Þjóðviljinn - 31.05.1956, Blaðsíða 6

IJK) _ ÞJÖÐVILJINN Fimmtudagur 31. mai 1956
ÞlÓÐVILIINN
Útgefandi:
Sameiningarflokkur alpýOu — Sósialistaflokkurinn
Orð í efnda stað
I thygli hefur vakið hve lítið
hefur gætt í kosningaá-
xóðri íhaldsins og' Hræðslu-
bandalagsins eins af eftirlætis-
vígorðum þeirra: Jafnvægi í
foyggð lantlsins. Eiga þeir. sem
einhvers hefðu vænt sér af
framkvæmdum samkvæmt því
vígorði örðugt með að skilja
hvers vegna hinir vígreifu
flokkar sem ætla sér enn að
þiggja þingmenn úr strjálbýl-
inu, láta sér nú hægt um það
merka mál. Varð Þorsteinn
bóndi á Sandbrekku til þess nú
x • vikunni að minna á í út-
varpsþætti að fólkið úti á
landi á bágt með að sætta sig
við að hugtakið jafnvægi í
byggð iandsins sé einungis orð
í munni stjórnmálamanna,
heldur þyrfti það að verða að
veruleika í lífi fólksins.
■jT'kki er móti von að stjórn-
málamennirnir séu minnt-
ir á leik sinn með hugtakið
jafnvægi í byggð landsins.
Vegna beinna aðgerða ríkis-
stjórna Sjálfstæðisflokksins,
Framsóknar og Alþýðuflokks-
ins hefur fólkið flykkzt í sí-
vaxandi mæli til Suðvestur-
Jandsins. Vegna óstjórnar
þeirra flokka hefur atvinnu-
Jeysi og öryggisleysi orðið
hluiskipti fjölda manna á Vest-
■urlandi, Norðurlandi og Aust-
jxriandi, einnig nú síðustu ár-
in. Fólki hefur verið smalað
til hernámsvinnunnar, einkum
þó pólitískum gæðingum
-stjórnarflokkanna, og reyndin
orðið sú að brátt flytur það
búferlum til Faxaflóabyggða
og hjálpar til að raska „jafn-
væginu” í byggð landsins,
andsfrægt varð í vor „starf“
helnríingaskiptanefndar
Sjálfstæðisflokksins og Fram-
■sóknar, er fjalla átti um „jafn-
vægisvandamálið" og finna á
"því varanlega lausn. Voru sett-
3r til tveir áhrifamenn fiokk-
•anna, Gísli Guðmundsson og
•Gísli Jónason, að leysa það
Tnál. Létu báðir flokkarnir
drýgindaiega árum saman af
•því mikla starfi sem unnið væri
a því sviði, og var fólkinu úti
xim land óspart gefið í skyn í
'ísafold og Tímanum að nú
væru að finnast ráð sem dygðu.
Árangurinn varð broslegt
■hneyksli í þinglokin í vor.
Jienti þá Ólafur Thors frum-
varpi inn i þingið með hjart-
Jiæmum orðum um iausn jafn-
vægismálsins. Virtist hann
ekki hafa gefið sér tíma til að
Jesa frumvarpið (fremur en
Kópavogsfrumvarpið alræmda
og önnur þingskjöl!).
ýmsum alþingismönnum. Þegar
sósíaiistar og jafnvel stjórnar-
flokkaþingmenn vöktu máls á
þessum staðreyndum, ui’ðu
ráðherrarnir ókvæða við, en
börðu þó hausum við stein og
töldu eftir sem áður að frum-
varpið væri lausn á vanda-
málum fólksins í strjálbýlinu.
Aumingja Gíslarnir héldu
langar ræður um allt öj ekki
neitt, og viðurkenndu raunar
að þeir lrefðu gefizt upp á
hinu skrumauglýsta „stárfi“.
