Þjóðviljinn - 19.09.1954, Side 5

-Sunnudagur 19. september 1954 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Próperdíss — sýklae^ðctndi elni
Læknar gera sér vonir um að áöur en langt um líöur fái
þeir í hendur lyf, sem megni aö efla stórum varnir lík-
amans gegn sýkingu af völdum hverskonar sýkla.
GPlíubortum fœrður úr stað
Eins og viö íslendingar liöfum oröiö varir við eru Sovét-
ríkin farin aö flytja út olíu í stórum stíl. Olíuframleiðsla
eykst par ört, ekki sfzt vegna stórstígra tœkniframfa.m.
Ein nýjungin er að flytja olíuturnana í heilu lagi, stað úr
staö. Eins og- sést á myndinni eru peir látnir á vagn,
drattarvélum beitt fyrir og síöan haldið eins og leiö íigg-
ur að nœstu borhölu.
Arbenz forsefi Guafemaia
kominn úr landi fil Mexíkó
Armas innrásarforingi gafst upp á að
reyna að klófesta andstæðinga sína
Jacobo Arbenz, forseti ríkisins Guatemala í Mið-
Ameríku, kom í síöustu viku landflótta til Mexíkó.
Einangrað hefir vertð úr blóð-
inu efni, sem reynzt hefur á-
lirifaríkur sýklabani. Hefir það
hlotið nafnið próperdín og' er
það dregið af latneska orðinu
pcrdere sem þýðir að fyrirfara.
Mismunandi mótstöðuafl
Langt er síðan menn komust
að raun um það, að mótstöðu-
afl dýrategunda gegn sýklum er
mjög mismunandi. Rottan sýkist
ógjarnan en naggrísnum er mjög
hætt við sýkingu. Nú hafa menn
komizt að raun um, hvað þess-
um mun veldur. Próperdínmagn-
r ið í blóði rottunnar er 25 tii 50
sinnum meira en í blóði nag-
gríssins.
< Áunnið og meðfætt ónæmi.
Eins og kunnugt er fá menn
suma sjúkdóma aðeins einu
sinni, vegna þess að í blóðinu
myndast við sýkingu mótefni
gegn sýklunum, sem sjúkdóm-
um þessum valda. Á þennan hátt
og með bólusetningu fæst á-
unnið ónæmi gagnvart þessum
sýklum. Bólusetningin er fólgin
í því að' í líkámann erti '-selt-
ir veiktir sýklar eða ' sýklae'itur,
mintia é&' ávö-að sýking hljótist
af en nóg 1 til þess' að ■ ‘mótefni
myndast. Önæmi sem fylgir sýk-
ingu eða bólusetningu endist
mismunandi lengi, stundum ævi-
langt en stundum ekki nema
nokkrar vikur eða mánuði.
Meðfætt ónæmi er hinsvegar
fólgið í því, að ef líkaminn er
hraustur ræður hann niðurlög-
. um margskonar sýkla án þess
að sérstakt mótefni gegn hverri
tegund þeirra komi tif.
Hluti af „uppfyilingunni".
Vísindamennirnir sem fundu
próperdínið vinna fimm saman
við rannsóknarstofnun í meina-
fræði við Western Reserve há-
skólann í Cleveland í Banda-
Paasikivi fœr
Leaínorðuna
Paasikivi forseti Finnlands
var í gær sæmdur æðsta heið-
ursmerki Sovétríkjanna, Len-
ínorðunni, en í gær voru liðin
tíu ár frá því að Sovétríkin
og Finnland sömdu með sér
vopnahlé. Sendiherra Sovétríkj-
anna í Helsingfors, sem afhenti
Paasikivi heiðursmerkið, sagði
að það væri veitt honum fyrir
hið< mikla starf hans í þágu
vináttu Finna og þjóða Sovét-
ríkjanna.
Snjóar í USA
Haustið hefur haldið innreið
sina í Bandaríkin. í gær var þar
alls staðar heldur svalt í veðri og
í einu fylkinu, Montana, kom
snjór.
ríkjunum undir stjórn Louis Pil-
lemer, prófessors í lífefnafræði.
