Þjóðviljinn - 09.01.1958, Side 6

€) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagnr 9. janúar 1958
ÓÐVIUINN
ÚtBefandl: SamelningarflokltUT albýSu — SósiallBtaflokkurlnn. — ftitstjórar
Magnús Kjartansson (áb.), Sieurður Quðmundsson. - Fréttaritstjóri: Jón
Bjarnason. - Blaðamenn: Ásmunnur Slgurjónsson, Guðmundur Vigfússon,
ívar H. Jónsson, Magnús Torfl Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. — Auglýs-
lngastjórl: Guðgeir Magnússon. - Rltstjórn, afereiðsla. auglýslngar, prent-
smiðja: Skólavörðustíg 10. - Simi: 17-500 (5 línur). - Áskrlftarverð kr. 25 4
mán. 1 Reykjavík og nágrennl; kr. 22 annarsst. — Laus&söluverð kr. 1.50.
Prentsmiðja ÞJóðvlljans.
Vegið að Dagsbrún
Yfirmaiur tæknideildar bandaríska
hersins hrakinn ir herfpKtu
ÞJngrannsókn hoSuÓ á rifrildinu innan
herstjórnarinnar eftir spúfnikáfalliS
Verkamenn eru til í Reykja-
vík, sem ekki hafa trúað
því að Alþýðuflokkurinn færi
í innilegt bandalag við Sjálf-
stæðisflokkinn í þeim tilgangi
að afhenda Verkamannafélagið
Dagsbrún. Þeir hafa þurft að
taka á, rekast á sameiginlega
smata hægri manna Alþýðu-
ílokksins og Sjálfstæðisflokks-
ins, heyra samstílltan áróður
þeirra gegn núverandi stjórn
félagsins, til að trúa þessu. Og
þeir munu jafnvel til, sem hald_
ið hafa að enn væru til öfl í
Alþýðuflokknum sem kæmu
vitinu fyrir hina óðu hægri-
klíku svo hún fleygði sér ekki
opinberlega í fang íhaldsins.
En i gær var loks bandalagið
gert opinbert, árangurinn af
margra vikna moldvörpustarfi
íhaldsagenta og hægrikrata.
Þeir birtu með mikilli hrifn-
ingu myndir af sameiginlegum
frambjóðendum, mönnum sem
aetlað er að ,,bjarga“ Dagsbrún
frá mönnum eins og Hannesi
Stephensen, Eðvarði Sigurðs-
syni, Guðmundi J. Guðmunds-
syni og þeim félögum. Nú á
að „bjarga“ Dagsbrún fyrir
„lýðræðið“ í landinu, og björg-
iinarmennirnir eru hægrjklik-
an í Alþýðuflokknum og
„verkamálaráð'* Sjálfstæðis-
flokksins. Nú skal vegið að
traustasta vígi íslenzkra al-
þýðusamtaka, þeir vita sem er
að tækist að lama Dagsbrún og
fá henni íhaldsforustu, er öll
verkalýðshreyfingin íslenzka i
hættu.
Tl/f'orgunblaðið ræður sér ekki
af gleði yfir árangrinum
sem birtur var í gær: Það
tókst þó alltaf að bjóða fram!
En það er meira en þessir að-
ilar hafa megnað og treyst sér
til mörg árin. Og nú skal farið
eins að og í Iðju, segir Morg-
unblaðið, það sem tókst í Iðju
í fyrra skal takast i Dagsbrún
í ár, segir málgagn svörtustu
hatursmanna verkalýðsfélag-
anna. En þá tókst þessari sömu
flokkasamsteypu með margra
vikna gegndarlausri blekkinga-
herferð að merja 26 atkvæða
meirihluta við stjórnarkjör í
Iðju, félagi verksmiðjufólks, og
samtimis að komast að í Tré-
smiðafélagi Reykjavíkur. Raun-
ar jafngilti „samfylking“ hægri-
krata við Sjálfstæðisflokkinn í
báðum þessum verkalýðsfélög-
xim því, að íha!dinu væru af-
hent þau, íhaldið fékk formenn
jfélaganna og fimm af sjö
stjómarmönnum í Iðju. Þegar
svo er komið að Alþýðublaðið
hrósar sigri yfir slíkum úrslit-
um í kosningum til stjórnar
verkalýðsfélaga, er ekki að
• furða þó margir Alþýðuflokks-
. menn fari að örvænta um blað-
,ið og flokkinn sinn.
essi aðferð íhaldsins er síð-
asta -/amarlína þess gegn.
sókn verkalýðshreyfingarinnar
til aukinna áhrifa og valda.
