Þjóðviljinn - 21.08.1954, Blaðsíða 6

6) — í*JÓÐVILJINN — Laugardagur 21. ágúst 1954
þlÓOVIUINN
OtgðfanOl: Samelnlngarflokkur alþýðu — Sósíallatafiokkurlna.
Rltstjórar: Magnúa Kjartansson (áb.), SlgurOur Qu5n undaaou.
Fráttastjórl: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Asmundur Sigurjónsson, ðjarnl BenedJktsson, QuS-
mundur Vigfússon, Magnús Torfl ólafason.
ÍLUglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiósla, auglýsingar, prentamiSja: Skólavðrðustlg
19. — Sími 7600 (3 linur).
Áakrlftarverð kr. 20 & mánuOi i Reykjavtk og nógreanJ; kr. XI
annars staSar & landinu. — Lauaaaöluverð 1 kr. elntakið.
Prentsanlðja Þjóðviljans h.f.
íhaldið óftast staðreyndir
í
Fátt eða ekkert óttast hin duglausa íhaldsstjórn Reykja-
víkurbæjar meir en ef það vitnaðist hve húsnæðismál bæjar-
búa eru í hörmulegu ástandi, ef það lægi fyrir hve margir
íbúar hinnar íslenzku höfuðborgar búa í óhæfu, heilsuspill-
andi húsnæði. Sektartilfinning skín út úr þessum ótta við
staðreyndirnar, sektartilfinning þeirra íhaldsmanna sem hafa
hindrað áratugum saman að Reykjavíkurbær gerði nægilega
stórt átak til að tryggja borgurum sínum viðunandi hús-
næði, bæði með forgöngu bæjarins um byggingar handa fá-
tækasta fólkinu og stuðningi við menn að koma sér þaki yfir
höfuðið. í óttanum við staðreyndirnar um húsnæðismál Reykja-
víkur kemur fram sektartilfinning Sjálfstæðisflokksins sem
mestan þátt átti í því að eyðileggja löggjöfina um útrýmingu
heilsuspillandi húsnæðis .sektartilfinning þess flokks, sem ber
alla ábyrgð, ásamt Framsókn og Alþýðuflokknum, á hinni brjál-
æðislegu haftastefnu. Það er sektartilfinning Fjárhags-
ráðsflokkanna. Og þó Sjálfstæðisflokkurinn hafi nú verið hrak-
inn á undanhald í haftamálunum og einnig í húsnæðismálum
Reykvíkinga, einkennast þó allar framkvæmdir hans af for-
múlunni „of seint, of lítið“, eins og Sigfús orðaði það.
Á bæjarstjórnarfundi i fyrradag var innt eftir afgreiðslu
heilbrigðisnefndar. bæjarins á tillögu um þessi mál sem íhalds-
hendurnar átta í bæjarstjórn vísuðu til nefndarinnar 1. apríl
1954. Þá tillögu fluttu fulltrúar fjögurra flokka, sem til sam-
ans hafa á bak við sig meirihluta Reykvíkinga, Ingi R. Helga-
son, Alfreð Gíslason, Gíls Guðmundsson og Þórarinn Þórarins-
son. Tillagan var þannig:
„Bæjarstjórn Reykjavíkur felur borgarstjóra og bæjarráði að
láta nú þegar fram fara ýtarlega rannsókn á öllu lélegu og
heilsuspillandi húsnæði í bænum ,og skal hraða svo rannsókn-
inni ,að niðurstöður hennar verði kunnar eigi síðar en 1. júlí
1954. Allar þær íbúðir, sem skoðaðar verða í þessari rann-
sókn, skulu settar á sérstaka skrá, svo seni skylt er að gera
samkvæmt 34. grein heilbrigðissamþykktar bæjarins frá 20. jan.
1950, og skal þessi skrá síðan leiðrétt í samræmi við árlegar
skoðanir á óhæfu húsnæði í bænum, sem heilbrigðisnefnd bæj-
arins annist".
