Þjóðviljinn - 20.03.1958, Blaðsíða 4

4) — ÞJÖÐVILJINN — Fimmtudagur 20. marz 1958
Á sama tíma og lærðustu
vísindamenn og herfræðingar
bandarískir fullyrða, að kjarn-
orkusprengjuárásir á Bandarík-
in muni kosta á að gizka 100
milljónir manna lífið, tala á-
byrgustu stjómmálamenn uppi
á fslandi um varnir í skjóli
herstöðva. Og samtímis því að
helryk af völdum kjarnorku-
sprenginga er’ sem óðast að
gera jörðina óbyggilega born-
um og óbomum kynslóðum,
gaspra vestrænir pótentátar
um varðveizlu friðarins í skjóli
þessara sömu sprengja. Þegar
svo er komið hugsunarhætti
æðstu valdamanna þjóðanna,
hljóta venjulega hugsandi
menn að efast um réttmætí
hugtakanna og leitast við að
rýna í gegnum hjúp þeirra.
Við þórdunur kjarnorku-
sprengjanna, sem varpað var á
japönsku borgirnar Nagasaki
Hírosíma í= öndverðum
ágústmánuði árið 1945, vaknaði
allt mannkyn til vitundar um
nýjan og ægilegan veruleik. Þá
mátti Ijóst verða, að sagan
mundi ei franiar Ijá styrjaldar-
aðilum frægðarheitið gloria,
heldur hlytu hver ný alheims-
átök að leiða til allsherjar'tor-
tímingar. En svo ljóst sem
þetta var á gráum haustmorgn-
um ársins 1945, er það þó
mörgum sinnum augljósara nú
- 12 árum síðar - á tímum hins
tryllta eldflauga- og kjarnorku-
kapphlaups. Iirausta hermann-
inum hefur sem sé verið sung-
in síðasta lofgjörðin, skriðdrek-
ar og TNT-sprengjur, þessi úr-
slitavopn heimsstyrjaldarinnar
síðari, eru að verða hernaðar-
stórveldum fánýtt dót, sem inn-
an tíðar sómir sér bezt á forn-
minjasöfnum. Það, sem máli
skiptir í dag, eru eldflaugar og
kj arnorkusprengj ur.
Nú þykir fullsýnt, að eyðing-
armáttur kjarnorku og vetnis-
vopna er lítt eða ekki tak-
markaður. Hernaðarblakkirnar
bæði í austri og vestri hafa yf-
ir að ráða svo miklu magni
slíkra vopna, að sérfræðingar
eru á einu máli um, að þær
mundu nægja til hundruð mill-
jóna morða og' útþurrkunar
allrar menningar. Og tækin,
sem ætluð eru til að flytja
þessar satans sendingar á á-
kvörðunarstaðinn, fullkomnast
með degi hverjum. Eldflaugin,
sem bar spútnik út í himin-
hvolfið, er máski litlu þýðing-
arminni uppfinning á hernað-
arvísu en kjamorkusprengjan
á sínum tíma. Hún ein hefur
umturnað öllum áður þeklitum
mælikvörðum herfræðínnar,
svo að jafnvel þrýstiloftsflug-
vélar eru að úreltast sem hern-
aðartæki. Spútnikeldflaugin
getur, sem kunnugt er, borið
kjarnorkusprengjur megin-
landa á milli, og þess verður
áreiðanlega ekki langt að bíða,
að Bandaríkjamenn öðlist aðra
eins. Og hvers er þá vant? Þeg-
ar svo er komið, hafa blakkim-
^r „pálmann“ í höndunum og
Jefá miskunnarlaust skipzt á
kjarnorkusendingum án þess
að minnstu vörnum verði við
komið. Leiðin liggur sem sagt
oþin til gjöréyðingar heims-
byggðarinnar.
Þeir, sem ekki horfast í augu
við þessar ógnþrungnu stað-
reyndir, eru blindingjar síns
tíma og þá um leið ófærir um
að draga rökréttar ályktanir.
Andspænis þessari vígstöðu
skelfur allt mannkyn og það
ekki að ófyrirsynju. Líf þess
og framtíð getur nú oltið á
jafn tilviljunarkenndu og að
mahni finnst lítilvægu atviki
og villandi fyrirskipun eins
hershöfðingja. Háttsettur
bandarískur hershöfðingi upp-
lýsti á s.l. hausti, að hundruð
flugvéla, hlaðnar kjarnorku-
og vetnissprengjum, væru nótt
og dag á sveimi yfir megin-
löndunum og enn fleiri, búnar
sömu vopnum, biðu átekta á
enda flugbrautanna, reiðubúnar
að hlýða kallinu og hefja sig á
loft innan stundarfjórðungs.