¥ meðferð málsins sýndu þing-
menn sósíalista fram á, að
fyrir þinginu í vetur lægju
mörg mál, sem gætu haft
mikil áhrif í þá átt að bæta
afkomumöguleika fólksins úti
á landi. Eitt þeirra var frum-
varp Karls Guðjónssonar,
Hannibals Valdimarssonar og
fleiri þingmanna „uin kaup og
útgerð togara og stuðning við
sveitarfélög til atvinnufram-
kvæmda“, og samhliða því til-
lögurnar um stækkun friðunar-
svæðanna kringum landið.
Sjálfstæðisflokkurinn og Fram-
sókn voru samtaka um að
hindra framgang þeirra mála.
Þegar sósíaiistar reyndu svo
að gefa „jafnvægisfrumvarpi“
stjórnarflokkanna innihald
með því að flytja meginefni
frumvarpsins sem nefnt var og
friðunartillögurnar sem breyt-
ingartillögur, komst afturhald-
ið í vanda. Sjálfstæðisflokkur-
inn greiddi þó hiklaust at-
kvæði gegn eflingu togaraflot-
ans, ráðstöfunum til atvinnu-
aukningar í strjálbýiinu, og
stækkun friðunarsvæðanna.
Framsókn samþykkti heila
kafla úr breytingartiilögum
sósíalista, en hjálpaði íhaidinu
til að fella aðrar. Að því búnu
sömdu Ólafur Thórs og Ey-
steinn um að svæfa „jafnvæg-
isfrumvarpið“ værum svefni,
og sýndu þar með að stóru
orðin um nauðsyn athafna á
þessu sviði höfðu í þeirra
munni aðeins verið vesælt
skrum og áróður.
I
orsteinn á Sandbrekku og
aðrir þeir sem lagt h^fa
trúnað á áróður afturhaldsins
mega áreiðanlega hnippa fast
og oft í foringja sína, eigi að
takast að kenna þeim að efna
loforðin, standa við stóru orð-
in. Og mun nú mörgum þykja
fullreynt, að til þess þurfi aðra
menn, aðra fiokka en íhaldið
og Framsókn.
S>--------------------------*
G-listinn
#\nnur eins hrákasmíði í
frumvarpsformi mun vart
hafa sézt á Alþingi. Var það
fyrri hluti þess að ný nefnd
skyldi vinna verkið sem Gísl-
unum var falið, en síðari hlut-
inn að sama nefnd skyldi út-
hluta þeim fáu milljónum til
atvinnubóta, sem veitt hefur
Terið undanfarandi ár, m. a.
er
listi
Alþýðubanda-
lagsins
Hvers vegna þegir Alþýðu-
blaðið um hernámsmálin?
Það hefur vakið athygli
margra að Alþýðublaðið hefur
ekki sagt orð um hernámsmál-
in vikum saman. Enda þótt
Aiþýðuflokkurinn stæði að á-
lyktun. Alþingis um endurskoð-
un hernáms-
samningsins
og brottflutn-
ing hersins
liefur * blaðið
ekkert gert til
að skýra
áinnaskipti
leiðtoganna.
Enda þótt her-
námsmálín hafi verið eitt
helzta umtalsefni blaða og
funda og valdið háværum
deilum og hörðum orðum, hef-
ur Alþýðublaðið þagað sem
fastast; það liefur ekkert liaft
til málanna að legg.ja; það lief-
ur ekki einu sinni komið
bandaflokki sínum til hjálpar
í umræðum við íhaldið.
Hvað veldur þessari athygi-
isverðu þögn? Því geta AI-
þýðublaðsmenn einir svarað að
fullu, en ef til vill er nokkr-
ar vísbendingar að sækja í
eftirfarandi staðreyndir.
Einn helzti — og úrræða-
bezti — maður í fjármálastjórn
Alþýðublaðsins er Guðmundur
í. Guðmundsson. Þessi sami
Guðmundur í. Guðmundsson
er einn af meðlimum varn-
armálanefndar, á kafi í her-
mangarabraskinu og sá lands-
mánna sem einna nánast sam-
band hefur við bandarísku
herstjórnina og bandaríska
sendiráðið.
