Þjóðviljinn - 16.01.1958, Page 1

nmmtudagur 16. janúar 1958 — 23. árgangur — 12. tölublað.
Með liernáminii er mikil
hætta leidd ylir Islendinga
Sovétstjórnin skorar á ríkisstjórn íslands aS styðja tillöguna um
fund þjóðarleiðtoga til þess að efla friðsamlega þróun
í gær birti forsætisráðuneytið bréf Búlganíns, forsætisráðherra Sovétríkj-
anna,- til Hermanns Jónassonar, forsætisráðherra íslands. Þar flytur sovét-
stjórnin tillögu sína um að kveðja saman forustumenn hinna ýmsu ríkja inn-
an tveggja eða þriggja mánaða til að ræða alþjóðamál og vinna að friðsam-
legri þróun í heiminum.
t bréfmu er vikið sérstaklega að aðstæðum. fslouds o-g bent á
þá ógnarlegu híettu sem íslendingar kalla yllr sig með því að
hafa herstöð í landi sínu. Einnig er bent á að islenzka ríkis-
stjórnin hafi ekki enn lýst yfir því opinJjerlega að íslantí muni
haina staðsetningu erlendra kjarnvopna og eldflauga.
Bréf Búlganíns forsætisráð-
herra er þannig i heild (millifyr-
irsagnir og leturbreytingar eru
settar af Þjóðviljanum):
„Kæri herra forsætisráðherra.
í bréfj mínu til yðar 12. des-
ember 1957 lýsti ég afstöðu Sov-
étstjómarinnar til þeirra knýj-
andi ráðstafana, sem að voru á-
liti ber að géra til að koma í
veg fyrir að ástandið í alþjóða-
málum farj enn versnandi og til
þess að stuðla að þáttaskilum í
samskiptum þjóða i milli.
Sá mikli áhugi, sem tillögur
Sovétstjórnarinnar hafa vakið
víða um heim gefur oss ástæðu
til að ætla að nú séu góð skil-
yrði fyrjr oss til þess að bjarga
mannkyninu úr ástandi hins
„kalda stríðs“, er nú setur mark
sitt á öll alþjóðamálefni. Sá
aukni hernaðarundirbúningur,
sem nú er gerður af hálfu ríkja
þeirra, er félagsríki eru í NATÓ,
hefur ekki fyrr verið ákafari en
nú, þegar eyðileggingarmáttur
nýjustu vopnategunda hefur
komizt á áður óþekkt stig. Eg
hygg, að þér séuð mér samdóma
um, að nú séu mjög afdrifaríkir
tímar í alþjóðamálum.
Aíleiðingar- vígbúnaðar-
kapphlaupsins
Sumir vestrænir stjómmáJa-
menn halda því fram, að svo
sem málum er háttað, sé engin
önnur leið til þess að tryggja
sem bezt öryggi þjóða, heldur en
sívaxandi hemaðarmáttur. En
það eru ekki aðrir en erkifor-
mælendur „kalda stríðsins" sem
neita því, að þetta vígbúnaðar-
kapphlaup, einkum samkeppni
stórveldanna og framleiðsla
hinna skæðustu og háskalegustu
tegunda vopna, gleypir sívaxandi
hluta þjóðarauðs landanna og
beinir í vaxandi mæli vinnuafla
þeirr,a til þess að safna mikJúm
birgðum morðvopna.
Þjóðunum verður það æ ljós-
ara, hver nauðsyn ber til þess að
gera þegar í stað ráðstafanir til
að breyta viðhorfum þeim í al-
þjóðamálum, sem einkum komu
fram á árunum eftir ófriðinn og
leiða nú til þeirrar spennu, er
ríkir þjóða í milli. Ólíkustu
flokkar og félagasamtök, kunn-
ir stjómmálamenn og athafna-
menn, fulltrúar hínna ólíkustu
skoðana, ríkisstjómir sósíalskra
og nokkurra kapitalskra landa,
þar með talin nokkur þátttöku-
ríki NATÓ, gerast nú formælend-
Nikolai Búlganin
ur fyrir þvi að setja niður deilur
milli austurs og vesturs með
samningaumleítunum.
