Þjóðviljinn - 08.02.1958, Blaðsíða 6

6)
ÞJÓSVILJINN
Laugardagur 8. febrúar 1958

ÞIÓÐVILIINH
Útgeíandl: Sameinlngarflokkur alþýBu - Bóslallstanokkurinn. - Rltstjórar
Masnús KJartansson (áb.), Slgurður Guömundsson. — Fréttaritstjórl: Jón
BJarnason. - Blaöamenn: Ásmundur Sivurjónsson, GuÖmundur Vlgfússon,
ívar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. — Auglýs-
InicastJóri: Guögeir Magnússon. — Ritstjórn, afgrelösla. auglýsingar, prent-
amlðJa: Skólavörðustíg 19. - Sími: 17-500 (5 línur). - ÁskriftarverÖ kr. 25 &
■ián i ReykJavík og nágrennl; kr. 22 annarsst. - Lausasöluverö kr. 1.50.
PrentsmlöJa ÞJóðvlUana.
„Týnd er æra, töpuð sál..”
Vj’yrsti fundur hinnar
* nýkjörnu bæjarstjórnar
Reykjavíkur varð sögulegri
en« flesta grunaði fyrir fram.
Strax við kjör forseta kom í
Ijós að íhaldið réð yfir 11
atkvæðum enda þótt fulltrúar
þess í bæjarstjórninni séu
ekki nema 10 samkvæmt úr-
slitum kosninganna. Þetta
endurtók sig við kjör borgar-
stjóra. Gunnar Thoroddsen
var kosinn borgarstjóri til
næstu fjögurra ára með 11
átkvæðum en fjórir seðlar
voru auðir. Við kosningu bæj-
arráðs kom svo formlega í
]jós hvað gerzt hafði. Listi
íhaldsins var skipaður þremur
flokksmönnum þess og auk
þess Magnúsi Ástmarssyni,
-eina fulltrúanum sem Alþýðu-
flokkurinn fékk kjörinn í
bæjarstjórn. Fékk þessi listi
11 atkvæði en sameiginlegur
listi Alþýðubandalagsins og
Framsóknarflokksins 4. Bæj-
arstjórnin öll og nokkrir tug-
ir áheyrenda urðu vitni að
því að síðustu leifar Alþýðu-
flokksins í bæjarstjórn
Reykjavíkur höfðu verið end-
anlega innlimaðar í íhaldið.
Það fór ekki lengur milli mála
hvað gerzt hafði. Og staðfest-
ing .þess hélt áfram allar
kosningarnar út. Ihaldið réð
yfir 11 atkvæðum gegn 4 at-
kvæðum vinstri manna, Al-
þýðubandalagsins og Fram-
sóknarflokksins.
V^essi tíðindi eru ekki ólíkleg
*• til að vekja almenna at-
hygli og undrun, ekki aðeins
í Reykjavík heldur einnig um
allt land. Einn af andstöðu-
flokkum íhaldsins hvarf af
sjónarsviðinu í kosningunum.
Það var Þjóðvarnarflokkur-
inn. Annar varð fyrir óvenju-
legu afhroði en slapp þó með
einn mann inn í bæjarstjórn.
