Þjóðviljinn - 13.02.1958, Blaðsíða 7

B%nmtudag«f' "LSi febrúar i9ö8' — ÞJ0ÐV1HJINN* — (7
Mni
Kjartan Ólaísson:
I fæðingarborg
Kólumbusar
Vitinn frægi
Sjómanns-
blóð
íslendingur, sem lengi hefur
dvalið margar þingmanna’.eiðir
frá hverri úthafsströnd, þráir
hafið.
Einnig sá, sem lélegur er
sjósóknari á sínu föðurlandi,
saknar þess að geta ekki geng-
ið á ströndinni og látið liti
hafsins og blóma róa hug sinn
og hjarta.
Þegar Atlanzhafið er fjær
þá er Miðjarðarhafið nær.
Einn sólarhringur í lest — hv.að
er það?
Yfir Aipana, þar sem vetrar-
gaddurinn hefur náð 20 stig-
um til dala? — Jú, slíkt eru
smámunir, þegar Miðjarðar-
hafið bíður sunnan þessara al-
‘ræmdu fjalla. Miðjarðarhafið
með sitt eilífa sumar, pálma-
lundi og sól.
Ferðalangur, sem kemur í
ókunna borg síðla kvölds, þeg-
ar myrkur ríkir, vaknar forvit-
inn næsta morgun. Hvað er
það, sem myrkrið huldi í nótt?
Hvernig mundi sá staður líta
út í björtu?
Drögum tjöld og hlera frá
gluggum og lítum út.
Borgin á
Kæðunum
Borgin er Genúa. Hér hefur
hún staðið í þúsundir ára á
strönd Ligúríu. Lifað tíma vel-
sældar og niðurlægingar. Alið
hrausta sæfara og slynga verzl-
rinarmenn. Nú er hún 4. stærsta
um í þesskonar borg.
Hér eru hæðirnar svo snar-
brattar, að mikill fjöldi Genúa-
manna verður að klifr.a upp
nokkur hundruð tröppuþrep,
til þess að komast heim til sín
— svo taka innanhússtigarnir
við.
Mikill hluti af nýrri íbúðar-
húsum er 10 — 12 hæða, og
geta slíkar byggingar orðiið
allhátignarlegar, þegar þeim
er tyllt efst á háar hæðir.
Framundan er hafið allt til
stranda Norður-Afríku, en að
bak við Appenninaf jöll, er skýla
fyrir hverjum norðannæðingi,
svo að hér verður eitthvert
mildasta loftslag í Evrópu.
Meðalhiti yfir árið + 16 st. á
Celsius. í vestur er ströndin
Riviera og frönsku landamær-
in með kotríkinu Monaco, þar
sem auðnulitlir milljónamær-
ingar sitja trylltir við spila-^
borð Monte Carlo. Þannig er
þessi mikla verzlunar- og
hafnarborg í sveit sett.
Frá hafi til
Mest ber á bandarísku flugvéla-
móðurskipi, sem liggur við fest-
ar. Þetta er eitt ógurlegt bákn.
Það leynir sér ekki að stríðs-
mönnunum hefur verið hleypt
í land. Þeir ráfa í hópum um
hafnarhverfin. Þetta eru þess-
ir venjulegu unglingar, sem
hafa verið rifnir frá mæðrum
sínum í annarri heimsálfu.
Greinilega sjá þeir engan til-
gang í veru sinni hér, augna-
ráðið er sljótt og það eina, sem
svip setur á andlitið eru hreyf-
ingar kjálkanna, þegar þeir
jórtra sína gúmmífæðu.
Þessir framandi unglingar í
einkennisbúningum falla ekki
sama við umhverfið, enda þótt
Genúa sé vön að hýsa menn
af fjörrum þjóðum. Þeir hafa
ekki þetta sjómannsyfirbragð,
,sem hér á við, enda þótt þeir
séu vistmepn á stóru skipi.
Við skulum ekki horfa á þá
lengur. Komum vestur með
ströndinni og sjáum meira.
Söm eru
brimin
Þarna stendur vitinn sem lýs-
ir upp innsiglinguna. Hann er
gamall og mikið mannvirki.
Hæðin 70 m. Sagt er að sér-
hver Genúamaður, sem dvelur
fjarri heimahögum sínum sakni
þessa volduga ljóskastara.
Enda er tign vitans mikil.
Vestar með strandlengjunni
er úthverfið Pegli. Á þessum
slóðum gnæfa verksmiðjureyk-
háfar, því að hér stendur iðn-
aður Genúamanna fótum.
Hér er hin byggða rönd við
hafið enn mjórri enn inni í
sjálfri aðalborginni. Áður var
hér fiskimannaþorp, sem
seinna óx saman við borgina.
Hér nær vindurinn frá hafi
sér betur á strik, og hvað er
nú þetta?
Brim — jú brim hér á Mið-
jarðarhafinu, sem alltaf hefur
veiúð talið að lægi kyrrt í
bláu logni.
Hvítfyssandi öldufaldarr.ir
brotna með ógnarþunga á
traustlegum stöplum húsanna,
er standa sjávarmegin v:ð
Strandgötuna. Ólögin ríða yf-
ir. Álitamál hvort lendanöí
væri á lagi. Mikill sjór.
Heimamenn- sem gesikornend-
ur staldra við og virða fyrir
sér kraft og ógn hafsins. Þetta
er mesta brim sem komið hef-
ur á vetrinum.