Ekki í samræmi við
hagsmuni íslands
I þessu sambandi þyk:'r mér
rétt að taka það fram, að vér
erum algerlega á þeirri skoöun.
sem. þér settúð fram á Parisar-
fuiuli NATÓ-ráðsins um nanðsyn
þess að „gera allar hugsanlegar
ráðstafanir í þá átt að ná samn-
ingum milli austurs og vesturs
og tryggja með því friðinn“.
Það var í þessu skyni að ég setti
fram tillögur mínar nýlega í
bréfum til forsætisráðherra
nokkurra ríkja og í erindum
Sovétstjómarinnar til félagsríkja
Sameinuðu þjóðanna. í þessa átt
gengur einnig ályktun sú, sem
nýlega var samþykkt í Æðsta
ráði Sovétríkjanna um atriði í
utanríkisstefnu Sovétríkjanna, og
hefur texti hennar verið afhent-
ur ríkisstjórn og Alþingi íslend-
inga.
Það er einlæg sannfærisg vor,
herra forsætisráðherra, að hið
ríkjandi ástand í alþjððamálum
er hvorki í samræmi við hags-
muni íslands né annarra Norð-
urianda. Smáríkin hafa áhuga á
því að frjður og ró skapist í al-
þjóðasamskiptum, eins og þér
hafið oft og tíðum með réttu
tekið fram. Þær hafa áhuga á
friðsamlegu samstaríi við öll ríki
og á því að skapa skilyrði, þar
sem þær geta notið öryggis um
framtið sína.
Af þessum ástæðum höfum
vér fagnað yfirlýsingum þeim,
er forystumenn norsku og dönsku
ríkisstjómanna hafa gefið, þess
efnis, að Noregur og Danmörk
vilji ekki leyfá staðsetningu
kjamorkuvopna eða stöðva til
sendingar eldflauga af meðal-
stærð á landi sínu.-Þessi afstaða
Noregs og Danmerkur, samfara
því, að kjamorkuvopn fyrir-
finnast ekki í Svíþjóð né Finn-
landi, hefur orðið þess valdandi,
að hægt er að mynda um alla
norðanverða Evrópu svæði, þar
sem engin kjamorkuvopn yrðu
fýrir hendi, en slíkt myndi aftur
auka stórlega horfur á friði og
ró í norðurhluta Evrópu.
ísland í hættu
Vér höfum einnig athugað þá
yfirlýsingu, sem þér hafið nýlega
gert, þess efnis, að stefna ís-
lenzku ríkisstjómarinnar sé
„andstæð því að leyfa nokkra
hersetu á íslandi á friðartímum“.
Það leikur tæplega nokkur vafi
á því, að framkvæmd slíkrar
stjórnarstefnu er í samræmi við
áhugamál hinna frelsisunnandi
íslendinga, kjark þeirra og dugn-
að, sem vakið hefur djúpa virð-
ingu Sovétríkjanna.
Að þessu athuguðu teldi ég
það enga hreinskiini, herra for-
sæitisráðherra, að benda yður
ekki á þá staðreynd, að á land-
svæði svo friðelskandi lands.
sem Island er, lands, sem hefur
engan her, er staðsett mikil er-
lend herstöð. Sá möguleiki að
staðsetja kjamorkuvopn í þess-
ari berstöð er e. t. v. alls
ekki útilokaður, en sú stað-
reynd setur íslenzku þjóð-
ina í hættu, sem eiigan. veginra
er smávægileg. Enda þóttt ís-
lenzka ríkisstjórnin hafi elckíl
gefið neina skýra yfirlýsíng-u n
þessui efhi, þá er þess að gæta,
að yflrlýsingar hafa heldur ekkg
verið gefnar uin það, að íslandl
muni hafna staðsetningu er-
lendra kjarnvopna og eldflauga.
