Þjóðviljinn - 13.04.1954, Page 2

Enir^áldsöru ehartesdeCosters* TCUcningaf efUrHelye Kiihn-Nie^n
2)
r>í.j.;:vl. ■ I.íor' íht;-: .nt
ÞJÓÐVIUINN — Þriðjudagur 13. april 1954
UL l ðag, er þriðjudagurinn 18.
i ^ apríl, Justlnus. — 103., dagr-
ur ársins. — Tungl i hásuðri jkl.
21:28. — Árdegisháflæði kl. 2:24.
Síðdegrlsháflæði kl. 14:44.
Leiðréttingar
J grein Jónasar Árnasonar
fcunnudagsblaðiu urðu
tneinlegar prentvi’lur, sem í>jóð-
Viljinn biðst afsöunar á. Þessar
Voru verstar: 1 kaflanum Jól átti
að standa: „Ef hann er á ísfisk-
veiðum, fær hann að vera heima
hjá sér einn sólarhring á tíu
daga fresti— Og í kaflan-
tim Ein átti að standa að sólar-
hrihgsvinnutíminn á sjónum væri
4 klst. lerigri en vénjulegur vinnu-
tími verkamanna í landi.
£1. 8 :00; Mórgunút-
'arp. 10:10 Veður-
regnir. 12:10 Há-
degisútvarp. 15:30
Miðdegisútvarp. —
16:30 Veðurfregnir.
18:00 Dönskukennsla II. fl. 18:30
Enskukennsla I. fl. 19:00 Þing-
tfréttir. 19:25 Veðurfregnir, 19:30
Þjóðiög frá ýmsum löndum (pi.)
19:45 Augliýsingar. 20:00 Préttir.
20:30 Erindi: Áfangar i réttinda-
málum kvenna; slðara erindi
(Rannveig Þorsteinsdóttir lög-
fræðingur). — 20:55 Tónleikar:
Kling-kling kvintettinn- syngur
(P'.) 21:15 Náttúrlegir hiutir:
. Spurningar og svör um náttúru-
.fræði (öuðmundur Þorláksson
cand. mag.) 21:30 Undir ljúfum
lögum. 22:00 Préttir og veðurfr.
E2:10 Passíusálmur. 22:20 Úr
heimi myndlistarinnar. Björn Th.
Björnsson listfræðingur sér um
þáttinn. 22:40 Kammertónleikar
(pl.): Píanókvintett i f-moll op.
34 eftir Brahms (Rudd’,f Serkin
og Buseh-kvartettinn leika).
Bókmenntagetraun
Vísurnar á sunnudaginn eru eftir
Jónas HaUgrimsson. þótt þær séu
kannski ekki beint líkar honum.
Þær eru úr kvæðinu Skraddara-
þankar um kaupma,npinn. Eftir
hvérn er þetta?
Beint af héngilbergí
byltast geisiföll,
flygsufax ' með ergi
fossa- hristir -tröii.
Hendist hádunandi
■hamslaus iðufeikn.
Undrast þig minn andi,
almættisins teikn.
Skjálfa fjallsins fætur,
, fiýr a’lt veikt og kvikt.
Trö’.lið, trúi ég, grætur,
■ tárin falla þykkt.
Fimbulgröf sér grefur
1 gýgur römm og djúp,
öldnum Ægi vefur
I örlaga sinna hjúp.
var sem sætur drukkur
Eg tók þræla þessa aftur I sátt,! það leiddi þó meiri ólyfjan eftir
þó þannin léki mig út, hvað
aldrei skyldi þó verið hafa,
gerði þá til sjós, en sagði þeim
1 að vifcta sig eftirleiðis annars
nokkrnr
staðar, hvað þeir gerðu, þó ei
yrði til langæðrar lukku, sem ei
varð von. Maddame Málmfríður
Brynjólfsdóttir... kom upp á
mig þetta haust og sálaðist hjá
mér um Jónsmessuleytið árið
eftir. Rægðu öfundsjúkir mig og
bræður hennar saman um eigur
þær og fatnað, sem hún hefði
tU mín flutt, en urðu áð renna
niður þeirri lygi, þá skilagreinin
á öllu var með órækum vitnum
og bevísingum sýnd. Umferð
fólksins var svo mikil, að aldrei
kom sú nótt, að ei væri að-
komandi 7 menn og þar yfir.
