Þjóðviljinn - 12.04.1958, Blaðsíða 7

Laugardagur 12. apríl 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Félagsmálaskóli verkalyoshreYmpr-
innar ætti að hefja starf á næsta skólaári
Brýn nauBsyn að verkalýðshreyfingin knýi á um tram-
kvœmd þessa hagsmuna ■ og menningarmáls
Frumvarp til lega um félagsmálaskóla verkalýðssam-
takanna, sem þingmenn Alþýðubandalagsins í efri deild
Alþingis flytja, 'hefur þegar vakið athygli og blaða-
skrif. Þykir því rétt að birta hér í heild frumvarpið og
greinargerð þess, svo menn geti glöggvað sig á hvað hér
er lagt til.
Frumvarpið sjálft er þannig'.
Frumvarp til laga um fé-
lagsmálaskóla verkalýðssam-
takanna.---- Flutningsmenn:
Bjöm Jónsson, Finnbogi R.
Valdimarsson og Alfreð Gísla-
son.
1. gr. Stofna skal og halda
skóla, er nefnist félagsmála-
skóli verkalýðssamtakanna.
Skal hann starfa sex mán-
nði að vetrinum, frá 1. nóv-
ember til 1. maí ár hvert.
Heimilt er þó að skipta þeim
námstíma í tvö þriggja mán-
aða námskeið og sé námskrá
þá breytt í samræmi við þá
tilhögun.
Einnig getur skólinn haft
styttri fræðslunámskeið, og
fer kennsla þá aðallega fram
í fyrirlestrum og með náms-
hópastarfi.
2. gr. Þessar námsgreinar
skulu kenndar í skólanum:
íslenzk tunga og bókmenntir,
Islandssaga — einkum saga
atvinnuveganna — og þjóðfé-
lagsfræði. J>á skal veita ýtar-
lega fræðslu um s"gu, stjórn
og störf verkalýðsfélaga, sam-
vinnufélaga og samtaka at-
vinnurekenda svo og megin-
atriði islenzkrar félagsmála-
löggjafar.
Kenna skal fundarreglur og
fundarstjóm og leiðbeina
nemendum um að setja fram
hugsanir síuar skipulega í
ræðuformi. Heimilt er að á-
kveða í reglugerð, að kennt
skuli eitt Norðurlandamála
svo orr vélritun og grundvall-
aratriði bókfærslu. Söngur
skal iðkaður í tengslum við
kennslu og starf skólans.
Kennsla fer fram í fyrirlestr-
um að því leyti, sem betur
þykir henta.
Öllu starfsliði skólans ber
að vinna að félagsþroska og
alhliða menningu nemenda.
3. gr. Skilyrði fyrir skóla-
vist era þau, að nemendur
séu fullra 16 ára, hafi óflekk-
að mannorð, séu ekki haldnir
smitandi sjúkdómi og séu fé-
lagsmenn i verkalýðsfélagi.
4. gr. Stjórn skólans er í
höndum fimm manna skóla-
nefndar. Skulu fjórir nefndar-
manna tilnefndir af miðstjóra
Alþýðusambands Islands, en
félagsmálaráðherra tilnefnir
hinn fimmta, og er hann for-
maður nefndarinnar. Skóla-
nefnd ræður skólastjóra og
kennara.
Félagsmálaráðuneytið gefur
út reglugerð fyrir skólann að
fengnum tillögum skólanefnd-
ar.
5. gr. Kostnaður við bygg-
ingu skólahúss greiðistmr rík-
issjóði, eftir því sem fé er
veitt til þess á f járlögum. Svo
greiðir hann og allan árleg-
an kostnað við rekstur skól-
ans.
6. gr. Lög þessi koma til
framkvæmda fyrir skólaárið
1958—1959.
