Þjóðviljinn - 03.06.1958, Blaðsíða 10

10) — ÞJÓÐVTLJINN — Þriðjudagur 3. júní 1958
Minningarorð uni Stein Steinarr
Framhald af 7. síðu.
efann og blekkinguna að sjálf-
stseðum höfuðskepnum, óháð-
um, óhagganlegum, ofar þján-
ingu. Uppreisn hans gegn hefð-
bundinni ljóðlist var því síður
en svo fólgin í formbreytingu
einni, nýju viðhorfi til tung-
unnar, líkinganna, skyntengsl-
anna, heldur átti hún sér á-
kveðið hugmyndalegt markmið:
að losa skáldskapinn af klafa
hins ytri veruleika.
„Og ég var aðeins til í mínu
ljóði“.
Um stefnur og aðferðir má
deila, en um hitt verður ekki
deilt að með lífsverki sínu í
heild hafi Steinn Steinarr orð-
ið djúptækur endurnýjunar-
kraftur í íslenzkri ljóðagerð.
1 En þótt skáldjð væri magnað
var maðurinn, persónuleikinn,
sízt áhrifaminni. Árum saman
var hann eins konar sókrates á
strætum og gatnamótum höf-
uðstáðarins og síðan yfirbóhem
gildaskálanna þegar batnaði í
ári. Enginn átti fleiri málkunn-
ingja en þessi mikli einstæðing-
ur. Alþýðlegt viðmót og óvenju
ilyng og hárbeitt samtalsgáfa
staðfestu svo sem verða mátti
vald skáldskapar hans. Á við-
sjárverðum tímum kreppu og
stríðsgi'óða þegar öll lífsgildi
virtust í upplausn eða deiglu
gat þessi huldurödd líkst opin-
berun, þar sem hún sveiflaðist
milli einlægni og spotts, sam-
úðar og fyrirlitningar, um-
komuleysis og miskunnarleysis.
Hann var holdi klædd ímynd
þess margslungna andófs sem
hrikaleg, óráðin heimsmynd
hlaut að vekja í hverju ærlegu
brjósti — og svigrúmið var
margfait meira í viðræðunni
en ljóðinu. I>að var ekki aldeil-
is ónýtt að h'usta á þennan
annarlega galdrameistara sem
í einu vetfangi gat tætt heim-
inn í sundur og skapað hann
aftur í sinni mynd.
Ég get hugsað að ýmsum
kunni að virðast öræfi götunn-
ar nokkuð grá og hljóð nú þeg-
ar röddin er þögnuð.
Já, fyrir kom að í þessum
óbilgjama uppreisnarsegg sæi
gamli lærifaðirinn sitt enfant
terrible. En hver kennari veit að
það getur líka komið fyrir að
honum þyki vænzt um óstýri-
látasta barnið. Og þegar öllu
er á botninn hvolft hygg ég
að fáir hafi staðið mér nær
en hann. Það sem hér hefur
verið drepið á er sízt til þess
ætlað að gera upp á milli
manna og kenninga á kveðju-
stund — hinsvegar gat ég ekki
minnst þessa fornvinar míns án
þess iað geta að nokkru þess
sannasta sem okkar fór á milli.
Þegar ég hitti hann síðast —
eftir að sýnt var að hverju
fór — sá ég og heyrði að hon-
um var í engu brugðið: hann
hélt til móts við gátu dauðans
með sama seðruleysinu og hann
hafði glímt við gátu lífsins.
Þegar ég frétti svo lát hans
þótti mér sem dálítið kenjótt
dýrindisklukka stanzaði. Og
mér fannst einna ankannalegast
að mín klukka skyldi ekki
verða fyrri til að stanza.
Jóhannes úr Kötlum,
Steinn,
Kæri vínur,
Þú ert búinn að kveðja, —
farinn. Og við, sem áttum þér
svo margt iað þakka, getum
ekki trúað því að þú sért ekki
meir, getum ekki kvatt þig, af
því að þú, sem varst svo sterk-
ur í lífmu ert ennþá sterkari
í dauðanum og býrð í lífi okk-
ar eftir sem áður. Hver svip-
breyting á andliti þínu, mál-
rómur þinn, handtakið, — allt
Hfir þetta í minningu okkar
litríku lífi. Af því að þú varst
það, sem einn vinur okkar
sagði eitt sinn um þig: Salt
jarðar.
