Þjóðviljinn - 14.06.1958, Blaðsíða 5
Laugardagur 14. júní 1958 — ÞJÓÐVILJINN —(5
Forustugrein úr Isvestía um landhelgismáliS:
Hvotu megin er réttminnl
Eins og áður liefur verið
getið í fréttum birti aðalmál-
gagn sovézlm stjórnarinnar,
Isvestía, forustugrein um
landhelgismálið 8. júní s. 1.
og er höfundur hennar M.
Mikailoff. Fer forustugreinin
hér á eftir í heild:
íslendingar eru fiskveiðiþjóð.
Fiskveiðar eru aðalatvinnu-
vegur landsbúa og móta allt
efnahagslíf landsins. 95% af
útflutningi íslands er fiskur og
fiskafurðir.
Eg hef sett þessar fáorðu
upplýsingar hér sem eins kon-
a-r inngang að frásögn minni
um þær fyrirætlanir Islendinga
að stækka landhelgi sína úr, 4
sjómílum, eins og hún er nú,
upp í 12 sjómílur, og ennfrem-
ur um það, hvernig þessum
fyrirætlunum hefur verið tekið
sums staðar á Vesturlöndum.
Fyrst ber að geta þess, að
þessi ákvörðun Islendinga get-
ur ekki talizt neitt frávik frá
alþjóðareglum. Landhelgi ríkja
er yfirleitt frá 3 og upp í 12
sjómílur. Þó Bandaríkin, Bret-
land og fleiri riki reyndu þeg-
ar á ráðstefnunni í Haag árið
1930 að fá því framgengt, að
settar yrðu reglur um, að ekk-
ert ríki skyldi hafa meira en
3 mílna landhelgi, báru þær til-
raunir ekki árangur. Og þær
rnættu einnig ákveðinni mót-
spyrnu á nýafstaðinni ráð-
stefnu Sameinuðu þjóðanna í
, Genf um alþjóðalög á hafinu.
Nú hafa aðeins 19 ríki, það er
að segja greinilegur minni-
'ihluti, 3 mílna landhelgi.
Hvað Isiand snertir stækk-
aði það landhelgina upp í 4
mílur árið 1952 og hvikaði ekki
frá þeirri ákvörðun þrátt fyrir
yfirgang Bretlands, þar sem
sett var löndunarbann á ís-
lenzkan fisk, sem e;kki var af-
numið fyrr en árið 1956,
Einbeitni Islendinga stafar
auðvitað af því, að þetta mál
er svo miklu þýðingarmeira fyr-
ir þá en ifyrir flestar aðrar
þjóðir vegna þess, hvernig at-
vinnulífi landsins er háttað. 1
þessu felst einnig skýringin á
þeim fyrirætlunum íslenzku rík-
isstjórnarinnar nú að taka upp
12 mílna landhelgi. Þegar
Genfarráðstefnunni um alþjóða.
lög á hafinu lauk án þess að
nokkrar ákvarðanir hefðu ver-
ið teknar í landhelgismálunum
vegna afstöðu vesturveldanna
til þessara mála, ákváðu Is-
lendingar, eins og skýrt hefur
verið frá í íslenzkum blöðum,
að gera ráðstafanir upp á eigin
spýtur til að vernda fiskveiði-
svæði sín fyrir ofveiði af hálfu
erlendra, aðallega brezkra,
ifiskiskipa. 1 lok maímánaðar
náðist samkomulag milli
stjórnarflolckanna um að reglu-
’gerð um útfærslu íslenzku
landhelginnar vrði birt 30. júní
og skyldi hún ganga í gildi 1.
september. Þessari tilkynningu
var ákaft fagnað af Islending-
um.
En á vesturlöndum vár lienni
ekki eins vel tekið. Þar leitast
menn við að túlka þessa rétt-
mætu ákvörðun Islendinga, sem
tekin er í samræmi við full-
veldi landsins og til verndar
hagsmunum íslenzku þjóðarinn.
ar, sem allt að því „brot á al-
þjóðalögum". Hótanir eru hafð-
ar í frammi við Islendinga. Og
þeir, sem standa á bak við
þetta, eru engir aðrir en banda-
menn Islendinga í Atlanzhafs-
bandalaginu.
