Þjóðviljinn - 30.06.1953, Blaðsíða 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 30. júní 1953
■ o
Bréf III Onnu
Fyrsta sumardag.
Nú heldur þú fyrir víst að
ég sé dauð, enda er ég dauð og
það margdauð, en þó ekki slíkt
sem þú heldur. Það er ekki búið
að jarða mig enn, heldur ligg
ég hérna á þakinu, bjart í lofti
og bráðum koma máfarnir, en
þó ekki fyrr en á matmálstíma
því þeir þekkja hann, einnig
þekkja þeir staðinn þar sem
þeim gefast matarleifar en
sjálfir þekkjast þeir á því( að
einn þeirra vantar fót. Er hann
fyrirliði fyrir flokki þeim. —
Svona þekkjumst vér, vesaling-
ar á því að ýmist vantar okkur
hönd eða fót eða mjöðm eða
hryggjarliði eða eitthvað annað
sem betra er að hafa en missa.
Samt líður öllum vel hérna
og er héðan allt gott að frétta
og það helzt, að vér erum flest-
ar farnar að eldast eða orðnar
gamlar, en af ungum konum
sést ákaflega fátt og svo gaml-
ar erum vér flestar, að vér
deyjum af aldurdómi, en sumar
skrimtum vér enn. Og þá er
vér deyjum hérna er farið með
það eins og morð að vér höfum
dáið og öllu kviku sópað burtu
af göngunum þá er farið er
með morð þetta og liggur við
mikið raus og ströng augnatillit
ef útaf er brugðið, en síðan
erum vér látnar nátta oss í
borðstofunai, en síðan í líkstof-
unni, litlu húsi að húsabaki
og allra seinast er oss ekið
út um hliðið sem ekki sýnist
vera hlið heldur plánkaverk eða
stakkit og er það gert til að
leyna hliðinu að hafa það svona
ókennilegt, auk þess sem það er
málað grátt svo það sjáist síð-
ur. Ef þú skyldir koma í Nyrðri
Fríhafnargötu, þú sem þetta
lest, þá gáðu að hliðinu, það
stendur á því að bannaðar séu
álímingar, því það er út um hlið
þetta sem oss skal hef ja að síð-
ustu. (F.yrir utaa það hlið er
myrkur).
Hvað um okkur verður síð-
an er vandsagt, því um það ber
fáum saman. Úti við Péturs-
Bangsveg er ein voldug höll og
heitir EB-höllin, og er ekki
höll heldur skáli. Sá skáli fyllt-
ist um daginn því þá talaði þar
einn mikill preláti, sem ekki er
preláti, Aage Falck Hansen, og
sagði hann öllum viðstöddum
að tU væri eilíft líf og mundu
Bætur á sparifé
þeir hreppa það. Hvort það var
fyrr eða síðar sem þar safnað-
ist annar manngrúi að hlusta á
annan boðskap, veit ég ekki,
en þar var þrumað á móti hin-
um fyrri boðskap, sem og prest-
um landsins og voru þeir kall-
aðir ljótum nöfnum, en við-
stöddum sagt að þá er þeir séu
dauðir, séu þeir ekki að fullu
dauðir, heldur muni þeir lifna
við, sumir til eilífs lífs á jörðu
hér og ævarandi barneigná, —
aðrir til enn æðra lífs sem ég
kann ekki nánar að greina, en
í þriðja og fjórða flokki verða
þeir sem hvorki mega veitast
barneignir né annað æðra held-
ur fá þeir að vera til svo sem
eins og fyrir náð. og verður
það dauflegt líf. Það er aðal-
skilyrði fyrir að lenda í fyrsta
flokki að þora að taka á sig
þann kross að'standa á gatna-
mótum hérna í borginni og ota
að vegfarendum spjaldi sem á
er letrað: Vaknið! og blaði sem
heitir Varðberg, en aðrir í
flokki þessum eru sendir í hús-
in að boða trú og eru sagðir á-
leitnir. Þessir eru þeir, sem
baraeignarembættin hljóta. Aðr
ir sem aðliyllast trúna, em ann-
aðhvort nenna engu eða þora
ekki að sýna sig í neinu, fá að
lifa fyrir náð, en alla aðra af-
máir hinn mikli hegnandinn,
Jesús, sem kominn er aftur af
himni til þess að vera hjá þessu
fólki ósýnilegur og styrkja
það. Bráðum telcur hann til við
þetta verk. Þá hefst lokahríðin
hin mikla, Harmageddon. (Jes-
ús kom hingað 1914 og hefur
verið hérna síðan).
