Þjóðviljinn - 17.06.1958, Side 1
VILilNH
I’riðjudagur 17. júní 1958 — 28. árgangur — 133. tölublað
ÞJÓÐVIUINN
24 síður
II
Fyrir nokkrum dögum var
frá því skýrt í fréttum, að
ihin kunni danski fiskifræðing-
ur dr. Vedel Taaning hafi
lýst því yfir á ráðstefnu fiski-
fræðinga í Halifax, að liann
teldi að ákvörðun Islendinga
mn stækkun fískveiðiland-
helginnar í 12 mílur væri
byggð á traustum rökum frá
sjónarmiði fiskifræðinnar. Dr.
‘Taaning lagði áherzhi á að
rannsóknir á lífínu í sjónum
sýndu, að rík ástæða væri
fyrir íslendinga að vemda
fiskimið sín gegn vaxandi
rányrkju.
Ummæli hins danska vís-
indamanns eru athyglisverð.
l>au eru skýr og afdráttar-
laus, og án hiks eða hálf-
velgju, þó að vitað sé, að
ýmsum stórþjóðum og jafnvel
forystumönnum hans eigin
lands, þyki þáii síður en svo
hagstæð sínum málstað.
Það eru einmitt þessi sann-
indi, sem dr. Taaning hefur
drengilega skýrt rétt og satt
frá, sem era höifuð orsök
þess, að fslendingar liafa nú
ákveðið að stækka fiskveiði-
landhelgtna í 12 sjómílur frá
grunnlínum.
Okkur Islendingum er ljós
'sú staðreynd, að fiskimiðin í
kringum landið eru í vaxandi
liættu vegna ofveiði. Erlend-
trni fiskimönnum fjölgar ár
frá ári á miðum okkar og
veiðitæki fleygir fram.
Öfveiðin segir til sín.
Opinberar ekýrslur fisk-
veiðiþjóða sem veiðar stunda
hér við land og athuganir
fiskifræðinga ýmissa landa,
hafa glögglega leitt í Ijós,
að hvað eftir annað hefur
alvarleg hætta steðjað að
fiskistofninum við landið
vegna ofveiði.
Strax á árunum fyrir fyrri
heimsstyrjöldina bar á rninnk-
andi fiskimagni ýmissa fisk-
stofna hér við land.
Stórminnkandi sókn á miðin á
stríðsárunum brevtti þróuninni
aftur og varð til besis að fisk-
magnið jóksf mikið uæstu árin
á eftir. En á árabilinu milli
heimsstyrjaldanna sótti i sama
borfið með ofveiði. Þannig
var ljóst, að síðustu árin fvr-
ir siðari heimsstvrjöldina var
svo komið, að beir Þskstofn-
arnir við landið sem ínfnpn
segja skýra.st til um ofveiði,
eins og ýsa ost f atfiskur, vom
orðnir veikari og gnfu mmni
veiði, en nokkru sinni áður.
Á stýrjaldarárunum 1940—-
1944 mátti heita, að íslend-
ingar einir stunduðu fiskve:ð-
ar á miðunum í kringum land-
ið. Þá jókst fiskmagnið aftur
svo greinilega að ekki varð
um villzt. Sannanir í þessum
efnum iiggja víða fyrir. Þær
er að finna í skýrslum Al-
þjóðahafrannsóknarráðsins, i
©pinberum skýrslum Breta og
margra annarra þjóða.
0g enn fjöigar erlendum
fiskiskipum á miðunum.
Fyrstu árin eftir lok siðari
heimsstyrjaldarinnar var afli
góður á miðunum við Island.
Fiskiskipafloti annarra þjóða
var enn ekki stör og sóknin
á miðin öll hóflegrí. En þetta
hefur breytzt. Erlendu fiski-
ekipunum hefúr fjölgað ár
frá ári. Skipín hafa orðið
stærri og fullkomnari og
miklu afkastameiri við veið-
Með iögum hefur Alþingi
lýst yfir eignarrétti Islend-
inga á öllu landgrunninu út
frá ströndum landsins. Svæði
þetta takmarkast við 200
metra dýptarlinu. Landgrunns
svæðið nær mjög mismunandi
láiigt út frá ströndinni, en
állvíða nær það 40—50 sjó-
dýnnætust, én neita hinsveg-
ar strandriki um réttinn til
þess, að setja reglur um jxað
hveraig þeir fiskistofnar skuli
nýttír, sem lifa á þessum
sama hafsbotni.
