Þjóðviljinn - 31.05.1956, Blaðsíða 7

ÞJÓÐVILJINN Fimtmtudag'ur 31. maí 1956 (Tflfr'
Fann engin lagafvrirmæli
*__ C_______' j
til að koma í veg fyrir |
löffbrotin!
o
Furðulegur rökstuðningur lóns Ásbjömssonar
fulltrúa Sjálfsfæðisfi. í iandskjörstjóm.
Eius, og kunnugt er voru það fulltruar Sjálfstæðisflokks-
ins í landskjörstjórn sem björguðu Hræðslubandalaginu
undan kæru Sjálfstæðisflokksins, og annar þeirra, hæsta-
réttardómarinn Jón Ásbjörnsson, gerði grein fyrir afstöðu
sinni á mjög sérstæðan og athyglisverðan hátt. Hann
sagði að það væri .augljóst
að kosningabrask Alþýðuflokksins og Framsókn-
ar væri í andstöðu við anda og tilgang stjórnar-
skrár og kosningalaga. Hins vegar skorti laga-
heimild til þess að koma í veg fyrir þetta brot,
og yrði það því frani að ganga!
Fulltrúi Sjálfstœðisflokksins, Jón Ásbjörnsson
hœstaréttardómari, snýr vandamálinu þannig alveg
við. Ef einhver verknaður er brot á anda og tilgangi
laga og stjórnarskrár ber fulltrúum hins opinbera
auðvitað að koma í veg fyrir hann. Því aðeins fœr
slíkt brot á heildartilgangi lagasetningar staðizt, að
fyrir brotinu sé sérstök lagaheimild — undantekn-
ingarákvæði eða eitthvað þvílíkt. Hins vegar þarf
enga sérstaka lagaheimild til þess að koma í veg
fyrir að tilgangur laga sé þverbrotinn; það er ein-
föld skylda þeirra manna sem settir eru til að fjalla
um framkvæmd laga. Til þess að brot Hrœðslu-
bandalagsins á anda og tilgangi stjórnarskrár og
kosningalaga fengi staðizt þurfti að benda á ein-
hverja sérstaka lagalieimild fyrir því. En ef slík
lagaheimild var ófinnanleg þurfti auðvitað ekki að
leita uppi neinar sérstakar lagagreinar sem heimil-
uðu að hindra afbrotið.
Það er furðulegt að slík kenning sem fram kemur í á-
liti Jóns Ásbjörnssonar skuli borin fyrir fólk — og það er
herfiiegt að hæstaréttardómari skuli halda henni fram.
Það er hægt að ræða þetta mál frá ýmsum hliðum en
ef til vill er hinn siðferðilegi þáttur vandamálsins al-
varlegastur. Hvar lendum við ef það eiga nú að vera góð-
ar lagaskýringar á íslandi að heimilt sé að brjóta anda
og tilgang laga? Hvað stoðar að fjargviðrast yfir smá-
þjófum, svindlurum og bröskurum, ef sú hugsjón heilla
stjórnmálaflokka á að standast að brjóta niður stjórnar-
skrá, kosningalög og þá undirstöðu lýðræðislegra kosn-
ingaliátta, að atkvæði kjósenda eigi að ráða skipun alþing-
ins? Hvernig er komið réttarfari á íslandi ef hæstaréttar-
dómari viðurkennir að verið sé að fremja raunveruleg
stjórnarskrárbrot og lagabrot en leggur svo blessun sína
yfir afbrotin vegna þess að hann finnm- ekki lagagrein
til þess að koma í veg fyrir þau?
I skáldskap verður jafnan bert, hvern
inann skáldið hefur að geyma“
Eins og lesendum Þjóð-
viljans er kunnugt sat
Halldór Kiljan Laxness
þing tékkneskra rithöf-
unda er haldið var í
Prag fyrir nokkrum vik-
um. Undir þinglok flutti
Laxness ávarp það sem
hér fer á eftir:
Kæru tékknesku starfsbræður
og vinir:
Eg vil tjá yður þakkir mín-
ar fyrir að sýna mér þá vin-
semd að bjóða mér að sitja
þetta þing rithöfunda í Tékkó-
slóvakíu. Það er mér mikið
ánægjuefni að hafa fengið
þetta tækifæri til að gista enn
að nýju kæra tékkneska vini
mína, rifja upp forn kynni og
bindast nýjum vináttubönd-
um. Eg vildi einnig héðan af
þinginu mega flytja kveðju
mina tékkneskum almenningi,
sem um langt árabil hefur
tekið bókum mínum af skiln-
ingi og hlýhug.
Hér á þinginu hefur farið
fram fróðleg umræða um
grundvallaratriði; en þar sem
ég er heldur ófróður í bók-
menntakenningum og veitist
lítill tími til að íhuga þær,
enda sjálfur aðeins skáld og
ekkert þar framyfir, bið ég
yður afsökunar að hafa ekki<§>
reynzt þess umkominn að
leggja neinn skerf til um-
ræðunnar. Það er enda full-
vissa min, byggð á nokkurri
reynslu, að ef maður ann ekki
því fólki sem maður stílar
verk sín til, ef manni geðjast
ekki það yrkisefni sem maður
hefur kosið sér, eða sá mál-
staður sem maður telur sér
skylt að styðja — þá bjargi
hvorki bókmenntakenning né
heimspekikerfi, stofnun elleg-
ar flokkur. I skáldskap verð-
ur jafnan bert, hvern mann
skáldið hefur að geyma; að
yrkja er að halda dómsdag
yfir sjálfum sér, eins og Ib-
sen gamli komst að orði; i
verkum manns stendur það
allt saman svart á hvítu: hver
maður er, hverju maður ját-
ast, hvað hann trúir á, á
hverju hann hefur þóknun og
vanþóknun, hverju hann er
unnandi. Látum sérhvern höf-
und halda þennan dómsdag
yfir sjálfum sér.