Það var stór kraftur guðs, að
ég skyldi við hús og búskap
haldast. Svo var matvælum nið
ur raðað, að ein mork smjörs
skýldi Vera lianda hverjum
manni í viku, sem nægði, þá
af öðru var nóg. Ef við fengum
að mjólk, þá létum við 4, kona
mín, Málmfríður, ; Iíelga, dóttir
mín, og ég, okkur mörkina nægja
í 4 mál saman við tevatnið, er
við hlutum að drekka. Svo kornst
vani á. að drekka vatnið, að það
fannst sem sætur drukkur. En
sig en ég frá vilji segja. Eg
heyjaði um sumarið hér af tún
inu hér um 30 hesta, sem ég
ætlaði einni kú, en hún drapst
út af frá því. En einum liesti,
er ég að keypti um haustið, hélt
ég við á því. Var hey þetta svo
vont, að væri því kastað á eld,
var líkt reykur og logi af því
svo sem af sjálfum brennistein-
inum. Þó lifði þessi hestur á
á því, þvi hann var sá eini hest-
ur, sem hér á Síðunni var lif-
andi eftir og í burðum til að
bera Iík til kirkjunnar. (Úr Ævi-
sögu Jóns Steingrímssonar, um
Móðuharðindin).
Söfnin eru opin:
Þjóðmlnjasafnið
kl. 13-16 á sunnudögum, kl.
13- 15 á þriðjudögum, fimmtu-
dögum og laugardögum.
Uandsbókasafnið
kl. 10-12, 13-19 og 20-22 alla
virka daga, nema laugardaga
M. 10-12 og 13-19.
Elstasafn Einars Jónssonar
er lokað yfir vetraririánuðina.
Náttúrugripasafnið
kl. 13:30-15 á sunnudögum, kl.
14- 15 á þriðjudögum og fimmtu-
dögum.
Eistar.ifn ríkisins
k). 13-16 á sunnudögum, kl.
13 15 á þriðjudögum, fimmtu-
dögum og laugardögum.
WOOVfUANTt
Nýlega voru gef-
in saman i hjóna-
band af séra Ár-
eiíusi Níelssyni
ungfrú Matthild
ur Fínnbogadóttir.
frá .Prestshúsum í
Mýrda1, og Baldur Sigurðsson,
frá Grund á Jöku’dal. Heimili
urigu hjónanna ef að Skipasundi
66, Reykjavík.
Gengisskráning
Eining Sölugengi
Eimskip
Brúarfoss fór frá Hull 9. þm til
Boulogne og Hamborgar. Detti-
foss fór frá Reykjavík 10. þm til
Murmansk. Fjallfoss er væntan-
legur til Reykjavikur síðdegis í
dag frá Hull. Goðafoss er í New
York. Gullfoss < fór frá Kaup-
mannahöfn i gær til Leith og
Kaupmannahafnar. Lagarfoss er
á Ólafsvik. Reykjafoss er i Rvík.
Selfoss fór frá Akureyri í gær-
kvöld til Sauðárkróks og Reykja-
víkur. Tröllafoss fór frá Reykja-
vík 9. þm til New York. Tungu-
foss fór framhjá Madeira í fyrra-
dag á leið til Le Havre og Ant-
vci'pen.’ Katla fór frá Hamborg
9. þ'i til Reykjavíkur. Vigsnes
fer frá V/ismar í dag til Ham-
borgar og Reykjavíkur.
Skipadeiid S.I.S.
Hvassafell er í aðaJlviðge "ð í Kiel.
’ Arnarfell er væntan’egt til Rvik-
ur í dag frá Hull. Jökulfell er í
Vestmannaeyjum, Dísarfell er í
Antverpen. Bláfell átti að ’ fara
fré. Vestmannaeyjum í gærkvöldi
á’eiðis til Gautaborgar. Litlafell
fór frá Rvík í gær á'eiðis til
Vestmannaeyja.
