Þjóðviljinn - 08.05.1954, Blaðsíða 4
4) — ÞJÓÐVTLJINN — Laugardagur 8. raaí 1954
Hafliði Jónsson garðyrkjufræðingur:
Mér var það sönn ánægjá
að héyra frá Hornfirðingi
gerða tilraun til að hreyfa
andmælum gegn grein minni
1 um kartöflurækt Reykvíkinga
er birtfst í Þjóðviljamim á
sumardaginn fýrsta. Og mér
’ 'þykir þeim mun meiri feng-
! * ur áð fá * þessi andmæli þar
sem þau koraa frá nafnkunn-
um búhöldi, sem að auki er
1 þrestur og sýnir það í þess-
ari grein að hann vill gera
tilraun til að vinna að liags-
munamálum sóknarbarna
sinna, en því miður ber æ
minna á slíkri viðleitni. hjá
; mönnum í klerkastétt. Og
! þótt séra Eiríkur Helgason í
Bjarnanesi telji sig hafa
“^innur sjónamííð í kartöflu-
vandamálunum en ég, þá vil
' ég þakka honum fyrir lestur
|s greinar minnar og leyfa mér
J jafnframt að gefa hinni ágætu
grein hans aðra yfirskrift,
sem ég tel öllu nær hinu rétta
— Syipuð sjónarmið. En svo
er þá rétt að snúa sér að efn-
inu og vil ég. þar fyrst taka
.. til, ,sem er fréttaklausa í einu
v. af dagblöðum bæjarins, frá
, Horaafirði, þar sem fullvíst er
- taiið að þessir áhugasömu
ræktunarmenn hafi nú í
t hyggju, að draga mjög veru-
y lega úr kartöfiuí'æktinni,
. : sökum erfiðleika á að koma.
góðærisuppskerunni ,í . nokk-
p urn pening. Eg, harma þessa
... frétt, Qg þó hef ég mér það‘
til huggunar í móti, að nú:
hef ég fregnað að þetta stafi
þó ekki einvörðungu af á-
hugaleysi né márkaðserfið-
leikum, lieldur því, að Banda-
ríkin hafi hlaupið til liðs við
Homfirðinga í atvinnuerfið-
leiknm þeirra og ráðið 40-50
manns til landvaraarstarfa, í
10 stundir daglega, og þá er
skiljanlegt að menn þar eystra
séu ekki að leggja mikla art
við' kartöfluræktina í tóm-
stundum.
Nei það er síður en svo að
ég vilji meina nolckrum mönn-
[ tun utan af landsbyggðinni að
keppa við Reykvíkinga um
markaðinn hér í höfuðborg-
inni, en ég vil ekki láta þá
| njóta neinna forréttinda með
einokun í skjóli ríkisvaldsins
og ég trúi tæpast að séra
Eiríkur hafi hér önnur sjón-
arraið á en ég. Nú er það því
miður orðið svo með alla okk-
ar atvinnuvegi til lands og
sjávar að þeir geta — eða
eru að minnsta kosti ekki tald
ir geta borið sig, nema með
fjárframlögum úr ríkissjóði.
Þetta er leiðinleg staðreynd,
og hver einasti skattgreið-
andi stynur: — Hve lengi get-
ur slíkt látið sig gerast? Ríkr
issjóður er allra sjoður, en
úr honum er þó ekki veitt
með tilliti til höfðatölu þegn-
anna. Við sem lifum á dag-
íaunavinnu hér í höfuðborg-
inni fáum ekki að njóta
neinna teljandi hlunninda þeg-
ar miðlað er úr kistuhandraða
ríldsins,- en við komumst þó
engan veginn undan þeim
„ljósatolli" sem okkur er gert
skylt að gjalda og er hiklaust
gengvð að þ.ví, að nema brott
af dauglaunaaurum okkar, án
þess að við séum að spurðir,
hvort það sem eftir. er skilið,
nægi okkur fyrir brýnustu
þörfum, Nei, séra Eiríkur, við
finnum stundum fvrir þvx sem
að okkur er vikið daglauna-
mönnum hér í Reykjavík, og
erum þó furðu þolgóðir við að
sýna bróðurkærleik til með-
bræðra okkar, sem búa utan
lögsagnarumdæmis Reykja-.
víkur. Við •fáum t.d. ódýrt
kjöt frá Danaveldi nú með
Gullfossi þessa dagana og ger-
um okkur ánægða að borga.
