Þjóðviljinn - 08.05.1958, Blaðsíða 6
6) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 8. mai 1958
PJÓÐVIUINH]
ÚtRefandl: Bamelnlngarflolckur alÞÝBu — Sóslallstaflokkurlnn. — Bitstjdrar
Maanús KJartansson. SiEurSur QuSmundsson (aD.). — Préttarltstjórl: Jón
BJarnason. - BlaSamenn: Ásmundur Sigurjónsson. OuSmundur Vigfússon.
fvar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson. Slgurjón Jóhannssou- - Auglýs-
lngastjóri: OuSgeir Magnússon. — Ritstjóm. afgreiSsla. auglýsingar, prent-
smlSJa: Skólavörðustig 19. — Sfml: 17-500 (5 linurl. - ÁskrlftarverS kr. 25 á
nán. 1 ReykJavlk og nágrennl; kr. 22 annarsst - LausasöluverS kr. 1.50
P-entsmlSJa ÞJóSvJUana.
a---------- ------------- J
t
4 seinni árum hafa fá vanda-
~ mál knúið jafn fast að dyr-
um almennings og spumingin
um heilnæmt og viðráðanlegt
húsnæði. Þetta hefur verið við-
fangsefni ótrúlega margra og
þá ekki sízt manna úr alþýðu-
stétt og unga fólksins sem er
að stofna heimili í fyrsta sinn.
Hvernig get ég látið þann
,draurn rætast að búa mér og
fjölskyldu minni vistlegt heim-
i)i með viðráðanlegu verði,
verði sem ekki er ofviða tekj-
um og efnahag? Vissulega hef-
ur þessi spurning verið mörg-
um manninum áleitin. Og svör-
in hafa verið á marga lund.
Menn hafa leitað ýmissa ráða
og sannarlega hefur mörgum
tekizt að leysa vandann. Mik-
ið hefur verið byggt og sem
betur fer hefur húsnæðiskost-
ur alls þorra almennings tekið
miklum framförum frá því sem
óðúr var.
IT’igi að síður er það stað-
reynd, að enn þjakar hús-
næðisskortur fjölda fólks og
húsnæðiskostnaðurinn er eitt
erfiðasta viðfangsefni þess al-
þýðufólks sem býr þó við
mannsæmandi húsnæði. Enn
eru ryðgaðir og úr sér gengnir
herskálar frá stríðsárunum bú-
staðir reykvísks alþýðufólks,
uppeldisstaðir hundraða barna
og athvarf fjölmargra gamal-
menna. Enn verða bamafjöl-
skyldur að hýrast í saggafull-
um kjöllurum, þægindalausum
og í gisnum háaloftsíbúðum,
sem brjóta í bág við iágmarks-
kröfur heilbrigðissamþykktar
um íbúðarhúsnæði. Enn er það
mesta vandamál ungs fólks
hvernig það geti með viðráðan-
iegum hætti tryggt sér sóma-
samlega íbúð, og hlutskipti -allt
of margra ‘verður að þrengja
sér inn á ættingja og vini þeg-
ar önnur ráð þrjóta. Þannig er
ástandið ýkjulaust um það tal-
að, þrátt fyrir allar nýbygg-
ingarnar sem risið hafa á sið-
ustu árum og er þó vissulega
ekki lítið gert úr því átaki sem
unnið hefur verið af einstak-
Jingum og félagasamtökum í
byggingamálum.
ÍTitt er svo annað mál og
vissulega allrar athygli
vert, hvort ekki hefði verið
unnt að ná betri árangri með
breyttum og hagkvæmari
vinnubrögðum í byggingar-
starfsemi. Þjóðin hefur varið
óhemju fé til byggingarstarf-
semi á undanfömum árum og
risið hafa upp margar glæstar
hallir hér í höfuðstáðnum og
sjálfsagt víðar um land. Ekki
fer það framhjá neinum að
gífurleg sóun hefur átt sér stað
á efni og vinnukrafti sem betur
befði mátt nýta á annan hátt
og skila hefði mátt betri
árangri. Margar lúxusíbúðit
auðkýfinga og efnamanna hér
í höfuðstaðnum bera þessari
staðreynd vitni og eru raunar
óafsakanleg storkun við þann
fjölda alþýðufólks sem enn er
ofurseldur húsnæðisskorti og
húsnæðisokri. íburðurinn og
prjálið er svo takmarkalaust
að það þarf sérstaka tegund
af smekkvísi og siðgæði til
þess að sækja eftir slíku á
sama tíma og fjöldi fólks verð-
ur að hýrast í ófullnægjandi
og heilsuspillandi íbúðum.
