Þjóðviljinn - 25.05.1952, Qupperneq 7

Suimudagur 25. maí 1925 — ÞJÓÐVILJINN — (T
T#
( Torgsalan Öðinstorgi
(selur eftirtaldar fjölærar^
fplöntur: digitalis, campanúl-
fur, stúdentanellikkur, gleym-
^mérei, prímúlur, lúpínur,^
^pótentellur, síberskan val-
)múa, risavalmúa og jakobs-*(
istiga. Sumarblóm, margar(
))tegundir. Blóm- og Iivítkáls-
yilöntur. — TRJÁPLÖNTUR: <
(ijsEki, rifs, víðir og reyni-ý
(viC'ur.
Húsgögn
>Divanar, stofuskápar, klæða-
?kápar (sundurdregnir), i
) borðstofuborð og stólar. -
Grettisgötu 54. ^
Gull- og silíurmunir
rrúlofunarhringar, stein- í
iringar, hálsmen, armbönd (
). fl. Sendúm gegn póstkröfu. (
GULLSMIÐIK
Steinþór og Jóhannes,
Laugaveg 47.
Ðaglega ný egg,
k3oðin og hrá. Kaf f isalan \
y€afnarstræti 16.
Stoíuskápar
'ilæðaskápar, kommóður^
'' ivallt fyrirliggjandi. — Hús-<
i ^agnavefzlunin Þórsgötu 1.
Ensk íataeíni
ji fyrirliggjandi. Sauma úr til-J
Jlögðum efnum, einnig kven-2
hdragtir. Geri við hreinlegam
Ijfatnað. Gunnar Sæniundsson,)
klæðskeri Þórsgötu 2G a.
Munið kafíisöluna
í Hafnarstræti 16.
Svefnsófar,
nýjar gerðiM
Borðstofustólar (
og borðstofuborð ý
úr eik og birki
Sófaborð, arm -l
Utólar o. fl. Mjög lágt verð.J
.áilskonar húsgögn og inn
'réttingar eftir pöntun. Axelt
' Byjóifsson, Skipholti 7, BÍmi<
(30117.
Terrazo
Simi 4 .3 4 5 .
Viðgerðir
á húsklukkum,
) vekjurum, nipsúrum o. fl.
^Úrsmíðastofa Skúla K. Ei-
iríkssonar, Blönduhlíð 10. —
kSími 81976.
UBSnmHLJESRERÁ
S/IDU.FÍBIR f,:
Blásturshljóðfæri
tekin til uiðgerðar. Sént í <
^póstkröfu mn iand allt. —(
Bergstaðastræti 41.
Nýja
sendibílastöðin h.f.
(Aðalstræti 16. — Sími 1395.S
Lögfræðingar:
Áki Jakobsson og Kristján (
jEiríksson, Laugaveg 27, 1.
)hæð. Rími 1453.
Innrömmum
'málverk, ljósmyndir o. fl.'
4SBBC, Grettisgötu 54. \
Útvarpsviðgerðir
)R A D I Ó, Veltusundi 1,(
)nmi 80300.
Sendibílastöðin h.f.,
' Ingólfsstræti 11. Sími 5113. (
Sendibílastöðin Þór
SíkH 81148._______
Ragnar ólafsson
) hæstaréttarlögmaður og lög-
) giltur endurskóðandi: Lög-)
- fræðistörf, endurskoðun og'
„ fasteignasala. Vonarstræti 'i
12. — • Sími 5999.
Saumavélaviðgerðir
Skrifstofuvéla-
viðgeiðir.
S Y L G I A
Laufásveg 19. Sími 2656
Alþýðan og rithöfundurinn
Gerir gamiar myndir sem(
nýjar.
Einnig myndatökur í beima-^
j'husum og samkvæmura. —(
Gerízt áskrif
endur a<5
ÞjóSvil}anum
Pramhald af 3. síðu
hefur verið i deilunum að und-
anförnu um ný-lýríkina, hefur
verið innantómt kjaftæði um
aukaatriðr: struntprat.
Efnið er aðalatriðið, ekki
formið — eða eins og þú orð-
ar það í þrengri merkingu:
„Það er hin ærlega hugsun,
sem allt veltur á“. Ég er þér
einnig sammála um, að það
vantar meiri tilþrif í verk ný-
liðanna. En ég er ekkert
hræddur um, að megnið af því
sem þú lýsir eftir muni ekki
koma, ef önnur og alvarlegri
vandamál, sem við eigum við
að etja, verða leyst. Ég skal
aðeins drépa lauslega á nokk-
,ur hin helztu.
