Þjóðviljinn - 19.05.1957, Blaðsíða 5

Sunnudagur 19, maí 1957 — ÞJÓÐVILJINN — (5
Helryk yfir Nevada,
uggur í fólki
ÖiyggisráðsSafanir vi8 kjamorkuspreng-
mgar ófuilstægjanði
Þegar tilraunir me'ö kjarnorkuvopn stóöu yfir í Nevada
í Bandaríkjunum í fyrra, urðu állir íbúar 4000 manna
bæjar á einum einasta sólarhrig- fyrir 1260 sinnum meiri
geislun en leyfileg er talin í kjarnorkuiönaði Bandaríkj-
anna.
Frá þessu var skýrt í síð-
ustu viku í tímaritinu Reporter
í New York, en það heíur sent
mann á vettvang að kynna sér
áhrifin af kjamorkusprenging-
unum í Nevada, sem er mest
■allt eyðimörk.
Aiit í óvissu
Fréttamaður tímaritsins, Paul
Jacobs, kemst að þeirri niður-
stöðu, að það hafi sýnt sig að
Kjarnorkunefnd Bandaríkjanna
sé alls ekki fær um að segja
íyrir áhrif sprenginganna af
neinni nákvæmni. Ýmislegt
bendi til að af þeim hafi þeg-
ar hlotizt t.jón á lífi og eignum.
Einungis smæstu kjamorku-
sprengjur Bandaríkjamanna eru
reyndar í Nevada.
Drengurinn sem dó
Nú fer í hönd nýtt spreng-
ingatímabil, sem standa á til
hausts. Kjarnorkumálanefndin
hefur gefið þessum tilrauna-
flokki nafnið „Hernaðaraðgerð
Plumb-bob“.
í greininni í Reporter segir:
„Dapur hópur barna og full-
orðinna mun sjá blossann og
minnast þess með beizkju, að
allt vorið 1955 beið Martin litli
Bardoli, þá sjö ára gamall, á
sprengingadögunum með mikilli
eftirvæntingu eftir áð sjá gor-
kúluskýið bera við loft.“
I fyrra dó þessi drengur í
Erlander sœk*
ir Tifé heim
Eriander, forsætisráðherra
Svíþjóðar, fer til Júgóslavíu
í sumar í boði stjórnar Títós.
Tilkynnt hefur verið, að Er-
lander leggi af stað 10. júní er
og komi heim aftur 20. s. m
sjúkrahúsi i Reno. Banamein
hans var hvítblæði, sjúkdómur
sem getur stafað af geislun.
„KjamorkumáJanefndin segir,
að Martin geti alls ekki hafa
orðið fyrir því geislunannagni,
sem valdið getur hvítblæði, en
mergurinn málsins er, að nefnd-
in veit ekki með neinni vissu
fyrir, hve mikilli geislun ,Butch‘
Bardoli varð“, segir Reporter,
Fár í sauðfé
í ritinu er getið ýmissa at-
burða, sem kenndir eru geislun.
Frú Minnie Sharp i Nyala. í
Nevada missti hárið og fékk
ofsaleg útbrot. Hún kennir þetta
heiryki frá kjarnorkutilraunun-
um. Kjarnorkunefndin neitar.
Frú Dan Shean er sannfærð
um að krabbamein, sem hún
fékk, staíi frá starfi hennar í
úrannámu rétt utan við tilrauna-
svæðið. Kjamorkunefndin vill
ekki viðurkenna þennan mó“gu-
leika, enda þótt hún játi, að
geislun í nánnmni hafi verið á-
kafari ar á nokkrum öðrum
stað utan tilraunasvæðisins.
Eftir tilraunirnar 1953 kom
upp ókennilegt fár í sauðfé í ná-
grenni Cedar City í Utah. Féð
veslaðist upp þúsundum saman.
Bændur höfðuðu skaðabótamál
á hendur Kjamorkunefndinni en
töpuðu því. Hinsvegar átaldi
dómarinn nefndina fyrir að gefa
enga aðvörun.
Eftir sprengingu árið 1953
var öllum 4545 ibúum St.
George í Utah bannað að fara
út úr húsum sínum í hálfan
þriðja klukkutíma. Reporter
segir, að þetla fólk viti líklega
ekki af því, að í 16 daga hafi
það orðið fyrir látlausri loft-
geislun, sem einn sólarhringinn
varð 1260 sinnum meiri en levít
að verkamenn í kjamorku-
iðnaðinum verði fyrir.
