Þjóðviljinn - 04.06.1958, Side 6
®) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 4. júní 1958
PIÓÐVIIJINN
Emil Jónx*«on
Minningaroið
En sárastur er söknuðurinn
hjá eftirlifandi' konu og bom-
um sem honum voru svo kær.
Emil var mikill starfsmaður,
hreinskiiinn og ákveðinn í
skoðunum, blíður og elskulegur
í ceeiandl: uameiningarflokkur alpO,.. ^nauiiiwwuurun, «iwcjórar
Magnils KJartansson (áb ), SlgurSur Oomnunrtseon. — FrettaritstJOri: J6n
Bjarnason. — Blaðamenn: Asrnundur Slgurjousbon (jMiðmundur Vlgfússon,
Ivar H. Jónsson, Magnús TorU Ólafsson. Bltrurjoti jonannsson. • Auglýs-
lngastjóri: Quðgeir Magnús30r» - i.tgre*bsla, auglýslngar, prent-
smiSJa: Skólavórðustíg 1« - tmur: 17-600 (5 tinur) Ajsknitarverð kr. 25 6
mán. ' Reykjavík og nágrennl; kr. 22 annarsss. Mraaasoiuverð kr. 1.50.
rrentsmlBJa PJóSvBJatm.
Hrœsni íhaldsins
llerklýðshreyfingin hefur
" ekki farið neitt dult með
andstöðu sí.na við hinar nýju
efnahagsráðstafanir og varað
mjög alvarlega við því að
horfið hefur verið frá stöðv-
unanstefnunni og lagt á ný
inn á braut verðbólguþróun-
ar. Andstaðan við hinar nýju
ráðstafanir hefur ekki heldur
farið neitt dult í þessu blaði.
en það er mikill misskilningur
hjá íhaldinu ef það gerir sér
í hugarlund að því hafi bætzt
eínhver nýr liðsauki með
þessum viðbrögðum. Engum
vinstri manni blandast hugur
um það að ráðstafanimar
hefðu orðið miklum mun stór-
felldari, óréttlátari og hættu-
legri ef íhaldið hefði farið
þar hvndum um. Það er t. d.
athvglievert að andstaða í-
haldsins á þingi gegn hinum
nýju ráðstöfunum beindist
einna helzt að því ákvæði lag-
anna sem tryggir verkafólki
grunnkaupshækkun nú þegar.
Ef íhaldið hefði ráðið hefðu
álögumar orðið margfalt
meiri og auk þess hefði kaup-
ið verið bundið og kjarabætur
bannaðar með lögum. Það er
athyglisverð staðrevnd að á
sama tíma og verklýðshreyf-
ingin samþvkkti gagnrýni sína
á hinar nýju ráðetafanir og
greindi á um það eitt hversu
alvarlega gagnrýnin skyldi
orðuð, gerði hún einróma sam-
þvkkt þar sem lýst var yfir
fvllsta vilia til að hafa hina
nánustu samvinnu við núver-
andi rí.kicstióra um hagsmuna-
mál verklýðssamtakanna.
Engum dylst heldur hversu
innantómt glamur það er
þegar leiðtogar íhaldsins þykj-
ast vera að gagnrýna hinar
nýju álögur með þeim rökum
hVersu þungbærar þær séu
alþýðu manna; holhljóðið
levndi sér ekki í útvarpsum-
ræðunum í eær og fyrradag.
Auðmannaklíkan sem stjórnar
Sjálfstæðisflokknum hefur
sannarlega ekki áhvggjur af
því hó lífskjör almennings
skerðist. þvert á móti hefur
það veríð æðsta boðorð íhalds-
ins alla tíð að meinsemdir
þióðfé'agsins stafi af þvi einu
að alþvða manna heri of mik-
ið úr bvtum. I hverri einustu
kiaradeilu verkafólks hefur í-
haldið beitt sér fvrir hví að
andstaða atvinnurekenda væri
hörðust og árangurinn yrði
eins lítill fyrir alþýðusam-
t"kin og frekast var hægt að
komast af með. Eftir hverja
kiaradeilu hefur í.haldið skipu-
la°t aðgerðir til þess að ræna
því sem á vannst á sem allra
skemmstum tíma og síðan
meim en það. Þá revnslu hafa
varklýðssamtökin nú haft í
árotuai. og hún máist ekki
þótt Thorsarar og heildsalar
reyni að lýsa sér sem for-
ustumönnum í kjarabaráttu
almennings.
