Þjóðviljinn - 18.05.1958, Blaðsíða 1

Sunmudagur 18. maí 1958 — 23. árgangur — 111. tölublað.
Stœkkun landhelginnar: Mikil-
vœgasta eínahagsmál íslendinga
Eftir hverju er verið að bíða?
Lá við slysi í
malargryfju
Blönöuósi. Frá frétta-
ritara Þjóðviljans
Nýlega vilöi það til þegar ver—
ið var að hreinsa malargryfju
þar sem taka átti steypuefni að
verkamaður grófst unöir stórri
malarfyllu.
Með aðstoð jarðýtu er þama
var tókst fljótlega að ná mann-
inum lítt meiddum, en mjög hef-
ur iegið nærri að hann kafnaði.
Læknir var kallaður á staðinn
og flutti hann manninn í sjúkra-
hús til frekari rannsóknar, en
leyfði honum síðan að fara heim
til sin.
Um allt land er þess nú beð'ið með eftirvæntingu að
birt verði reglugerö um stækkun fiskveiðilandhelgmnar
í 12 milur. Daglega berast ályktanir frá bæjarstjórnum,
hreppsnefndum, verkalýðsfélögum, sýslunefndum, ung-
mennafélögum og öð’rum samtökum, þar sem þess er
krafizt að landhelgin verð'i stækkuð' án tafar. Og fólk
spyr meö dagvaxandi ugg: eftir hverju er verið að bíða
— ekki sízt þar sem vitað er að erlend stórveldi revna
nú allt sem þau megna til að koma í veg fvrir stækkún
landhelginnar, og sumum íslenzkum stiórnmálamönn-
um er annáð betur gefið en að standast slíka ásókn.
Það er augljóst að í augum
Islendinga er stsekkun land-
lielginnar mál málanna um
þessar mundir. Svo alvarlegt
sem efnahagsmálafrumvarpið
er, er almenningi l.ióst að land-
' helgismálið er miklum mun
stórfellara. F,f hað verður ekki
leyst kann fliótlega svo að fara
að ekki verði um stóra.r upp-
hæðir að deila á Alþingi íslend-
inga og skortuiinn verði sá
skömmtunarstjóri sem öllu ræð-
ur.
Undirstflðan
Fiskimiðin umhverfis landið
eru dýrmætustu auðlindir Is-
lendinga. Allt að 97 % af út-
. flutningsverðmætum íslendinga
eru sjávarafurðir. S.iómenn
okkar eru langsamlega afkasta-
mestu fiskimenn sem sögur fara
af, og útgerðin hefur tryggt
íslendingum lífskjör sem eru
einhver hin jafnbeztu í heimi.
fslenzkur sjávarútvegur er ein-
hver arðbærasti atvinnuvegiir
sem um getur, engin stóriðja
skilar þvílikum arði í saman-
burði við fiárfestingu. Því
hljóta ■ Islendingar ali+af- sð
leggja megináherzlu á
ar í atvinnulífi smu-. bótt *>ð
siálfsögðu beri smát*- og smátt
að hagnýta alla aðrá mögu-
leika sem okkur bjóðast.
Hundruð milljóna
á ári
En því aðeips geta Iilend'ng-
ar lifað gcðu og batnandi lífi
af fiskimiðum sínum nð þe:m ■
verði ekki rænt frá bs!m. En
ræningjana þekkja allir Isjend- j
ingar. Á móti hverjum emum!
íslenzkum togara sem veiðir á
miðunum umhverf; landið eru
tugir erlendra togara, sem láta
greipar sópa um auðlindir okk-
ar og skeyta þvi engu þótt
þeir gangi svo nærri stofninum
að hann eyðist. Hversu stór-
fellt rán hinna erlendu togai*a
er má marka af því t.d. að
torezka taorgin Hull ein saman
tekur mánaðarlega á land fisk
'fyrir 1 milljón sterlingspunda,
en af því magni eru 40% tal-
in koma af svæði því sem er
innan við 12 3jómílna mörk um-
hverfis ísland. Árlega hirðir
borgin Hull því fisk fyrir 216
milljónir króna — samkvæmt
hinu skráða gengi — á miðun-
um næst Islandi, og þaðan er þó
aðeins gert út hrot af þeim
erlendu togurum sem veiða um-
hverfis landið.
Hvemicr íór fyrir
ræreyingum?
Allir íslendingar vita hvernig
ásókn hinna erletidu skipa hef-
ur gerbreytt miðunum umhverf-
is landið og þurrkað stór svæði
af fiski; þar sem forðum voru
fengsæl mið sést nú varla
branda enda eru hin erlendu
skip stundum eins og veggur
frá landi að sjá. Og sérfróðir
menn telja að hað sem helzt
hafi bjargað til þeSsa séu
heimsstvrjaldimar tvær —
meðan þær stóðu voru Is'end-
ingar mikið til einir á miðun-
um og þá .iókst fiskigengdin
til muna í bæði skipt.in. Hvern-
ig ofveiði getur leikið þjóðir
má t.d. sjá í Færevjum: þar
s"rguðu brezkir togarar þar til
allt var uppurið — og nú verð-
'ii’ citór hónur af hinum dug-
m’klu-færeysku fiskimönnum að
pland árlega, m.a. hmgað
T-'nr'ric; tp þess að afla sér
h'ii-viðurværis. Þa„u örlö'g gætu
brátt verið búin íslendingum
einnig ef ekki verður að gert
án tafar, íslendingum einum
tryggð yfirráð yfir miðum sín-
um og veiðamar þannig tak-
markaðar til muna.
