Þjóðviljinn - 09.01.1955, Blaðsíða 10

10) — ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 9. janúar 1955
Erich Maria REMARQUE:
--------------------------
Aðelsha ...
... og deyja
s_______________________y
24. dagur
að skilja þetta. Þessa stundina er hermönnum í leyfi
ekki heimilt að fara til Kölnar“.
„Ekki heimilt?" spurði jámsmiðurinn fyrrverandi.
„Hvers vegna?“
„Ertu orðinn vitlaus, maður? Hverjir heldurðu að eigi
að spyrja spurninga? Þú eða yfirvöldin?“
' Kapteinn kom aðvífandi og hvíslaði einhverju að
liðsforingjanum. Hann kinkaði kolli. „Menn með leyfi
til Hamborgar og Elsass gangi fram“, skipaði hann.
Enginn gekk fram. „Menn í Rínarhéruðin verði kyrr-
ir! Hinir mega fara. Til vinstri snú! Gangið fram og
takið á móti gjafabögglunum ykkar“.
Þeh- stóðu enn einu sinni á járnbrautarstöðinni.
Mennimir frá Rínarhémðunum komu eftir stundar-
kom. „Hvað var á seyði?“ spurði bassinn.
„Þið heyrðuð það sjálfir".
„Þú mátt ekki fara til Kölnar? Hvert ætlarðu þá að
fara?“
6
Daginn eftir hafði landslagið breytzt. Það sást
greinilega gegnum morgunmistrið. Gráber sat nú við
gluggann og þiýsti andlitinu að rúðunni. Hann' sá
plægt land og akra, með snjóflekkjum hér og þar og
undir þeim sáust rákimar eftir plóginn og fölgrænar
rúgspímr. Engir sprengjugígir. Engin eyðilecrging. Flat-
ar, ósnortnar sléttur. Engar víggirðingar. Engar skot-
grafir. Sveit.
Svo kom fyrsta þorpið. Kirkja og á henni glampandi
kross. Skólahús meö vinalegum vindhana. Ölstofa og
fólk fyrir framan hana. Opnar húsdyr, vinnustúlkur
með sópa á lofti, vagn, fyrstu sólargeislar sem spegluð-
ust í óbrotnum rúðum. Heil þök, óskemmd hús, tré
með öllum sínum greinum, götur sem voru meira en
nafnið eitt og böm á leið í skóla. Gmber hafði ekki séð
börn óralengi. Hann tók andann á lofti. Það var þetta
sem hann hafði beðið eftir. Þarna var það. Þrátt fyrir
allt.
„Þetta lítur strax öðm vísi út, finnst ykkur ekki?“
sagði liðþjálfi við hinn gluggann.
Allt öðru vísi“.
Mistrið hvai'f smám saman. Skógar komu í Ijós við
sjóndeildarhringinn. Skyggni varö gott. Símavírar fóru
að fylgja lestinni. Þeir hækkuðu og lækkuðu — línur
og nótur í óendanlegu, óheyranlegu lagi. Fuglar flögr-
uðu upp af þeim eins og söngvar. Landslagið var frið-
sælt. Drunur vígstöðvanna voru langt eð baki. Engar
flugvélar. Graber fannst sem hann hefði verið á leið-
inni vikum saman. Jafnvel minningin um félagana var
orðin óljós.
Glens og gaman
Ungi maðurinn hafði lokið há-
skólaprófi í viðskiptafræðum,
og hafði nú ekki hug á öðru
en neyta þekkingar sinnar í
þágu þjóðfélagsins. En það
virtust ekki ýkjamikil not
fyrir starfskrafta hans. Einn
daginn er hann svo kominn á
biðstofu í miklu fyrirtæki og
ætlar að tala við forstjórann
sjálfan. Sendisveininn í fyrir-
tækinu ber þar að, og stanz-
ar hann snöggvazt í biðstof-
unni. Ungi maðurinn tekur
hann tali og spyr hvort hann
haldi að hann muni geta feng-
ið eitthvað að gera hjá for-
stjóranum.
Það er ekki ósennilegt: ef ég
fæ ekki kauphækkun í næstu
viku, hef ég sagt að ég fari.
Hvað sagðirðu þegar hann
hótaði að kyssa þig ?
Ég sagði að ég hefði gaman
af að sjá hann gera það.
Og 'hvað gerði hann?
Hann leitast alltaf við að gera
það sem ég hef gaman af.
„Til Rothenborgar. Þar á ég systur. Hvern fjandann^
á ég að gera í Rothenborg? Ég á heima í Köln. Hvað
er um að vera í Köln? Hvers vegna má ég ekki fara
til Kölnar?“
„Varaðu þig,“ sagði einhver og leit á S.S.mennina tvo
sem stikuðu frr/mhjá á járnuðum skóm.
„Til fjandans meö þá. Hvað á ég að gera í Rothen-
borg? Hvar er fjölskylda mín? Hún var í Köln. Hvað er
að gerast þar?“
„Ef til vill er fjölskylda þín líka í Rothenborg".
1 „Nei, hún er ekki þar. Hún á ekkert innhlaúp þar.
