Þjóðviljinn - 17.05.1958, Blaðsíða 3

4.
Laugardagur 17. maí 1958 — ÞJÓÐVILJINN — (cT
Nýi borinn 25 sinnum hrað-
virkari en gömlu borarnir voru
Kostar 10 millj. - Bœtir ur brýnni þörf
Gufuborinn nýi hefur verið í gangi nokkra daga við
Nóatún og hefur borað um 180 m. Hann mun að jafn-
aði bora 25 sinnum hraðar en eldri borar sem hér hafa
verið notaöir. Meðalafköst til þessa 3,1 m á klst. Getur
hann borað á tveim vikum holu sem tók eitt ár að bora,
en er þó hlutfallslega lítið ódýrari í rekstri.
Verð borsins hingað komins er 10 millj. kr., — en
verðmæti hvers sekúndulítra af 80 stiga heitu vatni á
ári er um 100 þús. kr.
Frumvarp um útflutnings-
sjóð tll 1 umræðu
Frumvarp ríkisstjórnarinnar um útflutningssjóð o.fl.
var til framhalds Tyrstu umræðu á fundi neðri deildar
Alþingis í gær. Uröu enn miklar umræður um málið og
stóð fundur allan daginn og fram eftir kvöldi, en líkur
til að umræðunni lyki í nótt og málinu vísað til 2. um-
ræðu og fjárhagsnefndar.
Gunnar Böðvarsson verkfræð-
ingur, framkvæmdasíjóri gufu-
borananna ræddi í gærmorgun
við blaðamenii um bor þennan og
rekstur hans, en Rafmagnsveit-
ur ríkisins og Jarðhitadeildin sjá
um rekstur hans. Borinn er sam-
eign ríkis og Reykjavíkurbæjar og
stjórn tilnefnd af báðum” aðil-
um, formaður hennar er Jakob
Gíslason raforkumálastjóri, en
aðrir eru Steingrímur Hermanns-
son formaður rannsók-narráðs en
Steingrímur Jóhsson' rafmagns-
stjóri og Árrti Snævarr verk-
fræðingur frá bænum. — Verk-
fræðileg stjórn borsins er í hönd-
um Þorbjörns Karlssonar.
Minnsta g:erð olíubora
Borinn er af sömu gerð og bor-
ar þeir sem notaðir eru við
olíuboranir, er þetta minnsjta
gerð slíkra bora. Borinn skipt-
ist í aðalatriðum í tvo aðal-
hluta, sem starfa óháð hvor öðr-
um. Annars vegar tækin sem
framkvæma sjálfa borunina,
hins vegar leðjukerfið, sem hef-
ur það hlutverk m.a. að lyfta
mylsnunni sem myndast við bor-
unina upp úr hoiunni.
Bortækin sjálf
Til borunartækjanna heyra
mastrið og vindan o.fl. Mastrið
er 30 metra hátt og getur lyft
150 tonna þunga. Vindan er
khúin 120 ha. Caterpillar dísil-
mótor og getur lyft 600—700
metrum af borstöngum. f sam-
bandi við vinduna og*vindumót-
orinn er hjól það sem grípur
titan um borstengurnar og snýr
sjáífum bornum. Borkrónan er
frábrugðin öðrum slikum er hér
hafa verið notaðar. Eru það
tannkrónur: þrjú keilulöguð
tennt hjól, sem grípa hvert inn
í annað þeg.ar bornum er snúið
og höggva og' mylja bergið.
Léðjukerfið
Leðjukerfið — léðjugeymir og
leðjudælur — g'egna marghátt-
uðu ■ hlutverki: Leðjan sem dælt
er niður gegnum borkrónuna
flytúr mylsnuna . upp úr hol-
unni, smyr og kælir borkrónuna,
styrkir holuveggina o.fl. Þegar
upp kemur fer hún gegnUm
hristisíu en síðan er hún notuð
aftur. Dælurnar eru tvær. Aðal-
dælan getur dælt allt að 40 lítr-
um á sek., mesti þrýstingur er
Í'OO kg/cm2/ er hún knúin
35'0 ha mótor. Sú minni er not-
uð -sém varaleðjudæla, leðju-
blöndunardæla og sementsdæla
þégar fóðúrpípur eru steyptar
fastar í holurnar. Iíún dæiir allt
að' '35 sekl., mestur þrýstingur
85 kgýcni2, knúin 250 ha mót-
or. — Auk þess fylgja bornum
ýmis fleiri tæki m.a. gosvari
til að koma í veg fyrir gufu-
gos.
Kostar 10—12 milij. kr.