Þögn Alþýðublaðsins og
hinu tvíþætta lilutverki Guð-
mundar í. Guðmundssonar
ber saman. Þar er kannski um
tilviljun að ræða, eða livað?
Gunnar Valdimarsson í Teigi:
Gaddarnir í tunnunni
íslenzkar landbúnaðarafurð-
ir hafa löngum þótt dýrar og
lítt samkeppnisfærar á
heimsmarkaði. Er það í
sjálfu sér lítið undrunarefni,
þegar borinn er saman fóður-
kostnaður á fénaði, sem geng-
ur sjálfala 8-12 mánuði árs-
ins og okkar búsmali, sem
stendur við jötu 5-9 mánuði
á ári. — Öruggt mál er þó, að
þennan mun má' gera miklu
minni og jafnvel að engu ef
ræktun og heyöflun kemst í
sæmilegt nútímahorf, en um
það er ekki ætlunin að ræða
í þessu greinarkorni, heidur
var aðeins ætlunin að spyrja
og ef til vill svara að ofur-
litlu leyti: Hversvegna eru
hinar dýru landbúnaðarvörur
orðnar rándýrar, þegar þær
koma tii neytenda?
í kjötleysinu undanfarin
sumur hefur mörg húsmóðir-
in eflaust tautað okkur bænd-
um, þegar hún tæmdi budduna
til þess að greiða bita af ali-
kálfakjöti, sem svo reyndist
kýrkjöt, þegar átti að fara að
tyggja.
Hver á sökina á því að hús-
mæður urðu að greiða 30-60
kr. fyrir kg. af nautakjöti und-
anfarin kjötleysissumur? Því
er bezt að svara með raun-
hæfu dæmi.
Sumarið 1952 slátraði ég 2ja
vetra uxa í sláturhúsi kaupfé-
lags míns, og fékk ég fyrir
hann 1600 kr. eða 12 kr. fyrir
kg. Þá vissi ég fyrir víst að
nautakjöt var selt í Reykjavík
á a.m.k. 30 og 36 kr. kg., gat þó
verið meira. Fyrir húðina fékk
ég um 80 kr„ og var það rétt
mátulegt til að borga slátur-
launin. Skósmiðir hafa sagt.
mér að hálf húð af þykku
leðri kosti um 400 kr. eða 800
kr. húðin, en þegar við bænd-
ur sendum húðir í sútun er
vinnslukostnaður um 200 kr. á
húðina. Og nú spyr ég aftur:
Er það mér að kenna þó að
kjöt, sem ég legg inn í þjóðar
búið fyrir 1600 kr. sé selt ein-
stökum húsmæðrum fyrir um
4000 kr. eða öilu heldur sama
magn af lakara kjöti, og er
það mér að kenna þó húð sem
ég fæ 80 kr. fyrir kosti skó-
smiðinn 600-800 kr.?
Allt er dýrt úr uil, segir
fólk, en hvernig stendur á því?
Við bændur fáum 12-14 kr.
fyrir kg., og þegar við sendum
ull í lopa kostar vinnsla 12-15
kr. á kg„ þ.e. ull og vinnslu-
kostnaður 24-29 kr„ en lopinn
sem þú færð í búðinni kostar
60-85 kr. kílóið.
Eg kvartaði undan því á fundi
kaupfélags míns að það væri
lítið að fá 4 kr. íyrir kg. af
gærum sem settar eru í annan
gæðaflokk, en þangað fara öll
skinn af kindum sem eru í
tveimur reifum, svo og þeim
sem slátrað er i desember og
síðar. Það var tekið illa undir
mál mitt, og varð það til þess
að ég sendi til gamans ull af
einu slíku skinni, sem var þó
óvenju ullarlítið, og fékk jafn-
þyngd ullarinnar í lopa eða
0,9 kg. sem kosta í búð (með-
alverð) kr. 62,10. Eg þurfti að
borga kr. 12,15 fyrir lopann,
og við skuium draga hér frá
þær 12 kr. sem ég hefði fengið
fyrir gæruna. Þá ganga af kr.
