Þjóðviljinn - 29.10.1952, Qupperneq 8

Tvær nýjar íslenzkar vélar:
verkfæri sera margan útvegsraann hefur lengi
dreymt um að fá
'Tveir ung'r menn sýndu í gasr vestur í Fiskiðjuveri ríkisins,
ivær vélar scm þeir hafa smíðað: beituskurðarvél og afdrátt-
iirvél.
Annar þeirra hefur einnig fengizt við að báa til uppstokk-
unarvél og beitingarvél, en enn eru þær báðar á tilraunastiginu.
þJðÐyiLIINN
Miðvikudagur 29. október 1L52 — 17. árgangur — 244. tölublað
Fjölmennið á undirbúnings
fundinn í lesstofu MÍR í
Þingholtsstræti 27 kl. 8.30
í kvöld. — Ölveitingar á
staðnum.
Engar ráðstafanir má gera
sem torvelda efnalitlum
iteiiiendraiii enn frekar
Það var þéttur hringur út-
vegsmanna kringum framan-
greindar vélar í gær og ekki
varð annað heyrt en að þeim
litist vel á smíðisgripina.
Höfundar vélanna.
Höfundar vélanna eru Jóh.
Pálsson frá Furubrekku á Snæ-
fellsnesi og með honum hefur
Guðjón Ormsson unnið að
smíði vélanna. Þeir byrjuðu á
smíði beituskurðarvélarinnar í
maí s. 1. og hafa smíðað þrjár
slíkar. Davið Ólafsson fiski-
málastjóri skýrði frá því að
fiskimálasjóður hefði styrkt
smíðistilraunir þeirra félaga
með nokkru fjárframlagi.
Beituskurðarvélin.
Beituskurðarvélin sker um
25 síldar á mínútu og á hún
vafalaust eftir að verða mörg-
um „landmanninum“ við linu-
fcát til ánægju og hægðarauka.
Afdráttarvélin.
Afdráttarvélin tekur við lín-
unni eftir að hún hefur verið
dregin inn í bátinn og hringar
hana niður í stampana. Jafn-
fcliða tekur hún beituna af öngl
unum. Vél þesSi hefur verið
reynd úti í sjó og sannað
fcæfni sina, en einhverjar smá-
vegis endurbætur munu þó
fyrirhugaðar á henni.
Afköst og verð.
Á þessu stigi mun óvarlegt
áð fullyrða of mikið, en talið
er að vélarnar báðar muni um
það bil spara tveggja manna
vinnu. Þá er talið að beitu-
skurðarvélin muni kosta 3000-
4000 kr.
Uppfinningamennirnir munu
fcafa hug á að annast sjálfir
framleiðslu vélanna, en enn
fcefur ekki verið hafin fjölda-
framleiðsla á þeim. Þá hefur
Jóhannes Pálsson einnig hug á
áð vinna áfram að smíði beit-
ingar- og stokkunar vélar, en
að því hefur hann nokkuð unn-
ið ásamt Ástráði Proppe á
Akranesi.
Alalfundur
£ F. R.
Æ.F.R. heldur aðalfund
mánudaginn 3. nóvember
n. k. kl. 21.00 í Tjarnar-
kaffi. — Nánar auglýst
síðar.
Kvenfélag
sósíalista
heldur félagsfund annað kvöld,
klukkan 8.30 að Þórsgötu 1.
FUNDAREFNI:
1. Félagsmál.
2. Þingmál (Einar Olgeirs-
son).
3. Kosning fulltrúa á aðal-
fund Bandalags kvenna í
Reykjavík.
