Þjóðviljinn - 08.01.1955, Blaðsíða 2

2) — ÞJÓÐYILJINN — Laugardagur 8. janúar 1955
Edv. Grieg
★ 1 dag- er laugrardagurinn 8.
janúar — Erhardus — 8. dag-
ur ársins — Hefst 12. vika vetr-
ar — Fullt tungl kl. 11:44; í há-
suðri kl. 0:08 — Árdegisháflæði
kl. 5:51 — Síðdegisháflæði kl.
17:23.
Bamaspítalasjóður Hringsins.
Kvenfélagið Keðjan færði barna-
spítalasjóði að gjöf kr. 10.000.00
— Þakkar Kvenféiagið Hringur-
inn innilega þessa höfðinglegu
gjöf og árnar félaginú allra heilla.
f.h. Kvenféi/ Hringurinn, -
I. Cl. Þorláksson.
ÁgamláVídag vorU
gé'fin " sáman í
hjónaband af kaþ-
ólska biskupnum
Jóhannesi Gunn-
arssyni Guðrún
Sigurgeirsdóttir Meðalholti 13 og
Friðrik Hjaitason Hæðargerði 24.
Heimili brúðhjónanna verður fyrst
uni sinn að Meða'.holti 13.
Hjónadansleikur
Kópavogsbúa verður í barnaskólív
húsinu i kvöld og hefst kl. 9.
Dansaðir verða gömlu og nýju
dansarnir. Aðgöngumiðar eru seld-
ir við innganginn.
Húsmæðrafélag Beykjavíkur
Mánaðar-kvö’dnámskeið félags-
ins hefjast í næstu viku.
1 kvöid verður
flutt í útvarpið
tónlist úr Pétri
Gaut — leikrit-
ið eftir Iþsen,
tónlistin eftir
Edvard Grieg.
Hollenzk hljóm-
sveit leikur, en
einsöngvari er
Erna Spooren-
berg. — Skyldi
hún ekki syngja
Söng Sólveigar,
sem sumum þykir fegursta lag
sem þeir þekkja — þeirra á meöal
er sá sem þetta skrifar; og öll
er hljómlist Griegs við verkið með
þeim hætti að liún eykur á gildi
þess á leiksviði. Og er þó Pétur
Gautur af sumum íalinn mesta
verk þessa höfundar, sem aðrir
telja mesta rithöfund sem uppi
hafi verið á Norðurlöndum.
KvöSdskóSi[ alþýSu
Stundaskrá
Mánudagur:
Kl. 20:30—21:15 Þýzka
Kl. 21:20—22:05 Islandssaga
J>riðjudagur:
Kl. 20:30—21:15 Félagsmál
Miðvikudagur:
Kl. 20:30—21:15 Verkalýðsfélög og
stjórnmál íslenzku
verka’ýðshreyfing-
arinnar.
Kl. 21:20—22:05 Marxisminn og
saga alþjóðlegu
verkalýðshreyf-
ingarinnar.
Fimmtudagur:
Kl. 20:30—21:15 Enska.
Kl. 21:20—22:05 Teikning og lita-
meðferð.
Föstudagur:
Kl. 17:00—19:00 Leiklist og upp-
lestur.
Kl. 20:30—21:15 Þýzka.
Kl. 21:20—22:05 Upplestur.
Kennsla fer fram í Þingholtsstræti
27 (2. hæð).
Kvöld- og næturlæknir
er í læknavarðstofunni í Austur-
bæjarskólanum frá kl. 18-8 í fyrra
málið. — Sími 5030.
Næturvörður
er í læknavarðstofunni Austur-
bæjarskólanum, sími 5030.
Næturvarzla
er í Ingólfsapótelci, sími 1330.
ETFJABÚÐIB
Holts Apótek | Kvöldvarzla til
Apótek Austur- | kl. 8 alla daga
bæjar | nema laugar-
| daga til kl. 6.
Swmir með öllu vel drukknir
Þegar vor allra náðugasti herra kóngur heyrði að
margt mundi í veraidlegri stjórn öðrnvísi tilganga hér
í landi en vel sómdi, þá sendi hann með velbyrðugum
Herluf Daa sitt opið mandat inn í landið, að állir
sýslumenn í landinu skyldu eið vinna að sinni sýslu-
mennsku, en valdsmenn mæltu því á móti á alþingi,
svo það hans fyrsta náðarbréf fékk ei framgang.