En nú er komið á daginn að
hér hefur verið svikizt aftan
að kjósendum. Ihaldsandstæð-
ingar hafa verið vélaðir til að
kjósa framboðslista, sem þeg-
ar á herðir reynist hafa ver-
ið á snærum Sjálfstæðis-
flokksins. Ihaldið þurfti ekki
að tapa meirihlutanum til
þess að í ljós kæmi óheilindi
og yfirdrepsskapur hægri
manna Alþýðuflokksins. Jafn-
vel þegar svo stendur á, að
íhaldið bætir við sig tveimur
fulltrúum og tekur þá af
Þjóðvörn og Alþýðuflokknum
sjálfum er þakkað fyrir fleng-
ingruna með því að láta eina
fulltrúann sem Alþýðuflokkur-
inn á eftir í bæjarstjórninni
skríða upp í bólið til íhalds-
ins. Þetta er áreiðanlega há-
mark þeirrar ömurlegu niður-
lægingar, sem hægri menn Al-
þýðuflokksins hafa leitt yfir
flokk sinn síðan undan tók
að halla af völdum stefnu-
svikanna og íhaldsþjónustunn-
ar. Er sú eymd flokksins inn-
sigluð með því að tekin er
Tveir fyrrverondi róðherrar
Adenouers leyso fró sk|óðunni
alger ábyrgð á stjórnarhátt-
um íhaldsins í bæjarmálum
Reykjavíkur, Gunnar Thorodd-
sen er nú jafnframt borgar-
stjóri leifanna af Alþýðu-
flokknum, og allir trúnaðar-
menn íhaldsins í nefndum og
störfum á vegum bæjarstjórn-
ar starfa allt kjörtímabilið á
ábyrgð þeirra. Alþýðuflokkur-
inn er hættur sjálfstæðri til-
veru í bæjarstjórn.
Ijetta blasir nú við því al-
*• þýðufólki sem varið hefur
kröftum sínum og ævistarfi í
þágu Alþýðuflokksins og
trúði því að hlutverk hans
yrði að berjast gegn auðstétt
og íhaldi og færa íslenzkri al-
þýðu sigurinn. Margt og mis-
jafnt hefur þetta fólk orðið
að horfa upp á og þola for-
ingjum sínum, en vafalaust
fátt jafn átakanlegt og það
sem gerðist í fyrradag í fund-
arsal bæjarstjórnar við Skúla-
tún. Og það er engu líkara
en jafnvel Alþýðublaðið skilji
að ekki sé allt með felldu
þegar fulltrúi Alþýðuflokksins
gengur svo opinberlega á
mála hjá íhaldinu og fær fyr-
ir örfáa brauðmola. I frétt
Alþýðublaðsins í gær af bæj-
arstjórnarfundinum er þess
vandlega gætt að hvergi komi
fram að neitt óvenjulegt hafi
skeð. Engra lista er getið og
engin atkvæðatala er nefnd,
aðeins skýrt frá nöfnum
þeirra er kosnir voru í trún-
aðarstörf og nefndir. Er þá
Alþýðublaðið eftir allt sam-
an ekki stolt af fulltrúa sín-
um og frammistöðu hans, eða
af hverju stafar þögnin og
feluleikurinn? Hins vegar er
Morgunblaðið hvergi feimið:
„Samstarf Sjálfstæðismanna
og Alþýðuflokksins við kosn-^
ingar og samvinna kommún-
ista og Framsóknarmanna.
Gunnar Thorodtlsen kosinn
borgarstjóri með 11 atkvæð-
um“, skartaði á forsíðu í gær.
Það er hinn hlakkandi tónn
húsbændanna á höfuðbólinu,
sem vita að þeir hafa endan-
lega auðmýkt og lagt undir
sig hjáleiguna. Og íhaldið get-
ur vissulega'verið ánægt. Því
hefur tekizt hvorttveggja í
senn, að innbyrða eina full-
trúa Alþýðuflokksins og
storka á eftirminnilegan hátt
þeim 2860 kjósendum í
Reykjavík, sem þrátt fyrir
al!t héldu tryggð við Alþýðu-
flokkinn 26. janúar s.l. og
trúðu að framboði hans væri
stefnt gegn íhaldinu. Það hef-
ur margur miklazt af minni
árangri.
E
ftir að innlimun Alþýðu-
flokksins í íhaldið er orðin
staðreynd í bæjarstjórn
Reýkjavíkur, til viðbótar
þjónustunni í verkalýðsfélög-
unum, verður það enn Ijósara
en áður hve gjörsamlega
hægri menn Alþýðuflokksins
¥ Tmræður um utanríkismál
^ á vesturþýzka þinginu I
Bonn skömmu fyrir síðustu
mánaðamót urðu hinar hörð-
ustu, sem þar hafa farið fram.