Sízt er ástæða til að ætla, að
viðbúnaðurinn sé minni í hinni
áttinni, og þar eru ennfremur
staðsettar eldflaugar, sem ekki
spyrja um vegalengdir eða
stefnumið. Eitt glappaskot —•
og heimsbálið er kveikt.
Við skulum gera okkur fyllí-
lega ljóst, að það yrði ekk-
ert hundrað ára strið, sem
þannig hæfist, ekkert fimm
ára stríð, heldur nokkurra
klukkustunda stríð. Þegar
kjarnorkuhlaðnar eldflaugar
hefðu gegnt hlutverki sínu,
yrðu stórborgir hvors aðilans
um sig rjúkandi rústir og
milljónaskarar í valnum, loft-
ið allt banvænum geislum
blandið, Andspænis þeirri eyð-
ingu og upplausn, sem af
mundi hljótast, missa hugtök
eins og sigur eða ósigur inni-
hald sitt og verða bókstaflega
hlægileg. Öll skipulagsbundin
_ og félagsleg starfsemi mundi
leggjast niður um ófyrirsjáan-
legan tíma og hjól framvind-
unnar hyrfi aftur til villi-
mennsku.
f sama mund og herfræðing-
ar draga upp slíka mynd af
hugsanlegu heimsstríði, er sak-
lausu fólki talin 'trú um gildi
eiiihverra óskilgreinanlegra
varna. Sér hver og einn,
hversu ógeðsleg blekking það
er. Enginn viti borinn maður
getur lengur bundið trúss sitt
við varnarkenninguna, svo
gjörsamlega sem eldflaugarnar
hafa gert hana haldlausa.
Varnir í atómstyrjöld eru öfug-
mæli og verða það, meðan
skuggi vetnissprengj.unnar hvíl-
ir yfir mannkyninu. Þeir, sem
loka augunum fyrir jafn aug-
ljósum sannindum, gera sig
seka um daður við úreltar hug-
myndir og kenningar, sem
löngu eru hættar að skírskota
til líðandi stundar.
íslenzkir valdamenn hafa allt
frá stríðslokum leikið hlutverk
blindingjans í utanríkismálum,
og verður ekki annað sagt en
þeir hafi staðið sig vel í stykk-
inu. í nánu bandalagi við
skæðasta uppvaknjng aldarinn-
ar, Rússagrýluna, hefur þeim
tekizt að njörva þjóðina við
hernaðarsamtök auðvaldsheims-
ins. Þetta varð aðeins gert með
því að formyrkva þjóðina
smám saman, kæfa minnsta
andóf gegn landsölunni með
auknum blekkingaráróðri. Und-
ir hlífiskyldi varnarkenningar-
innar, tókst hernámssinnum,
fet fyrir fet, að telja meiri-
KULÝÞS
hluta þjóðarinnar trú um, að
hlutleysi í stórveldaátökum
væri fásinna og eina björgin
væri því hervernd Bandaríkj-
anna. Með hernámssamningn-
um 1951 áttu varnir landsins
sem sé að vera fyllilega tryggð-
ar.
Svo er hollum vættum fyrir
að þakka, að raunverulegui
prófsteinn hefur ékki enn verið
lagður á inntak þessara svo-
nefndu vama hérlendis. Enda
munu fæstir æskja slíkra sönn-
unargagna. En við skulum um-
fram allt ekki vaða í neinni
villu um, hvað í þeim felst. Nú-
tíma hertækni sýnir okkur og
sannar, svo að ekki verður um
villzt hver verður hlutur íslands
í kjarnorkustríði. Keflavíkur-
flugvöllur er viðurkenndur í
tölu allra mikilvægustu hen
bækistöðva Bandaríkjanna. Op-
inskáir stjórnmálamenn þar-
efa eyðast. Það yrði sú gloría,
sem hernámssinnar öfluðu ís-
lendingum. Ekki skal fullyrt
um hug valdastreðara til slíkra
verka, en hitt er víst, að al-
þýða manna kýs að geta sér
orðstír á annan veg.
Þessum augljósu rökum hafa
hernámssinnar aldrei hróflað
við, enda mundi róður sá reyn-
ast þeim þungur. Hafi þeir í
raun réttri trúað því vorið
1951, að herseta veitti þjóðinni
heimsstyrjaldarinnar síðari.