4. Kaffi. — Félagskonur, fjöl
mennið! Takið með ykkur
handavinnu. — Vinsam-
lega greiðið ársgjaldið á
fundinum
Stjórnin.
háskólanáin
Rætt um kennsluíyrirkomulag Háskólans:
Allmiklar umræður urðu í neðri deild Alþingis í gær um
frumvarp frá ríkisstjóvninni, þess efnis að hægt verði að
banna stúd-eitum að ganga upp til háskólaprófs nema þeir
,,hafi sótt ákveðinn fjölda eða hluta þeirra kennslustunda og
f.vrirlestra, sem haldnir eru i hverri einsta'kri námsgrein hans,
og að hann hafi notið tilskilinnar kennslu í íþróttum.“
Uppf inningamennirnlr: Jóhannes
I’álsson og Guðjón Ormsson. —
Beituskurðarvélin er til vinstri,
afdiáttarvélin til hægri. (Ljósm
Sigurður Guðmundsson).
Einar Olgeirsson benti á það
í sambandi við þetta frumvarp.
að engar þær ráðstafanir mætti
gera sem torvelduðu efnalitlum
mönnum nám. Yrðu slíkar regl-
ur ákveðnar væri mönnum t.d.
gert ókleift að stunda hluta
náms heima hjá sér, þeim sem
utan Reykjavíkur búa, en mörg-
um námsmönnum utan af landi
er ómögulegt að halda sér uppi
í Reykjavík allan námstímann.
Einnig gætu þessar nýju reglur
torveldað efnalitlum náms-
mönnum í Reykjavík að
stunda vinnu samhliða nám-
inu. Mælti Einar mjög eindregið
gegn því að nok'krar þær ráð-
væru gerðar sem mið-
uðu í þessa átt.
Magnús Jónsson frá Mel tók
í sama streng, en Gylfi Þ.
70 þús. tmmur
Bifreiðar, kostaðar af opinberu fé,
verði auðþekktar almenningi
Gíslason vildi ólmur koma hin-
um nýju reglum á, auk Björns
Ólafssonar menntamálaráð-
herra sem flytur frumvarpið.
Meðan umræður þessar stóðu
voru pallarnir fullir af há-
skólastúdentum sem fylgdust
af áhuga með umræðunum, en
hinar nýju reglur munu mæta
Framhald á 7. síðu.
Vestíjarðafélög
segja upp
Trúnaðarmannaráð verka-
mannafélagsins Baldurs á Isa-
firði hélt fund í fyrrakvöld og
samþykkti að segja upp samn-
ingum félagsins við atvinnu-
rekendur, frá og me'ð 1. des. n.
k. Verkalýðsfélögin í Bolunga-
vik og Súðavík hafa sagt upp
samningum sínum frá og með
sama tima og Baldur á Isafirði.
Sjómannafélag Isfirðinga
heldur fund í kvöld til þess að
taka ákvörðun um uppsögn
samninga.
Aflaleysi -
saltaðar
Þegar kona forstjórans þarf að skreppa í búðir
Snjókoma
Jónas Árr.ason flytur á þingi tillögu um að ríkisstjórninni
/erði falið að sjá svo um, að bifreiðar sem kostaðar eru af
nkisfé séu auðkenndar.
Um síðustu helgi hafði verið
saltað í tæpar 70 þús. tunnur
síldar hér sunnanlands.
Enn vantar þá nokkuð á að
saltað hafi verið upp í samn-
inga sem gerðir hafa verið um
sölu Faxasíldar, en reknetabát-
arnir eru nú flestir áð hætta
veiðum og hætt við að þeir
hætti allir ef tíð fer versnandi.
Afli hefur verið lít.il] að undan.
förnu.
Merkfiig
gatsrn og fiúsa
Steingrímur Aðalstéinsson
flytur á þingi frumvarp um
breytingar á Iögum um skipu-
lag kauptúna og sjávarþorpa. |
Leggur hami til að í lögin
verði bætt skýlausri skyldu um
að merkja greinilega götur ali-
ar og vegi, og ennfremur að
hvert hús verði merkt greini-
lega númeri þannig að vel sjá-
ist frá götu, en númerin verði
upplýst meðan dimmt er.