Þetta þykir prestunum vond
trú og undrast þeir heimsku
þess fólks sem aðhyllist hana,
þykir þeim sín trú góð, en hún
er í stuttu máli þessi: Þá er
vér deyjum, skiljum vér ekki
við líkíð, heldur förum vér með
því niður í mold og kallast sá
hluti vor sál og sefur hún
þarna í kistunni lengi; en þar
kemur að hún vaknar og rís
upp í líkklæðum, en sá búning-
ur þykir bezt hæfa á þeim
degi, þvo þeir sér þá og greiða
sér (þetta hef ég séð á mynd)
og koma síðan fram fyrir skap-
ara allra hluta, Jesú, en þá eru
löngu grotnaðar líkamsleifarn-
ar skriðnar saman og orðið
hold úr: þetta er hinn ófor-
Samkvæmt lögum um gengis-
skráningu, stóreignaskatt o. fl.,
nr. 22/1950, 13. gr., svo og
'bráðabirgðalö'gum 20. apríl 1953,
á að verja 10 milljónum króna
iaf skatti þeim, sem innheimtist
samkvæmt lögunum til þess að
bæta verðfall, sem orðið hefur á
sparifé einstaklinga.
Landsbanka íslands er með
fyrrgreindum iögum falin fram-
kvæmd þessa máls. Samkvæmt
auglýsingu oankans í Lögbirt-
ingablaðinu og öðrum blöðum
landsins, verður byrjað að taka
á móti umsóknum hinn 25. júní
næstkomandi. Hér á eftir er
gerð stutt grein. fyrir reglum
þeim, er giida um greiðslu bóta
á sparifé.
Skilyrðj bótaréttar.
Jl) Bótarétt hafa aðeins einstakl-
ingar, sem áttu sparifé í
sparifjárreikningum inniáns-
stofnana eða í verzlunarreikn-
ingum fyrirtækia á tímabij'-
inu 31. desember 1941 til 30.
júní 1946. Innstæður ó spari-
sjóðsóvísanabókum eru bóta-
skyldar, en hins vegar greið-
ast ekki bætur á innstæður í
hlaupareikaingum og hlið-
stæðum reikningum.
2) Bætur greiðast á heildar-
sparifjáreign hvers aðila í
árslok 1941, svo framarlega
sem heildarsparifjáreign hans
30. júní 1946 er að minnsta
■ kosti jafnhá heildarupphæð-
inni á fyrri tímamörkum. En
sé heildarspariféð lægra 30.
gengilegi líkami.
Það var þarna á dögunum.
að ég stóð utanvert við hliðið
gráa og skein tungl af himni
og blikaði sem á hrím á hinu
svarta tré fyrir innan og virtist
mér tré þetta vera líktré eða
feigðartré og breiddi það limar
ýfir líkhúsið og yfir úthafning-
arhlið vort, en urðarmáninn
glóði, sá hinn sami sem áður
hafði setzt á þakið og talað til
mín sofandi og vakið mig: und-
arlegt höfuð að sjá í svefnrof
unum og man ég ekki hvað það
sagði við mig. En trén í garð-
inurn voru þá græn og út-
sprungin að blómum og laufi,
nema huldutréð svarta yfir
hulduhliðinu.
Málfríður Einarsdóttir.
es'-TWBff
spar
júní 1946 en það v.ar í árslok
1941, þá eru bæturnar mið-
aðar við lægri upphæðina.
3) Ekki eru greiddar bætur á
heildarsparifjáreign, sem var
lægri en kr. 200.00 á öðru
hvoru tímamarkinu eða þeim
báðum.
4) Skilyrði bóta er, að spari-
féð ha.fi verið íalið fram tll
skatts á tímabilinu, sem hér
um ræðir. Þetta skilyrði næ.r
þó ekki til sparifjáreiigenda,
sem voru yngrí en 16 ára í
lok júnimánaðar 1946.
