Þjóðviljinn - 15.04.1958, Blaðsíða 1

Sputnik II. hrap-
i gær
i»riðjuda,gur 15. apríl 1958 — 23. árgangur — 85. tölublað.
Krafa um að brezki flotinn verði
r
sendyr fram gegn Islendingum
Fullfrúi Breta i Genf lýsir yfir að þeir muni virBa sam■
þykkt um tólf sjómilna landhelgi oð veftugi
Formaður samtaka fiskkaupmanna í Hull heíur
krafizt þess að brezka flotanum verði beitt gegn
íslendingum, ef íslenzku fiskveiðatakmörkin verða
færð lengra út en Bretar vilja sætta sig við.
Jafnframt hefur fulltrúi brezku stjómarinnar á haf-
lagaráðstefnunni í Genf lýst yfir, að Bretar muni virða
að vettugi samþykkt sem ráðstefnan kunni að gera um
tólf sjómílna landhelgi.
Spútaik II., sem skotið var á
j loft fyrir fimm og hálfum mán-
uði, hrapaði niður í þéttari lofts-
lög og eyddist í gærmorgun.
%
Fjöldi fólks á eyjum í Kara-
biska liafinu horfði endalok
spútniksins. Á eyjunni Barbado9
sáu margir fyrirbrigðið sem var
likast halastjörnu á himninum,
og var þetta sjáanlegt í um það
bil eina minútu.
Skipshöfn á hollenzku skipi í
600 kilómetra fjarlægð frá
Barbados var einnig vitni að
endalokum spútniksins.
Spútnik II. fór samtals 2275
sinnum umliverfis jörðina.
Brezki fulltrúinn viðurkenndi,
að meirihluti þeirra 87 ríkja,
sem eiga fulltrúa á ráðstefn-
unni, væri fylgjandi tólf mílna
landhelgi. Kvaðst hann vilja
vara meirihlutann við að halda
þeirri afstöðu til streitu.
Fiotavernd
Ummæli Ian Class, formanns
Hull Fish Merchants' Protect-
ion Association, birtust í Fish-
ing News, sem kom út á föstu-
daginn.
„Fallist ráðstefnan í Genf á
sex mílna landhelgi, eins og
brezka stjómin hefur lagt til,
væri tólf mílna landhelgi við
Island brot á alþjóðalögum",
sagði Class.
„Ef ]>eir gera þetta, og
skipta scr af skipum okkar
utan sex mílna línunnar,
eiga fisltimenn okkar kröfu
á vemd flota hennar hátign-
ar. Afstaða Islands stofn-
ar öllum fiskveiðum Breta
voða“. (Leturbreyting Fish-
ing News).
Blaðið bætir við að 40 af
hundraði fiskjar sem berst á
land í Hull, sé veiddur á grunn-
miðum við Island, fjórar til
fimm mílur undan annesjum.
Meirihluti fylgjandi 12 mílum
1 ritstjómargrein Físhing
News er viðurkennt, að „aug-
ljóst virðist að meirihluti ríkja
í(á ráðstefnunni í Genf) er fýlgj-
andi tólf mílum“. Segir blaðið
að fulltrúar brezku ráðstefn-
unnar hafi gert sér ljóst að
krafa þeirra um þriggja mílna
landhelgi sé dauðadæmd. Þess
vegna hafi þeir boríð fram til-
lögu um sex mílur, til að reyna
að bjarga því sem bjargað yrði.
Samtök yfirmanna á brezka
togaraflotanum hafa lýst yfir
að þau muni setja löndunar-
bann á öll eriend fiskiskip, ef
landhelgin verði færð út og það
komi í ljós að útlendingar reyni
að notfæra sér minnkaðan afla
brezkra skipa. Bannið á ekki
einungis að ná til landana á
eigin afla heldur einnig unn-
ins fiskjar.
Engin ákvcrðun um verkfall
Fulltrúar samtaka yfirmanna
á togurum frá Hull, Grimsby
og Fleetwood tóku ákvörðun
um löndunarbannið á fundi í
Hull. I vfirlýsingu, sem birt
var að fundinum loknum, segir
að búast megi við að fiskafli
Breta rými um helming, ef
landhelgin verði færð út.
Sögusagnir hafa gengið um
að yfirmennimir hafi ákveðið
að stöðva skip sin, ef þörf ger-
ist til að framfylgja löndunar-
banni. Bnevoldsson skipstjóri,
framkvæmdastjóri félags yfir-
manna í Hull, var spurður um
þetta atriði og svaraði:
Framhald á 3. siðu.
Járabrautarverk-
falli afstýrt
Talið er líklegt að ekki verði
úr verkfalli jámbrautarstarfs-
manna sem vofað hefur yfir i
Bretlandi undanfarið. Gerðar-
dómur hefur úrskurðað að neita
beri kröfu járnbrautarverka-
manna um. tiu prósent kaup-
hækkun.
Forystumenn járnbrautarstarfs-
fólks héldu með sér fund um
helgina, og var talið liklegt eft-
ir viðræður þeirra að ekkert
yrði úr verkfalli.

