Þjóðviljinn - 15.01.1958, Blaðsíða 6

35) __ ÞJÓÐVIUINN ______Miðvikudagur 15. janúar 1958
ÞIÓÐVIUINN
Útgefandl: Samelnlngarflokkur alþýflu — Sóslallstaflokkurlnn. — HitstJórar
Magnús Kjartansson (áb.), Siguröur Guðmundsson. — Fréttaritstjóri: Jón
BJarnason. — Blaðamenn: Ásmuncur Sigurjónsson, GuÖmundur Vigfússon,
ívar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. — Auglýs-
ingastjóri: Guðgelr Magnússon. — Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prent-
• amiðja: Skólavörðustíg 19. — Síml: 17-500 (5 linur). — Áskriftarverð kr. 25 á
mán i Reykjavík og nágrenni; kr. 22 annarsst. — Lausasöluverð kr. 1.50.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
Sjálfhælnisplatan
iflærinn á miklar eignir, segir
—íhaldið. En hvaða eignir
eru það nú, sem íhaldið státar
af? Það er bæjarlandið, lóðirn-
ar undir húsunum í hinum
nýju bæjarhverfum, það eru
götumar sem við göngum á,
það eru nokkrar húseignir, þar
á meðal barnaskólarnir, tvö
hús sem íhaldið kallar sjúkra-
hús, það eru skólaborðin,
sjúkrarúmin, stólar, borð og
skrifsiofuvélar á bæjarskrif-
stofunum, vatnsveitan, híta-
veitan, rafveitan, höfnin, grjót-
námið, sandnámið, bamaleik-
vellir, Austurvöllur, útistand-
andi skuidir og sjóðir. — Hvað
af þessu gat ihaldið látið bæ-
inn komast hjá að dga, hvar í
víðri veröld skyldi finnast bær
af líkri stærð og Reykjavík,
þar sem bæjaryfirvöldin gætu
gert það að sínu aðálhrósunar-
efni, að bærinn ætti slíkar
eignir?
TTver sem les þessar linur
gæti haldið að þær væru
skrifaðar í gær til að svara
■aðaláróðri Sjálfstæðisflokksins
við bæjarstjómarkosningamar
195S. Svo er þó ekki, heldur er
hér birtur ræðukafli, sem Sig-
fús Sigurhjartarson flutti fyrir
átta ámm, 24. janúar 1950. Sú
staðreynd sýnir að ekki ein-
ungis nú, heldur einnig við
undanfarandi bæjarstjórnar-
kosningar í Reykjavík héfur í-
haldið notað sama áróðurinn,
að hrósa sér af Sjálfsögðum
hlutum, framkvæmdum, sem
engin bæjarstjórn hefði komizt
hjá því að gera. Eða þá öðrum
sem íhaldsmeirihlutinn hefur
beinlínis verið rekinn til að
framkvæma, rekinn 'til af rök-
studdum tillögum vinstri flokk-
anna og því almenningsáliti,
sem tekizt hefur að skapa með
þrautseigri baráttu innan bæj-
arstjómar og utan.
jálfshól íhaldsmeirihlutans er
broslega fábreytilegt og
vekur raunar furðu ef áróðurs-
stjórar hans halda að enn einu
sinni takist að nota sömu gat-
slitnu áróðursplöturnar og
mest hefur glumið í við undan-
farnar bæjarstjórnarkosningar,
jafnvel um fyrirtæki sem enn
eru ókomin, en skartað hafa í
„bláum bókum“ og Ioforðalista
íhaldsins um tvennar, þrennar
kosningar. Þess er að vænta að
heilbrigð skynsemi kjósenda í
Reykjavík láti ekki lengur
bjóða sér jafn fáránlegt íhalds-
sjálfshól og Sigfús Sigurhjart-
arson brennimerkti með orðum
þeim sem tilfærð voru.
