Þjóðviljinn - 08.02.1958, Qupperneq 4
4) — ÞJÖÐVILJINN — Laugardagur 8. febrúar 1958
Bréi Hermeinns til Búlgeiníns
Saltketið misjaínlega gott — ískyggilega margir
hæklar — Hættulegir leikir barna á götunum
HÚSMÖÐIR EIN lét þess get-
ið í samtali við póstinn, að
sér fyndist dálítið undarlegt,
að þegar hún keypti kjöt,
fylgdu venjulega tvö, þrjú og
upp í fjögur hækilbein (hækl-
ar) með í pakkanum. Þótti
henni þessi hæklafjöldi í-
skyggilega mikill, því eins og
kunnugt er, þá er lítill matur
á hækilbeinunum, en þau gera
án efa nokkrar krónur, þegar
þau eru vigtuð með í pakk-
anum. Þá hafði konan einnig
> orð á því. að saltkjötið, sem
hún fengi í kjötverziunum
væri ákaflega misjafnt, sum-
staðar ágætt, en sumstaðar
því líkast, að reyttur hafi
verið saman afgangur ýmis-
konar og settur í salt.— Und-
ir þessí ummæli konunnar vill
pósturinn taka. honum hefur
gengið misja.fnlega vel að fá
gott saltkjöt í matinn og oft
heyrt ágætar húsmæður fár-
ast um það, hve saltkjötið hjá
þessum eða hinum kjötkaup-
manninum sé vont.
BÍLSTJÖRI SKRIFAR: „Það
er oft rætt og ritað um slysa-
hættuna, sem vofir yfir börn-
unum á götunni, og brýnt fyr-
ir þeim að gæta varúðar. Lík-
Orðsending Tékka
Framhald af 12 síðu.
skuldbindi sig til að beita ekki
slíkum vopnum.
Ennfremur gerir hún grein
fyrir stuðningi sínum við þá til-
lögu pólsku stjórnarinnar að
bönnuð verði staðsetning kjam-
orkuvopna í miðri Evrópu, í
Austur- og Vestur-Þýzkalandi,
Póllandi og Tékkóslóvakíu og
því bnrmi framfylgt með ströngu
eftÍTÍitl.
Tékkneska stjórnin tekur einn-
ig einrlregið undir tillöguna um
að gerður verði griðasáttmáli
milli Atlan7bandalagsins og Var-
sjárbandalagsins og mmnlr á að
Macmillan. forsætisráðherra
Bretlands hefur nýlega tekið
vel í þá tTllögu.
Hún viðurkennir að stórveld-
in beri sérstaka ábyrgð á varð-
veizlu friðar og öryggis í heim-
inum. en telur þó jafnframt að
smáríkiunum beri einnig að láta
til sín hovra og hafa forgöngu
um að draea úr viðsjám. Hún
lýkur orðsendingu sinni. sem
síðar mnn verða birt orðrétt hér
í blaðínu. með því að hún sé
þess fullviss að íslenzka ríkis-
stjórnm muni einnig vilia leggja
fram sinr skerf til að ráðstefna
stjómarlf'ð+oea verði kvödd
saman í bví skvni að bægja frá
ófriðarhættunni og tryggja var-
anlegan frið og að hún vilji taka
þátt í slíkrf ráðstefnu og gera
sitt til að hún megi vel takast.
Félag járniðnaðarmanna
Framhald af 1 síðu
Einar Magnússon, Vélsm.
Sig. Sveinbjörnss.
Hannibal Helgason, Stálsm.
Á B-listanum er Sigrurjón
Jónsson í formannssæti og póli-
tískir jábræður hans skipa önn-
Ur sæti listans.
lega taka börnin lítið mark
á öllum aðvörunum í þessu
efni, a.m.k. fara þau oft mjög
ógætilega um götumar. Sér-
staklega virðast mörg börn
hafa gaman af því að standa
í vegi fyrir bílum, sem fara
um göturnar, og víkja þau þá
helzt ekki af miðri götu, svo
oft verður bílstjórinn að nema
staðar til þess að keyra ekki
á börnin. Stundum raða höm-
in sér líka upp sitt hvom
megin við hjóLförin og gera
sig líkleg til að stökkva á
bifreiðar, sem fara framhjá.