Fjarsjoður u
hafsbotni
Gullstenguv, sem áætlað
er að séu 50 milljón dollava
virði, hafa fundizt á sjávar-
botni suður af Filippseyjum,
segja fregnir frá bænum
Jolo, sunnarlega í eyjaklas-
anum.
Það fylgir sögunni að finn-
andinn sé bandarískur pró-
fessor, Horace Palmcr, sem
liefur um tima verið að rann
saka dýralífið í sjónum á
þessum slóðum. Talið er að
fjársjóðurinn muni vera
farmur japansks skips. sem
sökkt var á stríðsárununi.
Verhfailsátöh í Sfretlandi
v
nifi samruna
brezkra stérblaða
Orðrómur gengur um það með-
al blaðamanna í London, að
samningar standi yfir um sam-
einingu blaðanna Daily Herald
og News Chronicle. Það fyrr-
nefnda er nú gefið úr i 1.675.000
eintökum og hið siðarnefnda í
1.433.000 eintökum.
Daily Herald hefur verið aðal-
máigagn Verkamannaflokksms,
enda á Alþýðusamband Bret-
lands 49% af hlutafé þess. Talið
er að skilyrði fyrir sameining-
unni sé að sambandið láti þá
hlutafjáreign af hendi. Blöðun-
um hefur veitt miður í harðn-
andi samkeppni brezku stórblað-
anna eftir að pappírsskömmtun
var- algerlega afnumin í vetur.
Hugmynd þeirra sem að sam-
einingunni vinna er að skapa
vinstriblað, sem hefði yfir þrjár
milljónir kaupenda og væri því
fært um að keppa við íhaldsblöð
eins. og Daily Express, sem gef-
ið er út í yfir fjórum milljónum
eintaka.
VerkfölXin mildn í Bretlandi í
vetur fóru víðast friðsainlega og
rólega fram, en þó kom tll átaka
á nokkrum stöðum. Myndin er af
elnum slíkum atburði, lögreglu-
þjónar ráðast á verkfallsverði,
sem höfðu hindraö að vön'iil
v»ri ekið inn á verksniiðjusv. 'ði
Ferguson dráttarvólaverksmiðj-
umuir í Manchester.
Siðferðisbrot yfirkennara set-
ur danskan hrepp í uppnóm
Oddviti íelldur, prestur aísagður, skólinn
kennaralaus
Dómur yfir yfirkennara, sem var fundinn sekur um síö-
feröisbrot gagnvart nemanda sínum, hefur sett allt á
annan endann í hrepp í Salling á Jótlandi.
með var málið adt
útkljáð. Mikill hluti
Oddviti hreppsins kærði kenn-
arann fyrir lögreglunni fyrir ó-
sæmilegt framferði gagnvart
einuni skólapiltanna. Tveir
kennarar höfðu skýrt oddvitan-
um frá því, að þeir hefðu kom-
izt að raun um að yfirkennar-
inn ætti óleyfileg mök við
drenginn.
Málið kom fyrir i*étt, þar sem
yfirkennarinn bar af aér sakar-
giftirnar, en hann var engu að
siður dæmdur og settur af emb-
ætti.
Konuræningi geymdi stúlku í
byrgi neðanjarðar í 3 mánuði
Föl og guggin stulka skreið um daginn upp úr gömlu
loftvarnabyrgi í garöi við hús eitt í London.
allt var grafið í jörðu. Þarna
varð stúlkan að dúsa og vinna
það til matar síns að þræla við
að grafa jarðgöng úr byrginu
eftir stefnu, sem Bridal á-
Það voru lögregluþjónar sem
hleyptu henni út eftir þriggja
mánaða vist neðanjarðar.
Bardagar Frakka og skæruhers Serkja í Alsír hafa
færzt inn í sjálfa Algeirsborg.
nu
Útvarpið í París skýrði frá
því í gær, að í fyrrakvöld hefði
verið ráðizt á tvo franska fall-
hlífarhermenn í Algeirsborg.
Báðir særðust, annar til ólífis.
Hefndarárás
Franska herstjórnin fyrirskip-
aði þegar i stað hefndarárás á
hverfið, þar sem skotið var á
fallhlífarhermennina. Var fall-
hlífarsveit send á vettvang og
látin skjóta á hvern þann
Serkja, sem sást á götunum. Ját-
aði franska útvarpið, að 26 serk-
neskir vegfarendur hefðu verið
drepnír og 11 særðir í þessu
blóðbaði.
