Þjóðviljinn - 08.06.1958, Síða 10

10) — ÞJÓÐVILJINN
Sunnudagur 8. júni 1958
Magnús Helgason
Framhald af 7. síðu.
að gera börnin að guðfræðing-
um heldur að trúuðum kristnum
mönnum. Kenna þeim trú, en
ekki trúfræ.ði. — Það ríður líf-
ið á fyrir hvern, sem fæst við
trúarbragðakennslu, að hafa
þetta fast í minni“.
Þannig var hans kenning.
Nú var það einhverju sinni
i kennslustund hjá séra Magn-
úsi, að rætt var um ýmis
vandamál kristindómsfræðsl-
unnar. Þá lögðum við fyrir
hann þessa spurningu:
— Hverju eigum við að svara
barni, sem spyr: Var Jesús
ekki sonum Jóseps eða var
hann bara sonur guðs og
Maríu meyjar?
Kennimaðurinn reri svolítið í
sætinu og fitlaði með annarri
hendinni við úrfestina sína.
Svo sagði hann:
4
— Ja, ég sé ekkert það ó-
hreint í samförum karis og
konu, að Jesús hefði ekki get-
að orðið slíkur maður sem
hann varð, þó að hann væri
getinn af mannlegum föður.
Svo þagði spekingurinn um
stund, en við fundum, að setn-
ingunni var ekki lokið, Þá rétti
hann sig í sætinu og bætti við:
— Þó ég hinsvegar vilji láta
þess getið, að ég álít að guði
sé ekkert ómáttugt.
Hann hafði sloppið með fullri
sæmd frá svarinu, og gefið
okkur lausan tauminn til
frjálsrar hugsunar.
Séra Magnús Helgason hafði
gagnrýnt kverkennsluna í ræðu
og riti. Það var um þessar
mundir heilbrigður uppreisnar-
andi í Kennaraskólanum gegn
úreitum kennisetningum og ut-
angarna trúfræði. Má í því
sambandi einnig minnast þess,
að annar kennari skólans, Ás-
geir Ásgeirsson, núverandi for-
seti Isiands, ritaði ,,Kver og
krkja“, heilbrigt ádeilurit á
s’taðnaffar kenningar. Þessi af-
staða séra Maagnúsar og ann-
arra samstarfsmanna hans los-
aði um höft, sem kennarastétt-
in hafði verið reyrð í, og létti
mjög undir fót í áttina betri.
VI.
Kennsiu séra Magnúsar
fylgdi hóflát gleði og mýkt.
Hann gekk hægum skrefum inn
í kennsiustofuna, í jakka frá-
hnepptum og lék oft við úr-
festina í vestisbarmi sínum.
Hann var hár vexti og bein-
vaxinn, nærri fattur, gráýrður
á hár, þegar hér var komið,
ekki hvíthærður að öllu. Hann
settist brosandi og glaður í
stólinn, og hóf mál sitt hýrleg-
ur í bragði og léttur í sinni.
Rödd hans var lág og veik,
frekast hvíslandi, en þó með
þungum og áhrifaríkum á-
herzlum. Kennaraefnin gátu af
honum lært, að það er ekki
hnakkakert herramennska sem
hæfir í kennarastóli, — hann
sýndi hina sterku stjórn í
ljúfmannlegri og fágaðri hegð-
an í hvívetna, tillitssamur, án
þess að slá af þeim kröfum,
sem hann gerði til náms og
framkomu nemenda.
Venjulega skapaðist' sam-
stundis notalegt samband milli
nemenda og séra Magnúsar,
þegar hann var kominn í kenn-
arastólinn. Og tíðúni ‘ var 'þess
skammt að bíða, að hann flygi
út um víðerni sögunnar til
fanga. Hann vissi hvar helzt
skyldi niður bera. Og þá var
hann í essinu sínu, er hann
ræddi um sögulega atburði,
innlenda sem erlenda.
Hann hafði lag á því að gera
hverja kennslustund að eftir-
sóknarverðu samkvæmi, þar
sem öllum leið vel. Sá, ,sem við
púltið sat, var eins og bókin,
sem maður opnar sér til yndis-
semdar og fróðleiks. Hann var
ekki að yfirhovra nemandann,
hótt hann stæðf frammi fyrir
honum. Hann var að ræða við
hann um skemmtilegt efni, sem
báðum varð því hugleiknara,
sem lengur leið. Það stóð eng-
inn á gati hjá séra Magnúsi,
sökum þess, að hann kunni þá
list að láta nemandann koma að
öllu því, er honum var nær-
tækt um efnið, án þess að
vera yfirheyrður með einskorð-
uðum spurningum. Það var
innlegg nemandáns í samtalið.
Sjálfur hélt kennarinn svo uppi
þræðinum. Þá gat verið tæki-
færi til að grípa til frásagna
af Ingjaldi í Hergilsey eða Sig-
urði Hranasyni og samskiptum
hans við konungana; eða þá,
að hann dró upp mynd af
Bandaríkjamanninum Ben
Lindsey, talsmanni borgar-
drengjanna, kannski var rétti
tíminn til þess að ræða um
Comenius eða Rousseau og
verk hans Emile. Hann hafði'
mikið yndi af að ræða um
Rousseau og kenningar hans.
Og þannig óf hann frásagnir
af mikilli list inn í viðfangs-
efni stundarinnar, og fyrr en
varði var tíminn horfrnn og
hver kennslustund var of stutt.
En svo sem frásagnarlist hans
var einstæð, lagði hann einnig
snilli í hið ritaða orð. Ræður
hans og ritgerðir eru allar á
þá lund, að lesanda finnst að
þar sé engu ofaukið og ekkert
vanti.