Konan mín og systir þola ekki að sjást. Hvað gengur á
í Köln?“
Járnsmiðurinn staröi á hina mennina. Hann var meö
tárin 1 augunum. Þykkar varir hans skulfu. „Hvers
vegna megið þið fara heim en ekki ég? Eftir allan þenn-
an tíma. Hvað hefur komið fyrir? Hvaö hefur orðið um
konuna mína og börnin? Elzti strákurinn minn heitir
Georg. Hann er ellefu ára. Hvað hefur komið fyrir?“
* „Heyrðu“, sagði bassinn .„Þú getur ekkert gert í
þessu. Sendu konunni þinni skeyti. Láttu hana koma
til Rothenborgar. Annars færðu alls ekki að sjá hana“.
„Og feröalagið? Hvér borgar það? Og hvar á hún að
vera?“
„Ef þeir hleypa þér ekki til Kölnar, þá leyfa þeir
konunni þinni ekki að fara þaðan“, sagöi sá rottulegi.
„Það er áreiöanlegt. Þannig eru reglurnar”.
Járnsmiðurinn opnaði mvmninn en sagði ekki neitt.
Eftir nokkra! stund spurði hann: „Hvers vegna ekki?“
„Reyndu að ráða fram úr því sjálfur".
Járnsmiðurinn leit í kringum sig. Hann leit af einum
á annan. „Þaö getur ekki verið aö allt sé í kaldakoli.
Það er óhugsandi“.
„Vertu feginn að þeir sendu þig ekki beint á víg-
stöðvarnar aftur“, sagði bassinn. „Það hefði vel getað
komið fyrir, fyrst heimkynni þín eru lokuð“.
Gráber hlustaði þegjandi. Hann fann aö hann skalf,
og kuldinn kom ekki utan frá. Einu sinni enn gerði hiö
draugalega og óskiljanlega vart við sig, Þetta dularfulla,
sem hafði ásótt hann svo lengi en yrði þó aldrei skilið
til fulls, sem hafði hundrað óljós andlit og þó ekkert
andlit. Hann horfði á teinana. Þeir lágu í áttina til
heimkynnanna, öryggis, hlýju og friðar, hins eina sem
eftir var. Og nú vai’ eins og eitthvað utanaðkomandi
hefði slegizt í förina meö honum, sem lét ekki hræða
sig burt.
„Leyfi“, sagði maðurinn frá Köln beizklega. „Þetta er
leyfið mitt! Og hvað nú?“
Hinir horfðu á hann og sögðu ekkert. Það var eins
og dulinn sjúkdómur hefði allt í einu komið í ljós hjá
honum. Hann var saklaus, en það var eins og hann
væri brennimerktur, og ósjálfrátt fjarlægðust þeir hann.
Þeir voru fegnir að hafa ekki orðið fyrir þessu sjálfir,
en þeim var þó ekki óhætt enn — og þess vegna fjar-
lægðust þeir hann. Ólánið var smitandi.
Lestin rann hægt inn í vagnaskýlið. Þar var glugga-
laust og síðasta ljósglætan hvarf.
06
eimilisþáttnr
SaumarSu sjálf?
Ef maður saumar föt banda
sér og bömunum safnast fljótt
saman talsvert af sniðum op
tízkublöðum, og bezt að getr
geymt þessa hluti þar sem auð
velt er að ganga að þeim. Flest-
ir vilja geyma og eiga góð og
hentug snið. Á myndinni er
skáphurð útbúin á þann- hátt að
Svuzifia og handklæði
í senn?
hún er geymslustaður
snið og tízkublöð.
fyrii
Húsmóðir er iðulega trufluð
í vinnu sinni og verður að
þurrka sér um hendurnar í
flýti. Oft verður manni það á
að þurrka sér á svuntunni'og
það er ekki alltaf jafn heppi-
legt, nema svuntan sé til þess
gerð. Hér er mynd af venju-
legri bómullarsvuntu sem er
Borð sem hœgt er að breyta hæðinni á er til margra
hluta nytsamlegt. Hér er sýnt hvernig sama borðið er
ágœtt matborð fyrir einn með borðplötu á stærð við
stóran bakka, en pó er mun hœgara að sitja við pað en
halda á bakka á hnjánum. Þegar borðið er lœkkað er
pað ágætt til að vinna við og leggja frá sér hluti á.
með ásaumuð hliðarstykki úr
frotté, sem hægt er að þurrka
sér um hendumar á í skyndi,
án þess að þurfa að leita að
handklæðinu, sem er ekki allt-
af við höndina.
Engin ringulreið
á tvinnanum
Hér er hugmynd sem að-
eins borgar sig að gera að veru-
leika, ef maður saumar mjög
mikið. Það er bretti undir
tvinnakefli og það er auðvelt
að búa það til með því að festa
stóra nagla í allþykka fjöl.
Þetta er tilvalið verkefni handa
stómm snáða sem langar til
að búa til gjöf handa móður
sinni. Tvinnakeflin fara vel á
nöglunum og ef brettið á að
vera reglulega skrautlegt er
hægt að mála það í fallegum
lit.