Það verður að stemma stigu
við hinu gegndarlausa arðráni,
sem íslenzkir rithöfundar eru
beittir. Menn vita það kannski
ekki, að tugir íslenzkra rithöf-
unda vinna árum saman erfið
störf án þess að fá eyri í laun,
og þá rithöfunda má telja á
fingrum sér sem eru hálfdrætt-
ingar við lágiaunaðan skrif-
stofumann, ef aðeins eru reikn-
aðar þær tekjur, sem þeir hafa
af bókum sínum. Það er full-
komið ævistarf að verða dug-
andi listamaður, og ritliöfund-
ur hefur einfaldlega ekki tíma
um en list. sinni, hvað þá að
hann geti rækt hana í í.órn-.
stundum. Þess vegna verður að
bæta úr því ófremdarástardi,
sem nú ríkir í launamálum ís-
lenzkra rithöfunda, eiiikum
hinna yngri.
Það verður að veita rithöl-
undunum betri menntunarskil-
yrði. Myndlistarmenn, hljóra-
listarmenn, leikarar verja ár-
um og áratugum til að mennt-
ast í list sinni og mannast á
heimsins hátt, og engum dettur
í hug að þeir geti náð þroska
án þess. En hefirðu nokkurn
tíma heyrt: Hann er suður í
Róm að læra að skrifa skáld-
sögur? Hún er í París að læra
að yrkja? Nei, það er eins og
menn. haldi, að inspírasjón og
penni sé allt sem skáldið þarfn-
ast. En hér erum við komnir
að alvarlegu atriði: Margir ís-
lenzkir rithöfundar, eldri og
yngri, eru allt of illa menntað-
ir í list sinni. En hvernig ætti
annað að vera? Mér vitanlega
eiga íslenzkir rithöfundar
engi’a námsstyrkja völ, nema
þeir séu skólanemendur. En
fleira er menntun en það sem
kennt er í skólum, margir geta
ekki lagt upp í skólanám af
ýmsum ástæðum, og mörgum
listamönnum hentar venjuleg
til að sinna öðrum skyldustörf- skólaganga . illa, þó a'ö þeir
gætu veitt sér hana. Þess
Rafmagns-
takmörkun
Áíagstakmörkun dagana 26.-—31.
Mámidag 26. maí
Þriöjudag 27. maí
Miövikudag 28. maí
Fimmtudag 29. maí
Föstudag 30. maí
4. hluti.
5. hluti.
1. hluti.
2. hluti.
3. hluti.
Straumurinn verður roíinn samkvæmt þessu
þegar og a.ð svo miklu leyti sem þcrí krefur.
Sogsvirkjimin.
Skákþing Noröurlanda í Reykjavík 1950 er alveg
einstæöur atburöur í íslenzkri skáksögu. Þá stíga
15 erlendir skákmenn samtímis á íslenzka grund
til keppni viö skákmenn vora. Keppt er í fjórum
fiokkum og veröa þau endanleg úrslit, aö íslend-
ingar ganga meö sigur af liólmi í öllum flokkum.
Engir íslenzkir íþróttamenn hafa nokkru Binni
unniö svo víðtækan og aö.sópsmikinn sigur.
Allar skákirnar í landsliösflokki á þingi þessu
eru nú komnar út á vegum Skákritsins. Eru þær
flestar ítarlega. skýrðar af þekktum skákmeistur-
um, s. s. Baldri Möller, Guömundi Arnlaugssyni
• og Guöjóni M. SigurÖssyni. Auk þess er vikiö aö
mótinu og keppendum í inngangsoröum bókar-
innar.
Allir íslendingar, sem gæddir eru heil-
brigðu þjóöarstolti, þurfa að eignast þessa
einstæöu gjörðabók um íslenzk afreksverk.
Fæ?t beint frá Skákritinu, Njálsgötu 15, Rvík
og einnig í bókabúöum.
SKÁKRITSÚTGAFAN.
vegna þarf að hugsa fyrir
þeim sérstaklega. Það er nauð
synlegt að minnast þess, að
maðurinn er harla lítið af
sjálfum sér: við fæðumst mál-
laus og ósjálfbjarga, allt verð
um við að læra. Meðfæddar
gáfur eru góðar, en til þess að
þær springi út, og nái fegurst-
um blóma, verður að leggja
við þær alúðlega rækt ævilangt.
Rithöfúndarnir verða að
fylkja sér saman til baráttu
fyrir hagsmunum sínum, hefja
nýja allsherjar sókn í menn-
ingarmálum og skipa sér í rað-
ir hinna róttæku alþýðu í
i’ijara.baráttunni. Það þarf að
sfofna félag friðarsinnaðra rit-
höfunda, félag er safni innan
sinna vébanda öllum rithöfund-
um sem berjast vilja gegn her-
náminu og fyrir fúllri endur-
heimt íslenzks sjálfstæðis,
gegn nýlendukúgun og stríðs-
undirbúningi stórveldanna, fyr-
ir varðveizlu friðar í heiminum.
Það er ósæmandi hverjum ís-
lenzkum rithöfundi að standa
óvirkur . álengdar, þegar barizt
er um dýrustu eignir sem .við
eigum, frelsi ckkar og frið.
Þeir sem það gera dæma sig
sjálfir óverðuga til hlutdeildar
í hinu nýja lífi, sem fer um
heiminn og ber framtíðina í
brjósti sér.
