Þjóðviljinn - 30.05.1958, Side 1
Föstudagur 80. maí 1958 —- 23. árgangur — 119. íölublað.
fhaldið hækkar
álögur og útsvör
12. síða.
• •
Orlagastnnd Frakklands runnin upp
Coty forseti hefur falið de Gaulle hershöfðingja að mynda stjórn,
sósíaldemókratar hika, kommúnistar hvetja verkamenn til árvekni
Allt benti til þess í gærkvöld að örlagastund frönsku þjóðarinnar væri
runnin upp og úr því yrði nú skorið hvort lýðveldið megnar að verjast
fjandmönnum sínum eða hvort það fellur fyrir þeim, hvort verkalýðurinn
og lýðveldissinnar í borgarastétt bera gæfu til að taka höndum saman á
hættustund, eða hvort sundrung þeirra leiðir hörmungar bræðravíga yf-
ir þjóðina. — Þetta varð Ijóst þegar tilkynnt var í gærkvöld að René Coty,
forseti lýðveldisins, hefði falið de Gaulle hershöfðingja að mynda stjórn.
De Gaulle hafði komið til
Parísar í gærkvöld að tilmæl-
um Coty forseta. Forseti tók
á móti honum við þær dyr
forsetahallarinnar sem aðeins
eru ætlaðar þjóðhöfðingjum að
ganga um. Þeir ræddust við í
fimm stundaiifjórðunga.
Að fundi þeirra loknum kom
einn af embættismönnum for-
seta fram á tröppur forseta-
liallarinnar og tilkynnti að for-
setinn hefði falið de Gaulle að
mynda stjórn og hefði hers-
iiöfðin.ginn tekið það að sér.
De Gaulle liélt frá forseta-
höllinni til skrifstofu sinnar í
París og hafði þar stutta við-
dvöl, en fór síðan til bústaðar
síns í þorpinu
déux-Eglises.
De Gaulle gaf út tilkynningu
sem birt var skömmu eftir að
hann var lagður af vstað heim
til sín. Hann sagðist hafa skýrt
Coty forseta frá því að hann
yrði að fá sérstök völd um til-
tekinn tími til að ráða fram úr
hinum mikla vanda sem þjóð-
in væri nú stödd í. Hann hefði
fengið heimild forseta til að
undirbúa viðtækar breytingar
á stjórnskipulagi landsins, og
sagðist hafa gert þetta að al-
geru skilyrði fvrir stiórnar-
myndun sinni. En þetta yrði
að gerast sem állra fvrst. að
öðrum kosti gætu h'nir hörmu-
legustu atburðir gerzt.
Skýrt var frá hvi að Cotv
forseti myndi kveðja formenn
dag og ræða við þá hvern
í sínu lagi. Bent er á að þetta
sé í fyrsta sinn í sögu franska
lýðveldisins sem forseti hafi
þannig tekið að sér að gerast
milligöngumaður milli forsæt-
isráðherraefnis og leiðtoga
stjómmálaflokkanna.
Boðskapur Cotys til þingsins
Áður en þetta • gerðist hafði
þjóðþingið liiýtt á orðsendingu
frá Coty forseta. Það var um
tvöleytið í gær. að André le
Trocquer, forseti þingsins, hóf
lestur þessa boðskapar og reis
þá allur þingheimur úr sæt-
um. Coty sagði:
„Vér stöndiun nú á barmi
Colombey-les- borgarastyrjaldar. Ætla Frakk-
ar nú að fara að berjast inn-
byrftis, eftir að hafa barizt
við óvini sína í fjörutíu ár?
1 báðuin fylkingum virðast
menn nú reiðubúnir til brjeðra-
víga. Hvað yrðj þá um Fralik-
land? Á þessari liættustimd
þjóðar vorrar og lýðveldis hef
ég leitað til liins ágætasta með-
al Frakka, til þess maiins sem
á myrkustu árum sögu vorrar
var leiðtogi vor í baráttunni
fyrir að endurlieimta frelsið,
þess maniis sem lcastaði frá
sér einræðisvöldum í því skyni
að endurreisa lýðveldið.“
Coty forseti skýrði þinginu
frá því að viðræður sem de
Gaulle hefði átt við forseta
beggja deilda þingsins hefðu
leitt 5 Ijós að töluverð vand-
fengið völdin í sínar hendur.
Því hefði hann ákveðið að ræða
sjálfur við hershöfðingjann.