Fyrir fimm árum tóku þeir að
rannsaka þann hluta blóðsins,
sem vísindamenn kalla „uppfyll-
ingu“ og megnar ásamt öðrum
blóðefnum að tortíma margskon-
ar sýklum og öðrum aðskota-
hlutum í blóðinu. Þeim félögum
tókst að greina „uppfyllinguna"
sundur í fernt. Eitt af þessum
fjórum eí'num er próperdín. Á-
samt hinum efnunum og magn-
esíum-jóni ræður það niðurlög-
um sýkla, gerir vírusa áhrifa-
lausa og ieysir upp rauð blóð-
korn. Próperdín er eggja-
hvítusamband í blóðvatninu.
Það er óskylt mót.efnunum sem
valda áunnu ónæmi.
Maðurinn í löku meðallagi
Próperdín hefir reynzt vera
í blóði fjölda dýra. Eininga-
fjöldi af því í hverjum milli-
lítra blóðs fullhraustra dýra er
þessi:
■Framhald af iv síðu.:
an útbúnað og fjöldi þess þaul-
æfða liðs sem til þarf, er of
Mendés-Fiance
Framhald af 1. síðu.
komst þannig að orði, að hann
vonaði að unnið yrði nógu vel
fyrir ráðstefnuna til að réttlætt
væri að hún væri haldin. Bendir
það til, að undirbúningur undir
ráðstefnuna sé enn skammt á
veg kominn, þrátt fyrir viðræð-
ur þeirra Edens við stjórnar-
leiðtoga Vestur-Evrópuríkj-
anna.
Krefjast samninga
Vesturþýzkir sósíaldemokrat-
ar tilkynntu í gær, að þeir
myndu krefjast þess að haldin
yrði umræða í þinginu í Bonn
þegar í stað um utanríkismál.
Um leið ítrekuðu þeir þá ltröfu
sína, að hætt yrði við alla samn-
inga um hervæðingu Vestur-
Þýzkalands, en í staðinn teknir
upp samningar við Sovétríkin
um friðsamlega sameiningu
þýzku landshlutanna.
Montesimálið
Framhald af 1. síðu
að Piccioni segði af sér af ótta
við að afsögn hans muni verða
mikill álitshnekkir fyrir stjórn-
ina alla, en að sama skapi auka
áhrif ítölsku verkalýðsflokkanna,
sem þegar frá upphafi þessa
máls hafa krafizt afsagnar Picci-
onis og Scelba sjálfs, enda hefur
sá síðarnefndi einnig verið
bendlaður við hneykslið. Búast
má fastlega við því, að afsögn
Piceionis geti haft afdrifaríkar
afleiðingar og fleiri ráðherrar
kunni að fara sömu leið.
Rotta 25—50, mús 10—20, ltýr
10—20, svín 8—12, maður 4—8,
kanína 4—8, sauðkind 2—4, nag-
grís 1—2.
Það þykir öruggt rnerki um j
sýklaeyðandi áhrif próperdíns, j
að það skuli vera mest í blóði
rottunnar, sem hefir mjög mik- |
ið mótstöðuafl gegn sýkingu, en
minnst í blóði hins kvellisama
naggríss.
Próperdíngjafir til að
auka ónæmi?
Vísindamennirnir sem fundu
próperdín eru nú að rannsaka
hvort það sé eins samansett í
öllum dýrum, og hvort óhætt
s.é að flytja það úr einni teg-
undinni í aðra og úr einum ein-
staklip^gi í annan.
Menn gera sér vonir um að
vinna próperdín úr blóðvatni og j
gefa það inn til þ?ss að auka j
mótstöðuafl manna gegn sýk-
ingum. Myndi það hafa mikla
þýðingu, til dæmis í geislunar-
veiki, en þá má lieita að mót-
stöðuafl líkamans gegn sýklum
hverfi.
mikill til að komið verði við
raunhæfum vörnum á miklum
fjölda fjarlægra herstöðva.