Eg hefði sem skáld kosið
að kynnast nánar tékknesk-
um bókmenntum, fá af því
gleggri mynd hvernig þér rit-
FUNDURINN í VÍK
1 Tímanum 1. maí s.l. var
gumað nokkuð af almennum
stjórnmálafundi sem hræðslu-
handalagsfélagar: Eysteinn
Jónsson og Guðm. I. Guð-
mundsson boðuðu til, og hald-
inn var í Vík í Mýrdal 29.
apríl s.l. Tíminn segir fund
þennan vel sóttan, en hann
sóttu og sátu 50—60 manns,
hvorki meira né minna!
Framámenn Sjálfstæðisfl.
létu ekki sjá sig á fundinum
og mætti af þvi ætla að þeir
hæru ekki mikið traust til
síns málstaðar frammi fyrir
kjósendunum, enda mun svo
vera, a. m. k. sé um annaé
rætt en innanhéraðsmál í
eítir Gunnar Steíánsson.i
þröngum ramma.
í Tímanum 1. maí segir m.
a. „Á fundinum í Vík höfðu
þrír“ (hví ekki fjórir?)
„kommúnistar tekið sig sam-
an um að taka til máls og
mæla fyrir „hugsjónum“ sín-
um. Af því tilefni voru „hug-
sjónir“ þeirra ræddar óvenju-
lega ýtarlega af fundarboð-
endum. Var það almannaróm-
ur í fundarlokin eftir þær
umræður, að verr hefði verið
farið en heima setið af hálfu
„hugsjónarmannanna“. Á
fundinum fengu þeir engar
undirtektir en klöppuðu þess
í stað hver fyrir öðrum, eins
og vænta mátti. Eru komm-
únistar ekki vel séðir aust-
ur þar um þessar mundir
fremur en annars staðar.“
Svo ómerkileg og óvönduð
sem þessi fundarfrásögn Tím-
ans er, má þó margt af henni
læra um eðli og innræti
framsóknarforustunnar. Þessi
forust sem sí og æ rembist
við að kenna sig við hugtölt
eins og lýðræði og samvinnu,
hyggur það smækkunaryrði að
þrír hafi tekið sig saman. Það
skiptir litlu máli, í þessu sam-
bandi að við „þrír“ tókum
okitur ekki saman um að
mæta á fundinum né styðja
hver annan, gegn þeim kump-
Framhald á 10. síðu
höfundar tjáið í verkum yðar
hina hámenntuðu þjóð yðar
sem býr hér í hjarta Evrópu.
En fákunnátta mín í tékk-
neskri tungu er mér þrándur
í götu. Leyfið mér þó að sæta
hér færi að votta minningu
hins mikla tékkneska höfund-
ar Jaroslavs Haseks þökk
mína og virðingu, meistarans
sem skapað hefur eina af fá-
um persónum er vfir ber í
skáldskap samtímans.
Eg vil ljúka þessum fáu
ávarpsorðum með ósk um að
þessi samkoma tékkneskra rit-
höfunda megi verða til efling-
ar fagurri ljóðagerð, máttug-
um og litríkum sagnskáld-
skap, fjölvísri aðferð í leilt-
ritagerð, nútímanum sam-
boðna. Eg vil ekki heldur láta
hjá líða að biðja yður — sem
öðrum — þeirrar blessunar
sem fólgin er í kímni og háði,
og óska þess að höfundur
Sveiks megi eignast verðugan
eftirmann í Tékkóslóvakíu.
Um leið og ég ítreka þakkir
mínar fyrih þann heiður að
hafa verið boðinn til Prag,
bið ég öllum tékkneskum og
slóvöskum starfsbræðrum mín-
um árnaðar í verki sínu. Leyf-
ið mér loks að flytja úr ræðu-
stóli þessa þings kveðjti til
gjörvallrar tékknesku þjóðar-
innar, og hamingjuóakir mín-
ar henni til handa við í’ram-
kvæmd þess ætlunarverk:; sem
hún hefur sett sér: að grund-
valla sósíalisma í landi sínu.
By ggingar sam vineuf élag
barnakennara tilkynnir:
Fyrir dyrum standa eigendaskipti aö lítilli íbúö
félagsmanns viö Miklubraut. Félagsmenn, sem óska
að neyta forkaupsréttar, gefi sig fram viö undir-
ritaöan fyrir 7. júní.
Steinþór Guðmundsson, simi 2785.
*
KELVINATOR
K/ELISKÁPAR
★ KELVINATOB KÆLISKÁPURINN er rúmgóð
og örugg matvælageymsla.
★ KELVINATOR KÆLISKÁPURINN hefur stærra
frystirúm en nokkur annar kæliskápur af sömu
stærð.
5 ára ábyrgð á kælikerfi.
★ KELVINATOR KÆLISKÁPURINN er stolt hús-
móðurinnar og prýði eldhússins.
★ KELVINATOR KÆLISKÁPNUM er alltaf hægt
að kynnast hjá okkur.
M Tfekla
Austurstræti 14. — Sími 1687