Krossgáta nr. 345
1
1
1
100
100
100
100
I SÝNINGIN á málverkum og
listmunum Jóhannesar Jóhann-
! essonar er opin daglega klukk-
1 an 2—10 síðdegis.
Næturvarzla
er í Laugarvegsapóteki. Sími 1618.
Steriingspund.
Bandaríkjadoilar
Kanadadóliar
Dönsk króna
Norsk kröna
Sænsk króna
Finnskt mark
Franskur franki 1.000
Belgiskur franki 100
Svissn. franki 100
Gyllini 100
Tékknesk króna 100
Vesturþýzkt mark 100
Líra 1.000
Guliverð ísl. kr.: 100 gullkrónur =
138,95 pappirskrónur.
45.70
16,32
16.70
236,30
228,60
315,60
7,09
46,63
32,67
374,50
430,35
226,67
390,85
28,12
tr~2gppag|." Edda, miJUlanda-
:’A f 1 ugvét Loftleiða,
er væntanleg til
Reykjavíkur kl. 11
í fyrramálið frá
New York. Gert er ráð fyrir að
flug\'élin fari á hádegi áleiðis til
Stafangurs, Oslóar, Kaupmanna-
hafnar og Hamborgar.
Stjömubíó sýnir um páskana hina nýju íslenzku kvilunynd Nýtt
hlutverlt, sem Öskar Gíslason hefur teikið eftir sögu Vilhjálms
>S. Viihjálmssonar. Myndin er það löng að engin aukamynd er
með henni. — Fnimsýningin verður á annan í páskum kl. 14.30.
Bæjarbókasafnið
Lesstofan er opin aila virka d'ágá-
kl. 10-12 árdegis og kl. 1-10 síð-
degis, „nenja laugardaga er hún
opin kl. 10-12 árdegis og 1-7 síð-
degis; sunnudaga kl. 2-7 síðdegis.
Ctiánadeildin er opin alla virka
daga kl. 2-10 síðdegis, nema laug-
ardaga kl. 2-7 síðdegis. Útlán fyr-
ir börn innan 16 ára kl. 2-8.
Marzhefti Sam-
vinnunnar hefur
borizt. — Þar er
fremst frásögn af
hinu nýja olíu-
skipi Sambandsins,
Litllafelli, og fylgja nokkrar mynd-
ir. Þá er greinin Undirbúning
að sjónvarpi á Islandl þarf að
hefja strax. Þá er greinin: Rétt-
læti og öryggi er þrátt fyrir al!t
meira I heiminum en fyrr á
öldum. Kiínversk saga, endursögð
af Lin Yutang. Þá eru vísur og
kvæði eftir Þrettán skáld í skóla.
Birtar eru myndir af þremur
höggmyndum eftir Elnar Jónsson.
Stutt grein er um Friðrik Ólafs-
son, iok framhaldssögunnar Carm-
en — og sitthvað fleira er í
heftinu.
Vlnnlnga á hlutaveltu Breiðfirð-
ingafélagsins í Listamanhaskálan-
um- 10,—11. þm. vitjist til Guð-
björns Jakobssonar Hringbraut
43. Vinningar komu á þessi núm-
er:
Nr. 9158 Ferð á Þórsmörk.
14614 Ferð til Gullföss og
Geysis.
15060 Ferð að Kinnarstöð-
um fyrir tvo.
5447 Ferð til Vestmanna-
eyja (Ríkisskip).
147 Sykurkassi 25 kg.
32 Þakglluggi.
1019 Sútuð gæra.
7091 Sifurskál.
10784 Spegill.
2091 Rafmagnsklukka.
6104 Si’furgaflar og skeið-
ar 6x6 st.
12124 Stígvél.
8178, 11941, 4939 og 8022
Kjólaefni.