Segir flutningsmaður í grein-
argerð að hann hafi í starfi
sínu sem atvinnubílstjóri kom-
izt alveg sérstaklega í kynni
við þau óþægindi og þá erfið-
leika, sem stafa af því að göt-
ur og hús eru stundum ómerkt
með öllu en í ýmsum öðrum til-
fellum ógreinilega og ruglings-
lega. Sé því nauðsynlegt að lög
fest séu fyrirmæli um glöggar
merkingar á götum og húsum
í þéttbýli, og sé eðlilegast að
fyrirmælin nái til allra þeirra
staða, sem eru skipulagsskyldir
að lögum.
I greinargerð segir: Flestar
opinberar stofnanir hafa til
umráða sórstkar bifreiðar,
kostaðar af almannafé. Er í
sjálfu sér ekki nema gott eitt
um slíkt að segja, því að eng-
inn getur ætlazt til, að í rekstri
embætta frekar en á öðrum
sviðum sé hægt að svara. kröf-
um tímans um aukinn hraða án
bíls. Hitt er verra, þegar einka-
þarfir eru látnar sitja í fyrir-
rúmi fyrir embættisþörfum á
þessu sviði, en slíks munu því
miður dæmi og ekki allfá.
Þannig hefur það fcomið fyrir,
að bíll opinberrar stofnunar
var hvergi nærri, þegar nauð-
synlega þurfti á honum að
halda, vegna þess að eiginkona
forstjórans hafði fengið hann
til að fara. í búðir. Stundum
sjást jafnvel bílar ríkisins
bruna um fjarlæga landshluta
með forstjóra, konur þeirra og
Hæsta sala í
Þýzkalandi
Togarinn Jón forseti seldi
afla sinn í Þýzkalandi í fyrra-
dag, 257 lestir fyrir 134 797
mörk og er það hæsta sala ís-
lenzks togara í Þýzkalandí á
þessu ári.
7 ísl. togarar munu nú vera
á veiðum fyrir Þýzkalandsmark
að, en enginn þeirra selur í
þessari viku, næsta sala mun
verða í byrjun næstu viku.
böm í sumarleyfi. En þegar
svo er komið, verður varla um
það deilt, að bílar þessir eru
farnir að svara næsta annar-
Framhald á 7. eíðu.
Síðdegis í gær byrjaði að
snjóa á ísafirði og var norðan-
stormur og bleytuhríð sfðari
hluta dagsins.
Engir bátar róa nú frá ísa-
firði; þeir, sem hafa reynt að
fiska, hafa ekkert aflað, og
hefur sama og enginn afli ver-
ið á haustinu.

„Viðreisnin" í framkvæmd enn:
Hin nýja Hvítá — mjóikur-
straumurinn frá Flóabúinu
Á Dagsbrúnarfundiiium í fyrrakvöld lýsti Sæmund-
ur Ölatsson, liinn náni samstarfsmaður Framsóknar I
stjórn Alþýðusambands Islands, hverjar afleiðingar
„viðreisnin“ hans Eysteins — að „minnka kaupgetuna“
■— hefur hal't fyrir bændur.
Sæmundur lýsti henni þannig: „Ölvesá heitir Hvítá
fyrir ofan Sog, vegna þess hve hún er hvít, en ég get
sagt ykkur það að hún er enn hvítari fyrir neðan Sog-
ið vegna þess að það rennur stríður straumur af und-
anremui út í liana hjá Selfossi, mjplk sem ekki selst,
og samt fá bændurnir svo og svo mikið af ostum og
skyri sent heim í mjólkurbrúsunum, osti sem þeir geta
ekkert gert við, því jafnvel liundarnir eru löngu orðnir
Ieiðir 4 að éta þá.
Á sama tíma hafa verkamcnnimir í Rcykjavík ekki
ráð á að kaupa mjólk né ost eins og ]»eir þyrftu.“
Verkamenn er fengu orðið á eftir Sæmundi lögðu fyr-
ir hann þá spumingu hvort það værj nú ekki kominn
tími til að Alþýðuflokkurinn hætti að þjóna undir aft-
‘urhaldsflokkana, innan Alþýðusambandsins og utan þess.
Sæmnndur svaraði því engn, — en framtíðin leiðir í
ljós hvorn kostinn þeir taka.