Þjóðviljinn - 21.01.1955, Blaðsíða 4

4.) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 21. janúar 1955
Ejnaí PeSersen frá Kleií:

Það er mjög algengt að sagt
íé við bændur, að þeir eigi að
órepa lélegu kýrnar. Eg man
giögglega dag einn á stríðsár-
unum, ■ er ég var f jósamaður á
íslenzku stórbýli, að bóndi
einn kom til mín og sagði mér
írá bændafundi er nýlega hafði
verið haldinn í sveitinni. Eg
hafði ekki haft tíma til að
sækja þennan fund, en bónd-
inn sagði mér, að ráðunautur-
inn, sem þar var mættur, hefði
ilýst því yfir, að helmingur
kúnna á bænum væri svo lé-
ilegur að þeim ætti að slátra.
Þessi dómur var eingöngu
byggður á mjólkurskýrslum, en
ekki tekið tillit til þess við
hvaða skilyrði kýrnar lifðu.
Þótt fóðurskýrslur séu teknar
lil greina, þá eru þær yfirleitt
miklu ónákvæmari, og auk þess
er fjölmargt annað, sem áhrif
hefur á nytsemina, s. s. slæmt
húsnæði, léleg hirðing o. fl.
Þannig er lélegu kyni stund-
um kennt um hluti sem ein-
göngu eru af manna völdum.
Mér fannst því kýrnar vera
'beittar miklu ^óréttlæti með
þessúm dómi.
Nú veit ég ekki hvort ég verð
tekinn dómbær í þessu máli af
búnaðarfræðurum okkar, því
aldrei hef ég setið á'bekk bún-
sðarskóia. En ég hef unnið
jengi við hirðingu á einum af
'beztu kúastofnum Dana og all-
mörg ár verið fjósamaður hér
á landi. Samkvæmt minni
reynslu hef ég öðlazt þá skoð-
un að það sé sjaldgæfara en
almennt er hpldið fram að
iéleg ársnyt sé eingöngu slæmu
kyni að kenna. Mjólkurmagnið
segir stundum meira til um að-
stöðu bóndans til að byggja
gott fjós, kaupa kraftfóður í
stórum stíl, til að pína fram
sem allra mest afurðamagn
o. fl. þvílíkt, heldur en um
mjólkurlagni kúnna. Einkum á
betta við, ef gerður er saman-
burður milli heimila.
Það hefur aldrei verið auð-
velt að búa á íslandi og til-
tölulega fáir bændur hafa
fengið tækifæri til að sýna
hvað bjó í bæði þeim sjálfum
og búfénaði þeirra. (Fyrir fáum
hundruðum ára lá nærri að
þjóðin dæi út úr vesöld, en
það var öðru að kenna en lé-
legum búfjárkynjum). Íslenzk-
ar kýr hafa lengst af, aðeins
með örfáum undantekningum,
fengið slíkt uppeldi, bæði
hvað fóður, hirðingu og hús-
næði snertir, að það hefur
stórum takmarkað gagnsemi
þeirra.
Þegar uppruni og saga ís-
lenzka kúastofnsins er krufinn
til mergjar virðist mér liggja
í augum uppi að hér muni
vera kyn með miklum lífsþrótti
og afurðagetu. Það var ekki
leikur að flytjast til íslands til
forna. Skipin voru smá og
litlar líkur til að meira en eitt
naut og kvigukálfur hafi flutzt
með hverjum landnámsmanni,
og fylgdarliði hans, en flestir
munu hafa haft tækifæri til
Vegna rógsgreinar í Alþýðu-
blaðinu um að ég ræki „has-
arblaðabúð" og seidi amerísk
hasarblöð, skoraði ég á Alþýðu
blaðið að mæta í s.l. viku með
sögumann sinn eða þann, er
þættist hafa keypt hjá mér
hasarblöð, og sanna, að svo
hefði verið. Enginn mætti,
sem naumast var von, þar
sem efni greinarinnar vár
uppspuni frá rótum. Má nú
ljóst vera, hversu virðulegur
hlutur Alþýðublaðsins er í
þessu máli.
19. janúar 1945.
G. M. M.
Benedikt Einarsson sextugur
Sextugur varð 12. janúar s.l.
-JJIl J JT> ‘)I.V Ktjiit Uíiíj.‘A
3enedikt Einarsson, Nönnu-
götu 1B hér í bæ.
Benedikt er Skaftfeilingur að
ætt," fæddur í Borgarhöfn í
Suðúrsveit; sonur hjónanna
Guðnýjar Benediktsdóttur frá
Slét.taleiti í sömu sveit og Ein-
ars Pálssonar frá Hofsnesi í
Öræfum, er síðast bjuggu
iengi á Eskifirði. Sex ára að
aldri var hann tekinn til fóst-
urs af séra Þorsteini Benedikts-
syni í Bjarnanesi og fluttist
með honum á barnsaldri að
prestssetrinu Krossi í Landeyj-
um og dvaldist þar til fullorð-
insára, eða meðan séra Þor-
steihn lífði.