Anno 1619 sendi hann annað bréf með veíbyrðugum
Friedrich Friis sömu meiningar, en af því höfuðsmað-
urinn burtkallaðist stra,x hann kom í landið, varð ekki
af þeim eiðum það árj;
Anno 1620 tók velbyrðugur Holgeir Rósenkranz við
Iandinu. Þá sóru velflestir sýslumenn í lögréttu (sumir
með öllu ódrukknir, sumir með öllu vel drukknir).
Eiðs inntakið sérlegasta var, að þeir lofa guði og kóng-
inuin að þeir skuli í allri sinni lögsögn hafa guð og
réttlæíið sér fyrir augum og dæma réttilega í öllum
málum, hvort heldur þau áhræra Iíf, góðs eða æru, svo
sannarlega hjálpi þeim guð og hans heilaga orð.
(Alþingisbækur,, Anno 1620).
Á ga.mlárskvöld
opinberuðu trúlof-
ún sína María
Jónasdóttir verzl-
unarmær Álfa-
skeiði 35, Hafnar-
firði og- Sverrir Jónsson iðnnemi,
Hverfisgotu 48 Hafnarfirði.
Bóndinn: Ég hef aldrei vitað
annað eins árferði: kornið
hjá mér er enn ekki orðið
þumlungshátt.
Granninn: Ég er ekkert hissa
á því — spörfuglarnir verða
að krjúpa á kné hjá mér til
að tína það.
Millilandaflug Gull-
faxi íór í morgun
til Kaupmanna-
hafnár og er vænt-
anlegur aftur til
Reykjavikur kl. 16:45 á morgun.
Innanlandsflug 1 dag eru ráðgerð-
ar flugferðir til Akureyrar,
Blönduóss, Egilsstaða, Isafjarðar,
Fatreksfjarðar, Sauðárkróks og
Vestmannaeyja; á morgun til Ak-
ureyrar og Vestmannaeyja.
Gengisskráning:
Kaupgengi
1 sterlingspund ....
1 Bandaríkjadollar ..
1 Kanadadollar .....
100 danskar krónur ...
100 norskar krónur ...
100 sænskar krónur ...
100 finnsk mörk .....
1000 franskir frankar
100 belgískir frankar .
100 svissneskir írankar
100 gyllini .........
100 tékkneskar krónur
100 vestur-þýzk mörk .
45,55 kr
16,28 —
18,26 —
235.50 -
227,75 —
814,45 —
46,48 —
32,65 —
873,30 —
429,70 —
225,72 —
387,40 —
Frá Skóla ísaks Jónssonar.
Skólahúsið verður til sýnis
fyrir foreldra skólabarnanna,
styrktarfélaga og aðra, er fýsir
að sjá það, n.k. laugardag og
sunnudag kl. 10—12 og 1—6
báða dagana.
Skólavinna barnanna fram
að jólaleyfi liggur frammi til
sýnis og áhöld skólans.
Kennsla hefst mánudaginn
10. janúar næst komandi.

Ultbreiðið
Þjóðviljann
3>-
Sögnin hermir að Emiliano
Zapata, mexíkanski baenda- of
byltingarforingirtn, "hafi ekki
verið læs. Á þeim 35 árum sem
liðin eru frá morði hans hefur
fólk hans gert hann að þjóð-
sagnarpérsónu, spunnið um hann
vef sevíntýris og riddaraskapar.
Það vill hafa söguna um hann
þanníg að sjálf hin nakta neyð
bændanna i byggðum hans hafi
vakið hann til baráttu, ást hans
á fólkínu hafi knúíð hann fram
í fylkingarbrjóst — hann hafi
orðið stórmenni fyrir áskapaða
réttlætistilfinning sína, eld inn-
fæddrar hugsjónar í brjósti sér.
Og það er sagt að sumir trúi
því enn að hann sé ekki dáinn.
Hann fæddist 1866, og hann
var myrtur 1919. Hann ólst upp á
valdatímabili Diazar forseta; og
þó það væri tími ýmiskonar fram-
kvæmda í landinu, var það um
leið skeið sívaxandi örbirgðar
alþýðu manna, gleðiöld erlends
fjármagns og útlendrar íhlutunar
í Mexíkó — þá voru bændur
rændir löndum, hinum svonefndu
almenningum sem enginn var
skráður eigandi að, en bændurn-
ir höfðu nytjað. Árið 1911 var
Díazi þessum steypt af stóli, og
í hönd fóru mikil baráttuár sem
nefnd hafa verið einu nafni „Bylt-
ingin“. Þar var Zapata ósveigj-
anlegastur málsvari bændanna;
og hlaut fyrir staðfestu sína,
Kl. 8:00 Morgunút-
varp. 9:10 Veður-
fregnir. 12:00 Há-
degisútvarp. 12:15
Óskalög sjúklinga.