Þetta er vitanlega stórhættu-
legur leikur, e'kki sízt fyrir
það, að oft er flughált í hjól-
förunum, og má þá lítið út áf
bera til þess að bömin renni
ekki til á hálkunni og lendi
undir bílunum. Og oft gera
börnin alvöru úr því að
stökkva á bíla, sem aka hægt;
þau henda sér þá á hlið bíls-
ins og reyna að ná handfestu
og láta bílinn draga sig eftir
götunni. Þarf víst ekki að út-
skýra fyrir neinum hve hættu-
legt þetta er. Þá em það
skíðasleðarnir, sem börnin
eru nú með um allar götur.
Það er vitanlega eðlilegt, að
börnin langi til að leika sér
á sleðunum sínum, en það er
alveg ófært, að smábörn, sem
ekki hafa einu sinni vald á að
stjórna skíðasleða, séu að bisa
með slík leikföng á fjölförn-
um götum. Og stundum renna
börnin sér á fleygiferð niður
brattar götur, og fara þá hik-
laust þvert yfir götur, sem
liggja þvert í gegnum „sleða-
brautina". Ég hef t.d. séð
börn renna sér á miklum
hraða niður Njarðargötu og
Bragagötu og þvert yfir Sól-
eyiargötu. Um daginn varð
strætisvagnsstjóri að snar-
bremsa á gatnamótum Sóleyj-
argötu og Bragagötu, vegna
þess, að smástrákur renndi
sér á fleygiferð í veg fyrir
vagninn. Sjá ailir hvílík hætta
er í slíku fólgin. Ég vil biðja
þig, póstur sæll, fyrir mína
hönd og sjálfsagt margra
annarra bílstjóra, að skila því
til barnanna að leika sér eklti
að því að stórauka slysahætt-
una með því að fara óvariega
í veg fyrir bíla eða hanga ut-
an í þeim. 1 hálku og slæmri
færð, eins ög oft hefur ver-
ið í vetur, er aldrei að vita
hvenær barni skrikar fótur
eða bíll skrensar til á göt-
unni“. — Hér má bæta því
við, að ökumenn munu oft
vera hafðir fyrir rangri sök,
þegar deilt er á þá fyrir ó-
gætilegan akstur í sambandi
við umferðarslys. Og víst er
um það, að enginn bílstjóri
gerir það að gamni sinu að
valda slysum á samborgurun-
um, hvorki börnum né full-
orðnum.
Framhald af 1. síðu.
Atlanzhafsbandalagið. Jafnein-
dregið hafa og íslendingar mark-
áð bá afstöðu sína, að beir
muni ekki leyfa erl. her land-
vist á friðartímum. Þetta var
markað glögglega í varnarsamn-
ingnum við Bandaríkin 1941,
bar sem tekið var fram. að i-;> - i
erlendi her skyldi hverfa strax
af landi burt í stríðslokin. Þetta
var áréttað við inngöngu íslands
í Sameinuðu bjóðirnar og enn
vandlegar við inngöngu fslands
í Atlanzhafsbandalagið. Þetta
var enn á ný áréttað 1951, beg-
ar síðari varnarsamningurinn
við Bandaríkin var gerður. í
samræmi við betta óskaði líka
Albingi 28. marz 1956 eftir end-
urskoðun samningsins með brott-
flutning hersins fyrir augum,
bar sem friðarhorfur höfðu bá
farið batnandí um skeið. Vegna
óvæntra og hörmulegra atburða,
sem gerðust haustið 1956, óx
uggur og óvissa í alb.ióðamál-
um svo að nýju, að sjaldan hafa
horfur vérið uggvænlegri, og
voru bví tilmæiin um endurskoð-
un samningsins afturkölluð. Ósk
bessi hefur ekki verið endurnýj-
uð, vegna hins „alvarlega á-
stands, sem nú ríkir, og vaxandi
ófriðarhættu11, eins og bér lýsið
ástandi albjóðamála í upphafi
bréfs yðar 12. desember. En
engir myndu fagna meira en ís-
lendingar batnandi friðarhorf-
um, sem gerðu erlenda hersetu
óbarfa í landi beirra.