1 greinargerð segja flutn-
ingsmenn:
Árið 1954 bar Hannibal
Valdimarsson fyrst fram á
Alþingi frumvarp um skóla
verkalýðssamtakanna, og enn
flutti hann frumvarp um
sama efni á þingi 1955, en
hvorugt hlaut endanlega af-
greiðslu.
Frumvörp þessi vöktu hina
mestu athygli og áhuga al-
mennings, og gerði fjöldi
verkalýðsfélaga samþykktir
um að skora á Alþdngi að lög-
festa þau.
Frumvarp þetta er að meg-
inefni hið sama og frv. Hanni-
bals Valdimarasonar, en þó
breytt í nokkrum atriðum.
Þannig er nú í frv. heimild
<$>----------------------------
til að skipta námstímanum i
tvö 3 mánaða námskeið, ef
betur reyndist henta sú skip-
an en að halda skólann í sex
mánaða samfelldu starfi. Er
þessi breyting að nokkru gerð
til að koma til móts við skoð-
anir, sem fram hafa komið á
Alþingi um fræðslu fyrir al-
þýðusamtökin. Þá era gerðar
minni háttar breytingar aðr-
ar, svo sem um stjóm skólans
og greiðslu kostnaðar við
rekstur hans.
Tilgangur þessa frv. er að
öllu hinn sami og áður hefur
verið með frv. Hannibals
Valdimarssonar, sá að skapa
starfandi og verðandi forustu-
mönnum verkalýðshreyfingar-
innar, áhugamönnum um
störf hennar og hverjum fé-
laga hennar, sem njóta vill,
möguleika til haldgóðrar
fræðslu í þeim greinum, sem
tengdastar eru starfi alþýðu-
samtakanna.
Það er tvímælalaust skylda
þjóðfélagsins við verkalýðs-
stéttina að veita henni tæki-
færi til þeirrar fræðslu, sem
henni er nauðsynleg til þess
að géta rækt félagslegt hlut-
verk sitt, eflt samtök sín og
þroskað. Þessi skylda hefur
þegar hlotið nokkra viður-
kenningu í verki víða um
lönd, þ.á.m. um Norðurlönd,
en þar hafa um lángt. skeið
starfað skólar,’ hliðétæðir
þeim, sem hér er gert ráð
fyrir, og þó stærri í sniðum.
Þykja skólar þessir hinar
gagnlegustu menningarstofn-
anir fyrir félagssamtök verka-
lýðssamtakanna og sjálfsagð-
ur þáttur í skólamálum þjóð-
anna.
Samningsgerðir verkalýðs-
félaga og atvinnurekenda urii
laun, kjör og vinnuskilyrði eru
nú orðnar mjög vandasámt
verkefni, sem krefst mikillar
þekkingar, jafnt á hcgum
þeirra, sem þær snerta beint
hverju sinrii, sem á félags-
málalöggjöf þjóðarinnar, svo
sem vinnulöggjöf, löggjöf úm
öryggi á virinustöðum á sjó
og landi, trygginga- og skatta-
löggjöf, og á rekstri atvinnu-
veganna og þjóðarbúsins í
heild. Þetta verkefni ér nú
í höndum mörg hundruð
stjóraarmanná í verkalýðsfé-
lögunum um land allt og eft-
irlit með framkvæmdum í
höndum enn fleiri trúnaðar-
manna og starfsmanna félag-
anna á nálega hverjum vinnu-
stað í landinu.
Aðeins þessi þáttur í starfi
verkalýðssamtakanna krefst
þvi víðtækrar fræðslu. Til
þessa hafa forustu- og áhuga-
menn aflað sér nauðsynleg-
ustu þekkingar í þessum efn-
um við starf félaganna, eink-
um fundaretarfsemi, og vissu-
lega hefur fjöldi hæfra for-
ustumanna vaxið með síaukn-
um verkefnum samtakanna.
