Þjóðviljinn - 19.06.1958, Blaðsíða 12

Tilkynnt var í fyrradag í Búdapest að Imre Nagy,
fyrrverandi forsætisráðherra, Paul Maleter fyrrverandi
landvarnaráðherra og tveir blaðamenn, Miklos Gimes og
Jozef Szilagy, hefðu verið teknir af lífi.
í tilkynningu frá ungverskatvar hann gerður að hershöfð-
dómsmálaráðuneytinu segir að ingja og var yfirforingi setuliðs-
fUðÐVUJINN
Pimmtudagur 19. júní 1958 — 23. árgangur — '134. tölublað,
>2 stúdentar brautskráðir
‘Vá M.A. í iyrntdag
Fimm þeirra voru með ágætiseinkunn
Akureyri. Frá fréttaritara Þjóðviljans.
Menntaskólanum á Akureyri var aö venju sagt upp 17.
júní og voru þá brautskráðir 52 stúdentar. ,
Þórarinn BjÖrnsso.n skóla-. skráðst hefðu eftir að hann, tók
við stjórn skólans. 10 ára stúd-
menn þessir hafi verið dæmdir
fyrir samsæri um að kollvarpa
stjórnarfari Ungverjalands eftir
réttarhöld sem fram hafi farið
fyrir iuktum dyrum. Nagy hafi
auk þess verið sekur fundinn
ura . landráð og Maleter um að
efna til samþlásturs í hernum.
Fimm menn aðrir voru dæmd-
ir til fangelsisvistar frá fimm ár-
um til ævilangt.
í tilkynningunni segir að þeir
sem dæmdir voru til dauða hafi
í fyrstu neitað sekt sinni en
síðan játað að nokkru. Eínn
maður úr hópnum, Geza Los-
onczy, er sagður hafa látizt með-
an á rannsókn málsins stóð.
Fjórmenningarnir sem teknir
voru af lífi voru allir
kommúnistar, sem létu að sér
kveða í uppreisninni haustið
1956. Nagy sem varð 63 ára
gamall var stríðsfangi í Rúss-
landi í heimsstyrjöldinni fyrri
og barðist þá með bolsévikum.
Eftir heimkomuna starfaði hann
í hinum bannaða kommúnista-
flokki, var handtekinn og dæmd-
Ur í fangelsi, komst úr landi til
Sovétríkjanna og var Þar land-
flótta árum saman, kom aftur
heim að heimsstyrjöldinni síðari
lokinni, gegndi ýmsum ráðherra-
embættum til 1949 og varð for-
sætisráðherra 1953. Af því emb-
ætti lét hann 1955 en tók við því
aftur í október 1956. Eftir árás
sovéthersins á Búdapest leitaði
hann hælis í sendiráði Júgóslav-
íu ásamt mörgum nánustu sam-
starfsmönnum sínum. Þeir voru
handteknir þegar þeir yfirgáfu
sendiráðið.
Maleter varð 37 ára. Hann var
tekinn til fanga á austurvíg-
stöðvunum í heimsstyrjöldinni
síðari, gekk á skæruliðaskóla í
Sovétríkjunum og sneri heim til
starfa i andspyrnuhreyfingunni
gegn nazistum. Eftir styrjöldina
Ililmar hljóp á
10.5 og vann
forsetabikarinn
Frjálsar íþróttir settu, eins og
oftast áður, mestan svip á hátíða-
höldin á íþróttavellinum þjóðhá-
tíðardaginn. Ágætur árangur náð-
ist í einstöku greinum.
Hilmar Þorbjörnsson Á sigraði
t.d. í 100 m hlaupi á 10,5. Er það
bezta afrek mótsins og hlýtur
Hilmar því að launum forseta-
bikarinn. í þrístökki sigraði Vil-
hjálmur Einarsson ÍR stökk 15,45
m sem er ágætt afrek; í 5000 m
hlaupi bar Kristleifur Guðbjörns-
son KR sigur úr býtum og setti
nýtt unglingamet: 15,06,0; Svavar
Markússon KR vann 800 m
hlaupið á 1,53,4 mín., Pétur Rögn-
valdsson KR 110 m grindahlaupið
á 15,0 sek. Gunnar Huseby sigr-
aði í kúluvarpi, varpaði 15,62,
en næstur honum varð Skúli
Thorarensen ÍR með 15,61 m.