Kviknaði í út
frá miðstöð
Á áttunda tímanum í gær-
kvöldi kom upp eldur í litlu
tirpburhúsi er stendur hjá Há-
logalandi við Suðurlandsbraut.
Hafði kviknað í út frá miðstöð
og eldurinn komizt í þil en
slökkvjliðinu tókst að ráða nið-
ur’egum eldsins án þess að um
mjög tilfinnanlegt tjón hafi ver-
ið að ræða, í husinu býr ein
köna og er talið að hún geti bú-
ið . þar áfram, þrátt fyrir
skemmdimar/
Brezku landhelgisbrjótamir. Á efri myndinni sézt Loyal á leið
að bryggju í Keyhjavíkurhöfn. Á neðri myndinni Northern
Pride þar sem hamn er iagstur að bryggju.
Vesturveldin faliast á tiilögur
um sendiherrafund
Fastaráð Atlanzhafsbandalagsins sam-
þykkir að hefja viðræður í Moskva
Fastaráð Atlanzhafsbandalagsins í París hélt fund i
gær og' samþykkti að Vesturveldin skyldu fallast á síð-
ustu tillögu Sovétstjómarinnar, um aö sendiherrar Vest-
urveldanna hefji viðræöur við utaruikisráðuneyti Sov-
étríkjanna. til að undirbúa fund utanríkisráðherra og
fund æðstu manna.
t bréfí sínu Iagði Krústjoff
til að viðræður þessar hæfust í
Moskva á fimmtudaginn kemur.
Talið er líklegt að fundurinn
hefjist þá eða e.t.v. ekki fyrr en
í næstu viku. Samþykkt fasta-
ráðsins er svar Vesturveldanna
við þessn bvéfi Krústjoffs.
í bréfi sínu'lagði Krústjoff til,

Tveir brezklr togarar teknir að
veiðum í landhelgi í fyrrinótt
Anrtar reyndi að strjúka og hlýddi ekki
fyrr en skotið hafBi ver/ð á hann
Tveir brezkir togarar. báðir frá Grimsby, voru teknir
að veiðum í landhelgi s.l. nótt. Annar þeirra neitaði að
hlýða skipunum landhelgisgæzlunnar þar til skotið var
á hann.
Flugvél landhelgisgæzlunnar,
Rán, kom að togurunum þar sem
þeir voru að veiðum um og yf-
ir eina sjómílu innan iandhelgi
vestur af Eindrang vjð Vest-
mannaeyjar.
Varðbátarnir Albert og Her-
móður komu á vettvang og komu
með togarana hingað snemma í
gær.
Reyndi að strjúka
Annar togaranna ireyndi að
strjúka og hlýddi ekki fyrr en
skotið hafði verið á hann tveim
púðurskotum.
Togararnir eru báðir frá
Grimsby, heitir annar Loyal en
hinn Northern Pride. — Rann-
sókn í.máli skipstjóranna hófst í
gær.
Athafnaisamir dagar
Segja má að nú sé sk-ammt
milli athafnasamra daga hjá
landhelgisgsezlunni því á mið-
vikudaginn var voru tveir ís-
lenzkir togarar teknir, og hafði
það þá ekki gerzt I 5 ár að ís-
lenzkir togarar gerðust sekir um
landhelgisbrot.
Sjái þeir sér fært
Reynslan hefur orðið sú síð-
ustu mánuðina einkanlega, að
erlendu togararnir fari inn í
landhelgi svo framarlega sem
þeir telja von um að sleppa und-
an ,gæzlunni. Er það einkum flug.
vélip sem þeir óttast, því undan
varðskipunum geta þeir oftast
sloppið, — fá fregnir af fferðum
þeirra áður en þau koma á vett-
vang og hafa sig þá út fytir
landhelgislínuna.
að á fundi sendiherranna skyldii
aðeins fjallað um dagskrá fund-
ar utanríkjsráðherranna og fund-
ar æðstu manna, svo og hvar og
hvenær þeir skyldu haldnir.
'l
DuIIes ræðir við blaðameuni
Dulles, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna sagði á fundi
með 200 blaðamönnum í gær, að
Vesturveldin myndu Ieggja á-
herzlu á að fleiri mál yrðu rædd
á sendiherrafundinum, heldur en
Krústjoff leggur til í bréfi sinu.
Vilja Vesturveldin að sendiherr-
arnir ræði einnig mál sem rædd
munu verða á fundi æðri manna,
og einnig um það, hverjir mögu-
leikar verði á samkomulagi urrí
þau mál. Meðal þeirra mála eru
tilraunir með kjarna- og vetais-
vopn.
Dulles sagði að hugsanlegt værj;
að Bandaríkin gætu fallizt á
einhvers konar samkomulag umj
að hætta slíkum tilraunum, ení
það þó aðeins að tryggt verði umi
leið öryggi Bandaríkjanna.
Manndráp hefjast
á ný á Iíýpur
í gær var brezkur hermaðuj?
skotinn til bana fyrir framaii
kvikmyndahús í Famagusta á
Kýpur. •
Þetta er fyrsta mannvíg ái
brezkum hermanni eftir að
Framhald á 11. siðu.