Þjóðviljinn - 16.03.1958, Qupperneq 5

Sunnudagur 16. marz 1958 — ÞJÖÐVILJINN — (5
r

J. B. Priestley er einn af fnunhvöölum samtaka þeirra
í Bretlandi sem .berjast fyrir því að Bretar afsali sér
kjarnavopmun og var einn ræðumanna á fjöldafundi
þeim sem samtökin héldu í London nýlega. Þúsundir
manna lilýddu á inál hans og annarra ræðumanna, en
margir urðu frá að hverfa sökum þess að húsrými var
eklii nóg. Þetta er í 'fyrsta sinn um langan tima að
nokkurt mál hefur vakið slíka atliygli í Bretiandi.
MjTidiraar eru teknar á einum þessara funda. Alvöru-
svipurinn á fundarmönnmn leynir sér ekki, né heldur
að fylgsct er með aí eftirtekt. A hinni myndínni sjást
t' eir ræðumanna, heimspekinguriim Bcrtrand Kussell
láxarður og sir Stephan King-Hall, ræða við konu
Priestleys, rithöfundinn Jaooetta Hawks.
Úfpfa á verknm Jóns Signrðssonar
Framhald af 1. síðu
verða að fylgja textamunur, skýr-
ingar og formálar. Er þetta mikið
og vandasamt verk, sem ekki má
kasta1 til höndum. En að útgáfu
þessari lokinni mundu hafa verið
gefnar út einhverjar mikilvæg-
ustu heimildir, ekki aðeins um
sögu Jóns Sigurðssonar, heldur
og um sögu og tilveru íslenzku
þjóðarinnar á einu merkilegasta
skeiði hennar. Þetta er því nauð-
synlegra sem vitað er, að íslend-
ingar nútímans eru furðu ókunn-
ugir þessari sögu og hætt við, að
þeir slitni úr tengslum við hana,
nema því aðeins að þess sé vand-
lega gætt að haida henni á lofti.
Hin fj/rsta kynslóð íslendinga,
sem lifir við fullveldi og lýðveldi,
getur ekki minnzt þess á annan
hátt betur en með því að varð-
veita minninguna um lífsafrek
Jóns Sigurðssonar og samtíðar
hans.
Árið 1961 verða 150 ár liðin frá
fæðingu Jóns Sigurðssonar. Af-
mælishátíð hans ætti að verða
kærkomið tilefni til að ráðast í
þetta verk. Væri mjög tilhlýði-
iegt, að á þvi afmæli kæmi út 1.
bindið af ritsafni hans.
Menntamálaráð íslands hefur
Iengi haft á döfinni að ráðast í
útgáfu rita Jóns Sigurðssonar.
Þær útgáfuhugmyndir hafa þó
jafnan strandað sakir skorts á
rekstrarfé til að festa í svo dýrri
útgáíu. Enda þótt líkur bendi til,
að selja megi rit Jóns Sigurðsson-
ar fyrir öllum útgáfukostnaði,
yrði hér um allverulega fjárfest-
ingu að ræða um nokkurra ára
skeið.
Þykir fara vel á því, að sam-
vinna verði milli Alþingis og
menntamálaráðs um útgáfu
þessa, á þá lund, er í þingsálykt-
unartillögunni segir.:
Allur kostnaður við útgáfu
þessa er áætlaður kr. 5550000.00.
Er í þeirri áætlun gert ráð fyrir
5000 eintaka upplagi. Fjárfesting
yrði þó miklu minni, þar eð tekj-
ur kæmu á móti, jafnóðum og rit-
in seldust.
Ætlazt er til, að árlega verði
veitt fé á fjárlögum til að greiða
hluta dkissjóðs af kostnaði við
verk þetta. Menntamálaráð ts-
lands sendi árlega menntamála-
ráðuneytinu reikninga útgáfunn-
ar og kostnaðaráætlun fyrir
næsta ár.
Verði hagnaður á útgáfu þess-
ari, þegar ríkissjóður og rnennta-
málaráð hafa fengið útlagðan
kostnað endurgoldinn, þykir fara
vel á því, að hann renni í sjóð-
inn „Gjöf Jóns Sigurðssonar". Til-
gangur þess sjóðs er að verðlauna
vel samin vísindarit, er lúta að
sögu íslands, bókmenntum þess,
lögum, stjórn eða framförum. Er
þess full þörf, að sjóður þessi,
sem stofnaður var með dánargjöf
Jóns Sigurðssonar, verði efldur,
svo að hann geti gegnt hlutverki
sínu. Sjóðurinn er nú rúmar kr.