það með okurverði til þess aö
bændur sem basía Við aö
koma sér upp fjárstofni eftir
sauðfjárplágurnar geti fengið
nokkra aura í budduna sína
og milliliðirnir hér í Reykja-
vík örfáar krónur. Það er því
síðnr en svo ástæða til, að’á-
saka okkur Reykvíkiríga enn
sem komið er, . fyrir sjálfs-
elsku. En hitt ér þó marínlégt
og að ég ætla guði þóknan-
lsgt, að olíkur sé nú farið að
lengja eftir einhverri umbun
fyrir' góðgeröarstftrfsemi okfc-
ar.
'Þótt gott sé að búa í Rvík,
þá eru þó ekki allsnægtir á
hverjum bæ, og fátt er um
kýr og. feita sauði sera bjarg-
að gætu, ef að þrengdi í at-
vinnuharðindum skammdegis-
ins, en þá væri betra en ekki,:
að geta gri pið poka og poka,
af kartöflum og' víxlað á 'ör-
lítinn bita íif kjoti eða lögg
af mjólkurtári. TEn því er nú
ekki' að ’ hcilsa, öllu jafrían,
því að með lögum frá Alþingi
cr komið í veg fyrir slíkan
munað td haixda daglauna-
mönnum. Reykvíkingar þurfa
að leigja dýrt geymslurými
fyrir kartöfluuppskeru sína
og kaupa dýrar bifreiðar- til
flutninga að og frá, með
þessa einu landbúnaðarfram-
leiðslu sína. Þeir þurfa að
leigja land undir ræktunar-
starfsemina og kaupa vinnslu
á garðlandinu. Þeir þurfa að
kaupa allan áburð tU rækt-
unarinnar og flutning á áburð
inum, jafnt og öðru' sem
flytja þarf í garðinn. Garð-
rækt Reykvíkinga er dýrasta
ræktunarstarfsemi sem fram-
kvæmd er hér á landi og þess-
vegna er það kappsmál þeirra
að rækta nokkru meira af
kartöflum en nemur eigin
þörfum og liafa þannig eitt-
hvað til að selja þeim . sam-
borgurum súium sem ekki
vilja leggja hart að sér við
kartöflurækt í frístundum.
Með þessum möguleilca yrði
Reykvíkingum kartöfluræktin
ekki aðeins erfiðið og út-
gjöldin, — heldur aðcins erf-
iðið. Kemur hér þó sjaldnast
til afurðasala með' styrkveit-
ingum úr‘' rífciskassanum, en
þar urn veldur að sjálfsögðu
lögin um forgangsréttarákv.
sem þeir menn hafa, sem
fjarst Grænmetisverzluninni
búa; Já það liggur við að mað-
ur óáki þecs stundum að sú
stofnun hefði verið staðsett
á Svalbarðseyri. eða Horn-
ströndum eða um borð í fljót-
andi skipi er rokkað gætl
hringinn í kringum landio,
með mánaðarviðdvöl í hverri
höfn. Eg lít xiefnilega þannig
á, að lög er mismuna þegn-
rétti, séu ákaflega hæpin lög
og beri ekki vott um rétt hug-
arfar skapenda sinna, en séu
þau til orðin af mannlegri
fljótfærni, þá beri að breyta
þeim strax og misgáningitrinn
kemur í ljós. Nú er. það sve
hér í Reykjavík að hér er
stór hópur manna, sem hefur
garðyrkju að aðalstarfi og
hafa fátt annað fyrir sig og
sína að leggja en það sem
moldin gefur þeim yfir sum-
artímann, Þessir menn hafa
einnig harðast orðið fyrir
barðinu á þeim ólögum sem
sett eru um Grænmetisverzl-
un í-íkisins, og mér ber sem
stéttarleiðtoga þessara manna
að beita mér fyrir einhverjum
umbótum þeim til handa. En
Framhald á 8. síðu
íJÉ
Ákcxll og skilrikl
Pearl S. Buck: Barnið sem
þroskaðist aldrcl. — I*ýðendur:
Jón Auöuns, Matthías Jónas-
eon ag Símon Jóh. Ágústsson.