að kemur einnig spaugilega
fram hversu illa leiðtogar
íhaldsins kunna hin nýju
hlutverk sín. Sigurður Bjaraa-
son reiknaði það t. d. út af
mikilli hagspeki að hver fimm
manna f jölskylda yrði að end-
urgreiða 35.000 kr. af árs-
tekjum sínum vegna ráðstaf-
ana rikisstjórnarinnar. Fjöí-
skylda með 50.000 kr. árs-
tekjur ætti þannig 15.000 kr.
eftir til allra þarfa sinna —
rúmlega 200 kr. á mann á
mánuði — þegar ríkisstjórnin
væri búin að taka sitt!! Þótt
hinar nýju álögur séu vissu-
lega miklar eru útreikningar
Sigurðar Bjaraasonar þvílík
endileysa að óskiljanlegt er
að maður með réttu ráði skuli
fara með elí.kt fleipur; hver
fjölskylda á landinu veit það
af sinni reynslu og þarf enga
útreikninga til, að mál aðstoð-
arritstjórans er óráðshjal. En
þannig fer þegar málsvarar
braskaranna þykjast ætla að
fara að leika það hlutverk
sem er fjarlægast 'þeim og
segjas’t vera málsvarar al-
þýðuheimilanna; þeir \itaekk-
ert um hvað þeir eru að tala.
Aþað hefur réttilega verið
bent í umræðunum undan-
faraa daga að Sjálfstæðis-
flokkurinn hefur forðazt það
gersamlega að hera fram
nokkrar tillögur sjálfur um
lausn efnahagsvandamálanna.
Er það þó að sjálfsögðu ó-
tvíræð lýðræðisskylda hans og
afsakanir flokksins um þekk-
ingarleysi og tímaleysi eru
haldlausar. Því aðeins á þessi
stjómmálaflokkur rétt á sér
að hann hafi einhverja stefnu,
boði þjóðinni einhver úrræði.
Að öðrum kosti getur flokk-
urinn eins vel leyst sig upp;
það er til eihskis gagns fyr-
ir hina mörgu kjósendur hans
að hafa umboðsmenn á þingi
sem hvorki segjast hafa þekk-
ingu, vitsmuni né afstöðu til
þess að marka nokkra stefnu
í þeim málum sem varða lífs-
afkomu almennings. Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur lengst
af verið stjórnarandstöðu-
flokkur, en hann leit jafnan
á það sem skyldu sína að
bera fi;am sundurliðaðar til-
lögur um stefpu sína i efna-
hagsmálum þ jóðarinnar og
leggjá bær undir dóm almenn-
ings. Þannig starfa ábyrgir
flokkar, sem hafa einhverja
stefnu og telja eig Kafa ein-<i>
hverium skyldum að gegna
við kjósendur sína.
En þögn Sjálfstæðisflokksins
stafar hvorki af þekking-
arskorti né getuleysi; flokkur-
inn þorir ekki að birta tillög-
ur sínar opinberlega. Þær til-
lögur yrðu í fyllstu andstöðu
Carl Emil Óli Möller Jónsson
hét hann fullu nafni. Andað'st
13. maí. Var jaroseitur frá
Dómkirkjunni 20. maí.
Þegar mér barst andlátsfregn
hans, setti mig hljóðan þvi að
þar átti ég á bak að sjá góðum
og skemmtilegum gömlum Vini.
