Þjóðviljinn - 20.03.1958, Blaðsíða 10

/v n - f !'■" — ;■ í ntJjnt."
10) _ ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 20. marz 1958
Dagur í Moskvu
Framhald af 7. síðu
stráksa með blýantinn sinn.
Og ég sé það síðast til þeirra
að hann er að reyna að telja
hana á að skifta við sig, ég
efast ekki um að honum hafi
tekizt það. En það er vegna
þess arna að ég hef ekki
punktað neitt' hjá mér um
Kreml, eftir að við komum
útúr vopnabúrinu.
Það er fallegt í Kreml.
III
FesfivaliB
Við g'ingum frá Kreml heim
á hótelið, því það er ekki
nema stuttur spölur. Okkur
er nýtt um það að fara nokk-
uð gangandi hér og virðum
fyrir okkur kvikmynd götunn-
ar. Vegna þess að umferðin
er mest um neðanjarðarbraut-
irnar, er fremur lítil bílaum-
ferð hér, og svo einn og einn
rafmagnssporvagn, en um
þetta leyti dags er margt um
gangandi fólk. Það vekur eft-
irtekt ókunnugra hvað fólkið
er mikið klætt á hlýum sum-
armorgni, einkum eldra. fólk,
það er allajafna dökkklætt og
fátt berhöfðað, konur með
skýluklúta, drengir með út-
saumaðar Kalmúkahúfur, —
stöku ferðalangur með stóra
Kírgisahúfu úr loðskinni. Við
höfum orð á því hvernig
þetta fólk muni klæða sig á
þorranum, en er sagt að það
sé vani margs eldra fólks hér
að klæða af sér hitann. Ekk-
ert af þessu fólki virðist vera
að flýta sér, en enginn heldur
ráfa um í meiningarleysu.
Við megum stanza á hótel-
inu í 5 mínútur og svo er ek-
ið af stað til festivalsins.
Borgin er öll fánum skreytt
og hátalarar við vegina glymja
okkur nýja söngva í tilefni
dagsins. Það er ein heppnin
okkar á þessu ferðalagi að
koma svona mátulega til
Moskvu að fyrsta daginn sem
við erum hér á að opna nýa
station, með miklum hátíða-
höldum og íþróttasýningum.
Þetta er auðvitað stærsti leik-
vangur í heimi, að okkur er
fortalið hér. En í fyrradag,
meðan við ennþá vorum stadd-
ar í Leningrad, var ekið með
okkur útað sjó og okkur
sýndur þar stærsti leikvangur
í heimi. Hvað sem stærðinni
líður er hann vafalaust ein-
hver sá merkilegasti, því hann
ku standa útí mýrarfeni þótt
ekki verði maður mikið var
V’ð það, hann er útá ljómandi
fallegri skógivaxinni hæð á
stærð við Öskjuhlíðina, en
þessi Öskjuhlíð þeirra í Len-
ingrad er revndar tilbúningur
a'veg frá rótum: hún er
bvggð af mannahöndum útí
feninu, eins og borgin öll.
Og meðan víð ókum þarna
í fvrradag í morgunblíðunni
nokkra hringi npo skógivaxna
hæðina, sem við vissum ekki
annað en að hefði verið þarna
frá örófi alda, var ekki hægt
að veriast þeirri eigingjörnu
ósk. sem steig nppúr djúpi
hjartans að eit.thvað þessu
líkt mæfti koma fyrir gömlu
Öskjuhlíðina okkar, sem öllum
hæðum fremur virðist vera
sV'rmð t.il þess ama, þótt allt
bendi til að hún verði ein
slysnin enn í framkvæmdum
þess opinbera. Síðasta hring-
inn ókum við eftir brún leik-
vangsins, því hann er bvg.gð-
ur eins og gígur niðrí hæð-
ina. Þarna er vndislegt, út-
svni yfir hafið og borgina
hinsvegar. Meðan við stóðum
þama og okkur var sögð sa ga
staðarns sem við stóðum á,
ymnraði ég á þvi hvort Búk-
are'd. leikvangurinn mundi
ekki vera stærri, því hann er
þremur árum yngri. Nei, ekki
við það komandi. Ýmiskonar
sveitarígur milli Moskvu og
Leningrad varð síðan til dag-
legrar gamansemi bæði hjá
okkur og F.ússunum sem við
umgengumst.. En þegar ég
kom í Kastrup Lufthavn á
heimleiðinni ov hevrði þar í-
bróttamenn halda því fram að
Warsjárleikvangurinn væri
stærstur. þá varð mér loksins
hugsað til Ameríku og sem
bráðabirgðalausn á deilunni
og í fullkominni uopgjöf. bjó
ég mér til einskonar spak-
mæli sem var eitthvað á þes{?a
leið: Ekkert er stærst í þiess-
uro heimi. Og þar við situr
enn.
