Þjóðviljinn - 10.05.1958, Blaðsíða 12

Dámurinn afhjúpar afglöp islenzku
dómsmálasfjórnarinnar i málinu
Hæstiréttur Noregs kvað í gær upp dóm í Mykle-mál-
inu svonefnda, og hratt dómi undirréttar í Osló frá því
i haust, sem var á þá lund a'ó' bók Mykles „Söngurinn
um roðasteininn“ skyldi gerð upptæk og sömuleiðis á-
góði af sölu hennar.
Eins og menn muna, rauk íslenzka dómsmálastjórn-
in upp til handa og fóta er fréttist um úrskurð undir-
réttarins í Osló, og hóf fávíslega herferð gegn bók
Mykles. Byrjaði hún með frumhlaupi Sigurjóns Sigurðs-
scnar lögreglustjóra, sem braut prentfrelsisíögin og
stjórnarskrána með því aö gefa út tilkynningu um að
útgáfa bckarinnar yröi stö'övuö. Dómur hæstaréttar Nor-
egs sýnir vel hversu íslenzka dómsmálastjórnin hefur
hlaupið á sig í máli þessu.
Ðómur hæstaréttar Noregs
opinberar rækilega afglöp ís-
lenzku dómsmálastjórna rinnar,
sem hefur orðið sér til mikillar
Tólf af fimmtán dómurum
hasstaréttar Noregs voru sam-
máia um dómsniðurstöðuna, en
þr’.r á rnóti.
Dómur hæstaréttar þýðir
það, að nú má hefja að nýju
sölu á bókinni í Noregi.
Mál þetta hefur vakið mikla
athygli í Noregi og víðar.
Norskir rithöfundar mótmæltu
úrskurði undirréttarins þar
sem hanii var ótviræð skerðing
á prentfrelsinu.
1 niðurstöðum hæstaréttar-
dómsins segir m.a. að dæma
verði verk Agnars Mykle sem
eina heild, en ekki einskorða
sig við einstaka kafla þess.
Bókmenntafræðingar hafa lýst
yfir því, að „Söngurinn um
roðasteininn" hafi bókmennta-
Jegt gildi, og kaflar þeir, semlráðuneytið birti seinna út af
deilt hafi verið um, væru nauð-
synlegir vegna hinnar listrænu
heildar.
„Söngurinn um roðasteininn“
kom út fyrir 18 mánuðum í
Noregi og varð brátt metsölu-
þók, bæði þar í landi og viðar,
t.d. Danmörku.
Afglöp íslenzku
dómsmálastjórnarinnar
Þegar dómur undirréttarins í
Osló féll s.l. haust var það
vitað að verið var að þýða bók-
ina á íslenzku. Ýmsir siðferði-
legir öfugsnúðar ætluðu að
springa af vandlætingu og
Kristján Albertsson skrifaði
öfgafulla fúkyrðagrein í Morg-
unblaðið, þar sem hann fullyrð-
Ir að bókin sé 'klámrit, og
krefst þess að hún sé bönnuð.
Það stóð heldur ekki á und-
irtektunum hjá yfirvöldunum.
Sigurjón Sigurðsson, gamall
nazisti og núverandi lögreglu-
stjóri í Reykjavík, auglýsti fá-
kunnáttu sína í íslenzkum lög-
um með því að senda öllum
prentsmiðjunum bréf, þar sem
segir að ákvörðun hafi verið
tekin um að stöðva útgáfu bók-
arinnar „Sönginn um roða-
steininn“. Þetta gerði lögreglu-
stjóri með vitund tveggja álíka
lögfróðra starfsmanna dóms-
málaráðuneytisins, Gústafs A.
Jónassonar og iBaldurs Möll-
er.
Samkvæmt prehtfrelsislögun-
um má alls e'kki stöðva útgáfu
bóka á íslandi og ekki gera
þær upptækar nema eftir úr-
skurði rannsóknardómarans. 1
stjórnarskránni segir líka:
„Ritslcoðun og aðrar' tálmanir
fyrir prentfrelsi má aldrei í
lög leiða“.