Verkalýðshreyfingin í landinu
er orðin það öflug, að aftur-
hald landsins. þorir tæpast
lengur að ganga beint fram-
•an að henni til baráttu. þá er
hitt eftir, að reyna að ná valdi
yfir mikilvægum þáttum verka-
lýðshreyfingarinnar innan frá
og lama hana svo, og það er sú
aðferð sem Sjálfstæðisflokkur-
inn beitir nú. Og hann fær þvi
aðeins færi á að beita verka-
lýðsfélögin þeirri árásaraðferð,
að í. hægri kliku Alþýðuflokks-
ins er hópur manna sem dreg-
ur lokuna frá hurðum alþýðu-
samtakanna og gefur eitt fé-
lagið af öðru á vald verstu ó-
vina verkalýðshreyfingarinnar.
Er þar að sjálfsögðu ekki átt
við þá verkalýðsfélaga sem
með ýmsum miðiir fögrum ráð-
um eru látnir vera á oddinum
í slíkum kosningum, heldur þá
sem liðinu stjórna bak við
tjöldin, og nú raunar opinskátt.
með skrifstofuhaldi, blaðaút-
gáfu og fjölda manna á launum.
T7n íhaldið ætlar sér að vinna
hærra spil með því að gera
hægrikratana sér undirgefna
til moldvörpustarfsemi í verka-
lýðsfélögunum. Það á að nota
þessa þokkalegu samfylkingu
til að sundra því samstarfi um
ríkisstjórn, sem nú hefur tek-
izt, og er ekki farið dult með
þá fyrirætlun. Það var mikill
sigur í Alþýðublaðsherbúðun-
um í fyrra, þegar búið var að
afhenda Iðju og Trésmiðafélag-
ið. Þá var sigri fagnað m.a. á
þennan hátt í leiðara Alþýðu-
blaðsins: „Jafnaðannenn hafa
svarað . . . með nýrri sókn á
hendur kommúnislum og haft
frækilegan sigur í viðureign-
inni“.
t'n Morgunblaðið var ekkert
að tala tæpitungu um
„sigurinn“. Sama dag og sig-
urfregnin ,.g e.gn kommúnism-
anum“ kom í Alþýðublaðinu
sagði Bjami Benediktsson í
leiðara Morgunbl.aðsins:
„Vinstri stjórn liefur fengið
vantraustsyfirlýsingu, sem er
svo skýr að ekki verður um
villzt . . . Eru kosnirigarnar
vottur um Vantraust almenn-
ings á þeirri ríkisstjóm sem nú
situr að vöjdum. . . Kosning-
amar i Iðju. eru. skýr van-
traustsyfirlýsing • á ríkisstjórn-
ina. . .“, og annað í sama tón.
Þá mátti segja það, án þess að
hlífa verkfærunum úr Alþýðu-
flokknum, sem næstu daga
emjuðu í Alþýðublaðinu að
þeíta mætti Moggi ekki segja
um þessar ágætu kosningar í
verkalýðsfélögunum. Nú er
reitt enn hærra til höggs, nú
er vegið að Dagsbrún, og eftir
er hlutur verkamanna að svara
þeirri árás á viðeigandi hátt.
Siðastliðinn laugardiag sótti
einn af æðstu hershöfðingj-
um Bandaríkjanna, James M.
