Þjóðviljinn - 15.05.1958, Blaðsíða 12

Uppreis
getur leitt til
arastyrjaldar
„Velferðarnefndin,, í Algeirsborg virðist þó liafa orðið að slaka til, en
íhaldsöflin í heimalandinu undiibúa fasistíska einræðisstjórn
Upnreisn frönsku hershöfðingjanná í Alsír getur haft örlagaríkar afleið-
ingar, og bað voru ekki orðin tóm þegar Pierre Pflimlin, forsætisráðherra
hinnar nýju frönsku stjórnar sagði í gær að Frakkland stæði nú á barmi
borgarastyrjaldar.
Enda þótt fréttir sem bárust seint í gærkvöld bendi til þess að uppreisn-
armönnum, Massu hershöfðingja og félögum hans, hafi. orðið minna ágengt
en þeir höfðu gert sér vonir um, og jafnvel nokkrar horfur á að sættir geti
tekizt, a.m.k. um stundarsaktr, með þeim og stjórnarvöldunum í París, er
hættan langt frá því um garð gengin.
Þessar síðustu fréttir frá Al-, reglu og pað hefði tekizt áii
sír voru þær að Salan, yfirmað-
ur alls herafla Frakka þar, sem
hin nýmyndaða stjóm Pflimlins
hefði falið að halda uppi röð
og reglu, væri nú að taka taum-
ana i sínar hendur.
Massu, yfirmaður fallhlífar-
hersveitanna í Algeirsborg og
formaður „velferðarnefndar“
tippreisnarmanna, var sagður
bafa viðurkennt Salan sem
seðsta valdamann liersins og
horgaralegTíi stjórnarvalda í
Alsír.
■Massu sagði blaðamönnum í
gærkyöld að „velferðarnefndin“
myndi engar fyrirskipanir gefa.
Hún vildi aðeins tryggja að
raddir franskra borgara í Al-
eír 'heyrðust. Hann hefði tekið
eæti í nefndinni í þeim til-
blóðsúthellinga.
Fréttaritari brezka útvárps-
ins sagði viðurkennt - i París
að Massu hefði verið hógvær í
þessari yfirlýsingu sinni. Aug-
ljóst sé að honum hafi mis-
tekizt það sem fjnrst og fremst
vakti fyrir honum: að koma í
veg fyrir að Pflimlin yrði fyrif
vali þingsins sem forsætisráð-
herra. F\Tstu lotu er lokið,
sagði fréttaritarinn, en sú
næsta í þann veg að hefjast.
Pflimlin hlaut traust
Eins og skýrt var frá í blað-
inu í gær, stofnuðu hershöfð-
ingjarnir í Alsír til uppreisnar
sinnar og settu á laggimar
hina svonefndu „velferðar-
nefnd“ í Algeirsborg í fj'rra-
gangi einum að koma á röð og kvöld, þegar franska þingið
Fylgi Frakkar erfðavenju
verður barizt á götunum
— Fylgi Frakkar, og þó sér í lagi Parísarbúar, erfða-
venjum. sínum, mun koma til alvárlegra átaka á götum
úti, sagði Thomas Cadet, fréttaritari brezka útvaipsins
í París, síödegis í gær.
Hann hóf mál sitt með þvi allar þessar málaflækjur liafi
að segja að enginn vissi fyrir
Víst 'hvað hefði gerzt né hvað
væri að gerast í Alsír. Allir
vissu að sjálfsögðu um þá
staðreynd að Massu hershöfð-
ingi hefði sett á laggirnar
,,velferðarnefnd“ og tekið völd
úr höndum borgaralegra yfir-
valda, en það væri t. d. langt
frá þvi að vitað væri með nokk-
urri vissu um afstöðu Salans,
yfirhershöfðingja Frakka í Al-
sír, og er að því vikið á öðrum
Stað hér á síðunni.
„Enda þótt fréttir frá Al-
sír“, sagði Cadet, „séu tekn-
ar að bera með sér að „vel-
ferðamefr j'in“ viti ekki al-
tmennilega hvað hún eigi næst
að taka til bragðs, þá er margt
sem bendir til þess að hinni
nýju ríkisstjórn sé alls ekki
*njög í mun að láta skerast
í odda milli sin og hersins.
iÞað er ekki að furða þótt
gert mönnurh hér erfitt fyrir
að vita hvað þeir eigi að gera
og hvemig þeir eigi að bregð-
ast við. En það er staðreynd
að herinn hefur sett sig upp á
móti liinum borgaralegu yfir-
völdum, svo að fyrir slíku em
engin fordæmi, og það getur
ekki iiðið á löngu þar til af-
staða manna í jafnmikilvægu
máli tekur að skýrast.
Aðeins reynslan ein getur
sýnt hvernig sú afstaða kemur
í ljós, en ekki getur farið hjá
alvarlegum átökum á götum
úti, ef Frakkar, og þá eibk-
um Parísarbúar, fylgja erfða-
venjum sínum. Ef til vill verð-
ur verkfallsvopninu beitt á
einhvern hátt. Eitt er víst að
hvernig sem út lítur við fyrstu
sýn, er loft hér lævi blandið.“
De Gaulle í Parjs
„En meðan. þesSu hefur far-
Framhald á 5. síðu.
ÞföoyiuiNBi
Fimmtudagur 15. maí 1958 — 23. árganjgur — 109. tölublað
ræddi um stjóraarmyndun
Pfimlins og stefnuskrá hans.
Frariskir landnemar í 'Algéirs-
borg og íhaldsöfl í París höfðu
þá staðið fyrir óeirðum allan
dáginn, og j'firlýstur tilgangur
þeirra var að hindra stjórnar-
myndun Pflimlins.