1 tilkynningu sem dómsmála-
þessu frumhlaupi lögreglu-
stjóra, er fullkomlega staðfest
að hann hafi farið út fyrir
vald sitt, en reynt að afsaka
athæfið, vegna þess að staifs-
menn ráðuneytisins áttu hlut
að því.
mömnuiNN
ILaugardagur 10. maí 1958 — 23. árgangur — 105. tölublaö
Mixon varaforseti USA var
grýttur í höfuðborg Perú
Ætlaði að halda ræðu á stúdentafundi en var heils-
að með grjóti, appelsínuherki og fúleggjum
Óvildin til Bandaríkjanna vegna yfirgangsstefnu
Tþeirra í Suður-Ameríku bráust út í gær í Lima, höfuð-
borg Peru. Nixon varaforseti Bandaríkjanna, sem nú er
á yfirreið' mn Suður-Ameríkuríkin var grýttur ásamt
föruneyti sínu er hann hugðist halda ræðu á fundi. Varð
varaforsetinn að' gefast upp við’ að flytja ræð’una og
flýja af staðnum. Eisenhower forseti Bandaríkjanna hef-
ur sent Nixon heillaóskaskeyti og óskað' honum til ham-
ingju með' það hugrekki sem hann hafi sýnt.
AGNAR MYKLE
skammar með því að innleiða
ritskoðun hér á landi í sam-
bandi við bók Mykle.
Það var í San Marco-háskól-
anum í Lima, sem Nixon ætl-
aði að halda rteðuna, er hann
var þangað kominn til að heim-
sækja skólann. Þúsundir stúd-
enta voru mættir á fundin-
um. Hann reyndi hvað eftir
annað að taka til máls en
rödd hans kafnaði í ókvæðisorð-
um stúdenta, sem auk þess
köstuðu að honum og fylgdar-
liði hans grjóti, apþelsínuberki
, og fúleggjum. Svó magnað varð
Hver hreppir Láka í dag?
Skopblað heirra Kiljans og Tómasar?
Láki, skopblað það er Halldór Kiljan og Tómas
Guðmundsson skrifuðu saihan verður selt hæstbjöö-
anda á bókauppboði Sigurðar Benediktssonar í dag.
aðkastið að steinn straukst við
háls varaforsetans og annar
steinn hæfði beint í andlit eins
lífvarðar hans og varð hann
óvígur. Nixon gafst þá upp
við að flytja ræðu sína, og
forðaði sér af staðnum.
Stúdentar rifu einnig 4
tætlur fána Bandaríkjanna,
sem hafði verið lagður við
minnismerki eitt í borginni á-
samt blómsveig frá Nixon.
Nixon vafafórseti hefur und-
anfarið verið á ferðaiagi uni
Suður-Ameríku og var m.a. við-
staddur er Frodizi hinn ný-
kjörni forseti Argentínu vann
embættiseið sinn. Var Nixon
„Láki“ var raunar hvorki stórt
blað né langlífs, af honum komu
aðeins út 2 tölublöð, og það
munu ekki ýkjamörg eintök hafa
varðveitzt til þessa dags. Rit-
lstjóri Láka var Pétur Jakobsson,
04 lög við kvæði Jonasar
Skilafrestur er nú útrunninn í samkeppni Afmælis-
sjóðs útvarpsins um lög viö kvæöi Jónasar Hallgrímsson-
ar. Alls bárust 64 lög.
Kveainadell d
111
Félagskonur eru minntar á
bazarinn n.k. sunnudag 11. maí
í Tjarnargötu 20, kl. 3. Þórunn
Magnúsdóttir, Kamp Knox G.
9, Aðalheiður Þórarinsdóttir,
Heiðvangi, Steinunn Árnadóttir,
Miklubraut 62 og Sigríður Frið-
riksdóttir Njálsgötu 7, taka á
móti raunum. — KAFFI og
heimatilbúnar kökur verða til
sölu á staðnum allan eftirmið-
daginn. Vonum við að velunn-
arar deildarinnar líti inn, fái
gott kaffi og kökur og styrki
okkur um leið í fjáröflun okk-
ar til að geta boðið heim
kvennasendinefnd frá Sovét-
ríkjunum í liaust.
Elcki er vitað hversu tón-
skáldin eru mörg, því að nöfn
þeirra fylgja í lokuðum ein-
kennisumslögum, en lögin send
inn undir dulnefnum. Flest lög-
in éru einsöngslög með píanó-
undirleik, en mörg eru einnig
fyrir blandaðan kór og fyrir
karlakór og nokkur hljómsveit-
arverk.
Dómnefndarmennirnir, dr.
Páll ísólfsson, Guðmundur
Jónsson óperusörgvari, Fritz
Weisshappel píanóleikari og
Guðmundur Matthíasson tón-
listarkennari eru nú að fara
yfir lögin og er gert ráð fyrir
að það taki nokkurn tíma,
vegna þess hve þátttakan er
mikil.
Ríkisútvarpið bauð til þess-
arar keppni í vetur fyrir ára-
Brezkir sjón-
varpsmeim vænt-
anlegir hingað
Brezka útvarpið BBC hefur
tilkynnt Ríkisútvarpinu að það
sendi hingað nú í maí, eins og
áður liafði verið ráðgert, fiokk
sjónvarpsmanna til þess að
taka upp ýmislegt efni hér.