37,95, og segið mér nú hvernig
á þeim stendur. Nú sendi ég
skinnið í sútun, en veit ekki
ennþá hvort það verður full-
gild verzlunarvara, en þær
upplýsingar hef ég fengið að
kostnaður við sútun á 1 skinni
sé á milli 20-30 kr. en verð til
bókbindara og söðlasmiða sé
um og yfir 60 kr. skinnið.
Fleiri dæmi hirði ég ekki að
telja upp, en þess vil ég geta
strax að verð til bænda er
nokkuð breytilegt. Þeir bænd-
ur sem búa nærri stærri bæj-
um og höfuðborginni fá oft
betra verð fyrir sínar fram-
leiðsluvörur heldur en við sém
búum á hinum afskekktari
landshlutum. Hafa enda verið
nokkur brögð að því að við
höfum ekki fengið lögskráð
verð íyrir kindakjötsfram-
leiðslu okkar, en því hafa
sumir sláturleyfishafar svar-
að með dálitlum hókus-pókus
i bókhaldi, þ.e. með því að láta
okkur borga sláturlaun, en
hverfa 87 aura sem ríkissjóð-
ur hefur greitt þeim á kjötkíló
en þeim aurum er lögum sam-
kvæmt ætlað að borga slátur-
kostnað.
AUir geta séð að ótal þúkar .
græða og fitna á sölu og dreif-
ingu landbúnaðarvara, þeir ,
breikka bilið milli framleið-
enda og neytenda meira en
fólk trúir og rægja svo saman
þessa aðila er sameiginiegra
hagsmuna eiga að gæta. Það
þarf ekki að leita eftir sönn-
unum til kreppuáranna fyrir
stríð til þess að sanna að hag-
sæld verkalýðs og bænda fer
saman, heldur má minna á að
þegar atvinna minnkaði og
kaupmáttur launa sömuleiðis
eftir 1950, þá hrúguðust hér
upp ýmsar óseljanlegar land-
búnaðarafurðir.
Bændum er talin trú um að
öll þjóðarógæfa stafi af of há-
um launum verkafólks og of
mikilli kaupgetu almennings,
en launþegum er sagt að at-!
vinnuvegirnir, og þá sér í lagi
landbúnaður, séu sníkjudýr,)
sem gleypi síhækkandi skatta-)
álögur. , }
Það er líka grætt á landbún-)
aðinum á annan hátt. Hin gífur-y
lega álagning og tollar sem)
leggjast á allar rekstrar- og
neyzluvörur bænda, vélar og
annað, eiga helftina af á-
byrgðinni á því að landbúnað-
urinn stendur ekki á traust-
um grunni frekar en aðrir at-
vinnuvegir hér. Hinn fjöl-
menna stétt aíætulýðs hefur
dæmt íslenzka atvinnuvegi í
pyndingatæki það sem í
gömlum söguljóðum var kall-
að gaddatunna, og ár írá ári
er þeim velt í tunnunni, og
vargarnir koma í slóðina sem
dréyrinn myndar. En gaddarn-
ir í tunnunni eru menn eins
og Eysteinn Jónsson, sérfræð-
ingur í skattpyndingum, og Ól-
afur Thors frambjóðandi
braskaranna og sjálfkjörinn
forstjóri afætulýðsins.
Sundnámskeið
Sundnámskeið mín fyrir almenning, í saund-
laug Austurbæjarskólans, hefjast mánudaginn 4.
júní. Get bætt vi önokkrum nemendum.—
Jón Ingi GuðmuncLsson, sundkennari, sími 5158.