Þegar a unga aldri tók Bene-
dikt að daprast sjón og mun
hann hafa verið orðinn alveg
bliridur 25 ára, þrátt fyrir
ítrekaðar tilraunir til að fá
jráðna bót á því. Þessi gáfaði
maður hefur því af skiljanleg-
um ástæðum farið margs á
mis, sem þeir er sjónina hafa
fá notið. Enginn skyldi þó
halda, að hann hafi á nokkurn
hátt látið bugast. Ber þar til,
að honum munu glaðlyndi og
kjarkur í blóð borin, svo og
umhyggjá og ástríki ágæts
fósturföður og fleiri góðra sam-
ferðamanna.
Það dylst engum, sem kynn-
ist Benedikt, að þar fer maður
með skapfestu og jafnvægi hins
andlega heilbrigða manns.
Mætti margur líkamlega heill
sannarlega taka sér hann til
fyrirmyndar.
Eftir fráfall fósturföður síns
fluttist Benedikt með ráðskonu
Þorsteins, Höllu, til Reykjavík-
ur. Síðan 1925 hefur hann
dvalizt hjá dóttur hennar, Sig-
ríði Sveinsdóttur, og Þórðl
Magnússyni, manni hennar, að
Nönnugötu 1B. Hafa þau alla
tíð verið honum í hvívetna sem
beztu systkini, og góður andi
ríkir þar á heimilinu.
Vinir Benedikts árna honum
heilla á ókomnum árum og
biðja heimilinu að Nönnugötu
1B allrar blessunar.
að velja úr stórum hópi. Líf
niðja þeirra var mjög mikið
byggt á hvítum mat, og engin
ástæða er til að efast um að
þegar kálfur var látinn lifa,
væri val hans mjög byggt á
hæfni móðurinnar til að reyn-
ast vel við þau íslenzku skil-
yrði, sem fyrir hendi voru. í
þeim harðindum sem gengið
hafa yfir landið öld eftir öld
mun mjög mikil áherzla hafa
verið lögð á að varðveita líf
beztu kúnna. Þannig var líf
fólksins í eiginlegustu merk-
ingu undir því komið að eiga
sem beztar kýr.
Við lifum í sérstæðu lanrii og
þurfum þess vegna að haga
búskap okkar öðruvísi en ann-
ars staðar tíðkast og taka
vandamálin öðrum tökum en
gert er, þar sem staðhættir eru
aðrir. Það er máski gott og
blessað að rækta hér korn, en
það er ábyrgðarleysi að ráð-
leggja nokkrum bónda að
byggja búskap sinn eingöngu á
því.
Búskapur íslendinga hefur
verið byggður á grasrækt og
líkur til að svo verði að mestu
leyti í framtíðinni. En saman-
borið við önnur lönd eru skil-
yrði til grasræktar hér mjög
góð, en vandamálið hefur hing-
að til verið það að verka grasið
sem minnst skemmt. En íslenzkt
gras, sem slegið er snemma og
verkað vel, er úrvalsfóður og
á því eigum við sém allra mest
að fóðra búfénað okkar í fram-
tíðinni en ekki aðkeyptu fóðri
erlendu.
Enginn skyldi þó taka orð
mín þannig að ég vilji gera
lítið úr kynbótastarfsemi yfir-
leitt. En ég vil undirstrika það,
að kynbótastarfsemin getur
aldrei náð tilgangi sínum nema
fóðrun, húsriæði og hirðing sé
í fullkomnasta lagi, og skortur
Æviníýri á leið í vinnu — Tveir bílar fallast í
faðma — Farþegahópur á flughálku — Því
ekki að setjast á botninn?
EITT AF ÞVÍ sem mér hefur
löngum fundizt hvað ævintýra-
legast er þegar fólk lendir í
bílaárekstri, vel að merkja án
þess að meiðsli hljótist af. Æv-
intýrablærinn hverfur þegar
um slys er að ræða. En eins
dauðhrædd og ég hef alla tíma
verið í bíl þegar eitthvað hefur
verið að færð, eins lánsöm hef
ég verið í förum, því að það
var ekki fyrr en í fyrradag
sem ég upplifði í alvöru hvern-
ig það er að vera inni í bíl
sem rekst á annan bíl. Það
var meira að segja stráetisvagn
sem hlut átti að máli. Við vor-
um samánkomin i honúm eftir
hádegið eins mörg og frekast
var hægt inri að troða og er þá
mikið sagt, og þegar þannig er
ástatt inni fyrir, heyrist éinhver
farþeginn venjulegast segja:
Nú, maður sleppur þá við að
halda sér. Og það er nokkuð
til í því. Ef maður ætlar að ná
upp í handfangið í loftinu þarf
maður ýmist að sigla með hand-
legginn framhjá riefjum grann-
anna eða h'nökkum og oft með
þeim afleiðingum að hattar fær-
ast úr stað og hárgreiðslur ýf-
ast. Og áð þessu sinni var
ástaridið einmitt þánnig að að-
á þessum atriðum muni í mörg-
um tilfellum skyggja á góða
eiginleika fjölmargra einstakl-
inga innan íslenzka kúastofnsins
víðsvegár úm landið.
