Þjóðviljinn - 19.07.1957, Blaðsíða 4

,3) — ÞJÓÐVILJINN — Föstuda.gur 19. júlí 1957
•OÐVILIINH
Útgeíandi: Samelnlngarflofcktir alþýSo — Sósíalistaflokkurinn. — Rftstjór&r:
Magnús Kjartansson, Sigurðar Guðmundsson (áb.). — Fréttarltstjóri: Jón
Bjarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Guðmundur Vigíússon,
ív&r H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sígurjón Jóhannsson. — Auglýa-
Ingastjórl. Guðgeir Magnússon. - Ritstjórn, afgreiðsla,, auglýsingar, prent-
amíðja: Skólavörðustíg 19. - Sími 17-500 (5 línur). — Askriftarverð kr. 25 á
mán í Reykjavik og nágrenni; kr. 22 annarsstaðar. — Lausasöluverð kr. 1.50.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
Von íhaldsins að þverra
Eitt er það með öðru til
marks um að íhaldið ger-
3st nú vonlítið um að geta
inrakið ríkisstjórnina frá með
íarmannaverkfallinu, að hlaup
ið er af þvílíkri rætni og
skepnuskap í árásir á Lúðvik
Jósepsson vegna humarveiði-
leyfanna, að fátítt er í ís-
3enzkri blaðamennsku. En æð-
isgangur Morgunblaðsins og
ofstæki sýnir enn að einskís
er svifizt og seilzt furðu iangt
til árásarefna. Þeir sem rita
áróðursvaðal Morgunblaðsins
mn humarveiðileyfin vita full-
vel sjálfir, að ekkert í því
máli gefur minnsta tilefni til
árása á Lúðvík Jósepsson né
heldur á Karl Guðjónsson,
sem.nú er farið að taka með.
Morgunblaðsritstjórarnir finna
að með hverjum degi vex sá
Jtungi fordæmingar fólksíns,
sem skellur á íhaldinu fyrir
pólitískt verkfallsbrölt þess,
sem þegar hefur valdið miklu
tjóni þjóðinni allri, og því
reyna þeir að finna. ný og ný
tílefni æsinga gegn ríkisstjórn-
inni. Hamslausar og rætnar á-
rásir ihaldsblaðanna ge gn
liúðvik Jósepssyni sýna ein-
•ungis að þar er andstæðingur
sem ihaldið óttast umfram
aðra, enda hefur því ekki ver-
' ið Ijúft að finna hvaða álykt-
anir útvegsmenn og sjómemi
d'raga. af samskiptum við nú-
verandi sjávarútvegsráðherra
og þann fyrrverandi, íhalds-
T forsprakkann Ölaf Thors.
’ Hlutur Ólafs hefur ekki vax-
f ið við þann samanburð, það
J vita þeir Morgunblaðsmenn,
? og einnig þess vegna skrifa
f þeir dag eftir dag níðið og
í róginn um Lúðvík Jósepsson.
f Þeir gæta þess ekki að með
f Í>vi eru þeir að viðurkenna
f hann sem þann andstæðing.
f sem þeir óttast mest og þyk-
f ir mest ríða á að koma á kné.
f Ög þeir munu komast að því,
f Morgunblaðsmenn, að haturs-
r áróður þeirra gegn Lúðvík
( snýst í höndum þeirra og
' missir njarks.
h
f ¥7eiðileyfamálið sem Morgun-
f * blaðið finnur alltaf ný tiJ-
f Ibrigði af rakalausum dylgjum
S, liggur alveg Ijóst fyrir.
Staðreyndir málsins eru nú
síðast raktar í fréttatilkynn-
ingu sjávarútvegsmálaráðu-
jievtisins í gær. Heldur ekki
á þessu ári hafa nein leyfi til
liumarveiða verið veitt neiha
feamkvæmt meðmælum Fiski-
íéiags íslands. „Ástæðan til
!>ess, að veitt hafa verið fleiri
leyfi í ár en sl. ár, er ein-
göngu sú, að stærsta útgerð-
arstöð landsins, Vestmanna-
eyjar, óskaði nú eftir leyfum,
en ekki í f.yrra, og að sjálf-
r feögðu þótti ekki fært að neita.