Moskvuleikvangurinn er
eins og hringlaga hús að ut-
an. Það var bvrjað á honum
fyrir 15 mánuðum. Við kom-
uro þangað nógu tímanlega til
að sjá hvernig hann barma-
fyllist af fólki. Lydia Petrowa
a ðal ri ta ri k ven na'samtaka nna
hefur slegizt í för með okkur
að þessu sinni og vegna þess
að enginn túlkur er nálægt
reynum v’ð að tala sa.man á
afarvondri þýzku. Það virðist
sem Rússar hirði afar litið
um að læra annarra þjóða
mál.
Sýningarflokkar úr ýmsum
landshlutum ganga inn hver í
sínum skrúða afar skrautleg-
um og raða sér í skipulega
hópa.
Klukkan slær eitt og um
leið er hundruðum dúfna
sleppt lausum, þær fljúga
marga hringi áður en þær
hverfa og ein ætlar aldrei að
geta slitið sig frá staðnum.
Einhver ráðherra setur mót-
ið með ræðu og segist þakka
það fyrst og fremst góðum
aðbúnaði íþróttafólks í Sovét-
ríkjunum, hvað íþróttafólk
þeirra standi framarlega í
flestum greinum.
Boðhlauparar sem lögðu af
stað í júlí frá ýmsum stöðum,
koma nú inn á vöilinn úr 5
áttum. Og. nú upohefst gang-
an. Flokkarair Hða framhjá
einn af öðrum og hver rðrum
skrautlegri, og væri það ekki
fyrir þessi dökku mannahöfuð,
sem maður sér ofaná, gætu
þessir mislitu ferhyrningar
verið e’tthvað allt annað fólk,
svo settlega hrevfast þeir að
engín röð haggast neinss+aðar.
Aftast ganga dómarnrnir
rauðklæddir, og n'okkrir há-
vfirdómarar sér. 1500 böra
koroa inn ein's og rennifljót
í nokkrum kvíslum. en lúðra-
sveítin míkla sem þa^+i aHan
völlinn, þagnar ov skm+ist í
tveont og gengur út. Þnð er
óviðjafnanlega fallevt að sjá
sýningu barnanna á grænu
flötinni, að loknm ruTidar
hópurinn ýmis orð með mis-
litum veifum: Friður. þakkir
til föðurlandsins o. fl. Næst
koma unglingar í favskólum
undir bláum fánum. Það er
ekki sólskin í dag, en fánarn-
ir hafa rétt mátulegan and-
vara, svo þessi sýning er af-
ar falleg.
Næst er það 10 000 metra
hlaupið sem er hámark móts-
ins. Heimsmetið á Ungverji,
en Kuts rússneskt. Hann er
strax langt á undan, en virð-
ist fara sér hægt, tekur fæt-
urna hátt og flevgir sér
áfram. Hann virðist taka
þetta svo létt eins og hann
hefði vél í fótunum. Hinir
halda hóoinn ti! að byrja
með, langt á eftir, en svo
dreifðist ha.nu og erfitt. er
að sjá hvar hver er í röðinni,
en vonandi vita dómararnir 6
á rauðu jökkunum það, þeir
eru sezrir á bekk hérna beint
á móti, með bækur sínar og
blýanta,' hví úrsHt.in nálgast
óðum. Það er vríðarleg fagn-
aðariæti vf:r Kuts, ef henn
lendir sntnfenða, einhverjum
hinoa, lábbakútanna. þá herð-
ir hann alltaf á sér og fer
framúr, enda er hann orðinn
meira en heilum hring á und-
an þeim næsta. Síðasta spöl-
inn virðist hann enn vera að
færast í aukana og er hann
hefur runnið skeiðið á enda,
trítlar hann útá flötina með-
an hann er að venjast því að
vera kyrr og er óðara um-
kringdur ljósmyndurum. Hinir
ljúka ferð sinni einnig hver
af öðrum, en enginn tekur
myndir af þeim.
Kuts náði ekki heimsmet-
inn, en setti nýtt Rússlands-
met.
Daginn eftir fengum við
sönnun fvrir því að fleiri
h>:fðu fvlgzt með þessu í-
þróttamóti en þeir sem við-
staddir voru.
Þá vorum við staddir langt
fyrir utan borgina, á dagheim-
ili barna 3ja — 4ra ára. B.örn-
in léku listir fyrir okkur,
sungu, dönsuðu og lékii sér
fvrir okkur, allt eftir músik.
Litlu drengirnir hlupu nokkra
hringi um leikstofuna og litu
svo til okkar spurnaraugum,
þegar hlaupinu lauk, en kenn-
arinn hafði sagt þeim að við
værum komnar til að sjá
hvort þeir gætu hlaupið eins
vel og Kuts. Og það fannst
okkur sannarlega.