Jafnvel áður en íslendingar
höfðu gefið út nokkra yfirlýs-
ingu þess efnis að þeir hefðu
í hyggju að stækka landhelg-
ina, reyndu vesturveldin að
koma. í veg fyrir slíkt með ýrns-
um ráðum, sem jafnan em
fyrir hendi hjá stórveldum
vesturlanda í samskiptum
þeirra við smærri ríki. Utanrík-
isráðherra Bretlands, Lloyd
lýsti til dæmis yfir á fundi At-
lanzhafsráðsins í Kaupmanna-
höfn, að Bretland mundi ekki
fallast á ákvörðun íslands og
krafðist þess af öðrum þátttak-
endum fundarins, að þeir
styddu Bretland 1 þessu máli.
Eftir því sem bezt verður séð,
hefur honum verið veittur sá
stuðningur.
Sendiherrar Bandarikjanna
og iBretlands í Reykjavík létu
siðan málið til sin taka og
gerðu íslenzku rikisstjórninni
grein fyrir afstöðu sinni.
Frakkland og Belgia fóru að
dæmi Bandaríkjanna og Bret-
lands og mótmæltu einnig.
2. júní flutti forsætisráð-
lierra Islands iitvarpsávarp,
þar sem hann staðýesti það, að
1. september mundu ákvæðin
um 12 mílna landhelgi ganga
í gildi. Sem svar við þessu
birti ríkisstjórn Bret’ands sér-
staka yfirlýsingu, og sýna um-
mæli Lundúnablaðsins „Dai’y
Mail“ bezt, hvers eðlis þessi yf-
irfýsing var. Þetta blað hefur i
hótunum og segir, að brezk
fiskiskip muni fara inn fyrir ■
fiskveiðitakmörk Islands „með
eða án samþykkis íslenzku rík-
isstjórnarinnar. Verðj gerð til-
raun til að koma í veg fyrir
það, munj verða beitt valdi“.
Önnur blöð láta á sér skilja,
að Ðretland hafi í hyggju að
senda herskip á fiskimiðin við
Island.
Þetta er allgóð mynd-af því,
hvernig efndirnar eru á full-
yrðingunum um að Atlanzhafs-
bandalagið tryggi örj-ggi allra
þátttökurikja sinna og þá fyrst
og fremst smáríkjanna. Jafn-
skjótt og ísland vill neyta rétt-
ar síns og gera ráðstafanir, sem
hagsmunir þjóðarinnar krefj-
ast, er örvggi þess ógnað af
bandamönnunum í Atlanzhafs-
bandalaginu.
Það getur ekki orkað tví-
mælis, hvoru megin rétturinn
er í þessum deilum. Hann er
íslands megin.
Sumir aðilar hafa reynt að
blekkja íslenzkan almenning
með því að skýra rangt frá af-
stöðu Sovétrikjanna til fyrir-
ætlana íslenzku rikisstjórnar-
innar um að stækka landhelg-
ina upp í tólf mílur. Þessar
tilraunir hafa svo sem vænta
mátti ekki borið neinn árang-
ur. 6. júni birtu islenzk blöð
tilkynningu frá utanríkisráðu-
neytinu þess efnis að ambassa-
dor Sovétrikjanna hafi flutt ut-
anríkisi’áðherra Islands munn-
lega orðsendingu þar sem
stækkun landhelginnar í tólf
mílur sé viðurkennd.
Afstaða Sovétríkjanna til
landhelgismálsins er vel kunn
vegna þeirrar {illögu, sem sov-
ézka sendinefndin bar fram á
Genfarráðstefnunni um alþjóða.
lög á hafinu. Sovétrikin líta
svo á, að sérhvert fullvalda
ríki hafi rétt til að ákveða
stærð landhelgi sinnar e; .s og
áður hefur tíðkazt, yfirle tt inn-
an 3 til 12 sjómílna. S'.rand-
ríki hefur algert fullvekli í
landhelgi sinni, þar með réttinn
til að stunda þar eitt fiskveiðar.
Þessi afstaða Sovétríkjanna
er í fullu samræmi við rétt-
indi og hagsmuni strandríkja,
þar á meðal íslands.
Af blaðafréttum má sjá, að í
sambandi við .fyrirætlanir Is-
lendinga um að stækka land-
helgi sína hafa verið uppi ráða-
gerðir meða.1 sumra aðila um
að kalla saman ráðstefnu þeirra
ríkja, sem liér eiga hagsmuna
að gæta. Forsætisráðherra Dan-
merkur H. C. Hansen hefur
lýst yfir því, að Danir séu
þeirrar skoðunar, að halda
beri svæðisráðstefnu með þátt-
tökuríkjum Atlanzhafsbanda.
lagsins. Ekki er hægt að fallast
á slíka meðferð málsins. Ráð-
um Atlanzhafsbandalagsins er
að sjálfsögðu heimilt að vinna
að lausn deilumála, sem rísa
með þátttökuríkjunum. En þeg-
ar um er að ræða reglur um
stærðina á landhelgi ríkja,
verður að hafa það hugfast, að
hér er á ferðinni mál, sem
snertir það, hvernig ríkj neyta
fullveldis síns, og eigi á annað
borð að fara að ræða um það,
hlýtur að eiga að gera það á
ráðstofnu, sem öll ríki, er mál
þetta varðar, tækju þátt í.