íötgerðarmönnum þar um leyfi
r '& sama tíma sem öðrum var
heimilað að veiða á þeirra
fniðum“, segir í yfirlýsingu
tóðuneyti-sins. Þar er því enn-
Íemur lýst að í Ieyfisbréfum
;im, sem ráðuneytið hefur
gefið út, hafi verið tekið fram
hverjum skilyrðum leyfin séu
bundin, og er eitt þeirra „að
Fiskifélagi íslands sé send
skýrsla um veiðarnar til þess
að hægt sé að fylgjast með
því hvort leyfin séu misnot-
uð“. Veiðamar hófust um
mánaðamótin mai-júni, Fiski-
félagið fær fyrstu skýrslurn-
ar fyrstu dagana í júlí. Hinn
9. júlí sendir Fiskifélagið
ráðuneytinu skýrslu, er „ber
með sér að 28 bátar höfðu
misnotað leyfið að meira eða
minna leyti“. Daginn eftir, 10.
júlí, eru allir þessir bátar
sviptir veiðileyfum.
Þetta eru staðreyndir máls-
ins, og ritstjórum Morg-
unblaðsins er það vel kunn-
ugt, að engin staðreyndanna
í þessu máli gefur minnsta
tilefni til persónulegra árása
á Lúðvík Jósepsson sjávarút-
vegsráðherra. Morgunblaðið
veit, að öll líkindi eru til að
staðreyndirnar í þessu veiði-
lejTamáli hefðu orðið nákvæm-
lega hinar sömu, hver sem
verið hefði sjávarútvegsráð-
herra. Enda þótt ráðherra hafi
að sjálfsögðu úrskurðarvaldið
er það öllum ljóst sem til
þekkja, að um þetta mál er
Fiskifélag íslands sá trúnað
araðili sem mestu ræður, eng-
inn bátur fær veiðileyfi nema
samkvæmt meðmælum þess,
og það fær í hendur þær afla-
skýrslur sem hafðar eru til
eftirlits um notkun leyfanna.
í þessu tilfelli eru veiðileyfin
afturkölluð tafarlaust þegar
skýrsla berst frá Fiskifélaginu
um misnotkun. Sú staðreynd
sýnir grobb Morgunblaðsins
um hetjulega framgöngu þess
blaðs í málinu í réttu Ijósi,
auðvitað hefur belgingur þess,
dylgjur og brigzl í þessu máli
þann tilgang einan að sverta
stjóramálaandstæðing, og
draga athygli frá þeim ljóta
leik, sem íhaldið hefur leikið
undanfarnar vikur í far-
mannadeilunni.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
nú í nokkrar vikur sent
srnala sína út og látið þá
hvísla að hverjum sem hlusta
vill: Ríkisstjórnin verður felld
með farmannaverkfallinu. Það
er tilgangurinn með áróðri í-
haldsins. Pólitískt verkfall
sem reyna á að nota til þess
að ná pólitískum markmiðum.
Hagsmuni lágt launaðra far-
manna er ihaldinu nákvæm-
lega sama um, nú eins og áð-
ur. Sjálfstæðisflokkurinn hef-
ur misnotað völd sín í sam-
tökum farmanna árum saman
til að halda niðri kaupi lágt
launuðu flokkanna, og enn
sem fyrr harðneita Sjálfstæð-
isflokksmenn í Eímskip að
veita þeim úrlausn. Farmenn
fá nú í verkfallinu dýrkeypta
reynslu af heilindum Sjálf-
stæðisflokksins í þeirra garð,
og sú reynsla mun íhaldinu
dýr áður en lýkur.
MesinEieiliérti frá Kíxtcs
LÚ HSVN: MANNA-
BÖRN. Smásögur. — 178
blaSsíður. — Halldór Stef-
ánsson sueri úr ensku. —
Sjötti bókaflokkur Máis
og: meniúngar, 6. bók. —
Reykjavík 1957.