Gavin, um lausn úr herþjón-
ustu. Gavin hefur undanfarin
ár verið yfir tæknideild land-
hersins, þeirri deild sem ann-
ast vísindarannsóknir í hern-
aðarþágu og smíði nýrra
vopna. Upp á síðkastið hefur
starf hans einkum beinzt að
eldflaugasmíði. Gavin kvaðst
yfirgefa herinn eftir 30 ára
herþjónustu til þess að öðlast
frelsi til að tala og rita um
hernaðarmálefni eins og sér
byggi I ..brjósti. Varla hafði
brottför Gavin úr hernum fyrr
verið kunngerð en Lyndon
Johnson, hinn voldugi foringi
demókrata í öldungadeildinni,
lét málið til sín taka. Hann
tilkynnti að þingnefnd sín, sem
hefur það hlutverk að kjmna
sér hvernig hernaðarviðbúnaði
Bandaríkjanna er komið á hverj-
um tíma, myndi vinda bráðan
bug að því að fletta ofan af því,
hvernig einum mikilhæfasta
hershöfðingja Bandaríkjanna
hefði verið bolað úr starfi „með
andlegri gúmmíkylfubarsmíð".
TT’kki er nema von að Johnson
finnist málíð vera sér
skylt. Brottför Gavins hers-
höfðingja úr hernum er bein-
linis sprottin af vitnisburði
hans fyrir viðbúnaðarnefnd
Johnsons. Skömmu eftir að
spútnik fyrsti hafði sannað að
Bandaríkin hafa dregizt aftur
úr Sovétríkjunum í eldflauga-
smiðum, boðaði Johnson að
nefndin myndi hefja rannsókn
á, hvernig slíkt mætti ske.
Vitnaleiðslurnar til þessa hafa
birt óálitlega mjmd af banda-
rísku yfirherstjórninni, bæði
herforingjum og óbreyttum
borgurum í æðstu embættum
landvarnaráðuneytisins. Ráð-
herrar og deildarstjórar liafa
komið fyrir nefndina og aug-
lýst alþjóð fáfræði sína urn
mál, sem þeir eru settir yfir.
Metingur og rígur milli for-
ingja landhers, flota og flug-
hers hefur vaðið uppi. Inn í
þessa ringulreið kom Gavin
með ti’lögur um. hversu ráðin.
yrði bót á stjómleysi og
skæklatogi í herstjóminni og
landvamaráðuneytinu. Hann
kvað það óhæft fyrirkomulag,
að yfirherstjórnin skyldi skip-
uð jafnréttháum fulltrúum
landhers. flughers og flota
undir stjórn forseta, sem hefur
ekkert vald til að skera úr á-
greiningi milli þeirra. Gavin
leggur til að mynduð verði yfir-
herstjórn, óháð hergreinunum
þremur og undir enga aðra
gefin en forsetann og land-
vamaráðherraim. Þetta er að
dómi Gavins og fleiri eina leið-
in fil að binda endi á sífelldar
illdeilur yfirstjórna landhers,
flota og flughers um verksvið
og fjárveitingar. Nú voíir ein-
mitt yf-ir harðari rimma en
nokkru sinni fyrr, þegar að því
kemur að ákveða, hvort land-
herlnn eða flugherinn skuli
fara með langdræg flugskeyti.
V/'firmenn Gavins hershöfð-
ingja tóku lionum fram-
hlejmnina svo óstinnt upp, að
hann telur sér ekki lengur
James M. Gavin ber vitni
fyrir viðbúnaðarnefndinni
vært í hernum. Hershöfðingj-
amir, aðmírálarnir og embætt-
ismennirnir sjá nú jám standa
á sér úr öllum áttum og
reyna að þagga niður gagn-
rýni í eigin röðum meðan
þannig er ástatt. Vitnaleiðsl-
urnar fyTir viðbúnaðamefnd
Lyndons Johnsons hafa leitt
margt kynlegt í ljós. Til dæm-
is skýrði Curtis E LeMay, for-
seti herráðs bandaríska flug-
hersins, frá því að mestallur á-
rásarflugfloti Bandaríkjanna
hefði setið óvígur á jörðu niðri
í fimm vikur í maí og júní síð-
astliðnum vegna benzínleysis.
