Þjóðviljinn - 12.04.1958, Síða 6

i6) r- ÞJÓÐVILJINN —■ Laugardag'ur 12. apríl 1958
Þiódviliinn
ÚtKefandl: Samclnlngarflokkur albýSu - Sóslallstaflokkurtnn. — Eltstjórar
Maenús Kjartansson. Sigurður QuSmundsson (6b.). - Fréttaritstjóri: J6n
BJarnason. - Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson. QuSmundur Vigfússon,
ívar H. Jónsson. Magnús Toríi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson. -r Auglýs-
ingastjóri: Quðgelr Magnússon. — Ritstjóm, afgreiSsla. auglýsingar, prent-
smiSJa: Skólavörðustig 19. — Siml: 17-500 (5 llnur). - ÁskriftarverS kr. 25 &
m&n. i Reykjavík og n&grennl; kr. 22 annarsst. - LausasöluverS kr. 1.50.
PrentsmiSJa ÞJóSvlUans.
Sagnfræði Morgunblaðsins
TJorustugrein Morgunblaðsins
í gær er skrifuð í mjög
hlakkandi tón. Og það sem
kætir aðalritstjórann öðru
fremur eru þeir erfiðleikar sem
að steðja í efnahagsmálum
þjóðarinnar. Alveg sérstaklega
er fögnuðurinn augljós yfir því
að ríkisstjórnin og flokkar
hennar skuli ekki enn hafa..
komizt að niðurstöðu um þær
tillöguf sem gera þarf til
lausnar á erfiðleikum efnahags-
rnálanna og fjárþörf ríkissjóðs
og útflutningssjóðs.
T þessum fagnaðarskrifum
Morgunbiaðsins er þeirri
blekkingu haldið fram að geng-
islækkun sú sem Sjálfstæðis-
fiokkurinn beitti sér fyrir 1950
hafi haft jafnvægi efnahags-
máianna í för með sér. Er blað-
ið svo yfir sig hrifið af þess-
ari „lausn“ flokksbræðra sinna
að henni er gefið hejtið „rót-
tækar viðreisnarráðstafanir".
Kveður blaðið þessar ráðstaf-
anir hafa gefizt svo vel að
unnt hafi verið að skapa jafn-
vægi í efnahagsmálum þjóðar-
innar og tekizt að framkvæma
þessa jafnvægisstefnu með góð-
um órangri til ársins 1955. Þá
hafi framkvæmd hennar hins
vegar verið eyðilögð með stór-
felldum verkföllum og kaup-
hækkunum, sem knúðar hafi
verið fram af verkalýðsfélög-
unum.
T^etta er sagnfræði Morgun-
* blaðsinsi En hún er óvart
í hreinni mótsögn við þær stað-
reyndir sem kunnar eru og
öll þjóðin þekkir. Það er of
skammt um liðið til þess að
Morgunblaðið þurfi að vænta
þess að unnt sé að halda slík-
um fjarstæðum fram með á-
rangri, sem fram eru bornar í
forustugreininni í gær. Þær
„róttæku yjðrgisnarráðstafan-
ir“ sem Morgunblaðið hælir í-
haldinu af voru misheppnaðasta
skottulækningin sem reynd
hefur verið í sambandi við
efnahagsmálin. Gengislækkun-
arbjargráðunum var tjaldað til
einnar nætur og tæplega það.
Þau voru orðin verri en gagns-
laus fyrir framleiðsluna að ári
liðnu en höfðu stórlega rýrt
lifsafkomu alþýðustéttanna.
Eða minnist Morgunblaðið þess
ekki að afturhaldsstjómin sem
þá ríkti greip til bátagjald-
eyriskerfisins árið eftir, af því
að hinar „róttæku viðreisnar-
ráðstafanir" hennar höfðu
irunnið út í sandinn og fsert
framleiðsluna að nýju í bóla-
kaf dýrtíðar og hallareksturs?