TT’n þótt verstu öfgunum og yf-
irborðsmennskunni sé sleppt
er það eigi að síður staðresmd
að byggingarkostnaðurinn hér
fer fram úr öllu hófi og hefur
það í för með sér að stórum
hópi manna er fyrirmunað að
komast í mannsæmandi hús-
næði. Víst er verðlag hátt hér-
lendis og kaupgjald sömuleið-
is samanborið við nágranna-
löndin, en það er ekki einhlít
skýring. Það sem á skortir er
skynsamleg vinnubrögð og
skipulag á byggingarstarfsem-
ina og að raunhæfar tilraunir
séu gerðar til að lækka kostn-
aðinn við byggingarnar. í þess-
um efnum stendur allt óbreytt
hér heima meðan aðrar þjóðir
leita nýrra úrræða til að reisa
hagkvæmar og heilsusamlegar
nútímaíbúðir fyrir verð sem
ekki ofbýður gjaldgetu almenn-
ings. Fjöldaframleiðsla á bygg-
ingahlutum er hér óþekkt nema
af afspum á sama tíma og aðr-
ar þjóðir taka slíkar aðferðir
í vaxandi mæli í sína þjónustu
við lausn vandamálsins með
eftirtektarverðum árangri.
fleiðingin af því skipulags-
leysi og þeirri sóun sern*
raunverulega á sér stað í bygg-
ingarstarfseminni er sú að hér
verður vart reist sómasamleg
meðalíbúð fyrir minna verð en
250—300 þúsund krónur. Þótt
aðeins sé reiknað með húsa-
leigu sem nemur vöxtum og
sköttum af íbúðinni verður ár-
leg greiðsla notandans ekki
undir 25—30 þúsund krónum
á ári eða meira en helmingur
af árstekjum verkamanns. Og
þrátt fyrir þetta verðlag er til
þess ætlazt að allur þorri al-
mennings eigi ekki kost á íbúð-
arhúsnæði nema með því að
kaupa eða byggja. Það er allt
að því bannorð að minnast á
byggingu leiguíbúða fyrir al-
menning og þá einnig fyrir
ungt fólk sem stofnar heimili
af litlum efnum. Jafnvel sjálft
bæjarfélagið setur stolt sitt í
að selja hverja íbúð, sem því
er þrengt til að byggja þrátt
fyrir tregðu og óvilja stjórn-
endanria. •
essi afstaða og skipulags-
leysi í byggingarstarfsem-
inni getur ekki leitt til æski-
„Þetta er ekki lengur nein
íklutun, þetta er árás”
Indónesiustjórn hótar aS kœra HSsinni
Bandarík’iamanna v/ð uppreisnarmenn
Uppreisnin £ Indónesíu, sem
hófst um miðjan íebrúar,
er í þann veginn að fjará, út
við lítinn orðstír. Þegar Su-
kamo forseti hafði að engu
kröfu uppreisnarmanna um að
víkja ríkisstjóminni frá, sagði
Sjafruddin Prawiranegara,
fyrrverandi ríkisbankastjóri og
forsætisráðherra uppreisnar-
stjómarinnar, að innan sex
vikna myndi Sukamo verða
feginn að biðja uppreisnar-
menn vægðar. Á þeim ellefu
vikum, sem síðan eru liðnar,
hefur her LndónesíuStjórnar
náð öllu miðbiki eyjarinnar
Súmötru úr höndum uppreisn-
armanna, að mestu án vopna-
viðskipta, og í fyrradag tók
stjórnarherinn fjallaborgina
Bukittinggi, höfuðborg upp-
reisnarmanna. Sjafruddin og
samráðherrar hans eru í fel-
um einhversstaðar í fjöllunum
með leifar af her sínum. Félagi
þeirra, Somba ofursti, sem enn
ræður yfir norðurodda eyjar-
innar Celebes, boðar að nú
skuli stjórnarherinn mæta
skæruhemaði á Súmötru, en
verði framgajnga uppreisnar-
manna svipuð og til þessa hafa
stjórnarsinnar lítið að óttast.