5) Bótarétt hetur aðeins spari-
fjáreigandi sjálfur á hinu
umrædda tímabili, eða ef
hann er látinn, iögerfingi
hans.
6) Bótakröfu skal lýst fyrir 25.
október 1953,- að viðlögðum
kröfumissi, til þeirrar inn-
lánsstofnunar (verzlunarfyr-
irtækis), , þar sem innstæða
var á tímiamörkunum, 31.
desémber 1941 og (eða) 30.
júní 1946.
Umsóiknareyð'Uiblöð fást í ÖIÞ
um sparisjóðsdeildum bankanna,
sparisjóðum og innlánsdeildum
samvinnuféiaga eftir 25. júní.
Sérstök athygli skal vakin á
því, að hver umsækjandi skal
útfylla eitt umsóknareyðublað
fyrir hveri.a innlánsstofnum
(verzlunarfyrirtæki), þar sem
hann átti innstæðu eða inn-
stæður, sem hann óskar eftir 'aö
komi til greina við úthlutun
bóta. Að öðru ley-ti vísast til
■leiðbeininiganna á umsóknar-
eyðub'laðinu.
Heimilt er að greiða bætup
þessar í ríkisskuldabréfum.
Efti.r lok kröfulýsingarfrests-
ins verður tilkynnt, hvenær
ibótagreiðslur hefj'ast og hvar
þær verða inntar af hendi.
Landsbankj íslands.
Biradlndisfélag kennard hefur
verið stofncað
Þann 15. júní s. 1. var stofnað
'Bindindisfélag islenzkra kennara
(B.Í.K.). Stofnfundur þessa fé-
lagsskapar var haldinn í Mela-
skólanum í Reykjavík. Stofnend-
ur voru 52 kennarar víðsvegar
að >af landinu og úr fles-tum
skólaflokkum. í 2. grein félags-
laga segir svo:
,,Tilgangur félagsins er að
vinna að heiiþrigðu þjóðarupp-
eldi á grundvelli bindindissemi
í öllum stéttum þjóðfélagsins".
'Hyggst ‘félagið að 'ná þessum
tilgangi m. a- með skipulegri
fræðslu um bidindismál í skól-
um landsins, námskeiðum, út-
igáfu fræðslurita og með Því að
safna saman í eina félagshei'ld
öllum þeim kennurum á ís-
landi, sem áhuga hafa fyrir
ibindindismálum. Fyrst um sinn
e,r hér aðeins um að ræða eitt
félag fyrir allt landið, en ætl-
unin er að stofna deildir í bæj-
um og héruðum. Þegar svo er
komið, verður B.Í.K. landsam-
'band samtakannia.
Settur fræðslumálastjóri, Ingi-
mar Jóhannesson, flutti ávarp á
stofnfundinum, hvatti til átaka
um toindindismálin innan kenn
arastéttarinnar og óskaði félags-
skapnum velfarnaðar. Hannes J.
iMagnússon, skólastjóri á Akur-
eyri, er var fundarboðandi,
skýrði frá starfsemi hliðstæðra
félaga á Norðurlöndum.
I stjórn voru kosnir: Formað-
ur: Hannes J. Magnússon, skóla-
stjóri, Akmreyri; varaform.:
Brynleifur Tobiasson, áfengis-
málaráðunautur, Ak.; ritari: Jó-
hannes Ólf Sæmundsson, Ár-
skógi; vararifari; Eiríkur Sig-
urðsson, Akureyri og gjaldkeri:
Þórður Kristjánsson, Reykjavík.
Kosnir voru 3 íulltrúar til að
mæta á norxæna bindindisþing-
inu, sem háð verður í Reykja-
vík síðar á þessu sumri: Hann-
es J. Magnússon, Marinó L.
Stefánsson og Þorsteinn G. Sig-
urðsson.
Lög B.Í.K. mæla svo fyrir, að
aðalfundur þess skuli haldinn í
júní eða júlí á ári hverju.