Þær veiðar erlendrá skipa i
íslenzka landgrunninu, sem
Islendinga skiptir mestu.máli,
Lúðvík Jósepsson, sjávarútvegsmálaráðherra:
Fiskimiðin við landið
eru eign íslendinga
arnar. Ný veiðitækni hefur
Ðkomið til og nýjar þjóðú*
hafa bætzt 'í hóp þeirra, sem
hingað senda skip sín til veiða.
Afleiðingarnar af störauldnni
sókn á miðin liafa sagt til sín.
Aflinn hefur farið stórminnk-
andi jwgar saman er borið
veiðimagn, semn nú fæst og áð-
ur fékkst tneð samskonar
veiðarfærum í báðuiu tilfell-
rnn.
■ 40
Ýms fiskimið við landið,
sem áður jióttu góð, eru nú
talin nær ónýt, eða lítils virði,
borið saman við það sem áð-
ur var.
Tilraunir íslenditiga til þess
að hariila gegn þessari hættu.
með nokkurri stækkun land-
helginnar hafa vissulega sýnt
góðan árangur, einkum gagn-
vart þeim fiskistofnum, sem
notið hafa mestrar verndar,
en þær hafa ekki megnað að
koma i veg fyrir ofveiði á
þýðingarmestu fiskimiðunum
við landið.
FiskimiÓin og éína-
hagsmálin.
Eins Qg kunnugt er, nema
útfluttar sjávarafurðir um
95 af öllu útflutningsverð-
mæti okkar á ári hverjti, Það
má jni seg.ja, að gjaldevris
öflun nkk.-tr staiuli og falli
með fiskveiðunum.
Bregðist fiskaáinn hrvnja
srialdevristekjurnar og vá er
fvrir dvrum í efnahagsmálun-
um. Það-gefur því auga leið,
að sú uiidirst-aða í efnahags-
málum landsins, sem trevsta
verður á, er einmitt fiski-
miðm við landið. Fiskimiðin
verður því að vernda gegn
rányrkju, þau verður jijóðin
að nýta á sem skynsamlegast-
an liátt. Engin leið er til þess
að slíkt megi takast, nema
við tökum í okkar hendur
stjórn alla og yfirráðarétt á
fiskimiðuni okkar. Við verð-
um að setja þær reglur, sem
nauðsynlegar eru til vemdar
miðunum og við verðum að
sjá um framkvæmd á j>eim
reglum.
Lúðvík Jósepsson
mílur í haf út. Á landgrunn-
inu eru öll þýðingarmestu
fiskimiðin við landið. Sú á-
kvörðun íslendinga að ætla að
stækka fiskveiðilandhelgina út
í 12 mílur frá grunnlínu, er
skref i þá átt, að þeir taki
að sér fullkomna stjórn eða
lögsögu á öllu landgrunns-
svæðinu.
Þær þjóðir, sem liarðast
mótmæla þessari ákv 'rðun ís-
lendinga, hafa þó sjálfar
samþykkt að ; taka í sínar
hendur yfirráðarétt yfir sínu
eigin landgrunni, þ.e.a.s. þeim
hafsbotni út frá str"ndum
landanna, sem afmarkast við
200 metra, dýptarlvni.
Þessar þjcðir hafa staðið
fast á þvi að heimta sér ein-
um til handa þann rétt, að
geta unnið olíu eða málma
úr hafsbotninum út frá
ströndum landa sinna. Þær
hafa ákveðið að viðkomandi
strandríki skuli eitt eiga rétt
til þeirra verðmæta, sem á
þessum hafsbotni eru. Þannig
hafa j>ær tryggt sér þau
réttindi, sem þeim sjáifum eru
að koma í veg fyrir, eru ein-
mitt botnsköfuveiðar. Svo að
segja allur afli Englendinga
sem sóttur er á íslandsmið er
tekinn með þeim hætti, að tog-
arar þeiraa skrapa land-
grunnsbotninn með botnvörpu.