Frásagnir hans af ýmsum at-
burðum eru svo fagurlega rit-
aðar, að fáir hafa komizt til
jafns við hann um hliðstæð
efni, hvað þá framar. Skal í
þessu sambandi minnt á grein-
ina um mannskaðann á Helhs-
heiði, er birtist í Huld, grein-
arnar um Signýarhárið, Guð-
mund biskup Arason og Skilað
kveðju frá Norðmönnum. Eða
hvar er að finna listfengari
minningargrein en harmsöguna,
er hann skráði um nemanda
sinn, Guðmund Gunnlaugsson,
er fórst með þeim válega hætti
að hverfa í sandbleytu í ár-
mynni, þar sem hann var við
veiðar.
Og þá má að lokum vitna til
húskveðjuræðu, er hann flutti
við jarðarför Þorsteins Erlings-
sonar.
Svo sem alkunnugt var, hafði
Þorsteinn verið óvæginn í garð
kirkjunnar og kennimanna og
flutt þeim marga ádeilu, er
undan sveið. Varð Þorsteinn
fyrir ýmsum hörðum dómum
þeirra, sem illa þoldu hrein-
skilni hans og dirfsku. Hann
var einnig af mörgum talinn
gjörsamlega trúlaus maður og
þess vegna örvæntu kirkjunn-
ar menn um sálarheill hans.
En yfir moldum Þorsteins tók
kennimaðurinn Magnús Helga-
son til máls, og sýndi þá, sem
oft endranær, að hann var
höfði hærri en aðrir menn, að
hann bar höfuð og herðar yfir
flesta, ef ekki alla samtíðar-
menn sína í klerkastétt. Hann
sagði þar m. a.:
„Það hefur verið sagt um
Þorstein, að hann hafi líka
hatað mikið. Það má komast
svo að orði. Ef innfjálg óbeit
og gremja gegn öllu því, sem
manni þykir illt og ljótt, á að
nefnast hatur, þá átti hann
mikið af því eins og alkunnugt
er. En það má alveg eins kalla
það kærleika, — það er önnur
hlið mannkærleikans. Hvernig
á sá, sem elskar mennina og
sárkennir í brjósti um þá vegna
þeirra mörgu meina, — hvern-
ig á hann að geta annað en
hatað það, sem meinunum veld-
ur? Þorsteinn gerði það líka
svikalaust, af öllum þeim gló-
andi hita, sem hjarta hans átti
til.“
Og enn sagði hann til að'
bera blak af Þorsteini látnum:
„. . . Ef einhver hyggur að Þor-
steinn Erlingsson hafi ekki haft
þessa þrá (eilífðarþrána), þá
hefur sá hinn sami ekki þekkt
hann til. hlítar.
Hann sagði við mig ekki alls
fyrir löngu, er við áttum tal
saman um það efni: „Maður
efar í lengstu lög það, sem
maður þráir heitast.“ Já, svo
er mönnum misjafnt farið,
sumir eru eins og börnin, að
mæla það er vilja, telja sér trú
um það, er þá langar til. Þor-
steinn var ekki í þeirra flokki.
Hann var í flokki hinna, sem
— eins og hann komst að orði
— efa það í lengstu lög, sem
þeir heitast þrá, Þessvegna
þagði hann um eilífðarþrána í
kvæðum sínum. En það er þar
þó svo margt annað til að lyfta
huganum upp, svo margt að
muna, gott og heilnæmt. Eg
veit t. d. ekki, hvort margir
kennimennirnir okkar, að fornu
og nýju, hafa kunnað annað
eins lag á að prédika hjarta-
gæzku og sannléiksást.“
Slík var kveðja kennimanns-
ins til andstæðings kirkjunnar,
sem hann hafði verið vígður
til að þjóna.
Eg býzt við, að rétt sé, að
láta hér staðar numið í þess-
um minningarorðum.
Hér stendur Magnús Helga-
son ef til vill á hæsta tindin-
um, sem hann kleif. Og heil-
næmt mun reynast að líta
þangað til hans.
G. M. M.
TIL j
liggur leiðin
Frá Tékkóslóvakíu
Hinir heimsþekktu BRNO rifílar og haglabyssur.
Einnig allskonar skotfæri, svo sem hin frægu
SELLIER & BELLOT haglaskot.

n n
u
T
3\ o wAJ liÖlAiÖlífTl F
Þegar þeir höfðu fengið sér kaffibolla og sígarettu,
var Brighton hressari í bragði. „Eg get vel skilið til-
finningar þinar“, sagði Þórður, „en ég get ekki var-
izt þeirri hugsun, að hér sé ekki allt með felldu. Eins
og ég hef þegar tekið fram, þá þekki ég þig sem
skipstjóra, jafnt sem vin, og mín skoðun er sú, að
hér séu einhver svik í tafli. Hér er svo ráðagerð mín.
Eg ætla að sækja skektu frá Durban og ég hef þörf
fyrir aðstoðarmann. Á leiðinnj gætum við litið við
á Comore eyjunum, og það kæmi mér ekkj á óvart,
þótt við yrðum einhvers vísari þar.“ Brighton and-
varpaði. „Látum svo heita. Þetta er ákaflega vin-
gjarnlegt af þér Þórður, en ég verð að segja það,
að ég er ekki eins bjartsýnn eins og þú.“
Þórður
sjóari
Lykillinn að gróandj
viðskiptuni er
auglýsing í
Þjóðviljanum
Trúlofunarhrlnftr.
•telnhrlnflx Háltmw
14 og II Kt. fuU,