Það er ekki farið fram á mikið, einungis að heilbrigðisnefnd
gegni tvímælaJausri skyldu sinni, sem hún liefur -nú vanrækt
í fjögur ár. Eh samt réttu fulltrúar minnihlutaflokksins í Reykja-
vík, fulltrúar Sjálfstæðisflolcksins, upp átta hendur og liindruðu
samþykkt tillögunnar, en vísuðu henni í þess stað til heilbrigðis-
nefndar. Á bæjarstjórnarfundi í fyrradag upplýsti íhaldsfuHtrúi
að heilbrigöisnefnd hefði ekld einu sinni unnizt tími til að
semja umsögn um tillögu þessa hvað þá að gera skyldu sína
í þessu máli. Heimdallarforkólfurinn Geir Hallgrímsson var lát-
inn gefa þá gáfulegu skýringu á þessum vinnubrögðum að nær
væri að framltvæma en að rannsalca, Hvorki hann né aðrir
íhaldsmenn munu þó bera brigður á að hVergi er gengið að
lausn stórkostlegra þjóðfélagslegra vandarmála án þess að byrj-
að sé á rannsókn á hinu raunverulega ástandi, og er sá háttur
hafðfir á með miklu yfirgripsminni mál jafnt af yfirvöldum
ríkis. og bæjar. Hitt er sannleikurinn að íhaldsstjórnin í bænum
óttast þær staðreyndir um óstjórn þess, úrræðaleysi og dugleysi
í húsnæðismálum Reykvíkinga sem sannaðar yrðu með slíéri rann
sókn og þess vegna er hún ekki framkvæmd, þess vegna er heil-
brigðisnefnd Reykjavíkurbæjar látin svíkjast um að vinna eitt
mikilvægasta verkefni sitt árum saman.
Það var vel við eigandi að Þórunn Magnúsdóttir, formaður
Félags herskálabúa, tók Heimdellinginn og villuaigandann til
bæna á bæjarstjórnarfundinum í fyrradag einmitt vegna gor-
geirs hans um afrek Sjálfstæðisflokksins í húsnæðismálunum,
og benti honum á að steigurlæti hans og innantómt orðagjálfur
ætti illa við í því máli, þar sem íhaldið hefur brotið livað mest
af sér gagnvart fólkinu í bænum.
Reynslan er harður skóli, en það fer að líða að því að hún
hafi kennt Reykvíkingum, að til þess að nokkur von sé til að
húsnæðisvandræði höfuðborgarinnar verði leyst þarf að skipta
um meirihluta í bæjarstjórn, þarf að víkja frá völdum hinum
steinrunna afturhaldsflokki, Sjálfstæðisflokknum, sem aldrei
hefur annað sjónarmið en gróðasjónarmið spilltustu auðklíkn-
anna í landinu.
Evrópuherínn getur orðið |að sker sem
Atlanzhafsbandalagið strandar á
Líkur á oð spádómur Mendés-France um
nýja franska AlþýSufylksngu rœtisf
rjú og hálft ár eru liðin síð-
an samningar um stofn-
un „Varnarbandalags" Evrópu“
og „Evrópuhers“ hófust í Par-
ís og tvö ár og þrír mánuðir
síðan þeir samningar voru loks
undirritaðir af utanríkisráð-
herrum Frakklands, Vestur-
Þýzkalands, Belgíu, Hollands,
Luxemborgar og Ítalíu í sömu
borg. Það var ekki fyrr en á
þessu ári, að samningarnir
voru fullgiltir af þingum fjög-
urra aðildarríkjanna, en þing
tveggja þeirra, Frakklands og
Ítalíu, hafa enn ekki fullgilt
þá. Fæðingin hefur því gengið
erfiðlega og mun engum koma
á óvart, þótt afkvæmið fæðist
andvana.
Utanríkisráðherrar aðildar-
ríkjanna eru nú enn komn-
ir saman á fund og sitja á rök-
stólum í Bruxelles, þegar þetta
er ritað. Fyrir þessum fundi
liggja tillögur, sem franska
stjórnin hefur gert um breyt-
ingar á samningunum í því
skyni að draga úr andstöðu
þeirri, sem er á franska þing-
inu gegn þeim. Þessar tillögur
hafa enn ekki fengizt birtar í
einstökum atriðum, en höfuð-
atriði þeirra eru kunn. Franska
stjórnin vill áskilja sér rétt til
að segja sig úr bandalaginu
undir vissum kringumstæðum
og um leið tryggja sér nei-tun-
arvald í stjórn þess. Hún er
andvíg því, að þýzkir hermenn
verði staðsettir á franskri
grund og hún vill ekki, að sá
hluti franska hersins, sem er
heima fyrir, heyri undir banda-
lagið. Þegar kvisaðist um þess-
ar tillögur í lok síðustu viku,
mátti strax ráða af þeim und-
irtektum, sem þær fengu í höf-
uðborg Vestur-Þýzkalands, að
Mendés-France myndi eiga erf-
iðan róður fyrir höndum í
Bruxelles. Talsmenn stjórnar-
innar í Bonn lýstu tillögurnar
með öllu óaðgengilegar og við
sama tón kvað við í Washing-
ton. Á fundinum í Bruxelles
í fvrradag tóku utanrikisráð-
herrar Hollands, Luxemborgar
og ítalíu í sama streng og Ade-
nauer, sem sagði, að tillögurn-
ar þýddu svo róttækar breyt-
ingar á samningunum, að nauð-
svnlegt væri, að þær yrðu lagð-
ar fyrir öll þau þing, sem þeg-
ar hafa fullgilt samninginn, til
staðfestingar. Og það kvað
Adenauer vera óhjákvæmilegt.