— Oefið iit af Bamavernd-
arféiagi Beylcjavíkur 1954. —
78 blaðsíður.
Það er alitaf allmvkið af '
skáldum sein aldrei öðlast þá
frægð sem þau eiga nkilið.
Svo eru önnur skáld, nákvæm-
lega jafmnörg, sem ekki rísa
fyllilega undir sínum geisla-
baug. Pearl S. Buek er í seinni
Pearl S. Buck
hópnixm. Þó er því ekki að
leyna að lxún hefur samið
nokkrar góðar bækur, verk
sem hafa fengið hjörtum
manna fró. Þær bækur henn-
ar sem ég þekki eru állar áf
: góðri ætt.; Og hafa' þær véítt
mörgum lándáimm Ijúfa
stund. "•*'
Svo sem greint var hér í
blaðinu á miðvikudaginn er íiý
komin út hjá okkur bók eftir
Pearl Buck: Barnið sem þrosk
aðist aldrei. Eins og titillinn
bendir til er hér ekki um
skáidsögu að ræða, heldur
rekur höfundurinn í þessari
litlu bók söguna af sér og
einkabarni sínu, stúllcu sem
Þegar þúsundkallamir íjúka — Sól á himni - sól í
hjarta — Misjafnt verðlag á sígarettum -— Havsteen
seldur með?
UNDANFARNIR DAGAR hafa
verið gleðidagar. Sólin hefur
skinið í heiði upp á hvem dag,
ög þótt hann andi köldu þar
sem sólin nær ekki að skína,
þá bítur vorsvalinn ekki á okk-
ur, því að við erum nýbúin að
kaupa hús. Aldrei Ixafa húsa-
kaup vakið jafn innilegan fögn-
uð og þessi, aldrei hefur manríi
fundizt milljón jafn aðgengi-
leg. Og allir eru jafn sannfærð-
ir um að þctta átak okkar reyn-
ist okkur viðráðanlegt, jafnvel
auðvelt. Við tölum um húsið
okkar hvar sem við hittumst,
víð erum hnarreistari en fyrr,
bjartsýn og vonglöð. Og það eru
engar smáuppliæðir sem talað
er um manna á milli, allra
blönkustu menn tala um þús-
uncl kall rétt eins og þeir
hefðu hann handbæran á
stundinni, við ernm búin að
gefa fyrirfram alla happdrætt-
isvinninga ársins, allt það sem
okkur kann að áskotnast auka-
lega. Já, þaðer gaman að mega
vera með, mega leggja hart að
sér til að hafa framlagið sitt
sem allra stærst, eiga þess kost
að vera virkur aðili að þessu
stórvirki.
ir
AÐ UNDANFÖRNU hefur ný
sígarettutegund ■ lagt undir sig
æ fleiri sígarettuveski og vasa.
Heitir sú Geltandi hundur eða
Barking Dog og hefur þann
höfuðkost að hún er ódýr miðað
við þær sígarettur aðrar sem á
boðstólum eru. En Bæjarpóst-
urinn hefur staðið í þeirri trú
fram að þessu að Tóbakseinka-
salan ákvæði útsöluverð á síga-
rettum cg jafnvel veitingahús-
um leyfðist ekki að leggja á
þær aukalega, og þess vegna
hefur hið misjafna verð á áð-
umefndum sígarettum vakið
furðu hans. Þær kostá sem sé
allt frá kr. 6,60 og upp í 7,10
pakkinn. Það er hægt að fá þær
á 6,60, kr. 6,75, kr. 6,80, kr.