Ekki er þó svo að skilja að
flugvélabenzín skorti í Banda-
ríkjunum, ástæðan var að fé-
hirðir landvamaráðunejdisins
neitaði árásarflugflotanum um
peninga fyrír benzíni. Lýsti fé-
hirðirinn j'fir að flughershöfð-
ingjarnir væru búnir að fá allt
það fé sem þeir ættu rétt á,
þeir gætu sjálfum sér um
kennt ef þeir hefðu sóað því í
golfvelli og annan óþarfa mun-
að í flugstöðvunum og stæðu
svo uppi benzínlausir síðasta
mánuð fjárhagsársins. Eins og
alkunnugt er hafa forustumenn
Bandaríkjanna og fleiri það
fyrir satt, að tilvera „hins
frjálsa he!ms“ veltí á því að
bandaríski árásarflugflotinn sé
jafnan til taks til tafarlausra
kjarnorkuárása.
TTitnisburður LeMay um benz-
' ínleysi bandaríska^ í'lugflot-
ans er þó smámunir einir hjá
fregnum þeim, sem síazt hafa
út um efni svonefndrar Gait-
er-skýrslu, og greint hefur ver-
ið frá hér í blaðinu, Þar er
því að sögn slegið föstu að
yfirburðir Sovétríkjanna í
smiði langdrægra ílugskeyta
séu nú svo miklir að fram til
1961 eigi Bandaríkin tilveru
sina algerlega undir „góðvíld
sovétstjórnarinnar". Hagerty,
blaðafulltrúi Eisenhowers, hef-
ur borið brigður á að rétt hafi
verið skýrt frá niðurstöðum
Gaiter-skýrslunnar. en fróðustu
blaðamenn í Washington vé-
fengja orð hans. Meðal þeirra
er James Reston, aðalfréttarit-
ari New York Times í höfuð-
borg Bandarikjanna. Hann
hefur aflað sér upplýsinga um
efni annarrar greinargeTðar um
hernaðaraðstöðu Bandaríkj-
anna, sem samin heí ur . yerið
á vegum Rockefellerstofnunar-
innar undir forustu Luciusar
Clay, fyrrverandi yfirhershöfð-
ingja Bandaríkjanna í Þýzka-
landi, Þar er staðhæft . að
Bandaríkin séu nú í „bráðum
lífsháska“ vegna tæknisigra
Sovétríkj anna.
TTeston skýrir einnig frá því
'*•*• að nefnd RockeíerJerstofji-
unarinnar beri fram tillögur
um endurskipulagning'a banda-
rísku yfirhersstjómarinnar,
mjög svipaðar þeim sem Gavín
hershöfðingi gerði viðbúnaðar-
nefndinni grein fyrir. Nefndin
er á sama máli og hann um
að skipa beri yfírhersstjóm,
f---------------------N
Srlend
tíðindi
____________________/
sem haft geti hemil á sér-
drægni og innbyrðis illindum
landhers, flota og flughers. Má
því búast við að þessi uppá-
stunga verði ofarlega á baugi,
þegar viðbúnaðarnefndin héfur
störf á ný. Jafnframt er sýnt
að nefndin mun gera harða
«
liríð að ýmsum þeim embættis-
mönnum, sem Eisenhower hef-
ur sett yfir einstaka þætti her-
málanna. Lyndon Johnson og
fleiri nefndarmenn hafa þegar
krafizt þess að WJliam M.
Holaday, yfirmanni allra eld-
flaugasmíða í Bandaríkjunum,
verði vikið úr embætti. Þeim
þótti vitnisburður Holadays
fyrir nefndinni bera vott um
að hann væri enginn maður til
að gegna svo ábj’rgðarmiklu
starfi. Uppljóstranir. um stjóm-
leysi og ringulreið í landvarna-
ráðuneytinu og herstjóminni
hafa mjög dregið úr trausti
Bandaríkjamanna á Eisenhow-
er. Almenningsálit hefur
verið, að hvað sem öðru liði
væri ævistarf hans trygging
fyrir að honum myndi íara yf-
irstjórn hermálanna vel úr
hendi. Rannsókn viðbúnaðar-
nefndarinnar er enn skammt á
veg komin, en hún hefur nú
þegar sýnt að nkístjóm re-
públíkana er berskjölduð fyrir
spjótalögum demókrata. á stöð-
um, þar sem til skamms tima
var álitið að hana bitu engin
járn. . M.T.Ó.