Þjóðviljinn - 04.10.1953, Page 6

6) — í>JÓÐVILJINN — Sunnudagur 4. október 1953
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Rltstjórar: Magnús Kjartansson (áb.). Sigurður Guðmundssoa
'Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Augiýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg.
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
ÞJéðvarnarmenn í gapastokki
Fy rstu aírek Þjcðvarriarflokksþingmannanna hafa að’
vonum vakið mikla athygli. Nokkru áður en þimg skyldi
koraa salman sendu þeir Sósíalistaflokknum bréf og lögðu
til að höfð yrði samvinna um kosningu þing-nefnda.
Var þessi tillaga sjálfsögð — en það vakti allmikla furðu
að Þjóovarnarflokkurinn batt tilboð sitt því skilyröi áð
Alþýðuflokkurinn fengi einnig áð taka þátt í samstarf-
inu, enda þótt það tryggði engu fleiri menn í nsfndirnar.
Flokkur sá sem bauö sig fralm í síðustu kosningum til
þess að berjast af a'efli gegn hernáminu vildi þannig fyrir
alla muni tryggja hernámsflokki menn í nefndir á kastnaö
hemámsandstæöinga! Má þó segja að hægt væri að verja
þessa afstööu með því að hagkvæmt væri að tengja sam-
an stjórnarandstööuflokkana alla og rejma áð sveigja Al-
þýöuflokkinn inn á nýjav brautir.
Sósíalistaflokkurinn samþykkti þessa tillögu Þjóövam-
arflokksins skilyrðislaust, hvort saim um væri aö ræöa
samvinnu þriggja flokka eða tveggja. Jafnframt ítrekaði
Sósíalistaflokkurinn fyrvi tillögur sínar um málefnasam-
vinnu þessara flokka í þágu þeirra hugsjóna sem þeim
væru sameiginlegar og oenti á að slík málefnasamvinna
væri að sjálfsögðu það sem mestu máli skipti. .
Alþýðuflokkurinn lýsti hins vegar yfir því aö Iiann
hafnaði slíku þriggja flokka samstarfii um nefndakosn-
ingar, en hins vegar væri hann til viðtals um það að
vinna með Þjóðvarnarflokknum eimfm!
Eftir þetta virtist máhð einkar ljóst. Þjóövarnarflokk-
urinn hafði stungjö upp á því að Sósíalistaflokkurinn
hefði ramvinnu viö han um nefndakosningar. Sú til-
laga hafði verið samþykkt. Þjóðvarnarflokkurinn hafði
gert það að skilyröi að Alþýðuflokknum yrði einnig
boðin áðild að Bamkomulaginu. Sú tillaga hafði einnig
verið samþykkt. En þá kom í Ijós aö Alþýðuflokkurinn
hafðii ekki áhuga á samstarfinu ,enda hefur hann á und-
anfömum þingiím alitaf fengiö hjálp íhalds og Fram-
sóknar til áö komast í nefndirnar. Þáö var einnig Álþýöu-
flokkunnn sjálfur sem skarst úr leilc og hafði ekki viö
neinn aö sakast. Og fyest flokkur þessi vildi ekki þiggja
það höföinglega tilboð aö ÞjóÖvarnaimenn og sósíalistar
hjálpuðu mönrnnn írá honujm í nefndir, hvaö var þá ein-
faldara og sjálfsagðara en að þessir flokkar tveir fram-
kvæmdu áætlunina án þátttöku Alþýðuflokksins? Allra
sízt gat Aliþýöuflokkurinn kvartaö undan því.
En þá gerast undrin. Þjóðvarnai’flokkurinn sendir nýtt
bréf og; lýsii' yfir því að þar sem hernámsmennirnir í Al-
þýðuflokknum neiti að Játa kjósa sig í nefndir af jafn
slæmum mönnum og isösíalistum, hafni Þjóðvarnarflokk-
urinn öllu samstarfi um nefndakosningar. Fyrst ekki
var hægt að kjósa í nefndir Emil Jónsson, manninn sem
kvaddur var utan 1949 til þess að undirbúa hernámið,
Guömund T Guðmunds.'jon hemámsstjóra og þehra nóta,
vildi Þjóðvarnarflokkm’inn enga memi kjósa í nefndir.