30000.00 og órsvextir rúmar kr.
1500.00, en vöxtunúm einum má
verja til verðláuna.
Sjónvavpsleikrit eftir hiö kunna brezka leikskáld J.B.
Priestley hefur vakið mikla athygli í Bretlandi. Það fjall-
ar um hörmungar vetnisstyrjaldar.
Priestley er einn af forystu-
mönnum nýmyndaðra samtaka
sem hafa það á stefnuskrá
sinni að Bretar afsali scr vetn-
issprengjunni og cðrum kjarna-
vopnum. Samtök þessi gengust
nýlega fyrir miklum fundahöld-
um í London og hefur áður
verið sagt frá þeim hér.í blað-
inu.
Dómsdagur
Leikritið nefnist Dómsdagur
fjTÍr Dysou (Dyson — dies-
soon = deyr brátt). í upphafi
þess fellur vetnissprengja á
London, drepur hálfa milljón
manna þegar í stað, særir aðra
hálfa milljón banvænum sár-
um. Dyson, „heiðvirður maður
sem fæðzt hefur í morðóðan
;heim“, missir dóttur sína. Önn-
Leikurinn rís einna hæst
Jx'gar Dyson hiustar á stjórn-
málamann tala — með rödd
| sem minnir mjög á rödd Mac-
^ Millans forsætisráðherr.a
frá útvarpsklefa.
„Við viljum afvopnun“, seg-
ir hann, „en við getum því
aðeins samið um afvopnun að
við séum sterkari en hinir.
Það á sér ekkert vetniskapp-
hlaup stað, við viljum aðeins
vigbúast til að geta afvopnazt,
já meira að segja erum við
að afvopnast þó við virðumst
vígbúast, en andstæðingarnir
eru í rauninni að vígbúast þó
þeir virðist afvopnast og eru
að neyða okkur til kapphlaups
um vetnisvígbúnað þó að alls
ekki sé um neinn vetnisútbún-
að að ræða ....“ Og nú talar
ur dóttir hans er blind og kona stjórnmálamaðurinn í fuliu ó-
hans dauðvona. Hann bindurráði, þartil vingjarnleg göm-
endi á kvalir þeirra og stytt- ul kona kemur og ekur honum
ir sjálfum sér líf. burt í rúllustól.
En hann kemur aftur til að
ákæra þá sem ábyrgðina bera.Fyrsta sprengjan
en finnur sinnuleysi og efa- Dyson hefur upp á hermanni
semdir. í sovéthernum sem sendi
Isprengjuna á London, en gef-
jið er í skyn að Bandaríkin
hafi greitt fyrsta höggið í
j vetnisstríðinu með því að
varpa sprengju á eldflauga-
stcð í Jaroslavi í Sovétríkj-
unum. Bandaríkjamenn afsaka
sig mcð því að þeir hafi kom-
j izt á snoðir um að Rússar
ætluðu að ráðast á sig og hafi
því viljað verða fyrri tii.
Umræður
Að fiutningi leikritsins lokn-
um voru umræður. Thorney-
croft, fyrrverandi fjármála-
ráðherra, og Shinwell, fyrrver-
andi landvarnaráðherra í stjórn
Verkamannaflokksins, voru
I báðir þeirrar skoðunar að
Bretar ættu ekki að afsala sér
kjaraavopnum.
Tveir af leiðtogum vinstri
manna í Verkamannaflokknum.
þau Barbara Castle og séra
Donald Soper, tóku undir þá.
skoðun Priestley að eina ráð-
ið til að bjarga mannkyninu
frá tortímingu sé algert og skil-
yrðislaust bann við öllum
kjarnavopnum og Bretar ættu
að ganga á undan öðrum þjóð-
um og afsala sér þessum ægi-
legu morðvopnum.
V I T I Ð Þ £ K að ekkert er beíra til að þvo úr ull, silki og nælon en
Þér getið verið Öruggar
með beztu ullarpeysuna yðar, ef þér
þvoið hana úr ÞVOL, því ÞVOL inni-
heldur nýtt efni, sem jafnframt því að
þvo vel, er algjörlega skaðlaust ullar-
taui, næloni og silki.
T^rvel meS
einnig þann
eiginleilca að
skýra liti í
ullartaui, þvo
jafnt í heitu
sem köldu
vatni, og er
mjög létt í
siiolun. —
ÞVOL er því
ákjósanlegt til
þvotta á
bamataui.
ÞVOL er ó-
trúlega drjúgt.