Áf henda ekti Dagsbrún
TT'kki er x-étt líflegt yfir hinni
fyrri kosningabaráttu Al-
þýðuflokksins í Reykjavik að
þessu sinni, enda munu for-
sprakkar Alþýðuflokksins hafa
orðið varir við að hún sé ekki
ýkjavinsæl hjá flokksmönnum
og fylgismönnum í bænum. En
þessi fyrri kosningabarátta Al-
þýðuflokksins í janúar er sem
kunnugt er háð í innilegu
bandalagi \’ið svartasta íhald-
ið í Reykjavík. Á sameiginlegri
kosningaskrifstofu, með sam-
eiginlegu launuðu starfsliði eru
Iögð á ráðin hvernig takast
megi að fá reykvíska verka-
nxenn til að afhenda Sjálfstæð-
isflokknum yfirráð i Dagsbrún,
hinu sögufræga og þrautreynda
bai-áttufélagi verkamanna í
Reykjavík. Þar leggur Alþýðu-
flokkurinn fram spjaldskrá um
alla Dagsbrúnarmenn með öll-
nm þeim upplýsincum sem
þessi gamli verkalýðsflokkur
hefur aflað sér um skoðanalega
afstöðu Dagsbrúnarmanna.
Þeim upplýsingum er tekið
tveim höndum af skxáfstofuliði
Sjálfstæðisflokksins, sefn telur
sig fá þar dýrmæta viðbót á
skoðananjósnaspjaldskrá sína.
Svo er farið að athuga í sam-
einingu hvort vissir atvinnu-
rekendur geta ekki haft viðeig-
andi áhrif á verkamenn, og
ekkert til sparað ef verða
snætti til þess að kosningabar-
áttunni lyki svo að Sjálfstæðis-
flokkurinn fengi að ráða Dags-
brún, — Alþýðuflokksmenn
fengju að lafa með likt og í
Iðju, en auðvitað hafðir að
engu.
TV’ú hefur það gerzt áður, að
^ ' Alþýðuflokkui-inn og Sjálf-
stæðisflokkurínn hafa farið
sameiginlega með stjónx í
Dagsbi'ún. Svo langt er þó sið-
an, að unga Dagsbrúnarmenn
í'ekur vart minni til þess, og
væri vert að lýsa því enn hve
gæfusamleg sú stjóm varð. En
sú tilhugsun, að Dagsbrún, for-
ustufélag íslenzkar verkalýðs-
hreyfingar, yrði lömuð vegna
þess að svartasta íhald og aft-
urhald landsins hefði náð tök-
um á stjóm hennar, er áreið-
anlega nóg til þess, að Dags-
brúnarménn rísi upp til vax-nar
félagi sínu og þeim samtökum.
sem þeir hafa byggt upp með
löngu starfi. Hér er það í húfi
sem reykvískir verkamenn
meaa sízt giata, og í-aunar ekki
alþýðufó’k tim land allt. Því
munu Dagsbrúnarkosningarnar
um næstu helgi verða pröf-
steinn á það hve árvakrir reyk-
vískir verkamenn eru um dýr-
mætustú eign sína, Verka-
mannafélagið Dagsbrún, — og
brýn nauðsyn að vel verði
brugðizt við, andstæðingar al-
þýðusamtakanna reiða hátt til
höggs — og lítil klíka Alþýðu-
flokksmanna reynir að draga
lokur frá, hurðum og lyfta í-
haldinu til valda. Því má nú
enginn Dagsbréinarrnaður liggja
á liði sínu til varnar.
Þegar listi Flokksins
var samþykktur
„Óánægður" skrifar um fundinn í fullírúaráði
Sjálfsíæðisflokksins í Reykjavík
Það var vissulega virðulegur
hópur og athygliverður, sem
lagði leið sína í Sjálfstæðishús-
ið hérna um daginn. Aðeins lít-
ill hluti allra þeirra alvarlegu
heldri manna fann bílastæði í
grenndinni og sumir bölvuðu
í hljóði.