Margt bendir þó til þess, að
torveldara muni reynast að
veita uppvaxandi kynslóð
næga fræðslu og þekkingu á
félagslegum málum sínum að
þeirri leið, sem brautryðj-
endum og áhugamTnnum hef-
ur verið fær í þeim efn-
um. Hér verður og að
setja markið hærra en vere
ið hefur, það, að hver félagi
verkalýðssamtakanna kunni
gið skil á öllum helztu við-
fangsefnnm [eirra og hlut-
verlium.
Hér hefur aðeins ver;ð
drepið á takmarkað sv:ð
verkalýðsmálanna. En hafa
verður einnig í huga. að
verkalýðshreyfingin er fé’ags-
hreyfing, sem samkvæmt eðli
sínu hlýtur sífellt að sækja
fram til víðtækari afskipta í
atvinmilífinu og á öðrum svið-
um þjóðfélagsins, sem krefjast
æ vaxandi alhliða menntun-
ar.
Öll rök virðast mæla með
því, að ríkið viðurkenni og
kosti að öllu leyti skóla
verkalýðssamtahanna, á sama
hátt og t.d. bændaskólarair,
sem að nokkru eru félags-
máláskólar bændastéttarinnar,
eru kostaðir af ríkisfé svo og
margir sérskólar fámennari
vinnustétta, a.m.k. meðan svo
er ástatt, að verkalýðssam-
tökin hafa ekki fjárhagslegt
bolmagn til slíks skólahalds.
Er svo ráð fyrir gert í frv.
Þá er í frv. gert ráð fyrir,
að stjóra skólans sé að mestu
Framhald á 11. síðu
Er Sjálfstæðisflokkurinn sam-
mála úrræðum Alþýðuflokksins
TT’ins og áður hefur verið bent
á hér í blaðinu eru margir
hissa á því, að Sjálfstæðisflokk-
urinn sem mjög hælir sér af
því að vera stærsti stjómmála-
flokkurinn í landinu skuli enga
tillögu hafa um lausn þeirra
vandamála, sem úr þarf að
greiða. En eftir lestur Stak-
steina Morgunblaðsins s.l. mið-
vikudag mætti e.t.v. ætla að
flokkurinn hefði þó vissa skoð-
un um þau mál þótt ekki hefði
henni verið flíkað. Þessi stak-
steinagrein er nálega eingöngu
orðrétt uppprentun á grein úr
Alþýðublaðinu er út kom á
skírdag, þar sem ráðizt er á
Lúðvík Jósepsson sjávarútvegs-
málaráðherra fyrir stjórn hans
á atvinnumálum. Er þar ráð-
izt á millifærslukerfið eins og
áður í því biaði, og endað með
að halda því fram að stjórn
Lúðvíks Jósepssonar muni leiða
til atvinnuleysis. •
Nú verður að geta þess, að
það sem mest hefur ein-
kennt stjórn Lúðvíks Jóseps-
sonar á atvinnumálum er það,
hvilíkt óvenju kapp hefur ver-
ið á það lagt að hafa sem mest
' af framleiðslutækjum stöðugt
í gangi til þess að afla sem
mestra gjaldeyristekna og þar
með þjóðartekna. Svo vel hef-
ur þetta tekizt, að síðan hann
tók við yfirstjórn þeirra mála,
hefur aldrei orðið nein stöðv-
un í útgerðinni, og er það alveg
spánýtt'fyrirbrigði um margra
ára skeið. Það liggur ennfrem-
uf fyrir staðfest, að þátttaka
í fiskveiðunum var 25—30%
meiri s.l. ár en næsta ár á
undan. Þótt léleg fiskigengd
ylli því, að afli varð ekki meiri
en fyrra árið, þá liggur það
samt ljóst fyrir skynsömum
mönnum, að því verra hefði
okkar efnahagsástand verið,
sem við hefðum haft minna
af framleiðslutækjum í gangi
og framleitt minna. M.ö.o. að
það sé starfi Lúðvíks Jóseps-
sonar að þakka, að aflabrestur-
inn hefur ekki valdið atvinnu-
leysi.