Á skömmum tíma hafa ís-
lenzkir lesendur fengið í hend-
ur skáldsögur frá Suður-
afríku, Suðurameríku og
Grikklandi; það eru fjarlæg
lönd og óvíst að skáldskapur
þaðan hafi áður borizt út
hingað (annar en nokkur
skáldrit Fomgrikkja, vita-
skuld). Þá hefur heyrzt, að
indversk nútímasaga sé vænt-
anleg á íslenzku innan tíðar;
og er það gleðiefni, að útgef-
endur skuli ekki lengur svín-
binda sig við Norðurameríku
og Vesturevrópu í vali útgáfu-
bóka, Og þótt örfáar kín-
verskar smásögur muni hafa.
birzt á íslenzku, táknar út-^
gáfa Máls og menningar á
Mannabörnum Lú Súns nýtt
landnám í bókaútgáfu hér
nyrðra. Það er eitt einkenni
bókmenntaþjóðar að láta sér
títt um bækur umheimsins;
þess eru ennfremur dæmi, að
þýdd verk hafi upplyft inn-
lendum bókmenntum — og
kannski kemur skáldsaga frá
Egyptalandi og ljóðasafn frá
Ástralíu á næsta ári.
Höfundur Mannabama, Lú
Sún, fæddist árið 1881 og lézt
árið 1936. 1 formála að úr-
vali verka hans á ensku er
hann kallaður risi í kínverskri
menningarbyltingu, og skyggi
hann á alla fyrirrennara sína;
einhverstaðar stendur og
skrifað, að hann sé me.sti rit-
höfundur Kínverja á síðari
tímum. Lú Sún gaf út þrjú
smásagnasöfn um dagana,
samtals 35 sögur, auk
ýmislegs annars skáldskapar.
En ritgerðir hans hafa verið
gefnar út í 16 bindum, og það
er einkum á þeim sem frægð
hans stendur grundvölluð —
Lú Sún var sem sé einstæður
baráttumaður, málflytjandi
frelsis og menningar og upp-
Iýsingar í hálfmyrkvuðu landi.
Hann þýddi ennfremur nokkur
höfuðverk heimsbókmennt
anna á kínverska tungu og
gaf út fora og ný rit kín-
verskra höfunda. Lú Sún hef-
ur fyrir baráttu sína og djörf-
ung, eldmóð og snilldargáfu
orðið samlöndum sínum tákn
hins bezta í fari þeirra. Hann
var mikill maður.
Mannaböm sýna einnig að
Lú Sún var gott skáld, þótt
hann verði víst ekki tal-
inn með stórskáldum. Dagbók
vitfirrings, elzta saga hans,
ber að vísu mannúð hans
trútt vitni; en hann lyftir
efninu ekki í skáldlegar hæð-
ir. Með sama hætti er t.d.
inngangurinn að Sjálfri sög-
unni af Ah Q mesta múður.
Að öðru leyti er það einkar
skemmtileg saga, með alvar-
legan undirtón — lýsing aðal-
persónunnar er frumleg í
margri grein: sjálfsblekking
mannsins heldur honum raun-
ar uppi í fjandsamlegu þjóð-
félagi, en gerir hann um leið
auðvelda bráð þess. Nýársfórn
þykir mér fremst þessara
fimm sagna; hún er ramm-
legast byggð og stíluð af
mestri íþrótt. Örlög hinnar
kúguðu konu verða. okkur
minnisstæðari en amiað allt
í þessum sögum. Villimannleg-
ir hætti-r lénsskipulagsins í
Kina blasa hér við okkur í
björtu Ijósi.
Lú Sún gætir þess oftast
nær að láta listina sitja fyrir
boðuninni; en hitt er þó aug-
Ijóst, að túlkun einstaklings-
örlaga er honum aðferð til
að varpa ljósi á þjóðfélag.