(Ingibj. Þorbergs).
13:45 Heimilisþáttur (Frú Elsa
Guðjónsson). 15:30 Miðdegisútvarp.
16:30 Veðurfregnir. Endurtekið
efni. 18:00 Útvarpssaga barnanna:
Possinn eftir Þórunni Elfu Magn-
úsdóttur. 18:25 Veðurfregnir. 18:30
Tómstundaþáttur barna og ung-
linga. 18:50 Úr hljómleikasalnum
(pl): a) Pétur Gautur, svítur nr.
1 og 2 eftir Grieg (Hollenzk
hijómsveit leikur; Willem van Ott-
erloo stjórnar: Einsöngvari: Erna
Spóörenberg). b) Lög úr óperum
eftir Weber. 19:40 Auglýsingar.
20:00 Fréttir. 20:30- Kórsöngur:
Hollenzki karlakórinn Maastrecht-
er Staar syngur bandarisk lög;
Martin Koekelkoeren stj. (pl).
20:45 Einar Frímanns, — aust-
firzkt skáld: Nokkur orð um
höfundinn og smásögur, kvæði
og lausavísur eftir hann. — Flytj-
endur: Bjarni Þórðarson og Jón
Lundi Baldursson (Hljóðritað i
Neska.upstað sl. vor). 21:30 Suð-
ur um höfin. — Hljómsveit und-
ir stjórn Þorvalds Steingrímsson-
ar leikur suðræn lög. 22:00 Frétt-
ir og veðurfregnir. 22:10 Danslög
af plötum til kl. 24:00.
Búkarestfarar
Þeir sem hafa pantað myndjr..úr
Búkarestförinni geta vit/að þeirra
í skrifstofu Þjóðviljans, Skóla-
vörðustíg 19.
Það ber ekki viö
á hverjum degi
að sýnt sé nýtt
íslenzkt leikrit;
r«og þó er það enn
sjaidgæfara að
sýnt sé fyrsta
sinn leikrit eftir
; nýlegan höfund.
/j En þetta gerist
þó hér í Beykja-
vík í kvöld, nán-
ar tiltekið í Þjóð-
leikhúsinu þar sem er leikrit Agn-
ars I*órðarsonar, Þeir koma í
haust. Nýiega hefur verið sagt
frá þessum tíðindum hér í blað-
inu, og þegar eftir helgina kemur
leikdómur — og verða hér því
engar málalengingar._ Vildum að-
eins minna á sjaldgæfan viðburð,
sem síðar kynni að verða talinn
mjög merkur.
•Trj hóísiiiini
EIMSKIP:
Brúarfoss er í Reykjavík. Detti
foss er í Ventspils; fer þaðan til
Kotka. Fjallfoss fór frá Vest-
mannaeyjum í gær til Rotterdam
og Hamborgar. Goðafoss fer frá
Hafnarfirði i kvöld til New York.
Gullfoss fer frá Kaupmánnahöfn
í dag til Leith og Reykjavíkur.
Lagarfoss kemur til Reykjavíkur
um hádegi í dag frá Rotterdam.
Reykjafoss fer frá Hamborg í
dag til Antverpen og Rotterdam
og þaðan til Reykjavíkur. Sel-
foss kom til Falkenberg 5. þm;
fer þaðan til Kaupmannahafnar.
Tröllafoss fór frá New York í
gær til Reykjavíkur. Tungufoss
fór frá Reykjavík 27. fyrra mán-
aðar tii New York. Katla fer frá
Isafirði í dag áleiðis til Lundúna
og Póllands.
j Sambandsskip
Hvassafell kemur til Árósa í dag.
Arnarfell er i Reykjavík. Jökul-
fell fer frá Gufunesi í dag til
Ska.gastrandar. Dísarfell fer frá
Aberdeen í kvöid til Reykjavíkur.
Litlafell er i olíuflutningum. —
Helgafeli er á Akranesi. Elín S
affermir á Hornafirði i dag.