6038 Kartöflupoki.
1617 Kartöflupoki.
3192 Appelsínukassi.
15732 Ritsafn Jóns Traústa.
14553 Strauborð.
9201 Búðartrappa.
Lárétt: 1 heimá T atviksorð 8
óhappa 9 óþrif 11 skst. 12 tólf
mánuðir 14 fangamark 15 fast 17
fyrstir í stafrófinu 18 sár 20
Danakóngur.
Lóðrétt: 1 slæm 2 vafi 3 forsetn.
4 ioka 5 morð 6 danskt karlnafn
(ef) 10 brennivinslögg 13 á litinn
15 skör 16 skst. 17 forsetn. 19
ending.
Lansn á nr. 344
Lárétt: 1 kalla 4 ár 5 kú 7 afa
9 þak 10 nef 11 ala 13 ró 15 rr
16 lemja.
Loðrett: 1 K,R 2 lof 3 ak 4 Ásþór
6 úlifar 7 aka 8 ana 12 lóm 14
ól 15 ra.
Frá ræktunarráðunaut Reykja-
víkurvæjar
Útsæðissalan í skála Skólagarð-
anna við Lönguhlíð er opin kl.
13—18 alla virka daga.
1 Ýpri safnaði Ugluspegilll hermönnum
handa prinsinum. Er lögregluþjónar her-
togans tóku að ofsækja hann, fékk hann
etöðu sem kirkjuþjónn hjá prófastinum við
Sánti Mortens kirkjuna. Aðstöðarmaður
hans hét Pompilíus.
irTesturinn sja'fur var feitur eins og
pylsa er soðin hefur verið í tólg. Uglu-
spegiil komst fljótlega að því, hvaða rétti
hans æruverðuga tign mat mest. Helm-
inginn úr samskotabaukum fátæklinganna
tók hann til eigin þarfa.
drakk liann fimin sta
týfði stórar pylsur og át mi
/ Þvínæst gekk hann til sæi
ur og svaf þar móður nokkrar stundir,
vaknaði til þess eins að borða 10 man
máltíð á ný.
Eftir það gekk hann niður í eldhúsið,
settist framan við eldstóna og horfði á
hvernig káifakjötið steiktist handa munk-
unum í klaustrinu og hvernig snarlcaði í
skinkunni. Er hann hefði setið þarna góða
stund fór hann enn að sofa.
Þriðjudagur 13. apríl 1954 — ÞJÓÐVILJINN — (3
Menningar- og fríðarsamíök íslenzkra kvenna:
Eina vörn vor er friður
Herverndarsamningnum verSi fafarlaust
sagt upp og hernum visaS ur landi
í tilcfni af nýafstöðnuin
vetnissprengjutilraununi
Bandaríkjastjórnar á Kyrra-
hafi, sem vakið hafa ugg
og ótta almennings uni allan
heim, belnir fundur í Menn-
ingar- og friðarsamtökum
íslenzkra kvenna, haldinn
að Aðalstræti 12, 2. apríl
1954, þeirri áskorun sinni til
allra íslenzkra kvenna og
kvennasamtaka, að standa
einhuga um framkomnar
kröfur til Alþingis og ríkis-
stjórnar, að hcrverndarsamn-
ingnum vcrði tafarlaust sagt
upp og bandaríska hernum
vísað úr landi.
Fundurinn vill benda á þá
gífurlegu hættu, sem slík vetn-
issprcngjutiiraun hefði í för
með sér fyrir líf og tilveru
okkar íslendinga, ef til þess
kæmi, að hún yrði jafn fyr-
irvarlaust framkvænul á at-
hafnasvæði Bandaríkjahers á
Norður-Atlantshafi, hætta,
sem til þessa kann að hafa
sýnst f jarlæg.
Að gefnu tilefni vill fund-
urinn minna á samþykktir
Heimsfriðarsamtakanna um
algcrt bann gegn öllurn múg-
morðstækjum og ströngu eft-
irliti að því banni verði fram-
fylgt.