Keppni í kringlukasti var líka
mjög jöfn. Sigurvegari varð Hall-
grímur Jónsson Á með 48,48 m,
Friðrik Guðmundsson KR annar
með 48,29 og Þorsteinn Löve KR
þriðji með 48,10.
ins í Búdapest þegar uppreisn-
in brauzt út 1956. Nagy gerði
hann að landvarnaráðherra í
stjðrn sinni. Það síðasta sem
fréttist til Maleters fyrir til-
kynninguna um líflát hans var
að hann fór til herstjórnarstöðva
sovéthersins í Búdapest til að
semja um brottför sovézkra her-
sveita úr Ungverjalandi kvöldið
áður en sövétherinn hóf árásina
á Búdapest.
Gimes var ritstjóri Szabad
Nep, aðalmálgagns ungverskra
kommúnista, til 1948, þegar„hon-
um var varpað í fangelsi. Hon-
Fjallkonan
Helga Bachmann leikkona
var að þessu sinni í gervi
Fjallkonunnar og fluttí hún
ávarp af svölum Alþingis-
hússins. Á eftir kom hún
fram í Alþingishússgarðin-
um og er myndin tekin við
það tœkifœri. - (Ljm. Þjv.)
um var sleppt 1954 og varð þá
meðritstjóri blaðsins Magyar
Nenizet í Búdapest.
Griðrof
Talsmaður Júgóslaviustjórnar
sagði fréttamönnum í Belgrad í
gær að yfirlýsing ungversku
stjórnarinnar um aftökurnar
væri til þess sniðin að magna
herferðina gegn Júgóslavíu. Það
væri tilhæfulaust með öllu að
Nagy og félagar hans hefðu
hvatt til að vopnaðri mótspyrnu
yrði haldið áfram og rekið und-
irróðursstarfsemi eftir að þeir
höfðu' fengið hæli í sendiráði
Júgóslavíu í Búdapest. Talsmað-
urinn kvaðst vilja minna á að
Ungverjalandsstjórn hefði lýst
yfir að hún hygðist ekki refsa
Nagy né neinum félaga hans og
í trausti á það loforð hefðu þeir-
yfirgefið júgóslavneska sendi-
ráðið.
Pietro Nenni, foringi sósíalista-
flokks Ítalíu, hefur látið svo
ummælt að aftökurnar muni
ýfa gömul sár og núa í þau salti
hatursins.
Búdapestfréttaritari Pravda,
málgagns Kommúnistaflokks
Sovétríkjanna, segir í skeyti til
blaðs síns að ungverskur al-
átökin í Líbanon.
Dulles sagði fréttamönnum í
Washington, að Bandaríkja-
menn kynnu að beita valdi í
Líbanon ef ákveðnar aðstæður
Þjóðhátiðin
á Siglufirði
Siglufirði.
Frá fréttaritara Þjóðviljans.
Þjóðhátíðarhöldin hófust hér
með útvarpi ættjarðarlaga á
Skólabalanum kl. 10 árdegis. Kl.
13,45 safnaðist fó!k saman á
Ráðhústorgi og gekk þaðan í
skrúðgöngu um nokkrar götur
bæjarins að barnaskólanum. Þar
fór fram fánahylling og .guðs-
þjónusta. Sóknarpresturinn sr.
Ragnar Fjalar Lárusson prédik-
aði og kirkjukórinn söng. For-
maður þjóðhátiðarnefndar, Bald-
meistari flutti skólaslitaræðuna
og sagði frá starfi skólans á sl.
skólaári.
Alls stunduðu nám í skólan-
um í vetur 357 nemendur, fleiri
en nokkurt annað ár í sögu skól-
ans. 256 nemendur voru í
menntadeild skólans. í heima-
vist bjuggu í vetur 182 nemend-
ur.
Skólanum færðar
gjafir
Skólameistari minntist þess að
30 ár eru nú liðin síðan fyrstu
stúdentamir voru brautskráðir
frá Menntaskólanum á Akureyri,
og ennfremur gat hann þess að
10 ára stúdentar, sem margir
voru mættir við skólaslit, væru
fyrstu stúdentarnir sem braut-
væru fyrir hendi. Ekki fékkst
hann. til að segja, hverjar þær
aðstæður væru.
Dulleg kvaðst vilja benda á
að sjötti floti Bandarikjanna
væri á Miðjarðarhafi og nýbú-
ið væri að efla landgönguliðs-
sveitirnar sem honum fylgja.
Stjórnarblöð í Líbanon ræddu
í gær um likurnar á því að
Sherman Adams, skrifstofu-
stjóri Eisenhowers Bandaríkja-
forseta, kom í fyrrad. fyrir rann-
sóknarnefnd Bandaríkjaþings og
'játaði að sér hefði orðið á
„skyssa“ þegar hann sneri sér
til stjórnarstofnana, sem höfðu
til meðferðar mál fyrirtækja
vinar hans, milljónarans Bern-
ard Goldfine frá Boston. Gold-
fine hafði gefið Adams gjafir
sem námu þúsundum dollara og
afskipti Adams urðu til þess að
málssóknir á hendur fyrirtækj-
um Goldfine voru iátnar niður
falla.
