Þjóðviljinn - 15.02.1953, Síða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 15. febrúar 1953
þióoyiuiNN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Magnús Torfi Ólafsson,
Guðmundur Vigfússon.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðslu, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg.
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljanr h.f.
Afreksmaður síðustu
áramóta
Frakkland gegn íslandi
Það er alvörumál fyrir Islendinga að Frakkland hefur til-
kynnt baráttu gegn þeim ráðstöfunum sem gerðar hafa verið
til verndar fiskimiðunum umhverfis landið.
Sennilega er það ekki tilviljun að franska stjórnin sendir
einmitt nú mótmæli sín og ikröfu um ,,lagfæringu“ á takmörkum
r.ýju vern^arsvæðanna. Það er hvergi leyndarmál að undanfarn-
ar vikur hefur ríkisstjórn íslands 'haft „til athugunar“ nýja
orðsendingu frá brezku stjórninni um þetta mál, og hafa ensk
blöð tæpt á því að þar sé krafizt tilslakana fyrir veiðiskip
Breta og jafnframt að allvænlega horfi um samkomulag. Hvort
sem nokkuð er hæft í þessum orðrómi enskra blaða eða ekki
gæti virzt svo sem Frakklandsstjóm telji einmitLnú réttu stund-
ina að þrýsta Islendingum til undanhalds í málinu.
Sá tilgangur næst ekki. Kúgunarráðstafanir Breta gegn Is-
lendingum hafa orðið til þess að þjappa þjóðinni enn fastar
saman, svo fast að það yrði enginn leikur fyrir ríikisstjóm Sjálf-
stæðisflokksins og Framsóknar að hefja undanhald í málinu.
Það munu forsvarsmenn þeirra flokka hafa fundið er þeir létu
undan fyrirskipun Breta og framlengdu sérréttindi brezkra..
fiskiskipa til veiða á hinum nýju verndarsvæðum fyrir Norður-
landi, eftir að híinn illræmdi brezk-danski samningur frá 1901
rann út. Það mál varð þjóðarhneyksli, og það varð alþjóð ljóst
fyrst og fremst vegna skrifa Þjóðviljans um málið. En reiði
fólksins, jafnt í stjórnarflokkunum og meðal stjórnarandstæð-
inga gegneþeirri undanlátssemi við hina brezku vioi Sjálfstæðis-
flokksins og Framsóknar varð svo iheit að hún hefur eflaust
haft holl áhrif á forystu þeirra flokika síðan.
Þó hefur verið fullmikið leynimakk um þetta mál. Og það
kemur mjög illa við menn að sjá Ólaf Thors enn, í viðtali við
Morgunblaðið í gær, leggja á það áherzlu að ríkisstjómin álíti
erlenda dómsstóla geta haft úrslitavaldið í landhelgismáli Is-
lendinga.
Fólkið verður að veita ríkisstjórninni fast aðhald í þessu
máli, loka öllum smugum til undanhalds. Þetta mál varðar ekki
dnungis lífsafkomu hvers íslendings er nú lifir, heldur einnig
komandi kynslóða. Því má hvergi slaka til, það skilur þjóðin og
það verður ríkisstjórnin einnig að skilja.
Islendingar hafa þann kunnugleik á brezkri heimsvaldastefnu,
að þeir furða sig eikki á því að brezk íhaldsstjórn reyni kúgun-
araðferðir gegn smáþjóð. Saga brezka heimsveldisins er ein of-
beldissaga frá byrjun, saga kúgunar lítilla þjóða og stórþjóða,
ferill hinnar brezku heimsvaldadrottnunar er blóðugur smán-
nrferill. Ókunnugri og fjarlægari hefur Islendingum verið leið
franska afturhaldsins, en því fer fjarri að það hafi látið sitt
eftir liggja í nýlendukúgun og ofbeldi gegn smærri þjóðum og
aflminni. Islendingar fá nú að kynnast því hugarfari franska
afturhaldsins.