Um líf eða dauða
að tefla
í þessu máli er sannarlegá
Um líf eða dauða þjóðarinnar
að tefla. Því aðeins geta Is-
lendingar lifað menningarlífi í
landi sínu að þeir ráði yfir y - ,
auðsuppsprettum sínum og geti * s -- -y/
tryggt að þær þorni ekki. Því i *** • ....... .....— -
elt,ldreveSSaipano"|SÍ"1,"!“ 1KélSS“ ‘
sinn með Smngri a3 erlendu J kvoW' j51"* 4S“V v»“>
ránsskipum verði bægt af is-|,ngin lun 1’.Íolhreriilegasta og birtir hinar ólíkustu stefnur í
lenzkum miðum. Því aðeins ,n.vndlist. Landslagsmyndin Iiér fyrir ofan er eftir Magnús Á.
verður hægt að takast á um Árnason og fjallið er Búrfell. Grein um sýninguna á 7.
Framhald á 2. síðu. síðu blaðsins í dag.
Bandaríkin óttast um fram
tíð Atlanzbandalagsins
Ráðamenn í Bandaríkjunum eru mjög uggandi yfir f
síðustu þróun mála í Frakklandi og óttast að atburð-
irnir þar síðustu daga geti riöið Atlanzbandalaginu og
samstarfi vesturveldanna að fullu.
Fréttaritari sænska útvarps-
ins í Bandaríkjunum, Arne Thor-
én, sagði þetta í fyrradag. Hann
sagði að í Ilvíta húsinu í
Washington og bandaríska utan-
rlkisráðuneytinu væri fylgzt með
atburðunum í Fi-akklandi með sí-
vaxandi áhyggjum.
Ótti uni framtíð
Atlanzbandalagsins
Að sögn hans er bandaríska
stjórnin sérstaklega uggandj yfir
því að de Gaulle kunni að taka
Nánari fréttir af siöustu at-
burðuni í Frakklandi eru á
12 síðu.
vöidin í Frakklandi. Að vísu vilji
embættismenn stjórnarinnar
ekkert iáta hafa eftir sér um
þetta 'máVen enginn vafi leiki
Framhald á 5. síðu.
•6
risr ¥
T'minn biríir í gær forustu
e.Tein þar sem haim heldisr því
f’ ° að sú öflvga anclstaða gegn
hinum nýju efnahagsaðgerðum
ssm fram hefur komið hvá
verkalýðshreyfingumii, hiá Ein
ari Otgeirssyni formanni Sósíai-
istaflokksins og hér í Þjóðvili
anum sýni að þessir aöiljar vilji
núverandi stjórn feiga. Það er
gott að Tíminn vekur má’s á
þessu: liverjir vilja ríkisstjórn-
ina feiga?
Þeir yinstri menn sem gagn
rýna tekjuöflunarleiðir stjórn-
arinnar gera þá kröfu til lienn
ar, að hún standi við þau lof
orð sín atf halda dýrtíffinni í
skefjum, aff tryggja lifskjör al
meimings og leysa efnahagsmál-
in á kostnaff þeirra sem mest
fjárráff hafa. Efnahagsmála-
frumvarplð er í augljósustu
andstöffu viff þessi fvrirlieit;
þaff hleypir af staff nýrri og
stórfe'ldri verðbólguskriðu sem
rýiir vei’ff'gildi krónviuiar og'
kaupmáft launanna til mikilla
muna en bætir liag skuldakónga
og verftþólgubraskiua. Fn er
þaff ekki augljóst mál, að það
eru þeir menn, sem knýja fram
slika lausn, sem vilja rík;s-
stjórnina feiga, en ekki hinir
sem krefjast þess að ríkisstjórn-
in standi við stefnu sína.
Og þótt efnahagsmálin séu
alvarleg eru þau því miffur ekk-
ert einsdæmi. Man tíminn eftir
loforffinu um brottför hersins.
Mennirnir sem liafa svikiff þaff
fyrirheit vilja ríkisstjórnina
feiga. Man Timinn eftir loforff-
inu urn kaup á 15 nýjum stórum
togurum? Mennimir sem hafa
komiff í veg fyrir að það fyrir-
lieit væri efnt vilja ríkisstjóm-
ina feiga. Man Timinn eftir lof-
orffinii um stækkun landhelg-
imtar? Þeir menn sem tefja
efnir á því fyrirheiti vilja
líkissíjórnina sannarlega feiga.
Vinstri stjóni. er livorki orð
nc áróffur; hún stendur effa fell-
ur með verkum sínum og. engu
öffm. Því affeins gat vinstri
samvinna styrkzt og' boriff á-
rangur aff staðiff væri viff lof-
orffin og þau framkvæmd af
festu og lieiffarleik. En ráffa-
menn Frafsóknar virffast ekkert
mark taka á fyrirheitum sinum;
þeir virffast affeins hafa viljaff
láta kalla stjóm sína vinstri
stjórn í orffi; þar er aff finna
andstæffinga vinstri samvinnu.
Jaeques Soustelle
b*
S« frétt barst frá París í gær
að Jacques Soustelle. fyrrverandi
landstjóra í Alsír og leiðtoga
gaullista, lieföi tekizt aö komast
frá París og væri á leiö til Al-
geiisborgar um Spán.
Parísarlögreglan hefur gætt
hans síðan uppreisn herforingj-
anna í Alsír hófst á þriðjudag-
inn. Vörður hefur vérið hafður
um heimiíi hans í París undir
því yfirskini að lif hans væri í
Framhald á 5. síðu.