Vert er einnig að minna á
hina alvarlegu viðvörun 250
bandarískra áhrifamanna á
sviði vísinda-, menningar- og
trúmála, sem fram kom á
frlðarþingi í Chicago 1950,
gegn þeirri ákvörðun Ti’umans
Bandaríkjaforscta, að hefja
þá þegar smíði á vetnis-
sprengju. í ávarpi þessa frið-
arþings, segir m. a. „Hin ör-
lagaríka ákvörðun um að
smíða vetnissprcngju þrátt
fyrir óhug milljóna íbúa
Bandaríkjanna, gerir alla
aðra hættu smávægilega.
Vetnissprengjan þýðir enda-
lok hervarna. Eina vörn vor
er friður.“
íslenzkar konur, tökum af
heilum hug undir þessi við-
vörimarorð og kröfur frið-
elskandi kvenna og karla um
heim allan. Gerum orð hinna
bandarisku friðarsinna að
okkar kjörorðum: EINA
VÖRN VOR ER FRIÐUR.
Verður Jóni Axel vikið úr
Sjómannafélagi Reykjavíkur?
Þau tíðindi hafa gerzt að fé-
lagi nr. 521 í Sjómannafélagi
Reykjavíkur hefur gerzt brot-
legur við samþykktir stjómar
Sjómannafélags Reykjavíkur
viðrikjandi banni á að ráða
færeyzka sjómenn á togara-
flotann, á svo svivirðilegan
hátt, að eins dæmi mun þótt
langt sé leitað aftur í tímann.
Er þetta brot hans þeim mun
svívirðilegra að maður þessi
hefur um margra ára bil ta’ið
sig vera einn af helztu for-
ustumönnum íslenzkrar verka-
'ýðshreyfingar og er að því er
bezt verður vitáð . meðlimur í
flokki þeim sem ber nafn al-
þýðun.nar og auk þess einn af
stuðningsmönnum núverandi
stjórnar Sjómannafélags Rvík-
ur vi5 síðustu stjórnarkosning-
ar og reyndar ætíð. Þetta er
dómur sem allir sjómenn hafa
kveðið upp yfir þessum manni,
ekki aðeins bölvaðir kommún-
istamir heldur einnig hans eig-
in menn og flokksbláð því s. 1.
sunnudag birtir Alþýðublaðið á
forsíðu eftirfarandi:
„Öneitanlega minna þessi
vinnubrögð (það er ráðningin á
Færeyingunum á Þorstein Ing-
ólfsson, ath. greinarhöf.) á að-
farir útgerðarmanna í verkföll-
um á fyrstu árum verkalýðs-
hreyfingarinnar og má merki-
legt heita, ef það er ætlunin að
byrja slík vinnubrögð á ný.“
Það er því krafa allra sjó-
manna og vinnandi maiuia að
nefndur maður verði látinn fara
úr samtökum verkalýðsins nú
þegar enda fyrir löngu lítt
skiljanlegt á hvaða forsendum
þessi maður gæti talizt meðlim-
ur verkalýðssamtakanha. —
Sjómaftur.
Sýning á austurlenzkum Iistmunum
í hátíðasaiMeiintaskélans í Reykjavík
Hiíngskonur halda sýninguna um pásk-
ana til ágóða fyrir Barnaspítalasjóðinn
Kvenfélagið Hringurinn efnir til sýningar á austur-
lenzkum húsgögnum og listmunum nú um páskana, dag-
ana 15.—16. apríl. Syningin verður í hátíðasal Mennta-
skólans og rennur allur ágóði til Barnaspítalasjóðsins.
Nýlega var merkileg sýning Hjálpumst öll að búa upp litlu
austurlenzkra listmuna í Þjóð-
minjasafninu, en þessi -sýning
verður ekki nema að litlu leyti
á sama vettvangi. Hér verður at-
hyglinni einkum beint að hinum
listræna iðnaði og handverki til
heimilisprýði og klæðnaðar.
Munir þeir sem á sýningunni
verða eru í eicn íslendinga,
kínverskir, japanskir, indverskir,
persneskir og víðar að.