Afstaða stjóma Bretlands og Frakklands í .landhelgismálinu
hlýtur að valda iþeim vonbrigðum, sem lagt ihafa einhvem trún-
að á þá „samvinnu vestrænna lýðræðisríkja“ sem Bjarni Ben.,
Eysteinn, Stefán Jóhann & Co hafa boðað Islendingum undan-
farandi ár með gagnrýnisleysi ofsatrúarmanna. Afstaða stjórna
Bretlands og Frakklands sýnir hve mikils virði sú „samvinna"
er, þegar á reynir. Hvað eftir asinað hefur Islendingum verið
sagt að þessar „vestrænu" ríkisstjórnir séu ímynd lýðræðisins,
sð öll iþeirra stefna mótist af sanngimi og vírðingu fyrir sjálf-
stæði og hagsmunum smærri þjóða. Sjálfstæðisflokkurinn, Fram-
sókn og Alþýðuflokkurinn hafa flekað Island inn í hernaðar-
bandalag við þessi riki, í hvers konar „efnahagssamvinnu.“ Nú
fá Islendingar smekk af því hvað það „bandalag" er, hvað sú
„efnahagssamvinna“ þýðir í veruleikanum, svipt froðumælgi,
ofsatrú og fávizku forsprakka þríflokkanna.
Ihlutun frönsku stjórnarinnar hefur ekiki önnur áhrif á ís-
Jenzku þjóðina en að þjappa henni fastar saman um landhelgis-
málið. En í svip tekur það Islendinga sárt að sjá Frakka í „and-
skotaflokkinum miðjum“. I augum Islendinga ber Frakkland
Ijóma af byltingunum miklu, frelsishreyfingum og glæstri menn-
mgu. Hvert mannsbam á Islandi þekkir „Vesalingana" Alþýðu
fólk á Isl. hefur haft kynni af frönskwm sjómönnum öldum sam-
an, og hafa þau íkynni skapað Frökkum almennar vinsældir með
ströndum Islands. Ríkisstjórn Frakklands á á hættu að eyða
þeim sjóði vinsælda í Frakklands garð sem fyrir er hjá Islending-
um ætli hún að feta í hin illa þokkuðu fótspor Breta í land-
helgismálinu, því það mál er mál allra Islendinga.
Það hefur verið mikill sið-
ur hér í bæ að stunda styrj-
öld á gamlárskvöld. Strák-
lingar hafa þá stofnað her
til árása á löggæzlumenn,
beitt þá snjó'boltum og jafn-
vel illvígari skeytum, en
aðrir hafa velt um bílum,
kveikt í rusli eða sprengt
púðurskot í hættulegri ná-
vist meðbræðra sinna. Á
skemmtunum hefur Eysteini
verið goldinn drjúgur skatt-
ur, en síðan hafa menn
pústrað hver annan af rögg,
en það þykir mikil skemmt-
un um áramót. Hins vegar
reyndist síðasta gamlárs-
kvöld með friðsamasta móti,
að sögn yfirlögregluþjóns,
enda hafði hann þá ekki
tekið upp það merka nýmæli
að láta löggæzlumenn sína
ljósta dansfólk kylfum til
þess að sanna að óspektir
mögnuðust stórum ef vín
væri ekki á boðstólum.
—°—
Engu að síður mun sífasti
gamíársdagur jafnan talinn
merkur viðburður í styrjald-
, arsögu Islendinga, enda hef-
f ur sú saga verið næsta fá-
breytileg um alllangt skeið.
Það sem á skorti í púður-
sprengingum, snjókasti,
pústrum, bílaveltum, íkveikj-
. um og ölæði var bætt upp af
þeim ráðherra þjóðarinnar
sem talinn er búa yfir mest-
um líkamsburðum. Er ekki
að efa að hann hefur valið
þennan dag samkvæmt gam-
alli reynslu sinni sem lög-
reglustjóri, enda sparaði
hann ekki að færast mikið
i fang til að yfirgnæfa strák-
linga þá sem kynnu að á-
stunda hversdagslegri íþrótt-
ir þessa dags. En boðskap-
ur ráðherrans var sá að nú
skvldi niður felldur fátæk-
legur skæruhernaður í Póst-
hússtræti og Sjálfstæðishús-
inu, en i staðinn tekinn upp
nútímahernaður, barðir
verkamenn og Rússar.