Öll ævintýri eru búin fyrr
en varir. En ljóminn af því
ævintýri, sem þú varst í lífi
vina þinna, mun halda áfram
að lýsa um ókominn veg.
Hulda Bjaraadóttir. ^
ekki annað að gera en byggja
hinar hrundu bor|ir að hýju
og sníða þeim gerð, sem var
meir til hæfis við þá tíma,
sem nú runnu upp. Oft var
förin minna hoffmannleg en
skyldi, en sagði ekki Pétur
Gautur: ,,á reiðskapnum kenn-
ist, hvar heldri menn fara“,
þegar hann steig á bak grísn-
um. Flest föng voru skorin við
nögi, en hvað gerir það til. Við
vorum ennþá ungir, og á þeim
árum vex manni ekki allt í
laugum, Atvikunum var tekið í
þeirri röð, sem þau bar að
höndum, jafnt auraleysi og
smávægilegum aflahrotum, og
reynt að gera hið bezta úr
hvorutveggja, en annars látið
arka að auðnu,
í hópi okkar, gamalla félaga
þinn,a og kunningja, varst þú
hrókur alls fagnaðar, hvort
sem þú ortir þindarlausan leir-
burð, með aðaláherzlu á mið-
ríminu, eða sallaðir yfir okkur
andríki þínu og frumlegum at-
hugasemdúm um máhnlífið og
einstaklingana, og þó að við
værum stundum dálítið treg-
gáfaðir og seinir að skilja and-
ann, þá skipti það raunar ekki
miklu máli, því að andinn er
afstætt hugtak, þar sem prest-
arnir sjá Jesú þymikrýndan,
heildsalinn commissionsdollara
og við hinir eitthvað annað.
Kannski varstu stundum ekki
nægilega umtalsfrómur, en vel
tókst þér oft, þegar þú vóst
að mönnum í slíkum brýnum.
En þær áttu sér sjaldan þann
alvöruþunga, sem fastast
brennur á baki orðsjúkra
manna, enda munu flestar þær
skærur nú gleymdar.
En nú er lokið langri sam-
fylgd, og við gröf þína er sem
ég horfi á eftir löngum og
björtum kafla ævi minnar. Læt
ég þig svo kvaddan hinztu
kveðju.
Haráldur Sigurðsson,
Við samfylgdarlok
Við fráfall Steins Steinars
rifjast upp fyrir mér forn
minning. Það var vormorgun
fyrir tuttugu og átta árum, al-
þingishátíðarvorið, meðan mað-
ur var enn ungur og vænti sér
mikilla hluta af framtíðinni.
Kannski hefur þjóðin aldrei
horft jafn björtum augum til
framtíðarinnar og einmitt þetta
vor. Kreppan var að sönnu á
næsta leiti, en ekki skollin á,
og kannski höfðum við ekki
heyrt þess getið, að hún væri
í uppsiglingu. Ég var kominn
vestur í Bjarnardal í vega-
vinnu, að afla mér fjár til mik-
illa fyrirætlana. Framundan
var langt, sólgullið sumar, því
að á þeim árum voru öll sumur
löng og viðburðarík.
Verkstjórinn blæs í flautu
sína. Það er merki þess, að nú
eiga allir að fara í vinnuna.
Dálítill hópur manna tínist út
úr tjöldum og röltir yfir móa
og mela á leið til vinnU sinnar.
Hér var það sem Steinn Stein-
arr bar fyrst fyrir augu mín,
ungan mann, smáan vexti og
ekki ýkja mikinn fyrir mann
að sjá. Kannski kom það líka
i. ljós, þegar leið á daginn, að
hann var dálítið latur að kasta
hnausum úr skurði, enda ekki
handleggjasterkur svo að af
bæri, og kunni lítt til þess
garpsskapar, sem vænlegastur
er tjl flokksstjórastöðu og ann-
ars frama í vegavinnu. Ein-
hvernveginn hleraði ég það
fljótt, að sumum af samverka-
mönnunum væri ekki nema
miðlungi hlýtt til hans, og gam-
all vegagerðarmaður tjáði mér,
að hann væri bæði skáld og
auðnuleysingi. Steinn átti það
nefnilega til að senda harð-
duglegum vegavinnumönnum
skeyti, sem hæfðu helzti vel.