Ef þeim væri óheimilt að
skrapa hotninn fengju j>eir
nær engan fisk hér og mundu
ekki senda skip sín hingað.
Þessi landgrunnsákvæði stór-
þjóðanna bera glöggt vitni
um yfirgang ]>eirra og sér-
hagsmuni, en réttlát eru þau
ekki í garð fiskveiðiþjóðanna,
sem vernda vilja fiskimið sín.
»
Verkaskipting þjóðanna.
Réttlæti og sanngirni hinna
stóru þjóða birtist smáþjóð-
unum oft á hinn einkennileg-
asta hátt. Gott dæmi um það,
er allt tal hinna stærri þjóða
um nauðsyn meiri verkaskipt-
ingar á milli þjóðanna. Ein-
mitt eíðustu mánuðina hafa
umræður um fríverzlunarmál
staðið sem hæst. Þar töluðu
Bretar, Fra^kar og Belgir
hvað hæst um nauðsyn j>es»
að ryðja úr vegi í samskipt-
um þjóðanna, tollamúrum og
ýmsum hömlum, sem nú kæmu
í veg fyrir eðlilega og hag-
kvæma verkaskiptingu.
Þannig var sagt við okkur
íslendinga að eðlilegt væri að
við löguðum okkar atvinnulíf
þannig að við værum ekki í
skjóli vemdartolla að fram-
leiða hér vaming, sem miklil
auðveldara væri að framleiða
í öðrum löndum, en legðum
aukna áherzlu á þau störfin
sem eðlilega hentuðu okkur
bezt.
Og við íslendingar hlust-
uðum á þessar fallegu hug-
leiðingar, þó að glöggt mætti
nú heyra á orðaskiptum
stórþjóðanna sjálfra sín á
milli að sérhagsmunastreitan
var þar í fullum gangi.
En svo kemur landhelgis-
mál. okkar til sögunnar og
hver er afstaða fríverzlunar-
þjóðanna þá?
Þá virðist skilningurinn á
gagnsemi verkaskiptingar vera
heldur lítill.
Þá er krafa hinna stóru,
að Spánverjar og Portúgalir,
Bretar og Frakkar, Hollend-
ingar og Belgir fái sem rúm-
legasta aðstöðu tii j>ess að
senda þegna sína til fiskveið^
upp að ströndiun Islanðs I
þeim tilgangi að veiða þann
fisk þar, sein íslendingar
gætu anðveldlega veitt einir.
200 þúsundir og 200
milljónir.
Margt hefur verið sagt af
útlendingum, af litlu viti og
lítilli sanngirni um landhelg-
ismál Islendinga. Stundum
hefur því verið haldið fram að
ákvörðunin um 12 mílna land-
helgi miðaði að því að
sprengja Atlanzhafsbanda-
lagið og eyðileggja samstarf
vestrænna þjóða. .
Slíkar fullyrðingar em
furðulegar og bera vott um
einkennilegan hugsanagang
um fyrirhugaðan tilgang þess-
ara samtaka.
Auðritað kemnr Atlanz-
hafsbandalaginu sem slíkia
ekkert við landhelgismál ls-
lands.
Landlielgismál tslands er
algjört innanrrkismál, en
ekki utanríkismál. Það er
mál, sem þjóðþing Islendinga
og rikisstjórn fjalla um, en
engar erlendar stofnanir.
Ein furðulegasta röksemdin
gegn ákvörðun okkar i land-
helgismálinu, sem hejTzt hef~
ur erlendis frá, er höfð eftir
brezkum ráðherra, aðaltals-
manni OBreta í landhelgismál-
inu.
(Hann hafðj látið orð falla
um það, að þó að 200 þúsund
íslendingar þyrftu að vi^u að
lifa á fiskveiðum, mætti ekki
gle.VTna þeim 200 milljónum
manna. sem lönd þau byggðu,
sem fiskveiðar stunduðu á
fiskimiðunum við Island.
Hér var reitt hátt til höggs
og mjög alvarlega gefið i
Framhald á 19. síðu.