Hingað kominn kostar borinn
10 millj. kr. Erlendur kostnaðui
6 millj.. er tekinn var að láni
Ei'lendu'' þátttakendurnir komu
langflestir til Reykjavíkur
snemma í gærmorgun með
norska farþegaskipinu Meteor
og kl. 11 árdegis var ráðstefnan
til 5 ára hjá First City National
Bank í New York.
Öll tæki borsins, önnur en
vindan, eru gerð fyrir 1500—
1800 m djúpar holur, vindan er
miðuð við 600—700 m holur.
Síðar mun keypt önnur vinda
þegar þörf krefur. Er það um
2ja milljón kr. viðbót á verði.
Ætlaður til nota á
gufusvæðunum
Fyrst um sinn mun borinn
Framhald á 10. síðu.
sett í Þjóðleikhúsinu að við-
stöddum Ásgeiri Ásgeirssyni for-
seta, sendiherrum Norðurlanda
hér á landi, fulltrúum og fleiri
gestum. Einar Bjamason ríkis-
I umræðunum í gærdag tók
Lúðvík Jósepsson sjávarútvegs-
málaráðherra til máls og svar-
aði þá m.a. nokkrum atriðum
og fyrirspurnum, sem fram
hiöfðu komið í ræðu Ólafs Thórs
s.l. miðvikudag.
Tekjur útflutningssjóðs
og bætur
Ólafur spurði m.a. hverjar
tekjur útflutningssjóðs væru
eftir núverandi kerfi og hverj-
ar þær yrðu eftir frumvarpinu.
Lúðvík skýrði frá því, að tekj-
ur útflutningssjóðs hefðu num-
ið skv. núgildandi lögum 508.7
millj. króna, þar af námu tekj-
ur af vöruinnflutningi 430.7
millj. kr., duldum greiðslum
13 millj. og ýmsar aðrar auka-
tekjur 65 millj. Ef tekjur sjóðs-
ins skv. frumvarpinu væru
reiknaðar á sambærilegan hátt
myndu þær nema 752 millj.
króna, þannig að tekjuaukning
in væri rösklega 240 milljónir.
Þá spurði Ólafur Thórs hver
væri hækkun útflutningsupp-
bótanna. Sjávarútvegsmálaráð-
herra svaraði því til að sam-
kvæmt núgildandi kerfi næmu
bætur 440 millj. kr., en eftir
frumvarpinu 732 millj. þ.e.
hækkun um 292 millj. kr. Þar
af færu um 200 millj. kr. til að
mæta yfirfærslugjaldi á rekstr-
arvörum framleiðsluatvinnuveg-
anna, um 50 millj. vegna kaup-
gjaldshækkunar og um 50 millj.
sem auknar bætur til nokk-
urra þátta sjávarútvegsins
(aðallega togaranna).
Saiukomulag — ekki form-
legir samningar
Spurt var ennfremur hverjar
væru forsendur þess að hækka
yrði bæturnar. Ástæðurnar fyr-
endurskoðandi, formaður fs-
landsdeildar Norræna embættis-
mannasambandsins setti ráð-
stefnúna með ræðu en síðan
fluttu formenn annarra deilda
sambandsins, þeirrar dönsku,
finnsku, norsku og sænsku, stutt
;-ávörp. Umræðufundir á ráðstefn-
unni munu hefjast árdegis í dag
í hátíðasal Háskólans, en alls
stendur ráðstefnan yfir í fjóra
daga. - ' | 1 ; j
Þetfa er í fyrsta sinn sem
Norræna embættismannasam-
bandið heldur ráðstefnu eða al-
mennan fund hér á landi.
ir hækkun bótanna kvað Lúð-
vík Jósepsson þessar: Rekstr-
arvörur framleiðsluatvinnuveg-
anna hækka verulega í verði
vegna yfirfærslugjaldsins; rétt
þótti að bæta kjör togaraút-
gerðarinnar; hækka þurfti bæt-
ur vegna síldveiðanna þar eð
um verulegt verðfall var að
ræða; nokkur hækkun á út-
flutningsuppbótunum vegna
þess að nú hafa þær verið sam-
ræmdar meir en áður; gert ráð
fyrir nokkurri kauphækkun.
Ein spurningin var þess efn-
is hvort Landssamband ís-
lenzkra útvegsmanna hefði
samþykkt að breyta þeim
samningi, sem ríkisstjómin.
hefði gert v|ð ýtvegsmenn um
síðustu áramót.