Adams kvaðst þó ekki kominn
til að biðjast afsökunar á neinu,
fyrir sér hefði alls ekki vakað
að útvega Goldfine neinar íviln-
anir. Oren Harris, formaður
þingnefndarinnar, kvaðst stóref-
inn í að Adams hefði komið
fram eins og heiðarlegum manni
sæmdi.
Komið er í ljós að gjafir Gold-
. fine til Adams eru mun meiri
entar færðu skólanum að gjöf
vandaðan stjörnukíki, sem Stef-
án Karlsson afhenti með ræðu.
Einnig færðu 25 ára stúdentar
skólanum að gjöf sýningarvél,
sem m.a. er ætluð til nota við
náttúru- og eðlisfræðikennslu.
Tómas Tryggvason afhenti gjöf-
ina. Þá afhentu stúdentar, braut-
skráðir í fyrra, skólanum mál-
verk af stúdentunum fjórum,
bekkjarbræðrum þeirra, sem fór-
ust í vetur í flugslysinu á Öxna-
dalsheiði. Málverk þetta hefur
Örlygur Sigurðsson gert, en
Anna Kristin Emilsdóttir hafði
orð fyrir gefendum. Sr. Halldór
Kolbeins frá Vestmannaeyjum
flutti skólanum kvæði og Guðrún.
Framhald á 3. síðu.
Bretland og Bandaríkin sendi
lið á land í Líbanon til að
hjálpa ríkisstjórninni að bæla
niður uppreisnina, sem þar hef-
ur staðið á annan mánuð. Saeb
Saalam, foringi stjórnarand-
stöðunnar, sagði fréttamönn-
um að erlend íhlutun myndi
ekki aðeins tefla Libanon í
voða heldur öllum ríkjum við
botn Miðjarðarhafs.
Hammarskjöld, framkvæmda-
stjóri SÞ, kom við í London í
gær á leið til Líbanons.
en fyrst var talið, auk 2000 doll-
ara hótelreikninga í Boston, 2400
dollara gólfteppis og 700 dollara
frakka hefur þessi áhnfamesti
embættismaður Bandaríkjanna
þegið af milljónaranum hótelvist.
í New York fyrir 250 dollara og
800 dollara bát.
HM-keppnin
í fyrradag voru háðir þrír
aukaleikir í heimsmeistarakeppn.
inni í Sviþjóð. Sovétríkin sigruðu
þá England 1:0, Wales vann Ung-
verjaland 2:1 og Norður-írland
vann Tékkóslóvakíu 2:1.
í kvöld fara fram fjórir leikir
og skera úrslit þeirra úr um
hvaða fjögur lið komast í undan-
úrslit. Leikirnir eru: Sovétrikin
—Svíþjóð, Vestur-Þýzkaland—
Júgóslavía, Frakkland—Norður-
írland og Brasilía—Wales.
Á 9. síðu er birt frásögn prí-
manns Helgasonar, fréátaritara
Þjóðviljans á HM, af nokkvum
síðustu leikja keppninnar. „
Framhald á 2. siðii.
--------—----------------------—----------------
Fráhvarfið frá stöðv.unarstefnunni:
Kjöt og kaffi hækkar í verði
Framleiðsiuráð landbúnaðarins hefur hækka^ verð á
kjöti, og stafar hækkunin bæði af því að ráðið tekur
meira fé en áður í vinnslukostnað og smásöluálagn-
ing hefur verið hækkuð. Súpukjöt hækkar í útsölu um
60 aura 'kílóið upp í kr. 25.25. Heil læri hækka um kr.
1.10 kílóið upp í kr. 28.85. Sneidd læri hækka um kr.
2.05 kílóið upp í kr. 32.40. Hryggur hækkar um kr. 2.15
kílóið upp í 'kr. 29.90. Kótelettur hækka um kr. 1.25
kílóið upp í kr. 31.60.
Þá hefur kaffi hækkað í verði um 40 aura pakkinn
í kr. 10.90.
Framhald á 5. síðu.
Bandaríkin áskilja sér rétt
til íhlutunar í Líbanon
Dulles utanríkisráðherra hefur lýst yfir að Bandaríkja-
stjórn áskilji sér rétt til hemaðaríhlutunar í innanlands-
Böndin berast að Adams, játar
að sér hafi orðið á „skyssa“