Fyi'j’ skyldi þessi skeleggi flokkur gera sitt til áó tiyggja
það að engir andstæðingar hernámsins fengju sæti í
nefndum þi ngsins!
Þessi afstaöa verður ekki réttlætt, enda hafa þingmenn
Þjóövamarflokksins, Gils Guðmundsson og Bergur Sigur-
björnsson, ekki reynt það. Skýriíngin gatur ekki verið
nema ein: Tilboð;ð um samvinnu í nefndakosningum
átti að vei’a herbragð en var svo vanhugsáð að þaö
snerist i höndum Þjóðvúrnarþingmanna. Hinn raunveru-
legi tilgangur þeirvs var frá upphafi aö kljúfa hej’náms-
Tíminn eg fviburarnir
Ef að nokkur flokkur á
bágt í þessu landi nú, þá er
það Framsóknarflokkurinn.
Upplausnin og viðbrögðin
mmna á það þegar sigað er á
hreindýr. „Eitt rekur sig á amn-
ars horn, eins og graðpening
hendir vorn“.
Til að kyrunast þessu af eigin
reynd vil ég ráða mönnum til
að lesa Tímann 22. fm. Þar
er Valgarð Thoroddsen í „Orð-
ið er frjálst", í gerfi Her-
manns — með og móti her-
setu, en ákveðinn með innlend-
um her. I leiðarasæt'nu er svo
Eysteinn aftur me'ð 17. aldar
sífrið, grátklökkur yfir þieirxi
meinbægnu vissu manna að
Ba.ndaif.kjamönnum sé ofgott
að skjóta á Hornbjargið. Talinu
um tröll:n mun ég víkja að síð-
ar í þessari grein.
Aumingja Eysteinn. vesa-
lings Hermann, báðir eru
bundnir hersetunni órjúfan-
legum böndum.
Annar þjónar henni með
dyggð hins eðlishorfna húsdýr3
okkar, Sem alltaf skriður að
fótum húsbóndans til að taka
í auðmýkt út hirtinguna, hvort
sem hún er réttlát eða rang-
lát. Hinn með eðli kjöltugrís-
arinnar, sem stundum fær til-
hneigingu t:l að glefsa.
Nú má hvorugur glefsa og
'þá vandast málið. Mér dettur
í þessu sambandi á hug sam-
vöxnu tvíburarnir, sem hvorki
skildi orð eða verk; áttu
meirá að segja sömu kærust-
una, en svo hafði annar við
orð að segja henni upp og þá
var friðurinn úti.
Nú vill Hermann laumast
burtu eftir „samfarirnar", eins
og sagt er á Tímamáli, gerast
róttækur í orði, jafnvel amast
við hersetunni. Aftur á móti
mill hann koma. á innlendum
her. Að vissu leyti sér Her-
mann þetta rétt: íslenzka borg-
arastettin hefur í raun og
veru ekkert með útlendan her
að gera.
Hana vantar íslenzkan her
til að verja s’g og sinn „vasa“
fyrir alþýðunni og þeim her
getur hún beitt af föðurlands-
ást, svo enginn þurfi að væna
hana um skort á þjóðrækni.
En það er ekki gaman af hafa
sama hrygg og hinn bróð'rinn,
sem auk þe§s sperrir aJJa
skanka í mót íhaldinu, sem
bregzt vel við og hangir á
hverjum lim.
Eysteinn er í raun og veru
ekkert á móti her, en sjón-
armið hans eru svo langt aftur
í tímanum. Honum finnst viss-
ara að taka. allar þær mútúr
sem fylgja herverndinnþ hel.d-
ur en leggja I kostnað við inn-
lendan her.