Það er svo líkt Morgunblað-
inu og í samræmi við gam-
alkunna afstöðu Sjálfstæðis-
fíokksins að senda verkalýðs-
hreyfingunni tóninn út af varn-
arráðstöfunum hennar 1955. Þá
liafði afturhaldsstjómunum
tekizt með margvíslegum ráð-
stöfunum að rýra svo lífs-
kjör verkalýðsins að ekki varð
lengur við unað. Ekkert sam-
ráð var haft við stéttarsamtök
vinnandi fólks um efnahags-
mál eða annað sem máli skipti
og áhrif hafði á þróun lífs-
kjaranna. Þvert á móti var
komið fram af fujlum fjand-
skap og tillitsleysi við sam-
tök launastéttanna. Óheftri á-
lagningu og nýrri dýrtíðar-
skriðu var hleypt umhugsunar-
laust yfir landsfólkið. Þetta
færði auðmönnum og bröskur-
um ómældan gróða en gekk
svo nærri afkomumöguleikum
verkalýðs og launamanna al-
mennt að vonlaust v.ar að ætl--
ast til þess að ekkert yrði að-
hafzt. Verkalýðshreyfingin átti
ekki annars úrkostar en að
grípa til uppsagnar og bar-
áttu fyrir grunnkaupshækkun
til að jafna metin eins og kom-
ið var. Um þetta hefur ekki
verið og er ekki deilt meðal
þeirra sem hér áttu hlut að
máli. Og það er heldur ekki
gleymt hvernig Morgunblaðið
og Sjálfstæðisflokkurinn
gengu af fullkominni óskamm-
feilni gegn réttmætum kröfum
verkafólks og reyndu að gera
aðstöðu þess sem erfiðasta og
málstað þess sem tortryggileg-
astan.
Vissulega fer það Morgun-
blaðinu og aðstandendum
þess illa að hlakka yfir þeim
erfiðleikum sem núverandi rík-
isstjóm á við að etja, því þeir
eru fyrst og fremst, arfur frá
óstjórnartímabili Sjálfstæðis-
flokksins. Verðbólguþróunin og
dýrtíðarskriðan sem gengið hef-
ur yfir íslenzkt þjóðfélag og
efnahagslíf þess er fyrst og
fremst sök gróðabrallsaflanna
j Sjáhstæðisflokknum sem
fengið hafa að ganga lausbeizl-
uð og lítt heft í starfsemi sinni
á undanförnum árum. Starf og
stefna núverandi ríkisstjórnar
er fyrsta alvarlega tilraunin
sem gerð hefur verið til að
taka fram fyrir hendur þessara
auðþyrstu og óþjóðhollu afla,
þótt betur hefði mátt á taka
í mörgum greinum. Til þessa
starfs hefur ríkisstjómin notið
ótrauðs stuðnings verkalýðs-
hreyfingarinnar óg alþýðustétt-
anna enda grundvöllur hennar
byggður á samvinnu við þær.
Lausn vandamálanna sem nú
er glímt við er ekki á-
hlaupsverk. Fyrir því sá Sjálf-
stæðisflokkurinn með viðskiln-
aði sínum öllum. Hér þarf að
samræma mörg sjónarmið og
finna sem happasælasta leið
út úr vandanum og um fram
allt leið sem nýtur atfylgis
verkalýðsstéttarinnar og sarn-
taka hennar. Á grundvelli
slíkrar samvinnu við alþýðu-
konung frá vö
‘VTasser forseti í Kaíró lætur
-*■' skammt stórra högga á
milii um þessar mundir.
Skörnmu eftir að búið var að
taka hann til forseta yfir Arab-
iska sambandslýðveldinu, sem
myndað var af Egyptalandi og
Sýrlandi, hafði honum tekizt
að velta frá völdum helzta á-
trúnaðargoði Bandarikjastjóm-
ir í hópi arabiskra þjóðhöfð-
ingja, Saud Arabíukonungi. Sú
var tíðin að vel fór á með þeim
Nasser og Saud, en það breytt-
ist eftir að konungur sótti
Eiseýihower Bandaríkjaforseta
heim í fyrra. Eftir heimsókn-
ina var endumýjaður samn-
ingur, sem heimilar banda-
ríska flughemum afnot af
flugstöðinni Dharan í Saudi
Arabíu, og Saud veitti Huss-
ein Jórdaníukonungi fulltingi
til að taka sér alræðisvald og
leysa upp fyrstu þjóðkjömu
stjórnina, sem þar hefur setið
að völdum. Sú stjóm hafði haft
náið samstarf við Nasser.
F|egar Nasser kom til Dam-
* askus í síðasta mánuði,
skýrði hann frá því í ræðu

samtökin var stjórnarsamvinn-
an reist og því hefur margsinn-
is verið yfir lýst, að ekkert
verði í efnahagsmálunum gert
nema í samráði við stéttarsam-
tökin. Vitanlega gera slíkir
starfshættir, svo heillavænlegir
og sjálfsagðir sem þeir em, úr-
lausn mála ekki jafn einfalda
og þegar ckkert slíkt samráð
er haft eins og tíðkaðist í
stjornartíð Sjálfstæðisflokksins,
þegar verkaiýðssamtökin
mættu óvild og árásum en
ekki vinsamlegu tilliti og við-
ræðum. Hitt er svo augljóst að
takizt að finna leið til sam-
komulags og lausnar er hún
líklegri til að verða til gagns
og árangurs fyrir land og þjóð
en sú óheillavænlega styrjald-
arstefna sem íhaldsstjórnin
fylgdi í öllum afskiptum sínum
af efnahagsmálum og lífSkjara-
málum alþýðustéttanna.