Dað tókst ekki. Um 260
þingmenn flokks liáns sjálfs,-
MRP, radikala og annarra mið-
flokka og sósíaldemókratar
greiddu honum atkvæði, en
mikill meirihluti íhaldsmanna
var í hópi þeirra 129 spm
greiddu atkvæði gegn honum.
Það sem haggamuninn reið yar
að um 150 þingmenn kommún-
ista sátu hjá við atkvæða*-
greiðsluna. !
Barizt til sigurs
Höfuðkrafa uppreisnarmanna
var að mynduð yrði í
París „þjóðbjargarstjóra“, sem
tryggði það að barizt yrði í
Alsír þar til fullur sigur hefði
verið unninn á þjóðfrelsishrej'f-
ingu Serkja. Ekkert hendir til
þess að uppreisnarmenn hafi
falllið frá þeirri kröfu. Hiris
vegar flýtti Pflimlin sér að
lýsa yfir þegar á þingi í fyrra-
kv"'ld, og ítrekaði hvað eftir
annað í gær, að stjóm hans
myndi ekki láta Alsír sigla sinn
sjó. Þjóðin myndi hins vegár
beðin um að færa nýjar fórnir
til að tryggja signr í stríðinu.
„Eg lýsi því hátíðlega yfir“,
sagði Pflimlin, „að ríkisstjóm-
in mun aidrei leyfa að högqrvið
sé á. böndin sem tengja Alsír
og Frakkland“.
Þessa.ri og öðrum ræðum
Pflimlins var útvarpað svo að
Framhald á 5. síðu.
megm er
Margt af því sem gerzt hefur í Alsír síðasta hálfan
anman sólarhringinn er enn óljóst, en fátt veldur mönn-
um jafnmiklum heilabrotum og hver sé raunveruleg af-
staða Salans, yfirhershöfðingja Frakka í Alsír, til „vel-
feröamefndarinnar:“
Af fyrstu fregnum af upp-
reisn hershöfðingjanna sem
Mrtar voru. hér í blaðinu í gær
mátti ráða að Salan hefði
frá upphafi haft hönd í bagga
með myndun „velferðamefnd-
arinnar“. 1 öðrum fréttum sem
aíðar bárust var sagt að hann
'hefði lýst yfir þegar hún hafði
Salan
verið stofnuð að hann hefði
„tekið örlög Alsír í sínar hend-
nr“ í samvininu við Massu og
nefnd hans.
En síðdegis i gær gaf hin
nýmyndaða stjóm Pflimlins út
tilkynningu þar sem sagt var
að1 hún hefði fálið Saian að
sjá um að haldið væri uppi
röð og reglu í Alsír og lif og
éignir mánna vemdaðar. Sagt
vár að hann hefði þegar sent
stjórninni fyrstu skýrslu sína,.
Massu
Fi-éttaritari brezka útvarpssins
í París taldi líklegast að Salan
hefði reynt að fara bil beggja,
Framhald á 11. síðu;
An koimnúnista ekki hægt
að sigra íhaldsöflin
— Gera má ráö 'fyrir aö franska stjómin sé ekki fær
um aö vega bemt aö íhaldsöflunum, fyrrverandi gaullist-
um og evrópskum Alsirmönnum, nema hún njóti til þess
stuðnings kommúnista, *bagöl fréttamaður brezka út-
varpsins, Edward Ashcroft, þegár hann ræddi í gær um
atburöina í Alsír og Frakklandi.
i Hann lióf mál sitt á að rekja
þelztu atriði þeirrar öru þró-
úriar pg rni'klu tíðinda sem
Sósíaldemókratar ákveða að
ganga í stjórn Pflimlins
Þær fréttir bárust seint i gærkvöldi að þingflokkur
franskra sósíaldemókrala kefði ákveðið að bjóða Pflim-
lin að taka þátt í stjóm lians, sem þeir höfðu stutt
til valda. Talið er víst að Pflimlin muni taka boðinu.
AFP segir að luutn liafi þe,gar boðið^MoHét, leiðtóga
þeirra, embætti varaí'orsætisráðherra, em Keuter nefnir
tvo aðra: Lacoste, sem taki aftur við embætti Alsír-
málaráðherra og J tiles Moeh, sem verði innanríkisráð-
herra.
I»á hefur frétzt að Pflunliu liafi reynt að fá Pinay,
leiðtoga íhaldsmanna, til að gauga í stjórniua, og hafi
hann lýst sig fásam til jþess svo fremii sem Georges
Bidault fái eiiuiig ráðherraeinbætti.
þar hafa orðið síðasta sólar-
hring. Hann benti á að upp-
reisn hershöfðingjanna hefði
hafizt í þaim mund sem Pflim-
lin, leiðtogi kaþólska flokksins,
MRP, var að fara. fram á traust
þingsins. Mikill meirihluti í-
haldsþingmanna greiddi . at-
kvæði á móti honum, og stjórn
hans fékk aðeins meirihluta
vegna þess, að kommúnistar,
langstærsti flokkur þingsins
með um 150 þingsæti, sátu hjá.
Ríkisstjórnin situr því af þeirra
náð, hvort sem Pfimlin líkar
betur eða verr.
Ashcroft virtist ekki sam-
mála Cadet um að „velferðar-
nefnd“ hershöfðingjanna vissi
ekki hvað kún nú ætti til
bragðs að taka. Hann kvað
þvert á móti mega ráða það
af síðustu fréttum frá Ajlsír
að henni jykist sjálftraust og
hún yrði stöðugri í sessi. Hins
vegar væri erfitt að koma auga
Framhald á 5 síðu.