Stjórnandi flokksins er Murray
Brown, og verða þeir hér vænt-
anlega dagana 11. til 16. maí.
mót á vegum Afmælissjóðs
síns og eru verðlaunin alls
11.500.00 kr.
Tónskáldunum var frjálst að
velja sjálf texta við lögin, en
útvarpið benti þó sérstaklega
á nokkur kvæði og kvæða-
flokka, sem það taldi heppilegt
að fá lög við. Verðlaunin verða
veitt í tvennu lagi, fyrir kvæða-
flokka og fyrir einstölc kvæði,
en tónskáldin gátu sjálf valið
það form, sem þau nota.
Otvarpið mun síðar flytja
helztu lögin, sem fram koma.
140 fórust í járn-
braotarslysi í Rio
140 manns fórust og um 300
slösuðust í járnbrautarslysi í
einni útborg Rio de Janeiro í
fyrrakvöld. Tvær rafknúnar
lestir fóru inn á sa.ma sporið
vegna rangra merkja og rák-
ust saman á fullrj ferð,
Rigning var og stomnur fieg-
ar slysið varð, og hindraði
það mjög björgunarstarfið.
Mikill fjöldi lækna og hjúkrun-
arliðs var kvaddur á vettvang
og urðu læknar að aflima
margt fólk, sem var fast í
flaki lestanna. Hundruð manna
gáfu sig fram til blóðgjafa
handa hinu slasaða fólki.
en ólyginn almannarómur segir
þá Kiljan og Tómas Guðmunds-
sbn háfa verið aðal-blaðamenn
þeirrar útgáfU;,
Alls eru á bókauppboðinu í
dag 157 númeri svp um margt
er áð velja Þar eru m. a. bæk-
ur Jóns Aðils: Gullöld íslend-
inga, íslenzkt þjóðerni, Oddur
lÖgmaður, Skúli Magnússon og
Dágrenning, allar í fögru skinn-
.bandi.' . '
Þarna er ,ein 122ja ára gömul
Viðeyjarútgáfa: Tólf postula-
sögur„ Þama eru ýmsar bækur
eftir Þorstein, Matthías, Einar
Benediktsson, Grör.dal, Kvaran
Kilian o. fl. í’á eru blöð 6g
timarit: Unga fsland I.—IXX.,
Óðinn 1912—1936 og Sumargjöf
I.—II.
Eintak er af Ieelandic Illum-
N I X O N
sérlegur fulltrúi Eisenhowers
við það tækifæri. Nixon fékk
mjög kaldar íkveðjur frá Arg-
entínumönnum, sem gerðu oft
itiáfed Manuséhiþts; svo og minniháttar aðsúg að honum.
Bókaskrá Fiskésafnsms Rímna- Á ieið hans var viða komið fyr-
Ög leikritasáftiarár finna þarna
eiíthvað við sitt heefi.
Bækurnar eru til. sýnis frá kl.
10—1 í dag í Sjá’.fstæðishúsinu,
en uppboðið hei'st kl. 2 stundvís-
iega.
f nndtr9 I ga©®*
Örstuttir deildafundir voru á
þingi í gær. í efri deild voru tvö
frumvörp, um skólakostnað og
sýsluvegasjóði, komin frá neðri
deild, til fyrstu umræðu og var
háðum. vísað til 2. imiræðu og
nefnda. í neðri deild var til
fyrstu umræðu frumvarpið um
varnir gegn útbreiðslu jurta-
sjúkdóma, sem lýst var hér í
biaðihu í gær, og var því vtsað
til' 2 umræðu og landbúnaðar-
Framhald á 10. síðu.
ir spjöldum, þar serm a stóð:
Nixon go home.
í Uraguay fékk liánn mjög
svipaðar móttökur. Nixon hafði
ætlað sér að heimsækja' Éíqád-
or, en á slðustu Stundu vár til-
kynnt að hann hefði hætt við
förina. Er talið víst að ástæð-
an sé sú, að hann vilji ekki
hætta á að fá svipaðar við-
tökur í höfuðborginni Quito og
ihann fékk í Lima í gær, -
Eisenihower hefur sent Nixon
skeyti, og óskað honum til
hamingju með frammistöðuna í
Lima. Telur forsetinn að Nixon
-'hafi sýnt mfkið hugrekki og að
studentar muni sjá eftir. því,
sem þeir liafi gert. Sú skoðun
mun hins vegar vera ríkjandi
meðal stúdenta í Suður-Ame-
ríku, að tími sé til kominn að
Bandarkjamenn fari að sjá eft-
ir yfirgangi sínum þar.