í bréfi yðar frá 8. janúar 1958
ræðið bér nokkuð um herstöð
Bandaríkjanna á íslandi og seg-
ið í bví sambandi, að íslenzka
ríkisstjórnin hafi ekki gefið
neina skýra yfirlýsingu um bað.
hvort staðsetning kjamvopna
eða eldflauga yrði leyfð á fs-
landi. f tilefni af bessu bykir
mér rétt að vekja athygli yðar
á yfirlýsingu sem íslenzka rík-
isstjómin birti 7. maí 1951, beg-
ar varnarsamningurinn við
Bandaríkin var gerður, en ban
segir orðrétt:
„Óbarft er að taka bað fram,
svo sjáifsagt sem bað er, að ráð-
stafanir bessar (b-e. ráðstafan-
ir bær, sem rætt er um í samn-
ingnum) eru eingöngu varnar-
ráðstafanir. Aðilar samningsins
eru sammála um, að ætlunin er
ekki að koma hér upp mann-
virkjum til árásar á aðra, held-
ur eingöngu til varnar“.
Sú afstaða íslands, sem hér
kemur fram, er að sjálfsögðu ó-
breytt enn. Þessi afstaða leiðir
eðlilega til bess, að hér verða
ekki ieyfðar stöðvar fyrir önn-
ur vopn en bau, sem íslending-
ar telja nauðsynleg landi sínu
til varnar. Um kjarnorku- eða
eldflaugastöðvar á íslandi hefur
aldrei verið rætt og engin ósk
komið fram um slíkt.
Þér minnist á bað í bréfi yð-
ar 12, desember, að hugsanlegt
| sé að veita íslandi öryggi í
! formi „tryggðs hlutleysis" og
muni stjórn yðar fús til að
styðja tiliögur, sem kynnu að
koma fram um bað. Jafnframt
og ég bakka stjóm yðar bann
hug til íslands, sem hér kemur
fram, vil ég vekja athygli yðar bess að auka viðsjár á ný. Af
á bví, að samkvæmt bví, sem er bessum ástæðum virðist heppi-
rakið hér á undan, hafa íslend- legt, enda virðist ekkert bví til
ingar komizt að beirri niður-; fyrirstöðu, að samræma tillögur
stöðu, að öryggi fslands verði Atlanzhafsbandalagsins og Sov-
að óbreyttum aðstæðum bezt étríkjanna, t.d. með bví að halda
tryggt með bátttöku í Atlanz-
hafsbandalaginu, enda séu bau
samtök helzta trygging bess, að
friður haldist, meðan ekki næst
samkomulag um bætta sambúð
stórbjóða og verulega afvopn-
un.
f framhaldi af bessu finnst
mér ekki úr vegi að minna á
nokkur ummæli yðar í bréfi frá
12. desember. Þér segið í upp-
hafi bréfsins:
„Færi svo. að styriöld bryt-
ist út til bölvunar öliu mann-
kyni, bá er bað víst, að ekkert
ríki, smátt eða stórt, getur tal-
ið sig öruggt‘r.
Þéj^ segið enn fremur nokkru
síðar í bréfinu:
„Það væri bó háskaleg blekk-
ing að ímynda sér, að nú á
fund utanríkismálaráðherranna,
fyrst eða undirbúa fundinn éftir
diplómatiskum leiðum. Það er
að sjálfsögðu samningsatriði,
hve fjölmenn ráðstefna æðstu
manna eigi að vera.
Ég tel ekki rétt að bessu sinni að
ræða sérstaklega bær tillögur,
sem bér ræðíð um í bréfum yðar,
að heppilegt myndi vera að
leggja fyrir slíkan fund. Tillög-
ur bessar snerta flestar meira
önnur ríki en ísland. og er æski-
legt að heyra undirtektir þeirra,
áður en endanleg afstaða er tek-
in til tillagnanna. Sennilega
koma bau með einhveriar gagn-
tillögur. Því virðist eð’ilegt, að
reynt verði að samræma nokkuð
sjónarmiðin, áður en fundur
æðstu manna er haldinn, b'ðí
:tímum yrði hægt að takmarka afi ila^ væl'i líklegt tii að tryggja
styrjöld við tiitekið svæði. Hafí
báðar heimsstyrjaldirnar hafizt
betri árangur af störfum hans.