Svotia eru nú heimilisás.tæð-
urnar og þa'ð þarf ekki ævin-
lega stórt t'l að heimilisfriður-
inn sé úti.
Við erum nú orðin vön þessu
sambýli, en það verður mjög
freistandi að fylgjast með
•a'ð urn Hælavíkurbjarg, en ekki
Helðnaberg. Fregn hermir samt
að Isfirðingar hafi verið send-
ir á þetta svæði til að varna
þess að Iiermann yrði skotinn
niður af „hillunni“.
Það var áð vonum að Tím-
inn gerði grín að tröllatrúnni.
Sú trú er eitt af gullkomum
íslenzkrar þjóðmenningar. Þ'eir
menn sem ganga með lands-
afsal upp á vasann, hljóta að
hata hugtök eins og tröila-
tryggð og tröllatrú.
Tröllin voru ekki óvættir e:n3
og þessi hugtök bera með sér.
Tröllatrú þýddi það að eiga
sannfæringu, sem ekki yr'ði
hvikað frá, trúa af alhug á
málefnin. Tröllatryggð var að
bregðast aldrei loforðum,
hvorki við sjálfan sig né aðra.
Þeir einir sem sv’ku tröllin,
sviku sinn innra rnann, behn
urðu þau óvættir. Dyggðir
verða alltaf óvættir i augum
þeirra, sem svikið hafa þær.
Það er því ekki að undra þótt
Tíminn sé nú reiður tröllunum
og hyggist að láta skjóta þau
ni'ður.
Á þeirra máli skal Heiðna-
berg heiðarleikans verða ba.nda
nískum drápsvélum skotspóno,,
en Heiðnaberg Jiersetunnar
skal standa með öllum þess
allsnægtar hillum Ihalds og
Framsóknar.
Við híðurn og sjáum hvað
setur; sem betur fer er a!ltaf
eitthvað í sálum einhvers hluta,
fólksins sem engin drá))stæki
geta tortímt.
Látum kögursveina kjarnork-
unnar geisa, hvort scm þeir
eru íslenzkir eða bandarískir.
Vi'ð getum látið lífið. en fyr'r
alla muni skulum \úð ekki láta
hræða það af okkur.
Látum Hermann stofna simi
her, en þess verður kannske
ekki langt að b'ða að alþýðan
þekki sinn vitjvjnartíma og
þá kynni Hermanni að verða
hugsað til Gísla, þess er viidt
sjá Gretti.
„Sjóðandi, logandi hrópa Gísli
vann.
vopnunum fleygði og með fjalli
rar.ri’ .
Haildér Pjetujréson.
Tvrar þrívíðar kvikmyndir voru
frumsýndar liér í gær, liinar
fyrstv er hing'að hafa borizt. Egr
sá mvndina í Austurbæjarbíói,
Vaxmyndasafnið, kl. 3; og dylst
ekki að morkileg eru þau vísindi
sem fe’.ast að baki gerð þessarar
myndtegundar. Er slík mynd r.rar-
göngulli við áhorfandann en
gamla flata myndin, og gæti því
haft sterkaxi áhrif.
En að efni til er Vaxmynda-
safnið einhver mesta endemis-
mynd sem sézt hefur. Fjallar hún
um vaxmyndasafnara er drepur
monn og stelur lilcum er hann
sýður upp í vaxi og stillir síðan
upp í salarkynnum sínum. Hef-
ur undirritaður naumast séð skýr-
ara dæmi um þá menningarlegu
úrkynjun er í æ ríkara mæli set-
ur svip sinn á bandarískt þjóð-
lif, en auðvitað er myndin frá
Hollyv'ood. Hér er merkileg tækni
notuð til að gera gæ'.ur við glæpa
mennsku og aðra andstyggð.