Bíkisskip
Hekla fer frá Rvík kl, 23 í kvöld
austur um land í hringferð. Esja
er á Austfjör&um 4'JsuðúKleið.
Herðubr^ið er á Augtf-jörðum. á
norðurleið. Skjaldbreið var 4
Eyjafirði í gærkvöld. Þyrill er
norða.nlands.
Krossgáta nr. 548
Agnar
-ú>
Viva Zapata!
manndóm og eldhuga þau eftir-
mæli alþýðunnar er lýsa sér í
sögnunum um hann.
Bandaríska kvikmyndafé-
lagið 20th Century-Fox gerði fyr-
Marlon Brando
í hlutverki Zapatas
ir nokkrum árum mynd „um
ævi“ þessa manns, og var hún
frumsýnd hér í Nýja bíói í gær.
Einstök æviatriði hans eru mér
ekki svo kunn að ég megi dæmi,
um sannsögulegt gildi myndar-
innar. En hún gæti verið sagn-
fræðilega sönn, og það virðist
engin áberandi tilhneiging til
pólitískrar sögufölsunar, nema
sleppt er þætti bandariskra kapí-
talista í kúgun alþýðunnar. Er
til dæmis engin fjöður dregin yf-
ir það, hvernig hershöfðingjarn-
ir ráða Madero, forseta „fólks-
ins“ af dögum, brugðið er upp
allskýrum myndum af eymdar-
kjörum fólksins, og trúnaður þess
við foringja sinn og málstað er
fagurlega túlkaður. Ef til vill eru
of margir góðar hestar í mynd-
inni, atriðið þegar Zapata er „út-
nefndur“ forseti er barnalegt, og
kannski mætti hann stundum
vera ofurlítið liprari um munn-
inn. En hann bætir þann stirð-
leika upp með augunum, og vart
verður því neitað að leikur Mar-
lons Brandos í aðalhlutverkinu sé
afrek. Flestar persónur aðrar eru
einnig ágæta vel leiknar; er Ijþst
af öllu að góðir listamenn hafa
vélt um þessa mynd.
John Steinbeck samdi
handritið, Elia Kazan er leik-
stjóri, en nafni hins ágæta
Ijósmyndara hef ég gleymt.
Það ættu allir að sjá mynd-
ina um Emiliano Zapata. Við
höfum svo mörg dæmi þess
hvernig ríkir menn verða fátæk-
ir í persónulegri streitu. Hér er
því lýst hvemig snauðir menn
verða auðugir í baráttu sinni, og
trúnaði við tiginn málstað. — B.
Lárétt: 1 plöntur 7 líkamspartur
8 forfeðurna 9 lemja 11 op 12
skst 14 guð 15 hestur 17 upp-
hrópun 18 óþrif 20 karlmannsnafn
Lóðrétt: 1 bifa 2 þel 3 k 4 át 5
æðir áfram 6 kemst leiðar sinn-
ar 10 fiskur 13 ungan nautgrip
15 hyggin 16 féfietti 17 tveir eins
19 skst
Lausn á nr. 247
Lárétt: 1 nisti 4 sú 5 næ 7 efi
9 api 10 net 11 Rán 13 lá 15
er 16 tunna
Lóðrétt: 1 nú 2 sef 3 in 4 skáll
6 æstur 7 eir 8 inn 12 áin 14
át 15 EA
Söfnin eru opin
Bæjarbókasafnlð
Útlán virka daga kl. 2-10 síðdegis.
Laugardaga kl. 2-7. Sunnudaga kl.
5-7. Lesstofan er opin virka daga
kl. 10-12 fh. og 1-10 eh. Laugar-
daga kl. 10-12 og 1-7. Sunnudaga
kl. 2-7.
Landsbókasafnið
kl. 10-12, 13-19 og 20-22 alla virka
daga nema laugardaga kl 10-12
og 13-19.
Náttúrugripasafnið
kl. 13:30-15 á sunnudögum, 14-15 4
þriðjudögum og fimmtudögum.
Þjóðminjasafnið
kl. 13-16 á sunnudögum, kl. 13-15
á þriðjudögum, fimmtudögum og
laugardögum.
Þjóðskjalasafnið
á virkum dögum kl. 10-12 og
14-19.
(
Spilar sonur þinn á píanó?
Nei, hann er ekki farinn að
klifrast svo hátt ennþá.