|lyfendés-France hafði áður
gert grein fyrir því, hvílíka
nauðsyn bæri til, að fallizt
yrði á breytingartillögur
frönsku stjórnarinnar. Samn-
ingarnir yrðu aldrei fullgiltir
af franska þinginu í núverandi
mynd, en .stjórnarkreppa í
Frakklandi yrði óhjákvæmileg
afleiðing þess, að þingið hafn-
aði samningunum. Óhugsandi
væri önnur lausn á slíkri
stjórnarkreppu en sú, að við
stjórnartaumum tæki samfylk-
ing vinstri flokkanna í líkingu
við Aiþýðufylkinguna frönsku,
sem mynduð var árið 1934.
Kommúnistar myndu styðja þá
stjórn, sem þá yrði mynduð, eða
jafnvel sjálfir eiga sæti í
henni. Frakkland myndi snúa
baki við þeirri stefnu, sem það
hefur fylgt í utanríkismálum
1 ■■ ■ 1
Erlend
Éíðindi
i-r-- ..... V
árin eftir stríð, segja skilið við
samvinnu vestrænna þjóða og
freista þess að ná sérsamning-
um við Sovétríkin til að tr.yggja
öryggi sitt; Atlanzbandalagið
mundi liðast í sundur.
llfl'endés-France hefur orð á
sér fyrir mælsku og hefur
oft þurft á henni að halda upp
á síðkastið. Miklir mælskumenn
kunna sér stundum ekki hóf
og segja sumt. sem þeir geta
ekki staðið við síðar. Mendés-
France var í vanda staddur,
þegar hann flutti þessa ræðu;
hann vissi að hann þurfti að
taka á öllu sem hann átti til,
ef honum ætti að takest að
sannfæra Adenauer um nauð-
syn þess, að hann gerði tilslak-
anir. Og það var þá ef til vill
aðeins eðlilegt, að hann gripi
til kommúnistagrýlunnar. Hún
hefur oft dugað vel. En Mend-
és-France er einnig glögg-
skyggnasti stjórnmálamaður úr
borgarastétt, sem nú er uppi
í álfunni. Það hefur hann sann-
að æ ofan í æ síðustu vikum-
ar. Og hann hefur líka alltaf
verið óhræddur við að segja
það sem hann álítur rétt, enda
þótt flestir aðrir hefðu kosið að
láta það kyrrt liggja. Það er
því lítil ástæða til að efast
um það, að mynd sú, sem hann
dró upp í Bruxelles af stjóm-
málahorfum í Frakklandi í
dag, er rétt.
Samfylking vinstri flokkanna
í Frakklandi í líkingu við
Alþýðufylkinguna fyrir stríð
stendur fyrir dyrum, segir
Mendés-France, ef franska
þingið hafnar samningunum
um Evrópuherinn. En hvaða
líkur eru nú á því, að þingið
fullgildi samningana? Fundur-
inn í Bruxelles virðist ekki
hafa auðveldað fullgildingu
þeirra, nema siður sé. Þegar
þetta er ritað, er útlit fyrir, að
fundinum verði frestað um óá-
kveðinn 'tíma og því litlar lík-
ur á, að samþykki hinna aðild-
arríkjanna fáist við breytingar-
tillögum frönsku stjórnarinnar.
áður en fyrsta umræða um
fullgildinguna hefst á franska
þinginu á laugardaginn kemur,
Framhald á 11. síðu.
Þýzkir hermenn halda innreið sína í París sumarið 1940. Sigur-
boginn í baksýn. Þessari sjón geta Frakbar ekki gleyrat. —
Öttinn við hið þýzka herveldi þjappaði franskri alþýðu samam
í Alþýðnfylkinguna 1934. Verður hann enn til að skapa eim-
ingu í röðum Ueiuiar?