Frá aígreiðslu fjárhagsáætlunarinnar:
íháldið vildi ekki auknar
Ein þeiri’a tillagna, sem sósialistar fluttu í sambandi
við umræðurnar um fjárhagsáætlim bæjarins fyrir jólin,
var um auknar framkvæmdir við Reykjavíkurhöfn. En
sem kunnugt er aukast sífellt þrengslin í höfninni og
aðstaðan á engan hátt viðhlítandi, hvorki fyrir stærri
skip eða smærri.
Tillagan var svohljóðandi, flutt
af Ingá R. ‘Hélgásýni:
„Bæjarstjórn telur nauðsyn til
bera að unnið sé sem hraðast að
bættum hafnarskiiyrðum svo og
afgreiðsluskilyrðum hverskonar
og aðbúnaði fyrir útgerð og sigl-
ingar. Beinir bæjarstjórn því til
hafnarstjórnar að koma upp nýj-
um togara- og bátabryggjum í
höfninni í þessu skyni, svo og
verbúðum. Jafnframt verði hrað-
að undirbúningi að stækkun
hafnarinnar. Þá felur bæjar-
stjórn hafnarstjórn að taka til
gaumgæfilcgi’ar athugunar, hvort
ekki sé hagkvæmt að höfnin eigi
og reki sjáif þau vörugeymslu-
hús, sem reist kunna að verða
á athafnasvæði hennar.“
Ekki þarf að skýra fyrir þeim
sem kunnugir eru við höfnina
hver ' riaúðsyn er á að bætt séu
hafnar- og afgreiðsluskilyrði
skipanna, jafnt þeirra sem
stunda fiskveiðar og þeirra sem
siglingar annast. Þrengslin eru
fyrir löngu óbærileg og aðstaða
öll í hrópandi mótsetningu við
hútímakröfur í þessum efnum.
Enginn sem til þekkir mun efast
um nauðsyn þess að koma upp
nýjum bryggjum fyrir togarana
óg bátaflotann og að því verki
verði hraðað. Árlega verður að
‘vísa frá fjölda umsókna um ver-
búðir vegna þess að verbúða-
býggingar hafa legið niðri ár-
um saman. Stækkun hafnarinn-
ar er mál, sem þarf að gefa gaum
í tíma og þolir ekki að vera
dregið á langinn þar til í óefni er
komið. Þá sýnist engin goðgá
að höfnin sjálf hagnýti í eigin
þágu þá aðstöðu sem i því felst
að reisa vörugeymsluhús á hafn-
ársvæðinu í stað þess að afhenda
auðfélögum og einstaklingum
býggingarlóðirnar.
Ekkert af þessu gat íhaldið
þó fallist á. Atkvæðavél þess
visaði tillögunni frá — til hafn-
arstjórnar. Allir bæjarfulltrúar
minnihlutans greiddu atkvæði
gegn þeirri afgreiðslu.
skiljanleg nef lágu á hand-
leggjum næstu manna, þegar
allt í einu heyrðist gnýr mikill
og fyrirgangur, strætisvagninn
endasentist til og farþegarnir
sömuleiðis, áðurnefnd nef
hlutu skakkaföll mikil og ekki
varð annað séð en þetta ætl-
aði að verða bullandi kaos,
þegar vagninn nam staðar með
rykk sem tók öllum hinum fyrri
rykkjum fram. Og þegar ringl-
aðir og langhristir farþegarnir
litu út um gluggana mátti sjá
að farartæki vort hafði numið
staðar á hlið á fagurbláum
vörubíl og vóru nú þessir tveir
vagnar samtvinnaðir svo kyrfi-
lega að sýnt var að ekki var
upp á strætisvagninn púkkandi
til að flytja fólk í vinnu fyrir
eitt. Og því var það sem heill
kirkjusöfnuður af fólki sást
koma tifandi niður glerhált
Stórholtið þennan dag í lok
matartímans. Mér varð einmitt
hugsað til nýbirts hálkubréfs
þegar ég tiplaði smástíg eftir
glerhálli brekkunni og bjóst við
hrösun við hvert fótmál. Mig
hefur sjaldan síðan ég komst
til fullorðinsára langað eins til
að setjast riiður og renna mér
á rassinum niður brekku, og ef
einn úr þessum stóra áreksturs-
hópi hefði tekið sig fram um
slíkt, hefðu áreiðanlega margir
fetað í fótspor hans. Og þá
hafði ég upplifað bílaárekstur
og komst að raun um að það
var hreint ekkert ævintýralegt,
jafnvel þótt ekkert slys á mann-
fólki hlytist af í árekstrinum.
Prjónasilkiundirföt,
mjög góð, kr. 80,00
Kvenbuxur, prjónasilki,
kr. 17,50
Nylonsokkar á aðeins 25,00
Plussefni í sloppa o. fl. 28,00
H. TOFT
Skólavörðustíg 8, sími 1035

goð kaup
er hægt að gera á útsölunn
að GRETTISGÖTU 26.
I i 9 g V
« 8