Þjóðviljinn - 13.03.1955, Page 1

Breytmgamar á
kaiipiættinm
Á eftirfaraiidi töflu, sem hag-
fræðingariiir nefna Fylgiskjal 1,
sýnir 1. dálkur tímakaup Dag-s-
brúnai-verkamanns; 2. dálkur sýn-
ir vísltölu timakaups miðað við
100 í júlí 1947; 3. dálkur sýnir
vísitölu yfir verðlag neyzluvam-
ings miðað við 100 í júli 1947 og
fjórði dálkur sýnir vísitölu kaup-
máttar tímakaups miðað við 100
í júlí 1947. 1 fjórða dálki má þann-
ig lesa hvemig kaupmátturinn
hefur breytzt mánuð frá mánuði!
1947 (1) (2) (3) (4)
Júlí 8.68 100 100 100
Áirúst 8.68 100 101 99
September 8.74 101 101 100
Október 8.74 101 105 96
Nóvember 9.10 105 107 98
Desember 9.10 105 108 97
1948
Janúar 8.40 97 105 92
Febrúar 8.40 97 105 92
Marz 8.40 97 105 92
Apríl 8.40 97 106 91
Maí 8.40 97 105 92
Júní 8.40 97 105 93
Júlí 8.40 97 105 92
ÁfiTÍSt 8.40 97 105 92
September 8.40 97 105 92
Október 8.40 97 106 91
Nóvember 8.40 97 106 91
Desember 8.40 97 106 91
1949
Janúar 8.40 97 106 91
Febrúar 8.40 97 108 90
ftlarz 8.40 97 107 90
April 8.40 97 107 90
Maí 8.40 97 107 91
Júní 8.40 97 107 91
Júlí 9.24 106 106 100
Ásrúst 9.24 106 107 100
Sentember 9.24 106 108 99
Október 9.24 106 110 97
Nóvember 9.24 106 110 97
Desember 9.24 106 111 96
1950
Janúar 9.24 106 111 96
Febrúar 9.24 106 113 94
Marz 9.24 106 115 92
Aoríl 9.24 106 118 90
Maí 9.70 112 123 91
Júní 9.70 112 129 87
JÚU 10.35 119 136 87
Ásrúst 10.45 119 138 86
September 10.70 123 139 89
Október 10.70 123 148 83
Nóvember 10.70 123 154 80
Desember 10.70 123 155 79
1951
Janúar 11.37 131 157 84
Febrúai- 11.37 131 160 82
Marz 11.37 131 167 79
Auríl 11.37 131 163 80
Maí 11.37 131 169 78
Júni 12.20 141 174 81
Júlf 12.20 141 177 80
Áeúst 12.20 141 180 78
September 12.84 148 186 80
Október 12.84 148 189 78
Nóvember 12.84 148 190 78
Desember 13.31 153 190 81
1952
Janúar 13.31 153 192 80
Febrúar 13.31 153 195 79
Marz 13.68 158 197 80
Aoríl 13.68 158 197 80
Maí 13.68 158 198 80
Júní 13.86 160 198 81
Júií 13.86 160 198 81
Árúst 13.86 160 198 81
Sentember 13.86 160 203 79
Október 13.86 160 206. 77
Nóvember 13.86 160 207 77
Des. (verkf.) — — — —
1958
Janúar 14.14 164 198 83
Febrúar 14.14 164 198 83
Marz 14.51 167 198 85
Anríl 14.51 167 197 85
Maí 14.51 167 197 85
Jiiní 14.51 167 197 85
Júlí 14.51 167 197 85
Áeúst 14.51 167 196 85
September 14.51 167 201 83
Október 14.51 167 198 84
Nóvember 14.51 167 200 84
Desember 14.60 168 200 84
1954
Janúar 14.60 168 199 84
Febrúar 14.60 168 199 84
Marz 14.60 168 199 84
Apríi 14.60 168 199 84
Mai 14.60 168 200 84
Júní 14.60 168 201 84
Júlí 14.60 168 200 84
ÁETÚst 14.60 168 197 86
September 14.60 168 201 84
Október 14.60 168 200 84
Nóvember 14.60 168 201 84
Desember 14.69 169 202 84
1955
Janúar 14.69 169 203 84
Febrúar 14.69 169 203 83
Kjarnorkuspreng-
ing í Nevada
Fimmta tilraunin á þessu ári
með kjarnorkuvopn í eyðimörk-
inni í Nevada var gerð í gær.