Það er skemmst af að segja,
að þetta sumar tókst með okk-
ur Steini sú vinátta, sem hald-
izt hefur órofin síðan, þó að
á ýmsu hafi oltið. Þó að tak-
mark okkar væri þá og síðar
ekki hið sama, lágu þó leiðir
okkar svo skammt hvor frá
annarri, að um nokkura sam-
stöðu var að ræða, Sumarið
leið, og tjöldin í. Bjarnardal
voru felld. Leiðir okkar Steins
skildu í Wli.
En rúmu ári síðar bar fund-
um okkar saman á ný. Þá var
ekki lengur ilmur í. lofti eða
angan úr jörðu. Þjóðin var
hætt að horfa björtum augum
til framtíðarinnar. Kreppan
var skollin á, og flóðalda henn-
ar hafði sópað með sér þeim
háreistu höllum, sem við reist-
um framtíð okkar vestur í
Bjarnardal fyrir rúmu ári, og
það svo rækilega, að brakið
hefur ekki enn borið aftur á
fjörur okkar.
Og upp frá þessu áttum við
Steinn meiri og minni samleið
um langar . stundir. Nú. var
SINFÓNÍUHLJÓMSVEIT ÍSLANDS
Tónleikar
í Austurbæjarbíói í kvöld 3. júní kl. 9.15.
Stjómandi PAUL PAMPICHLEK.
Einleikari ERUNG BLÖNDAL BENGTSSON
Viðfangsefni eftir Haydn, Mozart, Tchaikovski
og Kossini.
Aðgöngumiðar seldir í Austurbæjarbiói.
Nr. 5/1958.
ynning
Innflutningsskrifstofan hefur í dag ákveðið
eftirfarandi hámarksverð á selda vinnu hjá
rafvirkjum;
I. Veikstæðisvixma og viðgerðir.
Dagvinna ....................... Kr. 43,00
Eftirvinna ..................... Kr. 60,20
Næturvinna ..................... Kr. 77,40
II. Vinna við railagnii:
Dagvinna ....................... Kr. 41,00
Eftirvinna ..................... Kr. 57,40
Næturvinna ..................... Kr. 73.40
Söluskattur og útflutningssjóðsgjald er inni-
falið í verðinu og skal vinna, sem imdanþegin
er gjöldum þessum vera ódýrari sem þeim
nemur.
Reykjavík, 1. júní 1958.
Verðlagsstjóiinn
„Hudson hafði rekizt á rif, sem hafði höggvið stórt
gat á kinnung þess. Skammt frá hinu sökkvandi
skipi lá björgunarbáturinn kyrr. Fyrsti stýrimaður,
sem hafði á hendi stjóm hans, kallaði, að hann gæti
ekki komið að skipinu til þess að bjarga fleirum, þar
sem vélin í bátnmn væri biluð. Það var gott í sjóinn,
og skammt undan sást eyja. Við tókum þvi til þess
ráðs að klambra saman fleka“, sagði Jack. „Kallið
á þriðja stýrimann“, skipaði dómforsetinn. Eftir að
maðurinn hafði svarið eið að framburði sínum, bað
dómforsetinn hann að segja sögu sína. „Eg var
brúnni, þegar áreksturinn varð“, sagði hann, „og
fyrsti stýrimaður sagði mér að taka við stjórnanni
á meðan hann færi og gerði farþegunum aðvart, því
að okkur var báðum vel ijóst, að við urðum að jTfir
gefa skipið.“
í boði borgar-
stjórnar Kaup-
mannahafnar
I morgun lögðu af stað héð-
an flugleiðis til Kaupmanna-
hafnar 5 fulltrúar Reykjavíkur-
bæjar. Hafði borgarstjórn K-
hafnar boðið bæjarstjórn Rvík-
ur að senda nefnd þangað í
kynrtisför eins og nokkuð hefur
tíðkazt milli höfuðborga Norð-
urlanda. 1 föriríni taka þátt
bæjarráðsmennirnir Auður Auð-
uns, forseti bæjai-stjórríar, Geir
Hallgrímsson, Guðmurídnr Vig-
fússon og Magnús Ástmarsson
-.og ennfremur Gunnlaugúr Pét«
ursson borgarritari.