Hann fæddist í Stykkishólmi
11. marz 1912, sonur hjónanna
Dórothe Möller og Jóns Björns-
sonar. Hann fluttist til Reykja-
víkur með foreldrum og systr-
um um 1920. Sá sem þetta riU<®>'
ar var svo lánsamur að kynn-
ast Emil á unglingsárum og
tókst með okkur vinátta og síð-
ar tengdir. Á þeim árum vann
Emil sem sendisveinn hjá Mat-
ardeild Sláturfélags Suður-
lands. Voru þá allar heimsend-
ingar fluttar á reiðhjólum og
var oft lagt mikið á hjólið
hans. En hann leysti þetta starf
af hendi með mikilli prýði eins
og allt starf, sem hann tók
sér fyrir hendur, og þótti mér
hann okkar fyrirmynd í leikni
og hirðingu á reiðhjóli. Enda
var það ekki svo lítið atriði að
eiga gott reiðhjól í þá daga,
því Emil notaði sína frítíma á
sumrum til að ferðast um
landið á hjóli, þá var ekki ver-
ið að setja fyrir sig vega-
lengdir og vegi, oft skroppið í
lengri og skemmri ferðir á reið-
hjóli. Og eru mér minnisstæð-
ar ferðir austur að Stokkseyri
og Eyrarbakka, til Þingvalla og
síðar upp í Borgarfjörð en þar
átti hann systur er bjó á Borg
á Mýrum. Það kom fyrír að
allir voru ekki sammála um
hvert halda skyldi, er verið
4 böm, 2 drengi og 2 stúlkur,
og eru 3 þeirra innan við
• allt eru þetta mynd-
ar böm.
Þeir sem ai.a því láni að
fagna að e’^nast góðan vin,
skilja hvað mikíð er misst þeg-
ar slíkur vinur fellur frá
skyndilega á bezta aldri, og allt
virðist vera í blóma lífsins. En
við sem eftir lifum getum
huggað okkur Við minningam-
ar um góðan dreng.
í v.-ómóti, enda ávann hann sér
traust allra er hann umgekkst.
Hann starfaði lengst af hjá
Sláturfélagi Suðurlands, aðal-
lega við skrifstofustörf; þrátt
fyrir litla skólagöngu aflaði
hann sér góðrar menntunar og
reyndist vel fær í sínu starfi.
Um leið og ég kveð minn á-
gæta vin Emil Jónsson vil ég
votta konu hans og börnum og
öðrum ástvinum samúð mína.
Vinur.
KRISTJÁN BENDER:
QENCJI
Herrar mínir.
í dag á ferð minni um veginn
sá ég mann í bifreið. Matsverð: 200 púsund.
Ég tók ofan húfu, módel: 1952. Metin hrein
fyrir sex árum síðan: 20 krónux.
Maðurinn brosti í gegnum gljáfœgða rúðuna á bílnum,
og andlit mitt Ijómaði upplyft að skítugri húfunni.
Herrar mínir.
Fyrir augliti Guðs erum við jafnir á peim tíma,
pegar ég hefi fariö leiðina á enda, sem pér akið.
Herrar mínir.
Þér fellið gengið, og gróði yðar á bílnurn
óx um eitt hundrað pró'Sent;
ennfremur leggið pér á oss pungar byrðar,
svo að pér getið ekið veginn á enda.
Áhyggja mín er svo sem ekki sú greiðsla
aðeins: Hvert er verð nýrrar húfu með lœkkuðu gengir
og hvert verður yðar gengi án minnar húfu?
Herrar mínir.
Hví akið pér svo hratt til dómsins?
var að ræða um ferðir, þá kom
Emil með þá lausn sem oft var
við höfð, að kasta upp teningi
og láta þar með málið vera
útkljáð.
Er hann náði þeim aldri að
geta ekið mótorhjóli, keypti
hann sér það og ferðaðist á því
um landið eftir því sem vegir
þá gáfu tilefni til.
Endurminningar frá unglings-
ámnum eru margar, því dag-
lega hittumst við til leiks og
samfunda. Þá var meira svig-
rúm fyrir unglinga að ýmsum
útileikjum, og var þá lagt'
undir sig tún og götur til
leikja, og var Emil þar fremst-
ur að snarleik, dugnaði og
drengskap.