■Sprengd var kjarnorku-
sprengja, sem komið hafði ver-
ið fyrir upp í 100 m háum
tumi. Leiftrið af sprengingunni
sást greinilega í Los Angeles, í
rúmlega 400 km fjarlægð.
Þóft ekki sé reiknað með húsaleigu
vantar 20% upp á að tímakaup
verkamanna hafi haldizt síðan 1947
Á sama íima hefur allt húsnœSi margfaldazt i verði
og þióðartek'iurnar hafa vaxið að mun
Alþýðusambandið hefur falið tveimur hagfræðingum,
Haraldi Jóhannssyni og Torfa Ásgeirssyni, starfsmanni
Framkvæmdabankans, að reikna út breytingar þær sem
orðið hafa á kaupmætti tímakaupsins síðan 1947. Nið-
ur stöður peirra eru pœr að til pess að ná sama kaup-
mœtti og í júlí 1947 hefði Dagsbrúnarko/up purft að vera
20% hœrra í fébrúar s.l.
Útreikningur þessi er miðaður við grundvöll vísitöl-
unnar, að slepptum húsaleiguliðnum. Nú vita allir að
engin nauðsyn almennings hefur hækkað eins geysi-
lega og húsaleigan á þessu tímabili, þannig að ef tiltæk
hefðu verið gögn til þess að reikna hana með hefði út-
koman sýnt miklu stórfelldari kjararýrnun.
Við þetta bætist svo sú staðreynd að á sama tíma og
kjör verkafólks hafa rýmað svo stórlega hafa pjóðar-
tekjurnar vaxið að mun, og verkamenn eiga réttlætis-
kröfu á sínum hluta af þeim vexti. Sannar þetta ótvírætt
að kröfur þær sem verklýðsfélögin hafa borið fram eru
algert lágmark og að mjög auðvelt er að verða við þeim.
Á öðrum stað hér á síðunni er
mennia verkamannavinnu. Ekki
hefur verið tekið tillit til þeirrar
hækkunar á orlofsfé, sem varð
eftir vinnudeilurnar í desember
1952. Það er vafaatriði, hvort teija
á orlofsfé til kauphækkunar, og
birt tafla þar sem lesa má hvern-
ig kaupmáttur launanna hefur
breytzt mánuð frá mánuði
síðan í júlí 1947, og
einnig sjást breytingarnar
mjög ljóslega á línuriti því sem
einnig birtist hér á síðunni.
Greinargerð hagfræðinganna fyr-
ir forsendum sínum og niður-
stöðum er á þessa leið;
,Jteykjavók, 12. ma,rz 1955.
Samkvæmt tilmælum Aiþýðu-
sambands Islands skal hér á eftir
gerð grein fyrir breytingum á
kauphætti timakaups gagnvart
neyzluvörum verkamanna árin
1947 til 1955.
Rannsóknaref nlð:
Þar sem Klemenz Tryggvason
hagstofustjóri og Ólafur Björnsson
prófessor nýlega hafa rannsakað
þróun kaupmáttar launa siðustu
tvö árin, er ástæða til þess að
benda á, að hvaða leyti athugun
þessi er frábrugðin athugun
þeirra. Til þess að hægt sé að at-
huga kaupmátt launa, það er árs-
tekna, þarf að taka tillit til fjög-
urra atriða: Kaupgjalds, verðlags,
atvinnu og skatta. Við rannsókn á
kaupmætti tímakaups koma aðeins
til greina tvö þessara atriða, kaup-
gjald og verðiag. Þótt rannsóknar-
efnið hér sé að nokkru annað en
það sem þeir Klemenz og Ólafur
tóku til meðferðar reynist þolan-
legt samræmi á milli þessara
tveggja rannsókna, fyrir það tima-
bil sem þeim er sameiginlegt, þ.e.