Hér opinbera þeir einu sinni
enn sömu blinduna, sömu van-
þekkinguna á gjörbyltingu
hernaðartækninnar. Getur þess-
um mönnum ekki skilizt eða
vilja þeir ekki skilja, að ein-
mitt herstöðvarnar og aðild fs-
lands að hernaðarbandalagi
verka líkt og segulmagn á
drápstæki andstæðingsins. Eða
hvaða nauðsyn ræki Rússa til
að sóa „dýrmætum" atórn-
sprengjum á t. d. friðshma’ibúá
Reykjavíkur. Skyldu þeir ekki
hafa ráð á að koma þeim í lóg
Frá kjarnsprengjuárásinni á Hírósírna.
lendir hafa aldrei farið dult
með, i hverju þýðing hans er
fólgin. Þeir hafa langt í frá
bendlað hann við varnir ís-
lands. í þeirra augum er hann
ákjósanlegur til kjarnorkuá-
rása á Sovétríkin, þ. e. a. s.
hann hefur árásargildi. Hvern-
ig í ósköpunum. getum við hka
ályktað af hernámsfram-
kvæmdum hér, að til þeirra sé
stofnað í varnarskyni. Slíkt er
sjálfsblekking ein. Hvert
skyldu svo Rússar fremur
beina eldfiaugum sínum, ef til
styrjaldar drægi, en einmitt að
hættulegustu árásarstöðvum
andstæðingsins? Við hljótum
að vera starbíind á lögmál
styrjalda, ef við ímyndum okk-
ur, að við verðum þar af-
skiptir. Um afleiðingarnar er
þarflaust að fjölyrða; meiri
hluti lands og þjóðar mundi án
einhverja vörn, ættu þeir að
hafa þann manndóm i sér að
játa villu síns vegar. Það er
siðferðileg skyJda þeirra við
þjóðina. Hún verður að fá að
vita, að vofa tortímingarinnar
svífur yfir vöínunum, svo lengi
sem her og herstöðvar fyrir-
finnast í landinu. Ef þjóðin öðl-
ast hlutlæga vitneskju urn alla
málavöxtu, mun ekki standa á
henni að bægja frá sér hætt-
unni með því að vísa hernum
úr landi. Vissu-ega væri þá
stigið stórt skref. En skyldu
sína hefur þjóðin ekki rækt,
hvorki við sig né umheiminn,
fyrr en hún segir skilið við Atl-
anzhafsbandalagið og fylkir liði
með hinum hlutlausu þjóðum.
„Hlutleysið veitir enga
vernd,“ hefur verið viðkvæði
hernámssinna um árabil, og í
bví sambandi skírskota þeir til
í þeim vestrænu löndum, sem
grá' eru íyrir járnum. Urin það
eitt er nefnilega að ræða, hvort
til .staðar eru í landinu herstöð,
sem andstæðingnum þykir
nauðsyn til bera að eyðiieggja
á fyrstu klukkustundum kjarn-
orkustríðs. Eins og er komið,
er hlutleysisstefnan, sem. um
leið útilokar herstöðvar í land-
inu, eina hugsanlega vörnin.
Vilji menn ekki skilja þetta,
afneita þeir um leið sjálfum
sér sem skynsemisverum.
Þannig horfa málin, ef hafð-
ur er í huga sá möguleiki, að
stórveldunum ljósti saman. En
hlutleysi í 'togstreitu stórveld-
anna er þjóðinni ekki einungis
lífsskilyrði í styrjöld. Það er
veigamesta framlag okkar til
að firra mannkynið fjörtjóni.
Öllum er Ijóst, að friðurinn er
í hættu, meðan hernaðarblakk-
irnar í austri og vestri ógna
livor annarri. En svo ótryggt
sem ástandið er nú, væri það
enn geigvænlegra, ef skipting
heimsins væri fullkomin og öll
ríki gengju- öðrum hvorum að-
. ilanum - á band. Af því megum
• við . gleggst marka - þýðingu
hlutlausu ríkjanna fyrir heims-
■ friðinn. Honum eru þau jafn
mikils virði og vatnið slökkvi-
liðsmanninum. Vonir mann-
kynsins eru tengdar því, að
með auknu gengi hlutleysis-
stefnunnar megi auðnast að
draga úr spennunni og slökkva
eldana, sem hagsmunaárekst-
ar stórveldanna kynda. Við ís-
lendingar höfum engra annar-
legra hagsmuna að gæta, hugs-
unarháttur stórvelda er okkur
framandi, Saga okkar öll og
arfleifð skylda okkur til að
koma fram sem sættendur, en
ekki sem friðarspillar. Það ger-
um við með því móíi einu að
segja skhið við öll hernaðar-
bandalög' og ganga til liðs við
hlutleysisstefnuna. Iienni eykst
nú stöðugt fylgi, ekki hvað sízt
í aðildarríkjum Atlanz- og
Varsjárbandalagsins, og þjóðir
Asíu og Afríku skipa sér und-
antekningarlítið undir merki
hennar. Augu manna í V-Ev-
rópu eru óðum að opnast fyrir
háskanum, sem hljótast mun af
áframhaldandi vigbúnaðar-
brjálæði. Alþýða Bretlands hef-
ur liafið skipulagsbundna bar-
áttu gegn vetnisfluginu yfir
landi sínu og staðsetningu eld-
flauga á brezkri grund, svo að
Framhald á 10. síðu.