Víða barizt
Franska útvarpið skýrði einn'g
frá bardaga milli Serkja t g
Frakka skammt suðvestvr af Ai-
geirsborg. Sagði í fregi inni, að
þsr hefði frönsk hersveit fellt
70 Serki og tekið þrjá til fanga
en látið sjálf fimm men.i dauða
og 19 særða. Frakkar skýra frá
átökum víða annarsstaðar í Al-
sír. .
Franska herstjómin kveðst
hafa komizt á snoðir um að
skæruher Serkja hyggi á nýja
sóknarlotu gegn íranska hern-
um.
Heimsókn á næturþeli
Þetta gerðist rúmum þrem
mánuðum eftir að stúlkan Mar-
jorie Jordan, 28 ára gömul,
hvarf eins og jörðin liefði
g’eypt hana. Hún átti enga
láriá aðstandendur í borginni,
en vinkonur hennar gerðu lög-
rc glunni aðvart um hvarf henn-
ar. Þar sem engir nákomnir
voru til að reka á eftir, mun
engin sérstök gangskör hafa
verið gerð að eftirleitinni.
kvað.
Eftir 100 daga fangavist
tókst Marjorie fyrst að gera
vart við sig. Þá fann kona
nokkra bréfmiða, sem byrgis-
búa hafði heppnast að koma út
um loftop á byrginu. Konan
gerði lögreglunni viðvart.
í tilraunaskyni
Bridal hefur ekki borið á
móti því að hann hafi haldið
En þar
annað en
foreldra barnanna í skólanurra
tók nefnilega upp hanzkann íyr-
ir yfirkennarann og neitaði .ð •
trúa sekt hans. Yfirkennarinn
hefur kennt á þessum sama strð
í þrjá áratugi og jafnan not-.ð
álits og vinsælda.
Bitnaði á oddvilanum
Reiði foreldranna yfir kævun.ni
á hendur yfirkennaranum hef-
ur bitnað á oddvitanum, semj
féll þegar hreppsnefndin skíptf
með sér verkum á ný fym'
skömmu. Fjandskapur fore.Wr-
anna í garð kennaranna tveg •j'a,
sem vöktu málið, er svo mcgn-
aður að hvorugur þeirra heftnj
haldizt við í starfi sínu. Yfir-
kénnaranum hefur verið vikið
úr starfi og taugar fjórða kcnÍH
arans þoldu ekki illindin. svcf
að hann varð að fara í sjúkra*
hús. Skólinn er óstarfhæfur.
Sækja ekki kirkju
Sóknarpresturinn, sem tókj
málstað oddvitans, hefur ei riig
fengið smjörþefinn af veiðS
hreppsbúa. Sóknarbörnin sæk'já
ekki kirkju hjá honum, heidui?
hafa stofnað samtök um að íá
aðkomupresta til að tala í sókpj
arkirkjunni á hverjum sur.nu-
degi.
Ungfrú Jordan segist svo; stúlkunni innilokaðri í byrginu,
frá, að í janúar í vetur hafi; en neitar harðlega að um
maður nokkur, sem hún þekktij mannrán sé að ræða. Hami seg-
ekki neitt, allt í einu birzt í
svefnherbergi hennar u.m miðja
nótt. Gesturinn skipaði henni
að klæða sig og fylgja sér á
brott.
Síðan fór gesturinn, sem
reyndist heita John Bridal, með
hana þvert í gegnum borgina
og út í úthverfið Lewisham.
Þar læsti hann feng sinn inni
í gömlu loftvarnabyrgi, sem
I
ir, að hún hafi gengið i þjón-
ustu sína af fúsum og frjálsum
vilja.
„Hvernig er hægt að ræna
manneskju á reiðhjóli um þvera
London?“ spyr Bridal.
Hann segist vinna að vís-
indalegum rannsóknum og hafi
innilokun stúlkunnar í byrginu
og gangagröfturinn verið þátt-
ur í þeim.
Starfsmöiuium við sendiiáfl
Frakklands og Ítalíu í St kk-
hólini hefur vevið vísað úr lr>nd|
að kröfu sænsku stjóvnarirnar,
Urðu þeír uppvísir að þvi aíj
hafa svikið tóbak undan tollj
og selt það í Svíþjóð. Smygl-
vamingurinn er metinn á rúma
milljón sænskra króna, á.
fjórðu milljón íslcnkra.