Óneitanlega var ráðherra
þessi vörpulegur meðan hann
flutti boðskap sinn. Hann
var ekki að klípa utan af
orðum eða hjúpa merkingu
þéirra, heldur talaði skýrt
og djarft af fyllstu einurð.
Hann gekk beint framan að
þjóð sinni, leit hana óhvik-
ulum augum og mælti án
undirhyggju: „Vald þjóðar-
innar þarf að tryggja gegn
ofbeldismönnum með sér-
stöku þjóðvarnarliði. Hvem-
ig þessu liði verður háttað
er enn athugunarefni. En
sennilega væri hagkvæmast
, að l'áta það einnig taka í
sínar hendur þá varðgæzlu
að mestu sem erlent lið
annast nú hér á landi“. Svo
djörf voru þau orð, og liðs-
mennirnir litu á foringja
sinn með aðdáun. Til sam-
jöfnunar við skörugleik hans
höfðu þeir einna helzt
þá valkyrju flokksins sem
sagði a’lri fjá'plógsstarf-
semi stríð á hendur síðla
árs 1949, þótt hún hafi raun-
ar orðið að stunda skotgrafa
hemað síðan.
En nú víkur sögunni til
þjóðarinnar. Hún hafði að
vísu látið sér lynda sæmi-
lega þann skæruhernað
stráklinga og drukkinna
stuðningsmanna Eysteins
sem oft hefur mótað síðasta
dag ársins, þótt henni of-
byðu ósjaldan þau strákapör
sem lífshættuleg máttu telj-
ast, en þegar hávaðinn barst
frá tilræði hins þrekvaxna
ráðherra var henni allri lok-
ið. Hvarvetna var athæfi
hans mótmælt harðlega, og
komst Tíminn þannig að
orði í fyrradag: „Ályktun-
unum rignir nú yfir lands-
Hermann Jónasson, 31. des-
ember 1952:
„Vald þjóðarinnar þarf að
tryggja gegn ofbeldismönn-
um með sérstöku þjóðvarn-
arliði. Hvernig þessu liði
verður liáttað er enn at-
hugunarefni. En sennilega
væri hagkvæmast að láta
það einnig taka í sínar
hendur þá varðgæzlu að
niestu sem erlent lið annast
nú hér á landi.“
Tíminn, 13. febrúar 1953:
„Enginn hefur verið að
tala um að stofna íslenzkan
her .... Þarna er ekki ver-
ið að tala um neinn her,
heldur um aukna starfsemi
íslenzkra sérfræðinga á
Keflavíkurflugvelli.“
------------------------b------
fólkið frá ýmsum verkalýðs-
félögum. unglingaskólum og
jafnvel miðstjórnum stjóm-
málaflokka". Og víst hefur
blaðið rétt að mæla, það
hefur rignt niður miklum
mótmælum síðan brotið var
blað í styrjaldarsögu Islend-
inga um áramót.