Emil kvæntist 1935 -Valentínu
Valgeirsdóttur, og eignuðust
þau 2 syni. En sambúð þeirra
varð ekki löng, hún andaðist
snemma á árinu 1939, og var
það mikið áfall fyrir Emil. Þau
áttu yndislegt heimili sem hann
lét sér annt um, því hann var
mikill heimilisfaðir, sérstakt
snyrtimenni í alhú umgengni,
glaður og ljúfur heim að sækja
og kom það ekki sízt fram er
hann kvæntist öðru sinni,
Hrefnu Ólafsdóttur, mestu
myndar- og dugnaðarkonu, sem
tók að mestu að sér uppeldi
litlu drengjanna. Þau eignuðust
ð gaspur íhaldsleiðtoganna
n umhyggju fyrir lífskjör-
n alþýðufólks. Tillögur hans
•ðu þvílikar, að jafnvel þær
.ðstafanir sem nú hafa verið
:rðar, myndu virðast létt-
erar við hlið þeirra.
Minningarathöfn um
séra Þorvald Böðvarsson,
sálmaskóld
Hinn 21. maí síðastliðinn
voru 200 ár liðin frá fæðingu
séra Þorvalds Böðvarssonar,
sálmaskálds. er sí.ðast var
prestur i Holti undir Evia-
f jöllum. Þann dag fóru nokkr-
ir niðiar hans austur að
Holti til hess að votta minn-
ingu ættföður síns virðingu
og afhenda staðnum og hér-
aðinu minnisvarða, er heir
höfðú íatið reisa séra Þor-
valdi. Mirtnisvarðinn er gerð-
ur úr íslenzkri stuðlahergs-
súlu. en við fót hennar liggur
p'raníthella. gróouð í grástein.
Á stuðlabergssúluna er grafið
nafn séra Þorvalds en á
prsnít.hellima nafn Kristínar
Biörnsdóttur, síðustu konu
hans. fvn og nafn séra Biörns
soner þeiraa. sem einnig var
hréstur í Holti. Sólveigar
krmu han's og Gísla sonar
þeirra.
Minnisvarðahn aerði ÁrSæH
srrtóssnn, steinsmiður, i
Rei’-kiavik.
Frumkvæðí oa fornstu um
gerð niinnisvarða SÓra, Þor-
voids höfðu heir Finnbogi
Pút.ur Þorvaldsson, prófessnr.
Haraldur Böðvarsson, út.gerð-
armaðnr á Akranesi. op Jón
G. Marí.assnn. bankastióri. en
beir era afkomendnr séra Þor-
vaids í 3. ov 4. lið.
Finnbogi Rútur. prófessor.
afhenti minnisvarðann fvrir
hönd ?ettingianna með ræðu,
þar .eem hann rakti æviferil
séra Þorvalds og lýsti at-
gérvi hans og störfum sem
prests og kennara, eftir því
sem frá er skýrt í minningar-
grein um séra Þörvald í Fjölni
1837 eftir Tómas Sæmunds-
son. Jafnframt vottaði hann
liðnum Eyfellingum bakkir
fyrir trvgga vináttu við séra
Þorvald og hinum yngri kyn-
slóðum í Holtsprestakalli
þakkir fvri’’ að hafa varð-
veitt og haldlð í heiðri minn-
ingu hans. Núverándi sóknar-
prestur i Holti, séra Sigurður
skáld Einarsson. veitti minn-
isvarðanum móttöku fyrir
hönd staðarins með ræðu um
séra Þorvald og sálmakveð-
skao hans; gerði hann grein
fvrir trúarstefnu- han's og
heim áhrifum, sem hann hafði
á samtíð sína og kristnilif 19.
aldar.
Auk aðkomínna niðia séra.
Þorvalds Böðvarssonar voru
v’ðstaddir hessa minningarat-
höfn evfellskir niðiar hans
vog nokkrir héraðsmenn aðrir.
Að minninp'arathöfninni lok-
inni sú+n allir viðstaddir boð
nrectshiónanoa í Holti, sem
haldíð var af mikilH rausn.
Séra Þorvaldur Böðvarsson.
var fæddur 21. maí 1758. ems'
op- fvrr segir. ng andaðist 21.
nóvemher 1S36. Fsðir hans
var séra B"ðvar Högnason,
s’ðast í Holtabýifnim. sonnr
séra Höena Sipmrðssonar. síð-
a«t, á Breiðaþólstað í Fljóts-
hlíð, prestaföður sem kallaður
Var. Er í frásöeúr fært, að
séra Högni og 8 svnir hans,
Framhald á 11. síðu