Sjávarútvegsmálaráðherra
kvað engan fonnlegan samn-
ing hafa verið gerðan um síð-
ustu áramót milli ríkisstjórnar-
innar og LÍÚ, heldur hefði
náðst samkomulag milli þessara
aðila á svipaðan hátt og áð-
ur. í þessu samkomulagi voru
éngin skuldbindandi ákvæði um
að engar verðlagsbreytingar
yrðu gerðar á árinu. Ráðherr-
ann tók fram, að við togara-
útgerðina hefði ekkert sam-
komulag verið gerf, ekki heldur
við síldarútveginn, vetrarver-
tíðin væri búin og hefði þar
verið stuðzt við samkomulagið
sem gert var um áramótin og
byggt væri á í frumvarpinu.
Það eina sem væri eftir væri
sumar- og haustúthald báta á
þorskveiðar, en það er mjög
lítill hluti af heildarútgerðinni á
árinu.
í ræðu sinni í gær vék Lúð-
vík Jósepsson að málflutníngi
íhaldsins og þá einkum Ólafs
Thórs og lagði að lokum enn
áherzlu á að mjrg miklu
skipti hvernig til tekst með
framkvæmd hinna nýju laea, og
heildarframleiðslu í landinu.
StorfsS hafiS
' LJ "i1 •• I
/ rieiömork
Þótt vorið hafi verið fagurt
hér þá hafa hlýindin látið á sér
standa, en .nú er spáð liiýnandi
veðri.
Þrátt fyrir kuldann hafa land-
nemarnir í Heiðmörk ekki viíj-
al leggja árar í bát. Það var
Normannslaget sem reið á váð-
ið og hefur þegar farið fyrstu
gróðursetningarferðina. —; AKO
GES fer sennilega í dag og e.t.v.
fleiri félög. Ættu sem flestir að
fara að dærni þeirra.
Páll fer tvær
Páll Aarason fer í skemmti-
ferð til Gullfoss og Geysis á
morgun. Eru þegar allmargir,
þ.á.m. margt útlendinga, ráðn-
ir til fararinnar. Farið verður
kl. 9 í fyrramálið frá Ferða-
skrifstofu Páls Arasonar, Hafn-
arstræti 8,
Hitaveiíufrainkvæmdimar í Hlíð-
immn eiga tveggja ára afmæli í dag
1 dag eru liðin 2 ár síðan hitaveitan hóf framkvæmd-
ir við Hlíðaveituna. Fyrsta skóflustungan var tekin í
Mávahlíðinni 17. maí 1956. Hafði þá staðið yfir margra
ára barátta I bæjarstjórninni fyrir því að vatn hitaveit-
unnar yrði betur nýtt m.a. með því að ráðast í hitaveitu
fyrir hið þéttbýla íbúðarhúsahverfi í Hlíðunum.
íhaldið lýsti því hátíðlega yfir, þegar það loks hafði
verið rekið til þessara framkvæmda, að Hlíðaveitan
j’rði tilbúin fyrir áramótin 1956—1957. Vinnubrögðin
við þessar framkvæmdir hafa ihins vegar verið með þeim
ódæmum af hálfu stjórnenda hitaveitunnar, að flestum
hefur blöskrað. Er heita vatnið enn í dag ókomið í öll
hús í hverfinu. Ekkert hefur verið unrtið við verkið
síðan á s.l. hausti.
Heimæðar eru ólagðar í húsin og dælustöðin er enn
í byggingu. Virðist allt benda til að íhaldið þurfi jafn-
vel 2 ár í 'viðbót til'að ljúka verkinu ef dæma á eftir
hraðanum fram að þessu,
Sleifarlagið við þessar nauðsynlegu og fjárhagslega
hagstæðu framkvæmdir er gott dæmi um vinnubrögð
íhaldsins. Þetta. dæmi hafa allir bæjarbúar fyrir augum
og þá ekki sizt Hlíðabúar. Þeir hafa á eftinninnilegan
hátt fengið að kynnast hraðanum og verkhyggninnj í
framkvæmdum hitaveitunnar. Er þetta eitt af mörgum
augljósum dæmum um óstjórnina' á hitaveitunni, óstjóm
sem hefur skaðað bæjarbúa og fyrirtækið sjálft um
stórfelldar fjárhæðir og íhaldið heldur öruggri verndar-
hendi yfir.
Frá sétningu ráðstefnu Norræna enibættismannasambaiúlsins í Þjóðleikhúsinu í gærmorgun.
(Ljósm. Sig. Guðm.)
11 ristefha Norræna eikitis-
nrannasambandsiiis sett í Rvik i gær
Erlendu þátttakendurnir eru um 180 talsins
Tólfta ráSstefna Norræna embættismannasambands-
ins var sett hér í Reykjavík í gær. Auk fjölmargra ísl-
enzkra embættismanna sækja ráöstefnuna um 180 full-
trúar frá Danmörku, Finnlandi, Noregi og Svíþjóð.