—0—
Þeir sem reynt hafa að
skyggnast yfir til ráðherr-
ans eftir að þessi mikla
rigning hófst hafa séð kyn-
lega sjón. Horfinn er nú
hinn djarfi og einurðarfulli
íþróttamaður, hvikleysið á
burtu úr augunum og undir-
byggju’eysið úr svipnum. Nú
líkist hann í staðinn glimu-
manni þeim sem lagður hef-
ur verið á fyrsta bragði, eða
miklu fremur stráklingi sem
hlaupinn er fyrir horn eftir
unnið hrekkjabragð á gaml-
árskvöld og sver af sér á-
kaflega ef lögreglumaður
nær í lurginn á honum. Hef-
ur ráðherrann svarið af sér
ummæli sín hvern dag hins
nýia árs, og þykja nú lítiJ-
mótlegir orðnir hinir frægu
svardagar Péturs postula
sem um getur i heilagri ritn-
ingu. Auk þess hafa svar-
dagarnir magnazt með hverj
um degi sem liðið hefur, og
hljóða svo í Tímanum í fyrra
dag: „Enginn hefur verið að
tala um að stofna íslenzkan
her .... Þarna er ekki ver-
ið að tala um neinn her,
heldur um aukna starfsemi
íslenzkra sérfræðinga á
Keflavikurflugvelli". Næst
fáum við senni’ega að heyra
áð á gamlá"sdag hafi for-
maður Framsóknarflokksins
lagt til að stofnað yrði
þjóðvarnarlið til þess að
berjast gegn íslenzkum her.
—0—
áfmsir kunna að kenna í
brjósti um hinn vörpulega
mann svo hörmulega sem
hann ber sig og gera sér í
hugarlund að með hinum
kynlegu svardögum sé hann
í raun og sanni að játa ósig-
ur sinn og lofa því að vinna
aldrei framar slík verk.hvorki
á gamlársdag né nokkurn ann
an dag. En vorkunnlátt fólk
skyldi minnast þess að ís-
lenzkur ráðherra hefur sér-
stakan hátt 'á svardögum
sínum: „ef hann sver þér
eitthvað í trúnaði óltendur,
og leggur við dreingskap
sin.n, þá veistu hann lýgur.
Ef hann þrísver opinberlega
við nafn móður sinnar þá
meinar hann ofur einfald-
lega þveröfugt við það sem
hann sver. En það sem hann
segir kendur meinarhann,
jafnvel það sem hann sver.“
Er vart að efa að þetta er
skýringin á hinum andstæðu
svardögum ráðherrans, ekki
sízt þegar þess er minnzt
hvern dag sá fyrsti birtist.
—0—
Því sá svardagi ráðherr-
ans sem birtist daginn sem
Evsteini e” goldinn mestur
brennivínsskattur á sér veiga
miklar forsendur. Það kann
að verá að hægt væri að
fá formann Framsóknar-
flokksins ofan af því að
berja íslenzkt verkafólk,
hann kann að vera ásáttur
með að láta Rússa í friði
um sinn, en hann getur
aldrei slitið upp sjálft lífs-
blóm stjórnarstefnunnar.
Huemvndm um að stofna ís-
lenzkan her er sem sé sprott-
in af þv-f fyrst og fremst að
Bandaríkin eru hætt að veita
mannúðargjafir og leggja nú
aðeins af mörkum fjármuni
til styrja’darþarfa. Það er
þannig hægt að selja ís-
lenzkt æskufó’k til herþjón-
ustu fyrir harðan gjaldeyri.
Sú ríkisstjóm sem lifað hef-
ur á því að þiggja hundruð
mi’ljóna króna í dollurum
fvrir föðurland sitt Jætur sig
ekki muna um að selja æsku-
m»"n ’andsins Jika. fyrst
ekki fást lengur dollarar
fyrir fisk og dilkakjöt.
—0—
Formaður Framsóknar-
flokksins mun halda áfra.m
að sve~ja og þrísverja dag
hvern fram að kosningum á
þann hátt sem aJkunnastur
er úr stjórnmálasögu síðustu
ára. En fái hann og félagar
hans að setjast. á ný í ráð-
herrastó’a er það eins víst
o" ^ sr’eðs.Vapu” á gamlárs-
kvöld að boðskapur síðustu
áramóta verður framkvæmd-
ur á Jevnifundum þeirra
þriggja f’okka sem síðustu
siö ár hafa ástundað leik
l'>fr>”Ta og svikn, af mesfri
íþró“t.. Mundi þá á ný lyft-
aat brún þess ráðhe” 'a sem
tók fornstu af stráklingum
Revkjavíkur , m
siðasta Zjj".
gamlárs- M
dag. 0