Erlendir fréttamenn í Indónes-
íu segja, að átökin þar hafi
einkennt góð skipulagning og
baráttukjarkur hjá stjómar-
hernum en ráðleysi og fát af
hálfu uppreisnarmanna. Frá
upphafi hafa allar fyrirætlanir
uppreisnarmanna farið í
handaskolum. Þeir höfðu von-
azt eftir stuðningi Barlians of-
ursta, setuliðsstjóra á syðsta
hluta Súmötru, og þar með al-
gerum yfirráðum yfir auðug-
ustu eyju Indónesíu. Enginn
dregur í efa að ofurstinn hafi
í hjarta sínu verið hliðhollur
uppreisnarstjórninni, en hann
legrar niðurstöðu eða leyst
vandann. Sannleikurinn er sá,
að hefðu byggingarmálin verið
tekin skipulegum og raunhæf-
um tökum á undanförnum ár-
um í stað þess að láta skamm-
sýnina, braskið og prjálið ráða
stefnunni væri nú búið að
ráða bót á húsnæðisvandræð-
unum. Gjaldeyririnn og vinnu-
aflið sem gengið hefur til í-
búðabygglnga hefði nægt til
að leysa vandann ef skynsam-
legum vinnubrögðum, skipu-
lagningu og leit að hagkvæm-
ari aðferðum hefði verið beitt
í stað skammsýninnar, gróða-
hyggjunnar og tildursins. En
þjóðin hefur enn tækifæri til
að snúa við og taka byggniga-
máln nýjum og raunhæfum
tökum í því skyni að knýja
niður húsnæðiskostnaðinn. Og
því fækifæri má ekki sleppa
eigi ekki enn að torvelda
lausnina á einu mesta hags-
munamáli og vandamáli al-
mennings, sem um leið er snar
þáttur baráttunnar við dýrtíð-
ina og erfiðleika efnahagsmál-
anna.
vissi að mikill hluti fólks á yf-
irráðasvæði hans er á bandi
ríkisstjórnarinnar og lét því við
það sitja að hvétja báða aðila
til að sættast. Sömuleiðis brást
uppreisnarmönnum stuðningur-
inn, sem þeir höfðu vænzt í
höfuðborginni Jakarta. Þeir
lýstu yfir þegar þeir stofnuðu
stjórn sína, að Hátta fyrrver-
Erlend
tíðindi
-------i____i—u—.—/
andi varaforseti og tíu stjóm-
málaflokkar múhameðstrúar-
manna, væru á þeirra bandi.
Hatta, sá áhrifamesti af íhalds-
sömum stjórnmálamönnum í
Indónesíu, hélt að sér höndum,
Mansjur, foringi stærsta stjórn-
málaflokks múhameðstrúar-
manna, Nahdlatul-!Ulama, lýsti
yfir að uppreisnarmenn hefðu
gerzt sekir um landráð og
stjórn Masjumiflokksins, næst-
stærsta flokks múhameðstrúar-
manna, kvaðst álíta bæði rík-
isstjórnina og uppreisnarstjórn-
ina ólöglegar.
T iðsforingjarnir sem fyrir
uppreisninni stóðu höfðu
f jolmennt lið tmdir sinni stjórn
og áttu aðgang að vel birgum
vopnabúrum. Þeim kom þó
ekki mannaflinn að haldi, því
að herinn kærði sig ekkí um
að berjast. < Hersveitirnar. leyst-
ust upp eða gengu í lið með.
stjómarhemum jafnskjótt og
hillti undir .vopnaviðskipti. For-
ingjar þessa óbaráttufúsa hers
virðast snemma ; hafa gert sér
ljóst, að sigurhorfur þeirra
byggðust á stuðningi utanað-
komandi afla. í : upphafi sóknar
stjómarhersins < á Súmötru
komst hann yfir vopnabirgðir,
sem varpað. var úr flugvélum
nálægt flugstöðinni Pakan-
baru, Vopnin reyndust vera
bandarísk og flugvélarnar einn-
ig bandarískar, komnar frá
Taivan, Hlutleysisstefna Indó-
nesíu hefur lengi verið Banda-
ríkjastjórn þyrnir, í auga og
því var ekki nema von að
vopnasendingar þessar til upp-
reisnarmanna vektu grunsemd-
ir um að Bandaríkin væru að
hlutast til um innanlandsátökin
í Indónesíu. Eisenhower forseti
flýtti sér að sverja fyrir allt
slíkt og Indónesíustjórn lét það
gott heita.
T Tm svipað leyti kom í ljós að
uppreisnarmennirnir eiga
fleiri velunnara í Asíu en
Sjang Kaisék, sem að vísu hef-;
ur ekki fjölyrt. um dálæti. sittú;
þeim en sýnt það þeim mun
skýrar í verki. Syngman Rhee,-
forseti Kóreu, var hinsvegar ör-!
látur á orðin. Hann sagði er-
lendum f réttamönnum^. að.
„hinn frjálsi heimuri1, > meðr :
Framhald á lO. síðu.
Snkendro ofursti, yfirmaður leyniþjónustu indónesiska hers-
ins, sýnir fréttamönnum bandaríska skotfæraböggla, sem
varpað var niður úr flugvélum yfír flugstöðina Pakanbaru
nóttina sem stjómarherinn náði henni af uppreisnarmönnum.