Brúðuleikur
Um kvöldið var okkur boðið
í brúðuleikhús. Þar fengum
við að sjá skopstælingar á
ýmsum mannlegum fyrirbær-
um, einkum listafólki allskon-
ar og dýratemjurum, og það
var grátlegahlægilegt að sjá
hversu dauðar trébrúðurnar
gátu dregið dár að lifandi
mannfólkinu. Þar kom oftast
fram hinn málglaði ræðumað-
ur, sem aldrei þreytist á að
heyra sjálfan sig tala. þótt
allir aðrir geispi eða forði
sér. Hann kynnti hinar brúð-
urnar, fyrir áhorfendum, því
hann var þulur þarna og voru
taktar hans sprenghlægilegir.
Þarna kómu fram kostulegir
tónlistarmenn, amerískir djass
istar, akfeitar söngkonur, og
síðast en ekki síst skeggjað
og síðhært atomskáld, sem
kynnti framleiðslu sína með
miklum tilburðum og handa-
pati fullur hátíðlegum lífs-
ieiða og fyrirlitningar á öllu
néma sínum eigin skáldskap:
rauð stræti
blá ljós
og ég er einn í heiminum.
Á helvegi
Framhald af 4. síðu
herskáu auðvaldi Bandaríkj-
anna er farið að þykja nóg
um. Það grunar, að samtök al-
mennings verði brátt yfirsterk-
ari „vilja“ auðs og vopna, eins
og hann birtist í síendurtekn-
um vetnissprengjutilraunum.
En áhrif þeirra eru farin að
segja óþyrmilega til sín. Þrir
bandarískir vísindamenn upp-
götvuðu fyrir skömmu, að
strontium 90 hefði aukizt á
einu ári um 30% í mannslík-
amanum. Efni þetta er hættu-
legast allra geislavirkra efna,
veldur tveimur ólæknandi sjúk-
dómum, hvítblæði og bein-
krabba. Þá kom og í Ijós, að
geislaverkun í mjólk hafði
aukizt um helming á sama
tíma. Slík er vernd hins vopn-
aða .friðar.
Andstætt öllum rökum, allrí
mannlegri skynsemi, dirfast ís-
lenzkir valdamenn að hanga
aftan í haldlausri kenningu um
varnir og varnarbandalög. í
trássi við yfirlýstan vilja njeiri-
hluta þjóðarinnar þrjózkast
þeir við að efna geíin heit um
brottrekstur hersins. Áfram
heldur ósannindunum, áfram
skal reynt að svæfa þjóðina
og sefja. Orð þeirra og áróðurs-
málgön eru vissulega þung á
me'taskálunum. En það veltur
á þjóðinni sjálfri, hvort hún
þolir þéim að hafa nð engu ó-
tvíræðan úrskurð sinn. Ætlar
hún að vera hlutlaus áhorfandi
að því, að fjöregg hennar sé
haft að leiksoppi, að hagsmunir
hennar séu látnir víkja fyrir
þröngsýni og duttlungum er-
lendrar hernaðarklíku? Eða
ætlar hún að rísa upp og knýja
ráðamenn sina til undanhalds,
svo að þeir sjái sinn kos't
vænstan að lóta af undirlægju-
hættinum og taka upp íslenzka
stefnu í utanríkismálum?
Spurningin er um að vera eða
vera ekki. Úr því að forustu-
mennirnir bregðast skyldu
sinni, er þjóðarinnar að sker-
ast í leikinn og að því hlýtur að
draga. Með öflugum samtökum
getur fólkið í landinu komið
vitinu fyrir fulltrúa sína og
sagt þeim fyrir verkum. Það er
eðlileg og sjálfsögð krafa, að
við stúdentar séum þar í fylk-
ingarbrjósti. Engin hálfvelgja
má ráða afstöðu okkar, aðeins
sú nakta staðreynd, að herset-
ið er ísland í helgreipum.
L. G.
★
Grein þessi birtist í Nýja
stúden.tablaðinu, sem kom
út fyrir skömrnu, en þar er
Þórður
rh.j •
18. dagur
Enda þótt enn væri veik von fyrir skipið, þá vissi „Pacifie er að fara“, kallaði hann og vatt sér út.
áhöfnin, að ef ekki bærist fljótlega hljálp, myndu Mikil eftirvænting var meðal áhorfenda, sem höfðu
þeir stranda á klettunum. Þórður fylgdist með þeim hópast saman, til að fylgjast með þessum spennandi
af athygli og þegar hann heyrði sírenuflaut frá atburðum.
höfninni þá vissi hann að komið var til kasta hans
einmitt raett mikið um her-
málin og hina knýjandl
nauðsyn þess að losa okk-
ur við hernámsfjiiturinn).
Hernámsmálin varða sér-
staklega íslenzka æsku, er
vill búa ein í Iandi sínu ái»
allrar1 erlendrar íhlutunar.
Saunum
Tökum einnig að sníða.
Framnesvegi 29 (2. hæð),
— Sími 23 414.