Þjóðviljinn - 18.05.1952, Síða 8

Shroppið á rænd pg rupiuð mið
Það skyldi síðasta
SSISSVILHNN
Lanilfestar leyOjar.
Kyrrlátt dumbungsveður.
Bátamir spakir í höfninni, en
'brátt byrja vélar þeirra að
hamra og skella og olíureyk-
urinn blandast sjávarloftinu
og fisklyktinni. Einn og einn
leysir festar og beygir fyrir
hafnargarðinn. Brátt eru aliir
komnir á skrið. 1 langri,
dreifðri fylkingu er stefnt út
með Keflavíkurbjargi. Á móts
við garðinn hægja þeir ferðina
og raða sér upp í línu, líkt og
hlauparar áður þeim er gefið
rásmerki.
Kapphlaupið kafið.
Þarna lóna þeir á línunni,
letilega, rétt eins og allir hafi
lagt sig. Ástæðan? Enginn má
hreyfa sig út fyrir ákveðna
línu fyrr en gefið hefur verið
Ijósmerki úr landi. Ljósin eru
komin! kaliar einhver, og tug-
ir véla eru settar á fullan
gang. Sjórinn fossar og freyðir.
Kapphlaupið út á miðin er haf-
ið. Nökkru vestar stefnir mik-
ill floti í sömu átt til hafs.
Það eru Sandge-,ðisbátarnir.
Það er keyrt til hafs. Hér
að framan er lýst með orðum
skipstjórans hvernig bátasjó-.
mennimir hafa orðið að sækja
lengra og lengra út. í þetta
sinn er þó ekki keyrt i 4 stund-
ir. Skipstjórinn skimar í allar
áttir, rét.t eins og hann' vilji
sjá á sjólaginu hvar sá guli
sé undir. Á tugum báta er
skimáð yfir hin rændu mið.
Framundan bóiar á reyki ræn-
ingjanna. ,,Þeir voru nær í gær,
■helvítin þau ama“.
Tojfarinn seni örin á myndinni bendir á liefur farið þvert yfir lín-
una sem báturinn er að draga.
unum. Og máske þætti mörg-
um iandkrabbanum Ægir karl
vagga sér heidur þjösnalega í
svefn. Lúkar í fiskibáti er eng-
in himinsæng á lúxushóteli.
Nótt á hafi úti.
Bólabjart.
„Hvenær byrjum við? Það
verður bólabjart um þrjúleytið,
þá byrjum við a'ð tlraga“, liafði
skipstjórinn svarað'. amaiegri
spumingu landkrabbans um lelð
og við stungum okkur i koj-
umar.
Og ! . 3 '.•‘•’miir -.ji.'.ur-
inn r,!c':r. Ii;rn 'i.efu,' iagað
kaffið. Það særir kannske fín-
ar tav.gar að geta þess að augu
sjómannanna em enn þrútin
j ogar þeir setjast framan á.
Á andiit þeirra vantar ijóma
hins úthví'da manns. Þerra
hlutur cr að vaka svo afætur
geti sofið.
Blessaður kaffiketillinn er á
rennur nú inn aftur. Klukkan
er nærri hálffjörgur þegar
fyrsti þorskurinn kemur upp
úr sjónum, gulur, slepjaður,
óttalega aulalegur. Beitan safn
ast í hrúgu á dekkinu. Enginn
fiskur hefur litið við henni,
þeim hefur öllum verið sópað
í botnvörpur ræningjanna. Svo
koma nokkrir þorskar á
stangli. Sjómennirnir eru þögl-
ir og þungbúnir. Við sáum á
norðurhlið Snæfellsjökuls þeg-
ar vinnæn hól'st. (Þú getur
reynt að draga línu norðvest-
ur af Garðskaga til að miða
staðinn).
Og sóiin rennur upp.
Það glæðist örlítið á línunni.
Og fyrr en varir birtist eldrauð
rönd í austri. Sólin rennur upp,
og það lifnar yfir öllu um
borð. Nema þorskinum. Þer:si
djúpbúi, kominn upþ til að
deyja, kann ekki að meta sói-
skin á banastundinni. Og nú
Línan Iögð.
Sunnudagur 18. mai 1952 — 17. árgangur — 110. tölublað
Á miðnæt.tí í nótt gengur í gildi reglugerðin um friðui: fLsld-
miðanna. Á Jvessa Ieið liljóðaði tilkynning í hádegisútvarpinu
14. þ.m. liessa áltvörðun höfðu sjómennirnir á rænduni miðum
fslands þráð árum saman, beðið eftir og krafi/.t—loks hlýddu
þeir á þessi gleðitíðindi. — Og samt; þótt henni væri óskipt
fagnað við Faxaflóa hefur hugur sjómannanna verið beizkju
blandinn á þeirn miðum þar sem ihian er sveigð inn að landi
til að þóknast hagsmunum erlendra veiðiþjófa.
„Við höfum alltaf undanfariö orðið að sækjá lengra
og dýpra, og þrátt fyrir það héfur aflinn stööugt fárið
minnkandi“, sagöi Magnús Bergmann, skipstjóri á v.b:
Jóni Guðmundssyni 14. þ. m. „í vetur urðum við aö fara
hátt á 5. tíma keyrslu út á miöin og leggja á 160—170
faðma dýpi, en fórum lengst áður þriggja tíma keyrslu
og lögðum dýpst á 100 föðmum.“
Þannig hafa erlendir veiðiþjófar hrakið íslenzku sjómennina
af sínum eigin miðuni, sölsað undir sig lífsbjörg íslenseku þjóð-
arinnar.