Myndin cr cin allsherjar spekú-
lasjón í viðbjóði. Með lcyfi að
spyrja: gat bíóið ekki fengið aðra
skárri mynd til að kynna Reyk-
víkingum þrívíddartæknina?
Á 3-sýninguna í gær var boðið
ýmsum þeim mektarmönnum sem
að undanförnu hafa unnið að
efldum áhrifum bandarískrar
menningar hér á iandi. Var það
vel til fundið. — B.B.
lijartan Guðjónsson var einn í hópi Búkarest-
faranna. Hann rifjar upp nokkrar endurminnlng-
ar sínar í BúkarestbréfinH sein birtist hér fyrir
neðan. Það á að lesa það eins og venjulegt les-
niál frá viustri til hægri, og væntanlega lcomast
meim framúr Jiví þótt Jetrið sé smátt.
andsta'ö.ngana. Það tókst í kosnjngunum í sumar, og var
það eina fagnaöarsfni hernámsflokkanna í. þeim kosning-, Þessu nánasta sambýli á tíma-
um Og nú skal haldiö áfram scimu iðju á þingi. Hins tótaheimilinu. I leiðara Tímans
vegar má ekki vinna þessi óþurftarverk á of augljósan
hátt, því yfirgnæfanc!.' hiuti kjósendanna var í góöri trú
í kosningunum í sumar. Þess vegna var nú reynt að búa
um
23 fm. er m. a. talað
„tröllin og Þjóðviljann“.
Orðrétt: „Þjóðviljinn og hirð
...... vi , L ,, ■ skáld hans hafa miklar áhyggj-
til brellu. En afleómg hennar «r su e,n a« athyglm „ af lr81lunum ,
fcefur bemzt enn nœír a<5 framferði, þingmannanna bjareI , sambludl „,ð ^ aU
tveggja sem kosnir voru til að berjast gegn hernáms- burði“, þ.e. hemaðaræfingar
flokkumlm af öllu afii en gerast í staöinn þægil’ þjónar Bandanikjamanna. Lesendur
þihiTa. ttgki eftir, að það. er bara tal-
BÚKARESTIREP
ElHU SIMNI K>«U STRAKUf?
OS STCLPA FRÁRKVKTAVIK.
■nt BÖK'AffEST
• * PA«VAR emt 0<3,QáHu 06 ffh tvhinN
ucprxl ÁTT HCO S6R BTEFNUMuf
MCS3ÍÆbÚ.AI? OÖHECTVAGNAt?, ÖAMIAI?
KiF« JUJ? 06Ft5úK\GHÚS. NÆ(? HVEFGl Ef?
B.SKVLEQFA POLX EVl BOKAkTSl
þAR VAf? KÖMiD POLM
KVAÐAN-tf'A AP Uff
’ HEIMINUM þVl'AÐ
MIKIL Ff?IOAf?HÁTTÐ FO>»
HöhD 06 PAf? 0AH*JA©l£T
Hvað bfzt áo auh?
MCnN ERÚ SBE9VR
ca túSOJNARNIf? PÓNPCJ
riPuN? Si'hAf? UNZ S1RENQJf?Nlf? -
4TTU»eXJA© PP&STA.
_ 0« f>*wS'-
*LLt KV»C „ si«6 o»
OS SÓBK MEO^nÍR fWK AUSu (a,*,, u,
UH HAlSlMN ÁVtOMUMÖHNUM 06 KNOSXVS&Tl
þA 06 306PU MJCUM ROmi „■PAœ'’ SRM
P»?i0u^
06 ÞAR VAf?£>MA«6U»
PlLTVHNM OúVtlLKAH Fewnt
CN MfíHWi'tfÚKAfCtT TALA SNNrvs um
MCT 0VJ-A0 Sin

i • BuKACCLT TALA SNHPA uM M&áV'*' " ' ’* u >
ÓUT KÁ'IA TCLKiÐ CEM KOM- 'Ír.-J&iMtr.