Alþýðan og rithöí'undarnir
verða að fá að ræðast við, og
þá mun það sannast, að liver
skilur annan ágætlega vel.
Það hefur risið veggur milli
þjóðarinnar og þeirra höfunda,
sem fram hafa komið, síðan
Rauðir pennar voru á ferðihni.
Það er þýðingarlaust að vera
að þrátta um liverjum það sé
að kenna. Við verðum að snúa
okkur að því að brjóta. þennan
vegg í mola, því alþýðan og
rithöfundarnir eiga samleið í
einu og öllu — geta með engu
móti hvert án annars verið.
Við verðum að eignast alþýð-
legt rit, er komi út í stórú upp-
lagi og verði vettvangur frið-
arsinnaðrar ritlistar, innlendr-
ar og erlendrar, og flytji rit-
gerðir um frjálslyndar bók-
menntir samtímans og fyrri
alda. Æskilegast væri að hafa
samstarf við Mál og menningu
um slíka útgáfu, en einnig
væri hugsanleg útgáfa mánað-
ar- eða vikurits i samstarfi við
verkalýðshreyfinguna cg önn-
ur fjöldasamtök alþýðu með
líkum hætti og „Folket i bild“
í Svíþjóð, Með slíkt málgagn
að vopni gætum við skorið upp
herör gegn skrílmenningarrit-
um peningafurstanna og boðið
alþýðunni auðgandi lestrarefni
í staðinn.
Það verður að kveða • niður
kcfungssálir á la Ingimar, sem
hrökkva í kút eða umhverfast
af illsku, ef þær sjá ljóð með
nýstárlegu formi. Við verðum
að segja hvers konar vana-
hugsun og hugsanaleti stríð á
hendur, því að þær formyrkva
sálir manna. Þeir sem enn eru
ungir með óróa í blóðinu, eiga
heilagan rétt á því að. fá að
hljóða af vaxtarverkjum, ef
þeir þurfa þess, og ég heiti á
hina ungu að berjast fyrir
rétti sínum eins og ljón. Við
eigum að slá miskunnarlaust á
hendurnar á þessum gömlu
gaurum, sem eru að safna um
sig draugaliði til að drepa dug-
inn í hinum framgjörnu. Þeir
verðskulda ekki annað en
dýpstu fyrirlitningu og forakt.
Við verðum að biðja fólkið að
sýna. umburðarlyndi og skiln-
ing þeim mönnum, sem eru að-
þreifa fyrir sér á nýjum slóð-
um til að fá meiri dýpt og'
breidd í list sína, og ég veit,
að þá mun ekki standa á rit-
höfundunum að reyna að koma
til móts við fóikið. Það gengur.
allt svo vel, þegar gagnkvæm
velvild og skilningur ráða í
samskiptum manna. Alþýðan.
er að eðlisfari góðviljuð, og
rithöfundarnir eru það líka.
Ungu rithöfundanna bíður
mikið og virðulegt hlutverk,
Verði þeim sköpuð viðhlítandi
starfsskilyrði til að einbeita
sér að þeim viðfangsefnum,
sem þeir eru kallaðir "til að
leysa, spái ég nýrri og glæsi-
legri blómaöld í íslenzkum bók-
menntum. Eg lýsi eftir hinu
sameinandi afli, sem eitt getur
látið þá spá rætast. Þú vildir
kannski litast um eftir því
þarna. heíma? Ég treysti þér
til hins bezta.
Með bróðurlegri k.veðju.
Einar Bragi.
Bæjarfréttis
Framhald af 4. siðu.
Jón Leifs (blandaður, þýzkur kór
syngur). 22.05 Danslóg (pl.) Dag-
skrárlok klukkan 23.30.
Útvarpið á morgun
19.30 Tónleikar: Lög úr kvik-
myndum (pl.) 20.20 Útvarpshljóm-
sveitin; Þór. Guðmundsson stj.:
a) Amerisk .þjóðlög. b) Lög úr
óperettunni „Be'tlistúdentinn" eft-
ir Miilöcker. 20.45 Um daginn og
veginn (Magnús Jónsson lögfræð-
ingur). 21.05 Einsöngur: Giuseppe
di Stefano syngur (pl.) 21.25
Þáttur frá SÞ. Baráttan gegn eit-
urlyfjum: Viðtal við Ivar Guð-
mundsson (Daði Hjörvar). 21.45
Búnaðarþáttur: Um æðarvarp
(Ölafur Sigurðsson bóndi á Hellu-
landi). 22.10 „Leynifundur í Bag-
dad“, saga eftir Agöthu Christie
(Herstieinn. Páísson lek), 22.30
Tón’eikar: Vinarvalsar (pl.) Dag-
skrárlok kl. 23.00.
„Framleiðsla iðnaðarins er svo
nauðsynlegur þáttur í atliafnalíll
þjóðarlnnar, að stjórnarvöldum
landsins ber að skapa iðnaðinum
heilbrlgð vaxtarskilyrði”. — Að-
alfundur KRON.
Til
liggur leiðin