Eg nefni þetta hér sakir þess,
að á Parisarfundi NATÓ-ráðsins
var gerð sérstök ákvörðun um
að fá yfirforingja herafJa NATÓ-
bandalagsins fjarstýrð vopn 5
hendur og að efna til birgðasöfn-
unar kjarnvopna og afla her-
stöðva til þess að skjóta eld-
flaugavopnum á landsvæðum fé-
lagsríkja í NATÓ. Ef úr þessum
ráðstöfunum verður, teljum vér,
að þar með komist umræddl
Iönd í mjög háskalega aðstöðu,
vegna. þess, að þau hljóta að
sæta. áhættu af gagnárás, ef svo
færi, að herstjóm NATÓ-rikj-
anna grípi til kjamvopna;
gagnvart Sovétríkjunum eða öðr-
um friðeJskandi ríkjuni.
Vér teljum að ekkert sé
fávíslegra en að loka augun-
um fyrir aðvörunum, sem
byggðar eru á staðreyndum
vísibda um kjamvopn,
vetnissprengjur og eldflaugar.
Svo sem kunnugt er, geta vís-
indamenn ög tæknífræðingan
smiðað vetnissprengjur, sem
svara til sprengimagns 5—10
milljóna smálesta af trotyl
eða þaðan af meira. Það er
jafnvel erfitt að gera sér í
hugarlund á hve óendanlega
stóru svæði liægt er að út-
rýma gersamlega öllu lífi með
þvi að sprengja eina slíka
Framhald á 5. síðu.
armenn,
vö
sms
yfsle
Dagsbrúnarmenn! Einu simii enn gerir íháldiö og at-
vinnurekendur í Reykjavik atlögu acf Dagsbrún. Enn einu
sinni eru Dagsbrúnarmenn kvaddir til að verja Dags-
brún, heill hennar og heiöur, fyrir höfuöfjendum ís-
lenzki-a verkamanna.
Kosningafundurinn er í kvöld í Iðnó. Fftlmenniö og
mœtiö stundvíslega.
Árás atvinnurekencla. á Dagn-
brún átti að þessu sinni að dul-
búa bak við meinleysislegt and-
lit hægri krata, en atvinnurek-
endur gátu þó ekki stillt sig
um að birta B-listann í blaði
sinu, stóra Mogganum, sem
sinn lista, samtimis því sem
hægri kratarnir birtu hann í
litla Mogganum, Alþýðublaðinu,
sem sinn lista. Þarf því engum
blöðum um að fletta hvernig
listaskoffín þetta er undir kom-
ið.
Árás íhaldsins gegn Dags-
brún nú er sótt af örvæntíngar-
fyllri heift en nokkru sinni, því
íhaldið hefur nú á annað ár
verið utangarðs, og í tíð nú-
verandi stjórnar ekki haft sitt
gamla alræðisvald til að fé-
fletta verkamenn að vild sinni
með takmarkalausri álagningu
og okurgróSa og nýrri gengis-
lækkun.
Ihaldið hefur mánuðum
saman haft tugi manna á laun-
um til að undirbúa árás sína á
Dagsbrún — og hafa verka-
menn komizt í kynni við sendla
þessa undanfarið. Nú hefur það
sett upp fjelmargar kosninga-
skrifstofur víðsvegar um bæinn
— Afætuhyskið vill nú enga
fjármuni spara, ef það mætti
verða til þess að hægt væri að
splundra núverandi stjórnar-
samstarfi, svo íhaldið gæti
Framhald á 12. síðu.
Kosningasjóðiiriitzt
Alþýðubajidalagsíólk; leggjum öl! eitthvað aí mörk-
um í kosningasjóðinn
ic Baráttan gfegn íhaldinu í Reykjavík mæðir að langmestu
leyti á Alþýðubandalagínu. Það eitt er þess megiragt að
hrekja íhaldið á flótta og sigra það.
★ Það er þess vegna ljóst að ekki verður komizt hjá allveru-
legum kostnaði, þegar fengizt er við andstæðing ríns og
íhaldið, sem hefur takmarkalanst fjármagn — því aldrei
ern auðmenn Reykjavíkur eins örlátir og þegar íhaldið
þarf að verja völd sín ©g aðstöðu.
★ Alþýðúbandalagið heitir á allt stuðningsfólk sitt að leggja
eitthvað af mörkiun, hver eftir sinni getu. öll framlög,
jafnt smá sem stór, eru okkur ómetanlegur stuðningur.
Herðiun sóknina fyrir sigri Alþýðubandalagsins.
Fjáröflun&rnefnd.