Tjn Alþýðublaðið og þá vænt-
anlega Alþýðuflokkurinn
er nú ekki alveg á þeirri skoð-
un, að mikil framleiðsla og
miklar þjóðartekjur tryggi
efnahag þjóðarinnar. Þvert á
móti var því nýlega haldið
frarii í fúlustu alvöru í forustu-
grein í því „merka“ blaði að
mikill fiskafli, miklar þjóðar-
tekjur mundu setja þjóðfélag-
ið á hausinn. Þetta er ákaflega
frumleg og nýstárleg kenning,
því það má óhætt fullyrða að
alveg fram að þéssu hafi bók-
staflega öll íslenzka þjóðin ver-
ið á algerlega gagnstæðri skoð-
un. Án efa er þessi nýja og
sérkennilega hagspeki uridir-
stöðugrundvöllur hinnar þriðju
leiðar til lausnar efnahagsmál-'
anna, sem Alþýðublaðið bðð-
aði mjög urh Sama leyti Sérn
lausnarorð Alþýðuflokksins á
öllum vanda. Hin rökræna
hugsun Alþýðublaðsins í sam-
bandi við efnahagsmálin er
því þessi: Því meiri fram-
leiðsla, verri afkoma. Því minni
framleiðsla, betri afkoma.
Ergo: ENGIN FRAMLEIÐSLA,
BEZT AFKOMA. Segi svo sá
er þorir að Alþýðuflokkinn
skorti hugkvæmní til að ráða
fram úr vandamálúrii.'
T Tt frá þessum yjðhorfum, eru
hatursárásir Alþýðublaðs-
ins á Lúðvík Jósepsson. serri
Morgunblaðið prentar orðrétt
með sýnilegri velþóknun, bæði
skiljanlegar og eðlilegar. Frá
sjóriarmiði þeirra manna, sem
fyrstir í veröldinni hafa fund-
ið upp þá hagspeki að þjóðar-
hag sé bezt borgið með því að
framleiða ekki neitt, hlýtur
það að vera ein regin firra, að
vera dag eftir dag að berjast; í
því að halda sem allra mest-
um framleiðsjutækjum í gangi,
þjóðinni til ófarnaðar; Hitt er
svo annað mál hve almenning-
ur leggur mikinn trúnað á
þessa hagspeki, Og gæti ver-
ið mikil spurning hvort hún
hefur vakið meiri hæðni eða
vorkunn í hugum hinna al-
mennu borgara gagnvart þeim
mönnum er svo greypilega hafa
flett ofan af eigin fávizku, en
þykjast þó þess umkomnir að
leggja orð til um lausn við-
kvæmustu vandamála þjóðar-
innar.
Sökum þess’" hve MörgúnbTáðið
'þfehtar arás'Ír 'Áiftyðii-
blaðsins á sjáv.arútvegsmála-
ráðherra með mikilli velþókn-
un, liggur mjög nærri að á-
lykta að Sjálfstæðisflokkurinn
sé sammála. Styrkist sú skoð-
un einnig við það, að stóri
flokkurinn skuli ekkert hafa
ennþá haft frá sjálfum sér að
segja um þessi mál. Hún styrk-
ist ennfremur, þegar minnzt
er þeirrar staðreyndar, að milli
þessara flokka hafa verið hin
merkilegustu tengsl í mikil-
verðustu málum, sem alls ekki
virðast hafa slaknað þótt Al-
þýðuflokkurinn sé í stjórn en
Sjálfstæðisflokkurinn í stjórn-
arandstöðu. Þess vegna spyrja
nú margir, hvort hér séu nú
raunverulega óbein tengsl á
milli, og Sjálfstæðisflokkurinn
noti Alþýðublaðið til að koma
á framfæri því sem hann
raunverulega vill, og noti svo
uppprentanir til þess að koma
þessum sérkennilegu hugmynd-
um til sinna eigin lesenda-.