Ræðuhöldin, sem var útvarpað,
stóðu samfleytt í 17 klukku-
tíma. Hvað eftir annað komst
allt í uppnám í þingsalnum,
Erich OHenhauer
gauragangur, hark og háreysti
yfirgnæfðu mál manna. Verstu
ólátaseggirnir voru þingmenn
Kristilegra demókrata, flokks
Adenauers forsætisráðherra.
Seint í umræðunum, þegar
tveir fyrrverandi ráðherrar í
stjórn Adenauers báðu um orðið,
gengu þeir kristilegu berserks-
gang, glömruðu með lokunum
á púltunum sínum, stöppuðu
og æptu. Um tíma leit út fyr-
ir að forseti yrði að fresta
fundi, meðan verið væri að
stilla til friðar.
Ra
fylgismönnum Adenauers
svona í hamsi eru Thomas
Dehler, fyrrverandi dómsmála-
ráðherra, og Gustav Heine-
mann, fyrrverandi innanríkis-
ráðherra. Báðir sátu í fyrri
ríkisstjórnum Adenauers,
Heinemann til 1950 og Dehler
til 1953. Dehler var formaður
þingflokks Frjálsra demókrata
l
eru slitnir úr öllum tengslum
við sögu, fortíð og ætlunar-
verk þess flokks, sem reisti
merki verkalýðshreyfingarinn-
ar og sósíalisma á Islandi fyr-
ir meir en 40 árum. Hægri
kiíkan er ekki aðeins að eyði-
leggja Alþýðuflokkinn eins og
fram kom í bæjarstjómar-
kosningunum, heldur stefnir
hún óðfluga með leifar hans
beint yfir til íhaldsins eins
og sannaðist í bæjarstjórninni
og verkalýðsfélögunum. Fortíð
og stefna Alþýðuflokksins er
lögð á altari íhaldsins, æran
týnd og sálin töpuð í trölla-
hendur þess afturlialds
og kúgunarvalds sena heitið
var að sigra. Af slíkum at-
burðum og staðreyndum
hljóta allir einlægir og góðir
drengir í hópi Alþýðuflokks-
manna að draga nýjar og
augljósar ályktanir um hvern-
ig störfum og kröftum verði
bezt varið hér eftir til að
tryggja framgang þess mál-
staðar sem nokkrir ofstækis-
fullir hægri menn hafa fótum
troðið, svikið og svívirt á svo
eftirminnilegan hátt.
á síðasta þingi og réði mestu
um að flokkurinn sleit stjóm-
arsamstarfi við Adenauer. Hann
dró sig í hlé úr flokksforust-
unni fyrir síðustu kosningar
vegna heilsubrests. Heinemann
var kjörinn á fyrsta þingið í
Bonn fyrir Kristilega demó-
krata, en sagði sig úr flokkn-
um nokkm eftir að hann lét
af ráðherraembætti. Um tíma
var hann fyrir smáflokki, en
var í framboði fyrir sósíal-
demókrata í þingkosningunum
í haust og komst þá aftur á
þing.
Dehler og Heinemann
í
I
þessu“. Einnig vék Dehler að
tiliögu Edens á fundi æðstu
manna stórveldanna í Genf,
um að dregið yrði úr vopna-
búnaði á svæði í Mið-Evrópu,
til þess að greiða fyrir sam-
einingu Þýzkalands. „Forsætis-
ráðherra Þýzkalands kom þvi
til leíðar að þessi tillaga, sem
virtist ætla að geta orðið sam-
komulagsgrundvöllur, var tek-
in aftur. Hver getur svo trúað
því, að þessi maður vilji satn-
eina Þýzkaland?"
¥jví er haldið
Dehler, að
slitu
báðir samsfarfi við Adenau-
er vegna ágreinings um utan-
ríkisstefinu Vestur-Þýzkalands.
I utanríkismálaumræðunum
fengu þeir tækifæri til að gera
upp við hann reikningana. Það
uppgjör kom svo óþyrmilega
við kaun liðsmanna stjómar-
innar, að þeir ætiuðu af göfl-
unum að ganga, og vestur-
þýzkum blöðum ber saman um
að öldurótsins frá umræðun-
um muni lengi gæta í vestur-
þýzkum stjórnmálum. Liðið
var að miðnætti, þegar Thom-
as Dehler tók til máls. Hann
---------------------
I
Erlend
Éíðfndt
sagðist hafa sannfærzt um, að
kominn væri tími til að hann
leysti frá skjóðunni og fletti
ofan af Adenauer og athæfi
hans. „Það vill svo vel til, að
ég veit meira en margur annar.