sig af dögum og koma þar
með Arabiska sambandslýð-
veldinu fyrir káttarnef. Serraj
skýrði yfirboðurum sínum þeg-
ar í stað frá samsærinu en
hélt áfram samningum við
Ibrahim. Kom hann því til
samskipti konungs við umheim-
inn utan kvennabúrsins. Feisal
er talinn miklu betur gefinn
og menntaður en konungur, en
að sögn C. L. Sulzberger,
fréttaritara New York Times,
hefur „hrikaleg heimska hans
Saud konungur
fyrir tugum þúsunda áheyr-
enda, að einn tengdafaðir
Sauds, Sýrlendingur að nafni
Assad Ibrahim, hefði boðið
Abdil Serraj, yfirmanni sýr-
lenzku leyniþjónustunnar, 60
milljónir dollara til að ráða
Nasser ávarpar mannfjölda í Kairó á stofndegi
Arabiska sambandslýðveldisins.
leiðar að 5.600.000 dollarar
voru greiddir fyrirfram með á-
vísunum á banka i Riyadh,
höfuðborg Saudi Arabíu. Nass-
er veifaði ógiltum ávisununum
fyrir framan fundarmenn og
skýrði frá því að þær hefðu
verið greiddar og féð yrði látið
renna í iðnvæðingarsjóð lýð-
veldisins nýja. Jafnframt birtu
biöð í Arabiska lýðveldinu
ljósprentanir af ávísunum Ibra-
hims og skeytum sem honum
og dóttur hans í Riyadh, höfðu
farið á milli.
Saud konungur þagði við upp-
ljóstrunum Nassers. Kurr
kom upp, bæði innan hirðar-
innar og meðal almennings, yf-
ir því að svo alvarlegum ásök-
unum skyldi að engu svarað.
Þá skipaði konungur nokkra
höfðingja í nefnd til að rann-
saka alla málavexti. Þrír af
nefndarmönnum sögðu brátt af
sér, þar á meðal sá þeirra sem
mestrar virðingar nýtur, Mus-
aid prins, föðurbróði*' konungs.
Ástæðan til þess að rannsókn-
arnefndin leystist upp var að
bankastjórar í Riyadh neituðu
að svara öllum spurningum um
ávísanir Serrajs og báru við
banni konungs. Þegar hér var
komið lék enginn vafi lengur
á því að Saud hefur eitthvað
meira en lítið óhreint í poka-
horninu. Bræður konungs báru
ráð sín saman og sendu einn
úr sínum hópi, Talal prins, á
fund hans með þau skilaboð,
að heill konungsættarinnar
krefðist þess að hann drægi sig
í hlé. Niðurstaðan varð að kon-
ungleg tilskipun var gefin út
22. marz. Með henni afsalar
Saud óskoruðu valdi til að
móta og framfylgja stjórnar-
stefnu í hendur Feisals prins,
næstelzta bróður síns.
Feisal hefur árum saman ver-
ið forsætisráðherra og ut-
anríkisráðherra Saudi Arabíu,
en í rauninnj hafa öll vöid ver-
ið í höndum Sauds og ráðgjafa
hans, sjö manna klíku, sem
haft hefur milligöngu um öll
verið öllum ijós nema utanrík-
isráðuneytinu í Washington".
Þegar Feisal hefur komið fram
opinberlega hefur hann boðað
arabiska þjóðernisstefnu, mjög
áþekka stefnu Nassers. Honum
er lítið gefið um hernaðarítök
Bandaríkjanna í Saudi Arabíu.
Bandarískir fréttamenn geta
þsss til að hann muni krefjast
endurskoðunar á samningnum
Erlend
tiðin dl
um afnot bandaríska flughers-
ins af Dharan, ef honum tekst
að koma fjárhag Saudi Arabíu
í það horf að ríkisstjórnin
megi við því að missa leiguna
fyrir flugstöðiiia.
Svo er nefnilega mál með
vexti, að þrátt fyrir feikna
tekjur af olíuafgjöldum frá
Feisel prins t
bandaríska olíufélaginu Ar-
amco, er fjárhagur Saudi Ara-
bíu í megnasta ólestri. Talið
hefur verið að olíutekjur kon-
ungs, sem er einvaldur og ekki
ábyrgur fyrir neinum, hafi
Framhald' á 10. síðu.