6,90 og kr. 7,10. Fleiri verð hef
ég ekki heyrt um, en gaman
væri að fá skýringu á hvað
veldur þessum mismun.
★
BÆJARPÓSTURINN fékk upp-
hringingu í fyrradag í tilefni af
frétt sem birtist sama dag í
Morgunblaðinu um fyrirhugaða
sölu á Hæringi. Nokkrar konur
höfðu hitzt að máli og niður-
staðan af viðræðum þeirra var
sú að þær slógu á þráðinn til
Bæjarpóstsins og gerðu það að
tillögu sinni að Jóhann Haf-
stein yrði látinn fylgja með
sem uppbót. Það væri jafnvel
hægt að gefa afslátt á Hæringi
fyrir vlkið. Tillögu þeirra er
hér með komið á framfæri.
um andlegan þroslca komst
aldrei úr frumbernsku, lærði
aðeins lítið að tala, telst til
fávita. Það er lxarmsaga. Og
má vera að Pearl Buck hafi
ekki öðru sinni skrifað betri
bók.
Hún lýsir því hvernig hana
unga dreymdi heimilisham-
ingju og barnalán, þannig að
hún lifði áfram í óbornum kyn-
slóðum um aldur. Um svipað
leyti og það verðar Ijóst að
frumburður hennar er van-
vita fær hún það staðfest að
hún geti ekki alið fleiri börn.
Hana hefur yfirfallið sá harm-
ur sem konu er þyngstur. Þá
segir af göngum móðux'innar
með bamið milli lækna í
mörgum löndum, viðhorfi
annarra til aumingjans litla
— en fyrst og fremst segir af
því hvernig móðirin yfirvinn-
ur< sorg sína og lærist að
skilja hana - þeim skilningi
sem einn er bærilegur til
lengdar.
Til hvers hefur Pearl Buck
skrifað þessa bók? Hún segir
að sumar ástæðnanna • sé að
finna í miklum fjölda bréfa er
hún hafi fengið frá foreldrum
„Qr eiga barn áþelckt mínu.
Þeir skrifa mér til' þess að
spyrja mig uih, hvað’ þeir eigi
að gera.. Og þegar ég svara
þeim, get.ég aðeins sagt þeim,
hvað ég. hef gert“. Sjálf seg-
iy Pearl Buck í bókinni að í
Bandaríkjunum sé vart sú
„ætt“ sem ekki fóstri ein-
hvern fávita. Það er því ærin
ástæða til að rita slíka bók í
því landi, og hefur hún áreið-
anléga orðið mörgum til
raunabótar. Hér á landi er
einnig nokkuð af slíkum van-
þroska börnum, og á bókin
sérstakt erindi við þá. En
Pearl Buck segir einnig að
„aðalástæðan til þess að ég
rita þessa frásögn er sú, að
ég vildi gjarnan, að líf litlu
telpunnar minnar yrði til
gagns samtíðarmönnum henn-
ar“. Og hér er vissulega kom-
ið að merg málsins. Þvl höf-
undur neytír reynslu sinnar
af lítillækkandi og vanvirð-
andi viðhorfi annarra manna
til barns hennar til að mæla
fyrir heilögum lífsrétti allra
manna, minna á að enginn sé
svo umkomulaus að ekki megi
verða eitthvert gagn af lífi
hans, allir eigi skilyrðislausa
lcröfu til þeirrar hamingju
sem þeim megi verða auðið.
Það er engin molluleg prédik-
um úr ræðustóli heldur ákall
konu sem hefur orðið að þola
niðurlægingu vegna sjúkdóms
sem enginn átti sök á. Fyrir
þetta hefur bókin almennt
gildi. Hún hefur einnig gildi
fyrir það hve fagurlega hún
lýsir manneskju í sárri raun,
án minnstu tilfinningasemi;
og hvernig hún vex til vizku
fyrir sorg sína. Hún er sk’il-
ríki um hetjulund.
Ef lífskilningur manns get-
ur víkkað eða tilfinningar
hans dýpkað af bókum, þá er
þessi ein af því tagi. Hún er
fögur sorgargjöf. — B. B. *