Jafnvel þótt veita mætti slíkri
herstöð nægilega vörn, mundi
því varla til að dreifa hvað
snertir borgir í þeim löndum,
sem herstöðvarnar eru í.“
Sagan írá Súez mun
endurtaka sig
Blackett segir, að af þess-
um sökum séu herstöðvarnar,
sem ætlaðar voru til kjarnorku-
árása á Sovétríkin, ef til styrj-
aldar kæmi, orðnar að miklu
leyti úreltar. Sovétríkin gætu
komið í veg fyrir að stöðvarn-
ar yrðu notaðar sem stökk-
pallar til kjarnorkuárása á
Sovétrikin, með því að hóta
kjarnorkuárásum á þau svæði
herstöðvanna, þar sem varnir
væru veikar. ,,Á því er enginn
vafi“, segir hann, ,,að gera
má margar herstöðvar, sem eru
framarlega, óvirkar á þennan
hátt. Atlanzliafsbandalagsríkin
munu því ef til vill neyðast til
að reiða sig æ meir á tiitölu-
lega óliultar lierstöðvar í Amer-
íku eða herstöðvar í tiltölulega
strjálbyggðum löndum, þar sem
ekkert tillit þarf að taka til í-
búa landsins.“ Hér mun Black-
ett fyrst og fremst eiga við
herstöðvar Bandaríkjamanna á
Grænlandi og í eyðimörk Norð-
ur-Afríku.
Þessum kafla um áhrif vetn-
issprengjunnar á gildi her-
stöðva í styrjöld lýkur með
þeim spádómi, að herstöð Breta
á Súeseiði verði ekki sú eina,
sem lögð verður niður vegna
hinna breyttu viðhorfa, sem
vetnissprengjan hefur valdið.
Stjórn Arbenz var kollvarp-
að í sumar, þegar einræðis-
stjórnir nágrannaríkja Guate-
mala að sunnan, Honduras og
Nicaragua, og Bandaríkja-
stjórn efldu stjórnarandstæð-
inga til innrásar í landið frá
Honduras. Hafði stjórn Guate-
mala komizt í ónáð hjá banda-
ríska auðhringnum United
Fruit með því að skipta stór-
jarðeignum milli landbúnaðar-
verkamanna.
760 fengu hæli
Þegar herinn brást Arbenz
og gekk til sarnninga við inn-
rásarforingjann Armas, leitaði
forsetinn og nánustu samstarfs-
menn hans hælis í sendiráðum
ann^rra ríkja rómönsku Am-
eríku í Guatemalaborg. Það er
hefð í rómönsku Ameríku, að
slíkum pólitískum flóttamönn-
nm sé leyfð för úr landi ef þeir
komast í erlent sendiráð. Þeir
sem leituðu hælis í sendiráðun-
Verkfall í Amsterdam
Helmingur hafnarverkamanna
í Amsterdam lögðu niður vinnu
í sólarhring i síðustu viku til
að fylgja á eftir kröfum um
hærra kaup, fleiri hvíldarstund-
ir og hentugri vaþtaskipti.
um í Guatemalaborg voru 760
talsins og höfðu margir með
sér fjölskyldur sinar svo að æðj
þröngt var í sendiráðsbygging-
unum.
Varð ekki af málsliöfðun
Armas tilkynnti eftir sigur
sinn að ekki kæmi til mála að
gefa Arbenz og öðrum æðstu
mönnum hinnar þjóðkjörnu
stjórnar grið til þess að fara
úr landi .Þeir hefðu gerzt sek-
ir um hin verstu illvirki. Myndi
herréttur rannsaka mál þeirra
og þess síðan krafizt að þeir
yrðu framseldir sem hverjir
aðrir sakamenn.
Hvað sem veldur varð ekk-
ert úr þessum málshöfðunum.
Tekið var.að veita flóttamönn-
unum brottfararleyfi úr landi
og loks í síðustu viku fengu
þeir síðu.stu brottfararleyfi.
Þegar útlagarnir komu með
flugvél til Mexikóborgar vörð-
ust þeir allra frétta af því, hvað
þeir ætluðust fyrir. Einn í hóp.n-
um var José Fortuny, fram-
kvæmdastjóri Verkalýðsflokks
Guatemala. I fylgd með lion-
um voru kona hans og sonur
, þeirra, sem fæðzt hafði í sendi-
ráði Mexiko meðan flóttafólkid
dvaldi þar. ,