Nú átti að halda fund. Var
hann síðan settur af Birgi
„Pataði xneð framfótunx“
Kjaran, fundarstjóra og bauð
hann fundarmenn alla hjai'tan-
lega velkomna og lýsti nokkuð
tilefni fundarins: Fulltrúaráð
Sjálfstæðismanna í Reykjavík
hafði verið hvat saman til að
ganga endanlega frá framboðs-
lista Flokksins við kosning-
amar, sem senn fæi'u í hönd.
Bað hann fulltrúa sýna nú bet-
ur en nokkru sinni einingu og
samstöðu Sjálfstæðisflokksins,
svo að hann gengi til barátt-
unnar brynjaður góðum og
hollum áformum.
Tók siðan til máls Guðmund-
ur bæjai’gjaldkeri Benediktsson
og gerði grein fyrir undan-
gengnu prófkjöi'i innan félaga
og flokksins. Þá skýrði hann
og nokkuð frá störfum kjör-
nefndar. Sagði hann, að 16
menn, sem skipuðu efstu sæti
listans hefðu hlotið flest at-
kvæði í prófkjörinu. Las hann
síðan listann og þarf ekki að
fjölyrða um hann hér. Allur
máiflutningur Guðmundar
hneig í þá átt, að segja aðeins
hið sanna og rétta eftir beztu
vitund.
Var nú orðið laust til' frek-
ari umræðna. Leíð nokkuð, þar
til fyi’stu kvaddi sér hljóðs
ungur og fi'amgjarn hæfíleika-
maður, Sígurjón Einarsson,
kallaður Bói, stjórnarmiðlimur
í Heimdalli. Hreyfði hann and-
mælum gegn því að Magnús
Jóhannesson, formaður Óðins
væri í svo tryggum sessi á lista
flokksins. Taldi hann þar betur
kominn Guðjón í Iðju, og benti
á máli sínu td stuðnings, að
Magnús væri lítt þekktur nema
meðal Óðinsfélaga og trésmiða,
og gæti það því rýrt fylgi
flokksins að bera hann fram til
sigurs. Listinn yrði um fram
allt að vera traustur og þannig
úr garði ger, að allir Sjálfstæð-
ismenn gætu sameinazt um
hann. Fannst Sigurjóni nauð-
syn bera til þess, að einhver
kuhnari maður Magnúsi yi'ði
valinn á listann og gerði hann
Guðjón að sinni tillögu. Heldur
hlaut uppástunga Sigurjóns
dræmar undii'tektir og víst er,
að enginn maður annar varð til
að veita henni stuðning á fund-
inum.
Næstur ’tók til máls maður
nokkur, sem hvatti eindregið
til einingar og samheldni inn-
an flokksins og mælti mót ríg
manna um einstök sæti listans.
Þar yi'ði aldrei ö'.Ium gert til
hæfis. Þykir ekki ástæða til að
rekja þær umræður, sem nú
fóru næst á eftir; var aðallega
um að ræða góða og varfærna
flokksmenn, sem lögðu höfuð-
áherzlu á einingu og samstöðu
og kváðu ella illt hljótast af.
Kom einnig berlega fram í
þeim umræðum ótti fultx'úa við
að eitthvað bærist út af fund-
inurn til andstöðuflokkanna og
gæti það mjög veikt traust og
álit flokksins, ef deilur risu
og yrðu háværar.
Ekki sáu allir fulltrúar sér
samt fært að sitja á óánægju
sinni, heldur risu úr sætum og
mæltu mót kröftuglega.
Skal þar f.vrstan frægan telja
Ólaf Hauk Ólafsson, cand. med.
Talaði hann af þunga og gagn-
í'ýndi harðlega þá ráðstöfun að
skipa Þorvaldi Garðari Krist-
jánssyni í eitt af hinum ör-
uggustu sætum. Eru fleyg orð-
in ummæli hans um Krústjoff
og spútnik. Ennfremur lét hann
ákveðin oi'ð liggja að þvi, að
nær stæði Þorvaldi Garðari
að halda sig fremur að kjör-
dæmi sínu heldur en böðlast í
offorsi „af kunnáttu og hug-
kvæmni“ í bæjarstjóm
Reykjavíkur, þótt ýmislegt
gott gæti svo sem af því leitt.
