo:
’á, að eftirlit hins opinbera með
þeim ákvæðum áfengislaganna,
sem ' banna áfengisneyzlu ým-
issa opinberra starfsmanna við
störf þeirra, sé svo slælegt,
að stór vansæmd sé að. Krefst
júngið því, að ríkissijórnin geri
Framhaíd á 6. síðu