árin 1953 og 1954.
Athugun þessi nær til tímabiis-
ins 1. juli 1947 til 1. febrúar 1955.
Sennilega hefur kaupmáttur tíma-
kaupsins verið hvað hæstur í júli
1947. Sú vísitala fyrir kaupmátt
timakaups, sem sýnd er í fylgi-
skjali I hér á eftir, er því reikn-
uð þannig, að hún sýnir hve mik-
ið frávik hefur verið undanfarin
ár frá þessu hámarki,
Tímakaup:
Tímakaup það sem hér er miðað
við, er taxti Dagsbrúnar íyrir al-4
DALAI LAMA
einnig má benda á það, að þeir
verkamenn, er taka viku- eða
mánaðarkaup, fá að sjá'fsögðu
enga, hækkun timakaups við ’eng-
ingu orlofs úr 12 upp í 15 daga.
Svo framarlega sem menn vilja
ta.ka tillit til hækkunar orlofsj
fjár úr 4% í 5% eftir 1. janúar
1953, má hækka visitölu kaup-
máttar i fylgiskjali I um 0 96%.
Verðlag:
Við athugun á verðlagi hefði
verið æskilegt að geta stuðzt við
þá rannsókn á skiptingu útgjalda
hjá 25 verkamannafjöiskvldum ár-
ið 1953, sem gerð hefur verið til
undirbúnings nýjum vísitölugrund-
velli, ef til kæmi. En sökum
naums tíma va.r það þó ekki hægt.
1 stað þess var notuð skipting út-
gjalda eins og h'ún er í núgildandi
vísitölugrundvelli.
Sterkar líkur eru fyrir því að ef
hægt hefði verið að byggja á
nýju útgjaldaskiptingunni, þá
hefði niðurstaðan orðið sú, að
vísitala kaupmáttar hefði sýnt enn
meiri minnkun en þær tölur, sem
birtar eru i fýlgiskjali I. Þannig
virðist samkvæmt athugun þeirna
Klemenz og Ólafs kaupmáttur
Framhaid á 12. síðu.
Hafizt handa um
að iðnvæða Tíbet
Landið íær sjálístjórn innan kínverska
alþýðulýðveldisins
Tilkynnt var í Peking í gær, að ákveöiö hefði veriö að
veita Tíbetbúum sjálfstjórn innan kínverska alþýðulýö-
veldisins. Jafnframt hefur verið lagður grj^ndvöllur að
iðnvæðingu Tíbets.
Trúarhöfðingi Tíbetbúa, Dalai
Lama og æðsti veraldlegur
höfðingi þeirra, Pantsén Lama,
Þetta línurit sýnir annarsvegar breytingarnar á verðlagi síðan 1947, hins vegar breyt-
ingarnar á kaupgjaldi. Efri línan sýnir verölagið en stallalínan kaupgjaldið — og á
milli er bil pað sem verklýðshreyfingin krefst að nú veröi brúaö.
fóru frá Peking í gær til Lhasa,
höfuðborgar Tíbets. Þeir hafa
dvalizt u.þ.b. hálft ár í Kína.
Við brottför þeirra var til-
kynnt, að stjórn Kína hefði
ákveðið að veita Tíbetbúum
sjálfstjórn innan lýðveldisins
og hefur verið skipuð 51 manns
nefnd til að ganga frá forms-
atriðum í því sambandi. Dalai
Lama er formaður nefndarinn-
ar.
Iðnvæðing landsins
Jafnframt hefur verið ákveð-
ið að hefjast handa um iðn-
væðingu Tíbets. Fyrsta skrefið
verður bygging raforkuvers í
höfuðborginni og síðan verður
komið á fót ýmsum iðnaði. Und-
irbúningur er þannig hafinn að
byggingu verksmiðju til fram-
leiðslu á landbúnaðaráhöldum.
Þá verður haldið áfram að bæta
vegasambandið milli Kína og
Tíbets.
Trygg og björt framtíð
Pekingútvarpið birti í gær
ræðu, sem Dalai Lama flutti
Framhald á 5. síðu.