Aðrar leiðir virðast óréttmæt.
Réttlætið sigrar hafi smáþjóðir
hug til að heimta rétt pnn
segir Dagblaoið í Færeyium varðandi land-
helgismálið. Landstiórnarneínd til Haínar
í gær var skýrt frá því í danska útvarpinu aö von
væri á þriggja manna sendinefnd frá landsstjórn Fær-
eyja til Kaupmannahafnar, en hinsvegar heföu Færey-
ingar ekki oröið viö þeim tilmælum H. C. Hansen for-
sætisráöherra um aö sendinefnd allra stjórnmálaflokk-
anna í Færeyjum kæmi á hans fund.
I nefndinni eru: Kristján
Djurhuus lögmaður, Ole Jensen
landstjórnarmaður og Johan
Djurhuus skrfstofustjóri. Þessir
menn eru ekki fulltrúar fær-
eysku stjórnmálaflokkanna. Mál-
gagn Fólkaflokksins — Dagblað-
ið — gagnrýndi í gær ummæli
þau er Jörgen Jörgensen, settur
forsætisráðherra viðhafði Ráð-
herrann sagði að það væri bezt
fyrir Færeynga að fara samn-
ingaleiðina við Breta. Sagan
sannaði að ekkert gott hefðist
upp úr einhliða ráðstöfunum,
eða samningum við einn aðila af
fleirum. Dagblaðið bendir á að í
brezkum lögum séu enn ákvæði
um 10 prósent innflutningstoll
af færeyskum fiski og hafi
dönsku stjórninni enn ekki tek-
izt að ná samnjngum um afnám
hans, þótt Færeyingar hafi lát-
ið undan Bretum í mörgu og
veitt þeim margskonar fríðindi.
Þá segir Dagblaðið að réttlætið
muni þá fyrst sigra i heiminum,
þegar smáþjóðir hafi hug til
þéss að krefjast réttar síns og
að vinna hann.
Krústjoff situr
veizluboð
Krústjoff forsætisráðherra
Sovétríkjanna var meðal gesta
í brezka sendiráðinu í Moskvu
í fyrradag á afmælisdegi drottn-
ingarinnar.
Blaðamenn spurðu hvar þeir
Búlganín og Malénkoff væru
niður komnir. Krústjoff sagði
að Malénkoff væri enn í stöðu
þeirri sem hann var skipaður
í í fyrra, þ.e. forstjóri fyrir
vatnsaflstöð í Austur-Kasakst-
an. „Þið getið keypt ykkur far-
miða og farið þangað“, bætti
hann við. Hann kvað Búlganín
hafa verið skorinn upp á
sjúkrahúsi og hafi aðgerðin.
heppnast vel. „Það get:ð heim-
sótt hann í sjúkrahúsið“, sagði
Krústjoff.
IR
Glæsilegasia sumarlerSalagið og um ieið hið ódýrasta er á
IR
EVRÖPUMEISTARAMÖTIÐ I STOKKHÖLMI
Dagana 17. iii 29. ágúst næstkomandi á ve.gum Í.R. og Broníma I«F. eftirtalið innifalið í fargjaldi:
1.
3.
5.
Ágætur gististaður á fögrum stað í
borginni, morgunmatur og kvölds.
Bílferð um borgina.
Aðgöngumiði að E.-M. alla dagana 19. til
24. ágúst á bezta stað á Stockholmsstadion.
2.
4.
Bátsferð um Malaren.
Merkir staðir í borginni skoðaðir eftir 24.
ágúst, en þá lýkur E.-M
Ferðaskrifstoían SAGA hf. annast fyrirg reíðslu i Reykjavík, veitir upplýsingar
og tekur á móti pöntunum og greiðslum. — Sími 2-28-65 kl. 6—8 s.d. Box 13.
Þeir, sem þegar liafa pantað
farseðla, eru vinsamlegast
beðnir að gera skil á fyrri-
hluta greiðslu fyrir 20. þessa
mánaðar. Hinir, sem hng
hafa á því að trygg ja sér
þátttöku í þessari glæsilegu
för eru áminntir um að
gera það hið allra fyrsta
og eigj síðar en 20. þ.m.