Gamlir sjómenn standa við
báta sína á kambinum, og það
má greina glímuskjálíta I
augnaráðinu. Hafið sameinar
þá, sem við það þurfa að glima.
Það er verðugur mótstöðumað-
ur stæltum mönnum og mikill
gjafari.
Kristófer Kolumbus, sonur
vefarans. Hér stóð vagga þessa
manns, sem frægastur er sæ-
fara allra tíma. Hér litu augu
hans haf í fyrsta sinn fyrir
röskum fimm öldum.
Hvernig mundi hug hans
hafa verið farið, þegar hann
stóð drengur á þessari strönd?
Hvað er handan við þetta æð-
andi haf — og öll höf? Enginn
veit, sem ekki spyr; og enginn
finnur sem ekki leitar.
Þar sem vík myndast f
ströndinni rennur lítil á til
sjávar. Undir brúnni standa
nokkrar þvottakonur og bogra
við brettin sín. Það er lítill
glæsibragur yfir rýjunum, en
þær segja að vatnið sé gott.
Þær kallast á yfir brimhljóðið
og ein raular fyrir munni sér.
Þetta er söngsins fólk.
Særokið berst yfir Strand-
götuna og pálmatrén hafa
misst lit sinn við seltuna.
Framhald á 10 síðu
Pétur Laxdal fimmtugur
Þarna sést lítið brot af strandlengjunni.
borg ítaliu með tæplega eina
milljón íbúa. Hún er fremsta
hafnarborgin við Miðjarðarhaf.
Hér sést fání sérhverrar þjóð-
ar, sem land á að sjó. Höfnin
er hin ákjósanlegasta af nátt-
úrunnar hendi, og einmitt það
hefur ráðið þvi að borgin er
hér staðsett.
Bæjarstæðið er sérkennilegt.
Undirlendið er lítill skiki með-
fram ströndinni, en stórborg-
in hefur lagt undir sig brekk-
ur og hæðir og breiðir nú úr
sér fram í dali og hátt í hlíð-
ar allt um kring sína merku
höfn. Á slíkum stað er þröng-
býlt. Ekki eytt miklu rými í
breið stræti, en sund og stig-
ar ætlaðjr göngufólki víða lát-
|ð nægja. Þeir sem ekki geta
sliticj sig frá sjálfrennandi
bílum nútímans ná ekki að
kynnast ýmsum leyndardóm-
hafði fyrir hugsjón nýrra þjóð
félagshátta. Heimilisfaðirinn
ungi var sjálfkjörinn foringi
og leiðbeinandi og kunni skil
á ótrúlegustu hlutum.
Seinna tók lífið og tilveran
á sig ákveðnari form, þegar
Pétur var kosinn i hrepps-
nefnd 1934 af lista kommún-
istaflokksins. Það voru sögu-
legar kosningar. íhaldið missti
meirihluta en „glundroða-
flokkarnir“ voru leiddir til
valda á Króknum. Allir, sem
nokkra ábyrgðartilfinningu
höfðu spáðu hruni. Þetta fór
samt á annan veg. Fmmfara-
tímabil hófst á Króknum. Á
hátindi hinnar miklu heims-
kreppu var mikið hafnar-
mannvirki byggt, svo eitthvað
sé nefnt. Hinir fátæku höfðu
líka eignazt fulltrúa. Heimili
Framhald á 10 síðu.
hafs
Þetta er á miðjum mörsug,
þegar veðurguðirnir eru okkur
Islendingum harðleiknastir, og
okkar eilífa stríð við frost og
snjóa leggst þyngst á sálirnar.
Hér í Genúa ganga menn
frakkalausir í 12 stiga hita.
Sólin skín í heiði, en nokkur
gola stendur af hafinu.
Við skulum halda til strand-
ar og skyggnast um. Hafið
heilsar með kunnuglegu gjálfri.
Þetta er Miðjarðarhafið. Við
þykjumst eiga rétt á að færa
því kveðju frá sínum stóra
bróður —- Atlanzhafinu. —
Það er þó okkar haf enda
þótt Texasmenn, Tyrkir og aðrir
fjarlægir þjóðflokkar kenni við
það bandalög sín.
Skipin í höfninni eru mörg
og flest komin um langan veg.
Það kom mér á óvart, þegar
ég komst að því, að vinur
minn Pétur Laxdal trésmiður
væri fimmtugur í dag. En um
það verður ekki deilt. Hann
er fæddur á Gauksstöðum á
Skaga í Skagafirði, 13. febr.
1908. Þar ólst hann upp hjá
nafna sínum Björnssyni, sem
þar bjó lengi en dvaldi síðustu
ár æfi sinnar hjá þessum
fóstursyni þá háaldraður.
Það mun snemma hafa bor-
ið á óvenjulegum gáfum hjá
þessum pilti því mjög ungur
var hann sendur til Akur-
e.yrar til náms, sem fátítt hef-
ur verið með lausaleikskrakka
úr Skefilstaðahreppi á þeim
árum.
Eg kynntist Pétri ekki fyrr
en hann var orðinn búsettur á
Sauðárkróki. Mér verður ávalt
minnisstætt er ég kom fyrst
Pétur Laxdal
heim á hið nýstofnaða heim-
ili hans, sem þá strax var
orðið samkomustaður álitlegs
hóps ungs fólks, sem áhuga

Þ