HANN hafði vakað alla múnu-
dagsnóttina; og um morgun-
inn klukkan tíu, þegar ég var
á gangi meðfram Tjörninni,
hitti ég hann, ofurlítið ryka'ð-
an eftir vökuna og það sem
hann hafði látið oní sig. Hann
var gleóðbrosandi og grár í
framan. Ég vissi ekki, 'hvort
heldur honum leið bölvanlega
eða prýðilega, en það fyrsta
sem hann sagði var þetta:
,.Nú fer þetta fyrst að verða
svolítið skemmtilegt". „Á?“
sag'ði ég, „ertu svona hrifinn
af úrslitunum?“
ir
EKKI var hann það nú, 'bein-
línis, enda flest í nokkurri ó-
vissu, þegar við hittumst. En
hann var spenntur. Mér hefur
oft blöskrað, hvað sá maður
er annarg kærulaus. — Hann
er ánægður með ástandið
Jivem'g svosem það er — eða
Mánudaqsmorgun — Spurningar — Munnhörpu-
leikur — Smurt brauð og tóbak
lítur a.m.k. út fyrir a'ð vera
það. Ég þarf náttúrlega ekki
að taka það fram, að maður-
inn er mikill lieimspekingur,
ef ekki beinlínis skáld, og
.þannig mönnum eru flestir
vegir færir. Þeir hafa það
bara fyrir reglu, að fara aldrei
neinn af þessum vegum —
nema kannske þann illfærasta,
veg þess, sem ‘kallast auðnu-
leysi eða eitthvað slíkt. En
honum lí'ður ekki illa, samt
sem áður. Það er nú það góða
við manninn. Og hans blað
er Spegillinn.
★
VIÐ gengum upp Skothúsveg-
inn og inn í kirkjugarð, og
það var dálítið þungbúið ve'ö-
ur, sjálfsagt rigning í aðsigi,
og grænu litirnir á reitum
'hinna dauðu voru óvenjulega
dökkir. Þá tók hann upp
munnhörpu og spilaði fyrir
mig. Ég tók mér sæti og hall-
aði mér upp að legsteini, en
harm stóð með annan fótinn í
götutroðningi, hinn uppá lágri
þúfu burtkallaðs meðbróðurs
og spilaði 'á munnhörpuna allt
hvað af tók, ýmist melódíur
úr óperum eftir Mozart eða
vinsæl dægurlög eftir íslenzka
tónsmiði frá síðasta áratug.
ÉG SAGÐI: „Þetta kalla ég nú
'að bera timburmennima með
kar.lmennsku“) annars sagði ég
sosum ekki neitt meðan hann
'spilaði. Hann anzaði mér ekki,
og það kom mér til að hald-a,
að hann væri alls ekkert timbr-
aður, og búinn að vaka við
drykkjiu og danslög og at-
kvæðatalningu heiia nótt.
„Éttu“, sagði hann svo og dró
upp úr vasa sínum þessa iíka
býsn af smurðu brauði i vendi-
lega frágengnum pakka; það
var ostur og gúrkur og tómat-
ar og ég veit ekki hvað og
hvað. „Ekki veitir manni af
að éta“, sagði hann, „óg spi'Ia,
þú étur“. Svo hélt hann áfram
að spila, eintóm létt lög, sem
var náttúrlega mjög viðeigandi
á svona hátíðlegum stað. —
„Má ég ekki bjóða þér í nefið“,
sagði ég þá. Það var það eina,
sem óg gat gefið manninum
fyrir smurt brauð og hljómlist
uppi í kirkjugarði á mánudags-
morgni. Og hann gorði mér þá
ánægju að tak.a við glasinu og
snússa sitg. „Hún snýst nú
ennþá“, .sagði hann svo.
„Snýst hún?“ spurði ég, því
ég hafði ekki hugmynd um,
hvað haran var að fara. „Ja,
jörðin, ski'lurðu“, sagði hann.
„Nema hvað“, sagði ég. „Þeir
myndu nú kannski láta hana
hætta að anúast, ef þeir gætu“,
sagði hann. „Hverjum væri
það til g.agns?“ spurði ég.
„Gagns? Spyrja menn nú ailt-
■af að því, 'góði?“ sagðí hann
og hafði mig að fífli. „En, sem
sagt, hún snýst. Og ég er
fjandans ári spenntur. Nú fer
fy.rst iað komast líf í tuskurn-
•ar“, sagði hann — og fleira í
þessum dúr. Einn af þessum
skrýtnu mönnum: maður veit
aldrei, hvar maður h efur þá.