Gæti það þó trauðla aukið lík-
urnar fyrir þingmannskjöri
hans við næstu kosningar og
væri þar þó að hafa mun
stærra og feitara bein en setu
í bæjarstjói'n, nema hvort
tvegcja skyldi koma til. Sópaði
af Ólafi og virtist sem skuggi
færðist yfir settlegar ásjón-
ur ýmissa forystumanna flokks-
ins eftir því sem á leið ræðuna.
Kom svo, að aðalritstjóri
flokksins, Bjami Benediktsson
að nafni, stóðst ei Iengur mát-
ið, reis úr sæti sinu og veifaði
til fundarstjóra. Bjarni hefur
að jafnaði sæti sitt á fundum
i Sjálfstæðishúsinu innst í
vinstra homi, þar sem lítið ber
á. Veitti fundarstjóri honum
enga athygli en virtist sokk-
inn niður í lestur, Gekk þá
Bjarai fram að hinum glæsi-
Iegu spegilsúlum, teygði sig
þar sem mest hann mátti og
pataði með framfótum. Gekk
það ei að heldur. Lagði hann
þá leið sína niður í salinn,
nam staðar við ræðupallinn og
reyndi enn á allan máta að
gera vilja sinn kunnugan fund-
arstjóra. Augu hans voru hlns
vegar sem fest við lesturinn
og þar lauk, að kempan snar-
aðist heldur fimlega upp á
ræðupallinn og hnippti í bak
fundarstjóra. Var þá sem hann
hrykki af værum blundi og
fóru nokkur oi'ðaskipti milli
þeirra. Fékk Bjami siðan orðið
og fannst mönnum hann hafa
til þess unnið. Var í uppliafi
sem hann hefði orðið fyrir
nokkurri andlegri reynslu og átti
erfitt með að bögla orðunum
óbjöcuðum af munni fram,
hafði endg orðið var góðlát-
legrar kímni fundarmanna
veg^a vandræða sinna. Ekki
kvaðst í'itstjórinn geta sett sig
í spor þeirra marma, sem
fyndu sig í þeirn bölvuðum
ekki sen ósóma að standa upp
og skammast, þótt þeír væru
eklíi alveg í það heila ánægðir.
Sagði hann, að viðvíkjandi
þeim ummælum, sem fram
hefðu komið um Magnús Jóh.,
yrði hann að taka íram, að
Guðjón í Iðju gæti vitanlega
verið alveg eins hæfur. Kvaðst
hann þekja Guðjón miklu
minna, svo hann gæti ekki
sagt um það. Hins vegar hefði
hann vitað Magnús sýna mikla
hæfni og kunnáttu til stjórn-
sýslu og slíka men'n æfti auð-
vitað að styðja frarn til sigurs,
þar sem það yrði einnig til
heilla fyrir marga fleiri. Fór
hann einnig nokkrum um Þor-
vald G. og hældi honum á
hvert reipi. Að lokum stagaðist
ræðumaður nokkuð á því, að
hér væri alls ekki verið að
mismuna neinum. Þetta væri
aðeins hín gamla saga, semj á-
valt endurtæki sig, að aldrei
yrði öllum gert til hæfis eða
„Var sein hann hrjfcki af
værum bIlllldí••
á al’.t. kosið. Sagðigt hann nú
vona, að ágreiningurinn væri
hér með úr sögunni, enda væri
illa farið, cf ósamlyndi og
sundrung yrði nú einmitt, þeg-
ar mest á riði að snúa bökum
saman. Allt mál hans var mjög
gott og stíllinn röklegur i bezta
lagi. Efninu var og mjög skil-
merkilega komið á framfæri,
blaðalaust.
Bjuggust menn nú almennt
við, að umræður féllu niður,
fjai-stýrt, en x>ú varð þó ekki
raunin á.
Framhald á 10.