Hótar að se.gja af sér
Coty skýrði síðan frá því að
hann hefði rætt við de Gaulle
um hvað gera þyrfti innan
þeirra takmarka, sem lög lýð-
veldisins segðu til um, til að
koma á „velferðarstjórn“ í (
landinu og hvað gera þyrfti,
þegar hún hefði verið mynduð
til umbóta á stofnunum lýð-
veldisins. 1
Forseti tók síðan fram að
ef tilraun bans til að styðja
de Gaulle til valda færi út
um þúfur, myndi liann sjálfur
segja af sér og fela forseta
þjóðþingsins embættisverk s;ín,
samkvæmt stj órnarskránni.
Boðskap forseta lauk á þess-
um orðum:
þingflo'kkanna á sinn fund í l'kvæði væru á því að liann gæti
„Fulltrúar þjóðarinnar, örlög 1 .
lieiinar eru nú í yðar hönd- ÞanniS hugsar teiknari bre/.ka ihaldsbl. Daily Mail ser valda-
töku de Gaulles. Massu, foringi fallhlífarhennanna, fyrirskipar
honum að henda sér út yfir París.
um.
Framhald á 5. síðu.
Hótanir um borgarastríð,
verkamenn búast til varnar
Síðustu frettir
Stjórn franska alþýðusam-
bandsins, CGT, sainþykkti á-
lyktun í gærkvöld eftir að
kunnugt var um að de Gaulle
hefði verið falin stjórnarinynd-
Túnisbúar leggja framkæru
á Frakka í Oryg^isráðinu
Enn barizf i gœr i grennd viS hersföS
Frakka i Remada i suSurhlufa Túnis
Enn sló í bardaga milli hersveita Frakka og Túnis-
búa nálægt frönsku herstööinni í Remada í suöurhluta
Túnis í gær. Stjórn Túnis hefur nú ákveöiö aö kæra
Frakka fyrir Öryggisráði Sameinuö’u þjóðanna.
IBardaginn í gær hófst þeg-
ar fránskur herflokkur frá
Remada réyndi að brjótast
gegnum ihlið á vegi um 20
km frá herstöðinni, en allir
herflutningar Frakka í Tún-
is hafa verið bannaðir síðan
í febrúar.
Taismaður Túnisstjórnar
sagði að frönsku hermennimir
hefðu hafið skothríð á varð-
sveit Túnisbúa, en þeir íhefðu
svarað í sömu mynt og Frakk-
ar hefðu hörfað undan. Bar-
daginn stóð í fimm klukku-
stundir, en ó'kunnugt er um
mannfall.
Sendinefnd Túnis hjá SÞ
bárust þau skilaboð í' gær að
hún skyldi fara fram á þegar
í stað að kallaður yrði saman
fundur í Öryggisráðinu til að
f jalla um kæru Túnis á Frakka.
nn. I ályktuninni er skorað
á alla verkamenn innan vé-
banda þess, en þeir eru um 4
milljónir talsins, að mynda
nefndir til varnar lýðveldinu.
I óstaðfestum fréttum er
sagt að verkamenn liaf j í gær-
kvöld tekið á vald sitt verlt-
sniiðjur víða um landið, og
slíkar aðgerðir séu fyrirhug-
aðar annars staðar.
★
Uppreisnarforingjarnir ? Al-
sír hótuðu þegar í fyrradag
öllu iliú hverjum þeim þing-
manni seni reyndi að koma í
veg fyrir valdatöku de Gaulle
„Velferðarnefndin“ þar ítrek-
aði þessa hótun í ,gær. Hún
sagðist mundu taka til sinna
ráða ef nokkur töf yrðj á að
de Gaulle fengi völdin í hend-
ur. Massu hershöfðingi sagði
að herinn ií lieimalandinu myndi
berjast við hlið hersins í Al-
sír.
Delbecque, einn af fulltrú-
unum í nefndinni, sagði í gær-
kvöltl, að svo kynni að fara
að heriiin yrði að skerast I
leikinn ef kommúnistar reyndu
að koma í veg fyrir valdatöku
de Gaulles.
Mikill fundur var haldinn
í gær í Marseille fyrir framau
byggingu alþýðusambandsins
þar í borg. Funtlarmenn hét-u þvl
að verja Ivðveltlið fyrir ásókn
fasista. Fréttaritari brezka
útvarpsins segir að þegar fund-
inum lauk liafi ' gífurlegur
mannsofnuður farið um götur
borgarinnar í óleyfi stjórnar-
valdanna, en vopnuð lögregla
hafi dreift homun.
Samtök franskra kennara hafa
boðað til sólarhrings verkfalls
í dag' til að mótmæla valdatöku
de Gaulle og votta lýðveldinu
hollustu sína. Samtök neinenda-
og foreldrú styðja \erkfallið.