Ég hef gægzt bak við tjöldin.
Ég hef séð bak við grímurnar",
sagði Dehler. Hann kvaðst
hafa sannfærzt um það smátt
og smátt af kyhnum sínum af
Adenauer og störfum hans, að
forsætisráðherrann hefði aldrei
kært sig hót um að sameina
Þýzkaland á ný. Ilann talaði
um sameiningu tii þess að
friða almenning, en gerði ekki
nokkurn skapaðan hlut til að
koma henni í kring.
fram, sagðL
kjósendur í
Vestur-Þýzkalandi hafi skorið
úr og vottað Adenauer traust
í kosningunum síðastliðið
haust. En þar var ekki um mál-
efnalegan úrskurð að ræða,
fenginn samkvæmt leikreglum
lýðræðisins. Kristilegir demó-
kratar náðu meirihluta með
hinum óbverralegustu brögð-
um. Helgasta kennd bióðarinn-
ár, trúarbröeðin, kristindómur-
inn, var blygðunarlaust mis-
notuð til að fæla fólk frá
að kveða upp pólitískan úr-
skurð og telja því trú um að það
ætti að kveða upp trúarlegan
úrskurð. Biskuparnir gáfu út
hirðisbréf, sem lesin voru upp
af hverjum prédikunarstól, þar
sem hinurn trúuðu var sagt að
Adenauer og flokkur hans væri
málsvari hins góða en andstæð-
ingar ríkisstjómarinnar full-
trúar hins illa. Svona er hægt
að vinna kosningar, en svona
glata menn lýðræðinu, sagði
Dehler. Ilann sagði að lokum:
„Ríkisstjórn sambandslýðvelcl-
isins hefur ekki enn borið
fram eina einustu tillögu,
póhtíska tillögu, um samninga-
viðræður. í staðinn er rekin
valdstefna, nú síðast eldflauga-
rseðu sinni nefnir Dehler
hvert dæmið af öðru um að
Adenauér hefði beinlínis kom-
ið fyrir kattarnef sameiningar-
tillögum, sem von var um að
bæru árangur. Einkum ræddi
hann um svarið við tillögu Sov-
étríkjanna frá 1952, um að
Þýzkaland yrði sameinað og
stæði utan hernaðarbandalaga.
Þá hefði Adenauer beitt áhrif-
um sínum til að fá Vesturveld-
in til að hafna tilboðinu. Sama
sagan hefði endurtekið sig
hvað eftjr annað. Dehler minnti
á fund utanríkisráðherra stór-
veldanna í Berlín i janúar og
febr. 1954. Þá studdi Dehler
enn ríkisstjórnina og kom til
Berlínar. Þar tók fulltrúi
Adenauers í fylgdarliði utan-
ríkisráðherra Vesturveldanna,
Blankenhom, á móti honum
með þessum orðum: „Það er
ekkert að óttast, hr. Dehler,
það verður enginn árangur af
Konrad Adenauer
«» '— ■"'’i
og kjarnorkustefna. . . . Hvern-
ig verður útlitið eftir nokkra
mánuði, eftir nokkur ár? Eld-
flaugastöðvar að minnsta kosti
á Eifel svæðinu, máske í
Fichtelgebirge í Bajern. Og
trúið þið því, að þá dragi úr
viðsjám? Trúið þið því, að þá
verði sundrað Þýzkaland sam-
einað? Ég álít, að þessi stefna
hafi þveröfug áhrif. Það verð-
ur, eins og Dulles hefur kom-
izt að orði, gengið „sífellt nær
brún hengiflugsins“. . Stefna
kalda stríðsins er í rauninni
engin stefna, hún er fólgin í
því að afsala sér allri stefnu,
Framhald é 10. síðu