í sambandi við sýningu sína
ætlar Hringurinn að efna til
skjmdihappdrættis og verður
dregið í því 10. maí n.k., en
daginp áður, sunnudaginn 9. mai,
ætla félagskonur að hafa kaffi-
sölu í Sjálfstæðishúsinu. Meðal
happdrættisvinninga verða mál-
verk eftir Kjarval og Jóhannes
Jóhannesson, þvottavcl, flugfar
til Hamborgar, indverskt gólf-
teppi, rafmagnssteikarofn. Mál-
verkið eftir Jóhannes er á sýn-
ingu hans í Listvinasalnum, en
hún verður opin til 18. apríl.
i
Barnaspítalinn fær til umráða
tvær efri hæðirnar í nýbyggingu
Landspítalans, sem vonir,
standa til að verði fullbyggð (
eftir 2—3 ár. Því betur sem
gengur að afla peninga, þeim
mun fullkomnari verður allur út-
búnaður spítalans. Vona félags-
konur Hringsins að bæjarbúar
sýni enn einu sinni góðvild sína
og áhuga fyrir mannúðarmálum
og sæki þessa nýstárlegu sýn-
ingu og kaupi happdrættismiða,
sem kosta aðeins 5 krónur. —
hvítu rúmin í Barnaspítalanum.
Skipshafnir
segja npp
Framhald af 1. síðu.
ir framtíð Bæjarútgerðarinn-
ar og torvelda stórlega þann
gagnkvæma skilning sem vera
þyrfti miUi hennar og verka-
lýðssamtakanna.”
Þorsteinn Ingólfsson
kallaður inn
Þau ákveðnú viðbrögð sem
sjómennirnir á þeim tveimur
bæjartogurum sem inn hafa
komið síðan Færeyingunum var
smyglað um borð i Þorstein Ing-
ólfsson í óleyfi samtakanna, hafa
sýnt framkvæmdastjórum Bæj-
arútgerðarinnar, Alþýðuflokks-
manninum Jóni Axel og íhalds-
manninum Hafsteini Bergþórs-
syni alvöru þessa máls. Skömmu
eftir að skipverjar á Jóni Þor-
lákssyni brugðust við á sama
hátt og stéttarbræður þeirra á
Skúla Magnússyni mun sú á-
kvörðun hafa verið tekin að
kalla Þorstein Ingólfsson inn.
Var skipið væntanlegt hingað
um miðnætti i nótt og þá gert
ráð fyrir að Færeyingarnir verði
settir í land til að firra frekari
vandræðum en orðin eru af
þessu heimskulega tiltæki fram-
kvæmdastjóranna.
'
Úrvalsefni
Fallegt
sríÓ og hágangur
Vísvitandi
skemmdarverk
Engu er líkara en með þess-
um aðförum öllum að sjómönn-
um og samtökum þeirra sé bein-
línis að því stefnt að gera Bæj-
arútgerðina sem óvinsælasta í
hópi sjómanna og meðal ann-
arra vinnandi manna, sem af
eðlilegum ástæðum fordæma
þessa framkomu. Vitað er að
sterk öfl vinna að því að koma
bæjarútgerðunum á kné méð
það fyrir augum að einkááðilar
geti svo hirt skipin. Ein aðíerúin
til að ná þessu takmarki er að
etja fyrirtækjum eins Bæjarút-
gerð Reykjavíkur út í ævintýri
eins og færeyingabrask þeirra
Jóns Axels og Hafsteins Berg-
þórssonar. Slík ævintýramennska
kallar vitanlega óvinsældir og
gagnaðgerðir yfir viðkomandi út-
gerðarfyrirtæki eins og dæmin
sanna í þessu tilfelli.
líinkkunnn
Greiðið floklísgjöldin
ykkar skilvíslega.
Þann 1. april s.l. féll í gjald-
daga 2. ársfjórðungur flokks-
gjaldanna. Þeir sem ekki hafa
enn náð í skírteini eru því
komnir í skuld um tvo ars-
fjórðunga. Dragið ekki að
koma í skrifstofuna Þórsgötu 1
sími 7510 (opin alla virka daga
frá klukkan 10—12 fh. og 1—•
I 7 eftir hádegi).
u;r 'lé: a««