Kvöld hins 13. maí er að
færast yfir. Niður aö höfninni
í Keflavík er straumui' manna.
Sumir eru með skrínu undir
•liendinni, aðrir bera hana í
foandi á bakinu. Nokkrir ganga
hægt með þreytu áratugalífs-
foaráttu í hrej'fingum sínum,
íiðrir stæltir og stoltir í blóma
lífsins.
Við lögðum af stað um ki.
7.20. Nú er rökkrið að byrja
að færast yfir. Á Jóni Guð-
mundssyni eru allir nema skip-
stjórinn komnir afturá. Brátt
byrjar línan a£ renna út. Á-
fram er keyrt til hafs í norð-
vestur. Um kl. hálfellefu er
lagningu línunnar lokið. Ljós-
bauju fest við línuendann. Að-
eins einn verður eftir uppi.
Það er hans h'utverk að halda
bátnum í nánd við þessa ljós-
bauju í nótt. Hinir fara niður.
Kaffiketillinn tekinn fram.
seilzt eftir krúsunum. Svo
smeygja menn sér inn i kojurn-
ar. Fyrir fisk sjómannanna er
keypt inn siiki og ruggustólar,
en það er ekki handa sjómönn-
Á myndinnl- til vinsiri snst porskuHnn knma upp á
línunni, — til hægri sjást örlög hans innanborðs.
Talið frá vinstri: Magnús Bergmann skipstjórl, .Tón Hannesson vélani.
Sigurður Indriðas. og Hanns HanUinusson hásetar, Ole Olseii stýrini.
manngerða tákn friðsemi og
góðmennsku bregður leiftur-
hratt við, þrífur um sporð
fisksins og slær honum við
borðstokkinn af nistandi heift.
Einu sinni, tvisvar sinnum,
um hlutanna. Og þannig geng-
ur fram á dag.
Það liefur gleym/t að tak-
marka viiuintíma bátasjó-
mannsins.
Og sólin heldur áfram að
skína. Reynið að hugsa ykkur
þetta starf í vetrarmyrkri og
hríð. Þetta í dag er lúxus hjá
því. Samt er ég fjári hraíddur
um að' margur sem vígalegast.
gengur um Austurstræti yrði
ærið framlágur — jafnvel á
svona degi.
Menn skjótast við . og við
niður og fá sér kaffi,- en að-
eins einn og einn. Línan renn-
ur viðstöðulaust inn og er
hringuð niður í stampana.
Fiskurinn er tekinn af, blóðg-
aður, iátinn ni'ður í lest. Ef vel
veiðist er jafnvel ekki tími til
að hugsa um kaffi. Og þannig
heldur dagurinn áfram frá kl.
3 til kl. 2 e.h. — Það hefur
gleymzt að takmarka vinnu-
tíma bátasjóman.nsins. Á haf-
inu berst hann við storm;
lculda og erlenda ræningja. í
landi eru ræningjarnir innlend-
ir — þeir þurfa ekki einu sinni
að brjóta landhelgina. í frjáisri
okurverzlun þekk’st ekki hug-
takið iandhelgi.. Sumum mönn-
Frarnhald á 7. siðu.
borðinu, sRrínurnar við koju-
stokkinn, krúsímar sem sváfu
uppi á krókum sínum eru fyllt-
ar heitu kaffi — og nú eru
menn vaknaðir. Svo er að
smeygja yfir sig peysunni, síð-
an að fara í stígvélin og steypa
yfir sig stakknum. Þá er sjó-
maðurinn tilbúinn. Á línubáti
verða menn að neita sér um
morgunsnyrtingu.
Engin hitasveitá á dekkinu.
Þáð er engin hitaveita á
dekkinu þegar upp er komið.
Hvergi ofn tii gð verma sig á.
Norðaustan strekkingur. Birt-
-ihgin er alitaf bitur.
Ljósbaujan er innbyrt. Línu-
spilið sett í gang. Strengurinn
sem hvarf í hafið í gærkvöldi
kemur jafnvel einstaka maga-
þykkur goljxirskur, makinda-
legur eins og belgtroðinn út-
lifaður heildsali. — Skyldi
nokkur skepna á jarðríki deyja
eins letilega og þorskurinn?
Það er í mesta iagi að hann
glenni út ginið einu sinni.
Hreyfist svo ekki meir. Já,
aum er þorsksins tilvera.
Skárra þó að vera þorskur í
hafdjúpinu en þorskur á þurru
landi.
mörgum sinnum — og fleygir
honum síðan eins langt út og
hann orkar. Eg sé hvar hann
flýtur. Þetta er háfur. Hann
þurfti aldrei griða að biðja.
Drepinn umsvifalaust. Vei þeim
sem verður fyrir reiði sjó-
mannsins.
Morgunkliður.
Uppi í stýrishúsinu hefui'
talstöðin verið opnuð. Þar
skiptast á köll og svör. Menn
bera sig saman um afiann.
Hvar þeir séu staddir. Hyern-
ig gangi. Flestir liafa sömu
sögu að segja. Reitingur. Ekki
kvikindi, allt óþverrafiskur.
Hér er ekki skorið af nöfnun-
Þurftí eklii griða að biðja.
Ekki veit ég hvað liefur
komið yfir hann Öla gamla!
Upp hefur komið langur, renni-
legur fiskur, og Óli, þetta