Þótt ég ræði ekki umræddar
staðbundnum hernaðaraðgerð-; tillögur yðar frekar að svo
um, bá er enn síður ástæða til-
að ætla, að með bróun hertækn-
innar verði hægt að koma í veg
fyrir, að hernaðarsvæðin breið-
!st út“.
Þessi ummæli yðar, herra for-
sætisráðherra. sem eru vafalaust
hárrétt. benda vissulega til bess,
að á stríðstímum yrði hlutleysí
lítil vemd fyrir land, sem hef-
ur jafnmikla hernaðarlega býð-
ingu og ísland. Lega íslands er
slík, að íslendingum er bað
meira hagsmunamál en nokkuð
annað, að ekki komi til styrj-
aidar. Að óbreyttum aðstæðum
eiga beir bví samstöðu með beim
samtökum, sem frá sjónarmiði
heirra em nú helzfa trygging
bess, að friður haldist.
Af sömu ástæðum er bað
iafnmikið hagsmunamál íslend-
inga, að samhúð stórveldanna
batni og friðurinn í heiminum
komist á traustari grundvöll. bví;
að vopnaður friður verður aldrei
tryggur og óhöpp og ill atvik
geta leitt til beirrar tortíming-
ar. sem allir vilja bó forðast.
Þess vegna fagna íslendingar
sérhverju frumkvæði, sem bein-
ist að bví að finna betri skip-
an á sambúðarháttum stórveld-
anna en bá. sem nú er. Af bess-
stöddu, vil ég taka skýrt fram,
að bað er skoðun bíóðar minn-
ar, að al'ar tillögur, sem geta
leitt til betri sambúðar bjóða
og afvopnunar. beri að athuga
vandlega. Eðlilegt virðist, að
slík athugun fari m.a. fram á
vegum Sameinuðu b.ióðanna, og
ber bví að vænta, að stjórn yð-
ar sjái sér fært að taka sem
fyrsf aftur bátt í störfum af-
vopnunarnefndar Sameinuðu
bjóðanna.
Mér er bað mikil ánægja að
taka undir ummæli yðar um
góða sambúð og samskipti milli
fslands og Sovétríkianna á und-
anförnum árum. Ég get fullviss-
að yður um. að fslendingar bera
hlýjan hug til bióða Sovétríkj-
anna og hafa áhuga á að fylgj-
ast með framförum á sviði at-
vinnutækni og menningar í hín-
um víðlendu og fjölmennu ríkj-
um beirra.
Það hefur komið í liós í seinni
tíð, að miklir möguleikar eru
til hagkvæmra vöruskinta milli
fslands og Sovétríkjanna. Mér
er Ijúft að minnast bess, að
bessi viðskipti hafa verið oss
íslendingum mjög gagnleg. Það
hefur sýnt sig. að við höfum get-
að fengið frá Sovétríkjunum
um ástæðum fögnuðu fslending- mikW af vön,m- sem eru nauð-
ar beirri ákvörðun
nýlokins !vn1eear
fyrir b.ióðarbúskap
fundar Atianzhafsbandalagsins, j Is'endinga, og ég vona. að bær
að gerðar yrðu ný.jar tilraunir
til að bæta sambúðina milli
austurs og vesturs. t.d. með
fundi utanríkismálaráðherra. Af
sömu ástæðum tel ég mér líka
fært að lýsa stuðningi við til-
lögur ríkisstjórnar Sovétríkj-
anna um fund æðstu manna
nokkurra ríkja, enda verði ekki
'■asað um ráð fram við undir-
búning hans. Mörg rök hníga
nð bví, að gott gæti leitt af
slíkum fundi, en bó bví aðeins,
að hann verði svo vel undirbú-
inn, að árangur verði af störf-
um hans og hann valdi bví ekki
vonbrigðum, er gætu orðið til
vörur. sem vér höfum látið Sov-
étríkjunum í té, hafi einnig ver-
ið beim gagnlegar.
Vér kunnum vel að méta bann
markað fyrir útflutningsvörurn-
ar, sem onnazt hefur í seinni tíð
í Sovétrík.iunum.
Það er von mín, að bessi og
önnur samskipti fslands og Sov-
étríkianna megi halda áfram og
að oss í friðsömum heimi megi
lánast að vinna áfram að bví
að treysta gagnkvæma virðingu
og vináttu bjóða okkar.
Yðar einlægur,
Hermann Jónasson.