Mannabörn eru harmsögur
fólks, sem á í höggi við ó-
mannlegt samfélag — og bíð-
ur ósigur í baráttu sinni. í
þessum sögum birtist kín-
verskt þjóðfélag á fyrstu ára-
tugum aldarinnar í ógn og
skelfingu, andstætt manninum
og hamingju hans. Þær eru
oft svo hlutlægar, að þær
mættu verða heimild um þenn-
an tíma löngu eftir að siðir
hans eru týndir og tröllumt
gefnir. Um leið eru þær vel
til þess fallnar að *e:fla mönn*
um skilning á. nauðsýn misk-
unnar í félagslegri sambúð,
glæða þeim virðingu fýr*
ir draumum sérstaklingsins.
Þessar sögur verða þeim liug*
stæðastar, sem svíður mannleg
hörmung sárast.
Þýðing Halldórs Stefánsson-
ar er ekki tilkomumikil. Þa5
er margt um stirðlegar setn-
ingar með greinileg þýðing-
armörk: „Umluktur þessu
samsulli af, hávaða.
„Aðeins depl augnanna gaf
til kynna ......“, „fornfræð-
ingar .... verði í framtíðinni
færir um að varpa ljósi á,
þau“ (sbr. to .be aþle toj.
Hrein bögumæli koma eimi-
ig fyrir, eins og að ,,sýna“
mótspyrnu og verða „í allra
munni“. Eg rék þetta ekki
lengur, þótt hægt væri; þýð-
andi hefur kasfað höndum til
verksins. B.B.
Sól o
Bjarni M. Brekkmann:
SÓR OG SKÝ, I. —
Akranesi 1957.
Hér skal með örfáum orðum
vakin athygli á fyrsta bindi
af ljóðasafni Bjarna Brekk-
manns, Sól og ský, sem ný-
Iega er út komið. Hverjum
þeim, sem unna alþýðlegri,
hefðbundinni ljóðagerð, ætti að
verða nokkur fengur í þeirri
látlausu bók. Yrkisefni höfund-
ar eru að vísu hvorki frumleg
né margbreytileg; meðferð
þeirra ekkj heldur. En hvort-
tveggja þetta bætir hann upp
með yfirlætislausri ednlægni,
hjartahlýju og ágætri hag-
mælsku víðast hvar. Ljóð hans
eru ágætt dæmi þess, hvernig
greindir alþýðumenn hugsa —
og yrkja, oftast nær. Hérað
hans, Borgárfjörður, hefur veitt
honum ófá yrkisefni, eins og
reyndar svo mörgum skáldum,
bæði fyrr og síðar; ættjörðin
öll og saga heimar einnig. Og
í æðum höíundar rennur
skáldablóð, eins og svo mai'gra
Borgfirðinga, þvi hanfi er kom-
inn í beinan karllegg af því
ágæta skáldi sr. Einari Sig-
urðssyni í Eydölum. Yrkisefni.
Bjarna myndu heldur ekki
falla þeim forföður hans neit’t
illa í geð, ef hann raætti þau
sjá, því að Bjami er trúar-
innar maður, og má víða s.já
merki þess í kvéeðum hans.
Ég vel hér að lokum, af
handahófi, eitt kvæðanna sem
sýnishorn. Það er reyndar eitt
af þeim veraldlegri, en gef-
ur engu að síður ágæta hug-
mynd um höfundinn og lífs-
viðhorf hans.
Glaðnar til í skýjaskaxa,
skírast bólstra vmdramymdir,
kynjasýnir koma og fara,
kærar opnast heUsuIimdlir,
fram um víða veldið sftreyma.
Ríkir ljós í vorsins veldi,
voldugt stefnir myrkuríröllum
fram mót sólar orkueldi,
Engir skuggar verjast fföllum.
Sól og Harpa sitja að dómum,
Skaðvaldur í Staggabjörgúiö
skapadóma lífi kveður
og beitir þurigiun vígavörgum.
Vitum bó — aft aldrei skeður:
að sólin verði yffírunnm.
E. M.
Prjónajakkiiin
frá okkur er bezti götujakkinn
í góða veðrinu
Ó D y R T
MARKAÐURINN
Templarasundi 3